Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    ૭. ઇત્થિવગ્ગો

    7. Itthivaggo

    [૬૧] ૧. અસાતમન્તજાતકવણ્ણના

    [61] 1. Asātamantajātakavaṇṇanā

    અસા લોકિત્થિયો નામાતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો ઉક્કણ્ઠિતં ભિક્ખું આરબ્ભ કથેસિ. તસ્સ વત્થુ ઉમ્માદન્તિજાતકે આવિ ભવિસ્સતિ. તં પન ભિક્ખું સત્થા ‘‘ભિક્ખુ ઇત્થિયો નામ અસાતા અસતિયો લામિકા પચ્છિમિકા, ત્વં એવરૂપં લામિકં ઇત્થિં નિસ્સાય કસ્મા ઉક્કણ્ઠિતોસી’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Asālokitthiyo nāmāti idaṃ satthā jetavane viharanto ukkaṇṭhitaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tassa vatthu ummādantijātake āvi bhavissati. Taṃ pana bhikkhuṃ satthā ‘‘bhikkhu itthiyo nāma asātā asatiyo lāmikā pacchimikā, tvaṃ evarūpaṃ lāmikaṃ itthiṃ nissāya kasmā ukkaṇṭhitosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો ગન્ધારરટ્ઠે તક્કસિલાયં બ્રાહ્મણકુલે નિબ્બત્તિત્વા વિઞ્ઞુતં પત્તો તીસુ વેદેસુ સબ્બસિપ્પેસુ ચ નિપ્ફત્તિં પત્તો દિસાપામોક્ખો આચરિયો અહોસિ. તદા બારાણસિયં એકસ્મિં બ્રાહ્મણકુલે પુત્તસ્સ જાતદિવસે અગ્ગિં ગહેત્વા અનિબ્બાયન્તં ઠપયિંસુ. અથ નં બ્રાહ્મણકુમારં સોળસવસ્સકાલે માતાપિતરો આહંસુ ‘‘પુત્ત, મયં તવ જાતદિવસે અગ્ગિં ગહેત્વા ઠપયિમ્હ. સચે બ્રહ્મલોકપરાયણો ભવિતુકામો, ત્વં અગ્ગિં આદાય અરઞ્ઞં પવિસિત્વા અગ્ગિં ભગવન્તં નમસ્સમાનો બ્રહ્મલોકપરાયણો હોહિ. સચે અગારં અજ્ઝાવસિતુકામો, તક્કસિલં ગન્ત્વા દિસાપામોક્ખસ્સ આચરિયસ્સ સન્તિકે સિપ્પં ઉગ્ગણ્હિત્વા કુટુમ્બં સણ્ઠપેહી’’તિ. માણવો ‘‘નાહં સક્ખિસ્સામિ અરઞ્ઞે અગ્ગિં પરિચરિતું, કુટુમ્બમેવ સણ્ઠપેસ્સામી’’તિ માતાપિતરો વન્દિત્વા આચરિયભાગં સહસ્સં ગહેત્વા તક્કસિલં ગન્ત્વા સિપ્પં ઉગ્ગણ્હિત્વા પચ્ચાગમાસિ.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gandhāraraṭṭhe takkasilāyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ patto tīsu vedesu sabbasippesu ca nipphattiṃ patto disāpāmokkho ācariyo ahosi. Tadā bārāṇasiyaṃ ekasmiṃ brāhmaṇakule puttassa jātadivase aggiṃ gahetvā anibbāyantaṃ ṭhapayiṃsu. Atha naṃ brāhmaṇakumāraṃ soḷasavassakāle mātāpitaro āhaṃsu ‘‘putta, mayaṃ tava jātadivase aggiṃ gahetvā ṭhapayimha. Sace brahmalokaparāyaṇo bhavitukāmo, tvaṃ aggiṃ ādāya araññaṃ pavisitvā aggiṃ bhagavantaṃ namassamāno brahmalokaparāyaṇo hohi. Sace agāraṃ ajjhāvasitukāmo, takkasilaṃ gantvā disāpāmokkhassa ācariyassa santike sippaṃ uggaṇhitvā kuṭumbaṃ saṇṭhapehī’’ti. Māṇavo ‘‘nāhaṃ sakkhissāmi araññe aggiṃ paricarituṃ, kuṭumbameva saṇṭhapessāmī’’ti mātāpitaro vanditvā ācariyabhāgaṃ sahassaṃ gahetvā takkasilaṃ gantvā sippaṃ uggaṇhitvā paccāgamāsi.

    માતાપિતરો પનસ્સ અનત્થિકા ઘરાવાસેન, અરઞ્ઞે અગ્ગિં પરિચરાપેતુકામા હોન્તિ. અથ નં માતા ઇત્થીનં દોસં દસ્સેત્વા અરઞ્ઞં પેસેતુકામા ‘‘સો આચરિયો પણ્ડિતો બ્યત્તો સક્ખિસ્સતિ મે પુત્તસ્સ ઇત્થીનં દોસં કથેતુ’’ન્તિ ચિન્તેત્વા આહ – ‘‘ઉગ્ગહિતં તે, તાત, સિપ્પ’’ન્તિ. ‘‘આમ, અમ્મા’’તિ. ‘‘અસાતમન્તોપિ તે ઉગ્ગહિતો’’તિ. ‘‘ન ઉગ્ગહિતો, અમ્મા’’તિ. ‘‘તાત, યદિ તે અસાતમન્તો ન ઉગ્ગહિતો, કિં નામ તે સિપ્પં ઉગ્ગહિતં, ગચ્છ, ઉગ્ગણ્હિત્વા એહી’’તિ. સો ‘‘સાધૂ’’તિ પુન તક્કસિલાભિમુખો પાયાસિ. તસ્સપિ આચરિયસ્સ માતા મહલ્લિકા વીસતિવસ્સસતિકા . સો તં સહત્થા ન્હાપેન્તો ભોજેન્તો પાયેન્તો પટિજગ્ગતિ. અઞ્ઞે મનુસ્સા નં તથા કરોન્તં જિગુચ્છન્તિ. સો ચિન્તેસિ ‘‘યંનૂનાહં અરઞ્ઞં પવિસિત્વા તત્થ માતરં પટિજગ્ગન્તો વિહરેય્ય’’ન્તિ. અથેકસ્મિં વિવિત્તે અરઞ્ઞે ઉદકફાસુકટ્ઠાને પણ્ણસાલં કારેત્વા સપ્પિતણ્ડુલાદીનિ આહરાપેત્વા માતરં ઉક્ખિપિત્વા તત્થ ગન્ત્વા માતરં પટિજગ્ગન્તો વાસં કપ્પેસિ.

    Mātāpitaro panassa anatthikā gharāvāsena, araññe aggiṃ paricarāpetukāmā honti. Atha naṃ mātā itthīnaṃ dosaṃ dassetvā araññaṃ pesetukāmā ‘‘so ācariyo paṇḍito byatto sakkhissati me puttassa itthīnaṃ dosaṃ kathetu’’nti cintetvā āha – ‘‘uggahitaṃ te, tāta, sippa’’nti. ‘‘Āma, ammā’’ti. ‘‘Asātamantopi te uggahito’’ti. ‘‘Na uggahito, ammā’’ti. ‘‘Tāta, yadi te asātamanto na uggahito, kiṃ nāma te sippaṃ uggahitaṃ, gaccha, uggaṇhitvā ehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti puna takkasilābhimukho pāyāsi. Tassapi ācariyassa mātā mahallikā vīsativassasatikā . So taṃ sahatthā nhāpento bhojento pāyento paṭijaggati. Aññe manussā naṃ tathā karontaṃ jigucchanti. So cintesi ‘‘yaṃnūnāhaṃ araññaṃ pavisitvā tattha mātaraṃ paṭijagganto vihareyya’’nti. Athekasmiṃ vivitte araññe udakaphāsukaṭṭhāne paṇṇasālaṃ kāretvā sappitaṇḍulādīni āharāpetvā mātaraṃ ukkhipitvā tattha gantvā mātaraṃ paṭijagganto vāsaṃ kappesi.

    સોપિ ખો માણવો તક્કસિલં ગન્ત્વા આચરિયં અપસ્સન્તો ‘‘કહં આચરિયો’’તિ પુચ્છિત્વા તં પવત્તિં સુત્વા તત્થ ગન્ત્વા વન્દિત્વા અટ્ઠાસિ. અથ નં આચરિયો ‘‘કિં નુ ખો, તાત, અતિસીઘં આગતોસી’’તિ? ‘‘નનુ અહં તુમ્હેહિ અસાતમન્તો નામ ન ઉગ્ગણ્હાપિતો’’તિ? ‘‘કો પન તે અસાતમન્તે ઉગ્ગણ્હિતબ્બે કત્વા કથેસી’’તિ? ‘‘મય્હં માતા આચરિયા’’તિ. બોધિસત્તો ચિન્તેસિ ‘‘અસાતમન્તો નામ કોચિ નત્થિ, ઇમસ્સ પન માતા ઇમં ઇત્થિદોસે જાનાપેતુકામા ભવિસ્સતી’’તિ. અથ નં ‘‘સાધુ, તાત, દસ્સામિ તે અસાતમન્તે, ત્વં અજ્જ આદિં કત્વા મમ ઠાને ઠત્વા મમ માતરં સહત્થા ન્હાપેન્તો ભોજેન્તો પાયેન્તો પટિજગ્ગાહિ, હત્થપાદસીસપિટ્ઠિસમ્બાહનાદીનિ ચસ્સા કરોન્તો ‘અય્યે જરં પત્તકાલેપિ તાવ તે એવરૂપં સરીરં, દહરકાલે કીદિસં અહોસી’તિ હત્થપાદપરિકમ્માદિકરણકાલે હત્થપાદાદીનં વણ્ણં કથેય્યાસિ. યઞ્ચ તે મમ માતા કથેતિ, તં અલજ્જન્તો અનિગુહન્તો મય્હં આરોચેય્યાસિ, એવં કરોન્તો અસાતમન્તે લચ્છસિ, અકરોન્તો ન લચ્છસી’’તિ આહ. સો ‘‘સાધુ આચરિયા’’તિ તસ્સ વચનં સમ્પટિચ્છિત્વા તતો પટ્ઠાય સબ્બં યથાવુત્તવિધાનં અકાસિ.

    Sopi kho māṇavo takkasilaṃ gantvā ācariyaṃ apassanto ‘‘kahaṃ ācariyo’’ti pucchitvā taṃ pavattiṃ sutvā tattha gantvā vanditvā aṭṭhāsi. Atha naṃ ācariyo ‘‘kiṃ nu kho, tāta, atisīghaṃ āgatosī’’ti? ‘‘Nanu ahaṃ tumhehi asātamanto nāma na uggaṇhāpito’’ti? ‘‘Ko pana te asātamante uggaṇhitabbe katvā kathesī’’ti? ‘‘Mayhaṃ mātā ācariyā’’ti. Bodhisatto cintesi ‘‘asātamanto nāma koci natthi, imassa pana mātā imaṃ itthidose jānāpetukāmā bhavissatī’’ti. Atha naṃ ‘‘sādhu, tāta, dassāmi te asātamante, tvaṃ ajja ādiṃ katvā mama ṭhāne ṭhatvā mama mātaraṃ sahatthā nhāpento bhojento pāyento paṭijaggāhi, hatthapādasīsapiṭṭhisambāhanādīni cassā karonto ‘ayye jaraṃ pattakālepi tāva te evarūpaṃ sarīraṃ, daharakāle kīdisaṃ ahosī’ti hatthapādaparikammādikaraṇakāle hatthapādādīnaṃ vaṇṇaṃ katheyyāsi. Yañca te mama mātā katheti, taṃ alajjanto aniguhanto mayhaṃ āroceyyāsi, evaṃ karonto asātamante lacchasi, akaronto na lacchasī’’ti āha. So ‘‘sādhu ācariyā’’ti tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā tato paṭṭhāya sabbaṃ yathāvuttavidhānaṃ akāsi.

    અથસ્સા તસ્મિં માણવે પુનપ્પુનં વણ્ણયમાને ‘‘અયં મયા સદ્ધિં અભિરમિતુકામો ભવિસ્સતી’’તિ અન્ધાય જરાજિણ્ણાય અબ્ભન્તરે કિલેસો ઉપ્પજ્જિ . સા એકદિવસં અત્તનો સરીરવણ્ણં કથયમાનં માણવં આહ ‘‘મયા સદ્ધિં અભિરમિતું ઇચ્છસી’’તિ? ‘‘અય્યે, અહં તાવ ઇચ્છેય્યં, આચરિયો પન ગરુકો’’તિ. ‘‘સચે મં ઇચ્છસિ, પુત્તં મે મારેહી’’તિ. ‘‘અહં આચરિયસ્સ સન્તિકે એત્તકં સિપ્પં ઉગ્ગણ્હિત્વા કિલેસમત્તં નિસ્સાય કિન્તિ કત્વા આચરિયં મારેસ્સામી’’તિ. ‘‘તેન હિ સચે ત્વં મં ન પરિચ્ચજસિ, અહમેવ નં મારેસ્સામી’’તિ. એવં ઇત્થિયો નામ અસાતા લામિકા પચ્છિમિકા, તથારૂપે નામ વયે ઠિતા રાગચિત્તં ઉપ્પાદેત્વા કિલેસં અનુવત્તમાના એવં ઉપકારકં પુત્તં મારેતુકામા જાતા. માણવો સબ્બં તં કથં બોધિસત્તસ્સ આરોચેસિ.

    Athassā tasmiṃ māṇave punappunaṃ vaṇṇayamāne ‘‘ayaṃ mayā saddhiṃ abhiramitukāmo bhavissatī’’ti andhāya jarājiṇṇāya abbhantare kileso uppajji . Sā ekadivasaṃ attano sarīravaṇṇaṃ kathayamānaṃ māṇavaṃ āha ‘‘mayā saddhiṃ abhiramituṃ icchasī’’ti? ‘‘Ayye, ahaṃ tāva iccheyyaṃ, ācariyo pana garuko’’ti. ‘‘Sace maṃ icchasi, puttaṃ me mārehī’’ti. ‘‘Ahaṃ ācariyassa santike ettakaṃ sippaṃ uggaṇhitvā kilesamattaṃ nissāya kinti katvā ācariyaṃ māressāmī’’ti. ‘‘Tena hi sace tvaṃ maṃ na pariccajasi, ahameva naṃ māressāmī’’ti. Evaṃ itthiyo nāma asātā lāmikā pacchimikā, tathārūpe nāma vaye ṭhitā rāgacittaṃ uppādetvā kilesaṃ anuvattamānā evaṃ upakārakaṃ puttaṃ māretukāmā jātā. Māṇavo sabbaṃ taṃ kathaṃ bodhisattassa ārocesi.

    બોધિસત્તો ‘‘સુટ્ઠુ તે, માણવ, કતં મય્હં આરોચેન્તેના’’તિ વત્વા માતુ આયુસઙ્ખારં ઓલોકેન્તો ‘‘અજ્જેવ મરિસ્સતી’’તિ ઞત્વા ‘‘એહિ, માણવ, વીમંસિસ્સામ ન’’ન્તિ એકં ઉદુમ્બરરુક્ખં છિન્દિત્વા અત્તનો પમાણેન કટ્ઠરૂપકં કત્વા સસીસં પારુપિત્વા અત્તનો સયનટ્ઠાને ઉત્તાનં નિપજ્જાપેત્વા રજ્જુકં બન્ધિત્વા અન્તેવાસિકં આહ – ‘‘તાત, ફરસું આદાય ગન્ત્વા મમ માતુ સઞ્ઞં દેહી’’તિ. માણવો ગન્ત્વા ‘‘અય્યે, આચરિયો પણ્ણસાલાયં અત્તનો સયનટ્ઠાને નિપન્નો, રજ્જુસઞ્ઞા મે બદ્ધા, ઇમં ફરસું આદાય ગન્ત્વા સચે સક્કોસિ, મારેહિ ન’’ન્તિ આહ. ‘‘ત્વં પન મં ન પરિચ્ચજિસ્સસી’’તિ? ‘‘કિંકારણા પરિચ્ચજિસ્સામી’’તિ? સા ફરસું આદાય પવેધમાના ઉટ્ઠાય રજ્જુસઞ્ઞાય ગન્ત્વા હત્થેન પરામસિત્વા ‘‘અયં મે પુત્તો’’તિ સઞ્ઞાય કટ્ઠરૂપકસ્સ મુખતો સાટકં અપનેત્વા ફરસું આદાય ‘‘એકપ્પહારેનેવ મારેસ્સામી’’તિ ગીવાયમેવ પહરિત્વા ‘‘ધ’’ન્તિ સદ્દે ઉપ્પન્ને રુક્ખભાવં અઞ્ઞાસિ. અથ બોધિસત્તેન ‘‘કિં કરોસિ, અમ્મા’’તિ વુત્તે સા ‘‘વઞ્ચિતામ્હી’’તિ તત્થેવ મરિત્વા પતિતા. અત્તનો કિર પણ્ણસાલાય નિપન્નાયપિ તઙ્ખણઞ્ઞેવ તાય મરિતબ્બમેવ.

    Bodhisatto ‘‘suṭṭhu te, māṇava, kataṃ mayhaṃ ārocentenā’’ti vatvā mātu āyusaṅkhāraṃ olokento ‘‘ajjeva marissatī’’ti ñatvā ‘‘ehi, māṇava, vīmaṃsissāma na’’nti ekaṃ udumbararukkhaṃ chinditvā attano pamāṇena kaṭṭharūpakaṃ katvā sasīsaṃ pārupitvā attano sayanaṭṭhāne uttānaṃ nipajjāpetvā rajjukaṃ bandhitvā antevāsikaṃ āha – ‘‘tāta, pharasuṃ ādāya gantvā mama mātu saññaṃ dehī’’ti. Māṇavo gantvā ‘‘ayye, ācariyo paṇṇasālāyaṃ attano sayanaṭṭhāne nipanno, rajjusaññā me baddhā, imaṃ pharasuṃ ādāya gantvā sace sakkosi, mārehi na’’nti āha. ‘‘Tvaṃ pana maṃ na pariccajissasī’’ti? ‘‘Kiṃkāraṇā pariccajissāmī’’ti? Sā pharasuṃ ādāya pavedhamānā uṭṭhāya rajjusaññāya gantvā hatthena parāmasitvā ‘‘ayaṃ me putto’’ti saññāya kaṭṭharūpakassa mukhato sāṭakaṃ apanetvā pharasuṃ ādāya ‘‘ekappahāreneva māressāmī’’ti gīvāyameva paharitvā ‘‘dha’’nti sadde uppanne rukkhabhāvaṃ aññāsi. Atha bodhisattena ‘‘kiṃ karosi, ammā’’ti vutte sā ‘‘vañcitāmhī’’ti tattheva maritvā patitā. Attano kira paṇṇasālāya nipannāyapi taṅkhaṇaññeva tāya maritabbameva.

    સો તસ્સા મતભાવં ઞત્વા સરીરકિચ્ચં કત્વા આળાહનં નિબ્બાપેત્વા વનપુપ્ફેહિ પૂજેત્વા માણવં આદાય પણ્ણસાલદ્વારે નિસીદિત્વા ‘‘તાત, પાટિયેક્કો અસાતમન્તો નામ નત્થિ, ઇત્થિયો અસાતા નામ, તવ માતા ‘અસાતમન્તં ઉગ્ગણ્હા’તિ મમ સન્તિકં પેસયમાના ઇત્થીનં દોસં જાનનત્થં પેસેસિ. ઇદાનિ પન તે પચ્ચક્ખમેવ મમ માતુ દોસો દિટ્ઠો, ઇમિના કારણેન ‘ઇત્થિયો નામ અસાતા લામિકા પચ્છિમિકા’તિ જાનેય્યાસી’’તિ તં ઓવદિત્વા ઉય્યોજેસિ. સોપિ આચરિયં વન્દિત્વા માતાપિતૂનં સન્તિકં અગમાસિ. અથ નં માતા પુચ્છિ ‘‘તાત, ઉગ્ગહિતો તે અસાતમન્તો’’તિ? ‘‘આમ, અમ્મા’’તિ. ‘‘ઇદાનિ કિં કરિસ્સસિ, પબ્બજિત્વા અગ્ગિં વા પરિચરિસ્સસિ, અગારમજ્ઝે વા વસિસ્સસી’’તિ? માણવો ‘‘મયા, અમ્મ, પચ્ચક્ખતો ઇત્થીનં દોસા દિટ્ઠા , અગારેન મે કિચ્ચં નત્થિ, પબ્બજિસ્સામહ’’ન્તિ અત્તનો અધિપ્પાયં પકાસેન્તો ઇમં ગાથમાહ –

    So tassā matabhāvaṃ ñatvā sarīrakiccaṃ katvā āḷāhanaṃ nibbāpetvā vanapupphehi pūjetvā māṇavaṃ ādāya paṇṇasāladvāre nisīditvā ‘‘tāta, pāṭiyekko asātamanto nāma natthi, itthiyo asātā nāma, tava mātā ‘asātamantaṃ uggaṇhā’ti mama santikaṃ pesayamānā itthīnaṃ dosaṃ jānanatthaṃ pesesi. Idāni pana te paccakkhameva mama mātu doso diṭṭho, iminā kāraṇena ‘itthiyo nāma asātā lāmikā pacchimikā’ti jāneyyāsī’’ti taṃ ovaditvā uyyojesi. Sopi ācariyaṃ vanditvā mātāpitūnaṃ santikaṃ agamāsi. Atha naṃ mātā pucchi ‘‘tāta, uggahito te asātamanto’’ti? ‘‘Āma, ammā’’ti. ‘‘Idāni kiṃ karissasi, pabbajitvā aggiṃ vā paricarissasi, agāramajjhe vā vasissasī’’ti? Māṇavo ‘‘mayā, amma, paccakkhato itthīnaṃ dosā diṭṭhā , agārena me kiccaṃ natthi, pabbajissāmaha’’nti attano adhippāyaṃ pakāsento imaṃ gāthamāha –

    ૬૧.

    61.

    ‘‘અસા લોકિત્થિયો નામ, વેલા તાસં ન વિજ્જતિ;

    ‘‘Asā lokitthiyo nāma, velā tāsaṃ na vijjati;

    સારત્તા ચ પગબ્ભા ચ, સિખી સબ્બઘસો યથા;

    Sārattā ca pagabbhā ca, sikhī sabbaghaso yathā;

    તા હિત્વા પબ્બજિસ્સામિ, વિવેકમનુબ્રૂહય’’ન્તિ.

    Tā hitvā pabbajissāmi, vivekamanubrūhaya’’nti.

    તત્થ અસાતિ અસતિયો લામિકા. અથ વા સાતં વુચ્ચતિ સુખં, તં તાસુ નત્થિ. અત્તનિ પટિબદ્ધચિત્તાનં અસાતમેવ દેન્તીતિપિ અસા, દુક્ખા દુક્ખવત્થુભૂતાતિ અત્થો. ઇમસ્સ પનત્થસ્સ સાધનત્થાય ઇદં સુત્તં આહરિતબ્બં –

    Tattha asāti asatiyo lāmikā. Atha vā sātaṃ vuccati sukhaṃ, taṃ tāsu natthi. Attani paṭibaddhacittānaṃ asātameva dentītipi asā, dukkhā dukkhavatthubhūtāti attho. Imassa panatthassa sādhanatthāya idaṃ suttaṃ āharitabbaṃ –

    ‘‘માયા ચેતા મરીચી ચ, સોકો રોગો ચુપદ્દવો;

    ‘‘Māyā cetā marīcī ca, soko rogo cupaddavo;

    ખરા ચ બન્ધના ચેતા, મચ્ચુપાસા ગુહાસયા;

    Kharā ca bandhanā cetā, maccupāsā guhāsayā;

    તાસુ યો વિસ્સસે પોસો, સો નરેસુ નરાધમો’’તિ. (જા॰ ૨.૨૧.૧૧૮);

    Tāsu yo vissase poso, so naresu narādhamo’’ti. (jā. 2.21.118);

    લોકિત્થિયોતિ લોકે ઇત્થિયો. વેલા તાસં ન વિજ્જતીતિ અમ્મ, તાસં ઇત્થીનં કિલેસુપ્પત્તિં પત્વા વેલા સંવરો મરિયાદા પમાણં નામ નત્થિ. સારત્તા ચ પગબ્ભા ચાતિ વેલા ચ એતાસં નત્થિ, પઞ્ચસુ કામગુણેસુ સારત્તા અલ્લીના, તથા કાયપાગબ્ભિયેન, વાચાપાગબ્ભિયેન, મનોપાગબ્ભિયેનાતિ તિવિધેન પાગબ્ભિયેન સમન્નાગતત્તા પગબ્ભા ચેતા. એતાસઞ્હિ અબ્ભન્તરે કાયદ્વારાદીનિ પત્વા સંવરો નામ નત્થિ, લોલા કાકપટિભાગાતિ દસ્સેતિ. સિખી સબ્બઘસો યથાતિ અમ્મ, યથા જાલસિખાય ‘‘સિખી’’તિ સઙ્ખં ગતો અગ્ગિ નામ ગૂથગતાદિભેદં અસુચિમ્પિ, સપ્પિમધુફાણિતાદિભેદં સુચિમ્પિ, ઇટ્ઠમ્પિ અનિટ્ઠમ્પિ યં યદેવ લભતિ, સબ્બં ઘસતિ ખાદતિ, તસ્મા ‘‘સબ્બઘસો’’તિ વુચ્ચતિ. તથેવ તા ઇત્થિયોપિ હત્થિમેણ્ડગોમેણ્ડાદયો વા હોન્તુ હીનજચ્ચા હીનકમ્મન્તા, ખત્તિયાદયો વા હોન્તુ ઉત્તમકમ્મન્તા, હીનુક્કટ્ઠભાવં અચિન્તેત્વા લોકસ્સાદવસેન કિલેસસન્થવે ઉપ્પન્ને યં યં લભન્તિ, સબ્બમેવ સેવન્તીતિ સબ્બઘસસિખિસદિસા હોન્તિ. તસ્મા સિખી સબ્બઘસો યથા, તથેવેતાતિ વેદિતબ્બા.

    Lokitthiyoti loke itthiyo. Velā tāsaṃ na vijjatīti amma, tāsaṃ itthīnaṃ kilesuppattiṃ patvā velā saṃvaro mariyādā pamāṇaṃ nāma natthi. Sārattā ca pagabbhā cāti velā ca etāsaṃ natthi, pañcasu kāmaguṇesu sārattā allīnā, tathā kāyapāgabbhiyena, vācāpāgabbhiyena, manopāgabbhiyenāti tividhena pāgabbhiyena samannāgatattā pagabbhā cetā. Etāsañhi abbhantare kāyadvārādīni patvā saṃvaro nāma natthi, lolā kākapaṭibhāgāti dasseti. Sikhī sabbaghaso yathāti amma, yathā jālasikhāya ‘‘sikhī’’ti saṅkhaṃ gato aggi nāma gūthagatādibhedaṃ asucimpi, sappimadhuphāṇitādibhedaṃ sucimpi, iṭṭhampi aniṭṭhampi yaṃ yadeva labhati, sabbaṃ ghasati khādati, tasmā ‘‘sabbaghaso’’ti vuccati. Tatheva tā itthiyopi hatthimeṇḍagomeṇḍādayo vā hontu hīnajaccā hīnakammantā, khattiyādayo vā hontu uttamakammantā, hīnukkaṭṭhabhāvaṃ acintetvā lokassādavasena kilesasanthave uppanne yaṃ yaṃ labhanti, sabbameva sevantīti sabbaghasasikhisadisā honti. Tasmā sikhī sabbaghaso yathā, tathevetāti veditabbā.

    તા હિત્વા પબ્બજિસ્સામીતિ અહં તા લામિકા દુક્ખવત્થુભૂતા ઇત્થિયો હિત્વા અરઞ્ઞં પવિસિત્વા ઇસિપબ્બજ્જં પબ્બજિસ્સામિ. વિવેકમનુબ્રૂહયન્તિ કાયવિવેકો ચિત્તવિવેકો ઉપધિવિવેકોતિ તયો વિવેકા, તેસુ ઇધ કાયવિવેકોપિ વટ્ટતિ ચિત્તવિવેકોપિ. ઇદં વુત્તં હોતિ – અહં, અમ્મ, પબ્બજિત્વા કસિણપરિકમ્મં કત્વા અટ્ઠ સમાપત્તિયો ચ પઞ્ચાભિઞ્ઞા ચ ઉપ્પાદેત્વા ગણતો કાયં, કિલેસેહિ ચ ચિત્તં વિવેચેત્વા ઇમં વિવેકં બ્રૂહેન્તો વડ્ઢેન્તો બ્રહ્મલોકપરાયણો ભવિસ્સામિ, અલં મે અગારેનાતિ. એવં ઇત્થિયો ગરહિત્વા માતાપિતરો વન્દિત્વા હિમવન્તં પવિસિત્વા પબ્બજિત્વા વુત્તપ્પકારં વિવેકં બ્રૂહેન્તો બ્રહ્મલોકપરાયણો અહોસિ.

    hitvā pabbajissāmīti ahaṃ tā lāmikā dukkhavatthubhūtā itthiyo hitvā araññaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajissāmi. Vivekamanubrūhayanti kāyaviveko cittaviveko upadhivivekoti tayo vivekā, tesu idha kāyavivekopi vaṭṭati cittavivekopi. Idaṃ vuttaṃ hoti – ahaṃ, amma, pabbajitvā kasiṇaparikammaṃ katvā aṭṭha samāpattiyo ca pañcābhiññā ca uppādetvā gaṇato kāyaṃ, kilesehi ca cittaṃ vivecetvā imaṃ vivekaṃ brūhento vaḍḍhento brahmalokaparāyaṇo bhavissāmi, alaṃ me agārenāti. Evaṃ itthiyo garahitvā mātāpitaro vanditvā himavantaṃ pavisitvā pabbajitvā vuttappakāraṃ vivekaṃ brūhento brahmalokaparāyaṇo ahosi.

    સત્થાપિ ‘‘એવં ભિક્ખુ ઇત્થિયો નામ અસાતા લામિકા પચ્છિમિકા દુક્ખદાયિકા’’તિ ઇત્થીનં અગુણં કથેત્વા સચ્ચાનિ પકાસેસિ, સચ્ચપરિયોસાને સો ભિક્ખુ સોતાપત્તિફલે પતિટ્ઠાસિ. સત્થા અનુસન્ધિં ઘટેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા માતા ભદ્દકાપિલાની, પિતા મહાકસ્સપો અહોસિ, અન્તેવાસિકો આનન્દો, આચરિયો પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthāpi ‘‘evaṃ bhikkhu itthiyo nāma asātā lāmikā pacchimikā dukkhadāyikā’’ti itthīnaṃ aguṇaṃ kathetvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Satthā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mātā bhaddakāpilānī, pitā mahākassapo ahosi, antevāsiko ānando, ācariyo pana ahameva ahosi’’nti.

    અસાતમન્તજાતકવણ્ણના પઠમા.

    Asātamantajātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૬૧. અસાતમન્તજાતકં • 61. Asātamantajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact