Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૬. અસિબન્ધકપુત્તસુત્તં
6. Asibandhakaputtasuttaṃ
૩૫૮. એકં સમયં ભગવા નાળન્દાયં વિહરતિ પાવારિકમ્બવને. અથ ખો અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘બ્રાહ્મણા, ભન્તે, પચ્છા ભૂમકા કામણ્ડલુકા સેવાલમાલિકા ઉદકોરોહકા અગ્ગિપરિચારકા. તે મતં કાલઙ્કતં ઉય્યાપેન્તિ નામ સઞ્ઞાપેન્તિ નામ સગ્ગં નામ ઓક્કામેન્તિ. ભગવા પન, ભન્તે, અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો પહોતિ તથા કાતું યથા સબ્બો લોકો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્યા’’તિ? ‘‘તેન હિ, ગામણિ, તઞ્ઞેવેત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ. યથા તે ખમેય્ય તથા નં બ્યાકરેય્યાસી’’તિ.
358. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane. Atha kho asibandhakaputto gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇā, bhante, pacchā bhūmakā kāmaṇḍalukā sevālamālikā udakorohakā aggiparicārakā. Te mataṃ kālaṅkataṃ uyyāpenti nāma saññāpenti nāma saggaṃ nāma okkāmenti. Bhagavā pana, bhante, arahaṃ sammāsambuddho pahoti tathā kātuṃ yathā sabbo loko kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyā’’ti? ‘‘Tena hi, gāmaṇi, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsī’’ti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ, ઇધસ્સ પુરિસો પાણાતિપાતી અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિકો. તમેનં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘અયં પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતૂ’તિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ , અપિ નુ સો પુરિસો મહતો જનકાયસ્સ આયાચનહેતુ વા થોમનહેતુ વા પઞ્જલિકા અનુપરિસક્કનહેતુ વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્યા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, idhassa puriso pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhiko. Tamenaṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘ayaṃ puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatū’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi , api nu so puriso mahato janakāyassa āyācanahetu vā thomanahetu vā pañjalikā anuparisakkanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘સેય્યથાપિ, ગામણિ, પુરિસો મહતિં પુથુસિલં ગમ્ભીરે ઉદકરહદે પક્ખિપેય્ય. તમેનં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘ઉમ્મુજ્જ, ભો પુથુસિલે, ઉપ્લવ, ભો પુથુસિલે , થલમુપ્લવ, ભો પુથુસિલે’તિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ, અપિ નુ સા પુથુસિલા મહતો જનકાયસ્સ આયાચનહેતુ વા થોમનહેતુ વા પઞ્જલિકા અનુપરિસક્કનહેતુ વા ઉમ્મુજ્જેય્ય વા ઉપ્લવેય્ય વા થલં વા ઉપ્લવેય્યા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘એવમેવ ખો, ગામણિ, યો સો પુરિસો પાણાતિપાતી અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિકો. કિઞ્ચાપિ તં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘અયં પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતૂ’’’તિ, અથ ખો સો પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્ય.
‘‘Seyyathāpi, gāmaṇi, puriso mahatiṃ puthusilaṃ gambhīre udakarahade pakkhipeyya. Tamenaṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘ummujja, bho puthusile, uplava, bho puthusile , thalamuplava, bho puthusile’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu sā puthusilā mahato janakāyassa āyācanahetu vā thomanahetu vā pañjalikā anuparisakkanahetu vā ummujjeyya vā uplaveyya vā thalaṃ vā uplaveyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, gāmaṇi, yo so puriso pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhiko. Kiñcāpi taṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘ayaṃ puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatū’’’ti, atha kho so puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ, ઇધસ્સ 1 પુરિસો પાણાતિપાતા પટિવિરતો અદિન્નાદાના પટિવિરતો કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો મુસાવાદા પટિવિરતો પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો અનભિજ્ઝાલુ અબ્યાપન્નચિત્તો સમ્માદિટ્ઠિકો. તમેનં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘અયં પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતૂ’તિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ, અપિ નુ સો પુરિસો મહતો જનકાયસ્સ આયાચનહેતુ વા થોમનહેતુ વા પઞ્જલિકા અનુપરિસક્કનહેતુ વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્યા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, idhassa 2 puriso pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato kāmesumicchācārā paṭivirato musāvādā paṭivirato pisuṇāya vācāya paṭivirato pharusāya vācāya paṭivirato samphappalāpā paṭivirato anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhiko. Tamenaṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘ayaṃ puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatū’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu so puriso mahato janakāyassa āyācanahetu vā thomanahetu vā pañjalikā anuparisakkanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘સેય્યથાપિ, ગામણિ, પુરિસો સપ્પિકુમ્ભં વા તેલકુમ્ભં વા ગમ્ભીરે ઉદકરહદે ઓગાહેત્વા ભિન્દેય્ય. તત્ર યાસ્સ સક્ખરા વા કઠલા વા સા અધોગામી 3 અસ્સ; યઞ્ચ ખ્વસ્સ તત્ર સપ્પિ વા તેલં વા તં ઉદ્ધં ગામિ અસ્સ. તમેનં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘ઓસીદ, ભો સપ્પિતેલ, સંસીદ , ભો સપ્પિતેલ, અધો ગચ્છ, ભો સપ્પિતેલા’તિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, ગામણિ, અપિ નુ તં સપ્પિતેલં મહતો જનકાયસ્સ આયાચનહેતુ વા થોમનહેતુ વા પઞ્જલિકા અનુપરિસક્કનહેતુ વા ઓસીદેય્ય વા સંસીદેય્ય વા અધો વા ગચ્છેય્યા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘એવમેવ ખો, ગામણિ, યો સો પુરિસો પાણાતિપાતા પટિવિરતો, અદિન્નાદાના પટિવિરતો, કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો, મુસાવાદા પટિવિરતો, પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો, ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો , સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો, અનભિજ્ઝાલુ, અબ્યાપન્નચિત્તો, સમ્માદિટ્ઠિકો, કિઞ્ચાપિ તં મહા જનકાયો સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ આયાચેય્ય થોમેય્ય પઞ્જલિકો અનુપરિસક્કેય્ય – ‘અયં પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતૂ’તિ, અથ ખો સો પુરિસો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્યા’’તિ. એવં વુત્તે, અસિબન્ધકપુત્તો ગામણિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. છટ્ઠં.
‘‘Seyyathāpi, gāmaṇi, puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīre udakarahade ogāhetvā bhindeyya. Tatra yāssa sakkharā vā kaṭhalā vā sā adhogāmī 4 assa; yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhaṃ gāmi assa. Tamenaṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘osīda, bho sappitela, saṃsīda , bho sappitela, adho gaccha, bho sappitelā’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu taṃ sappitelaṃ mahato janakāyassa āyācanahetu vā thomanahetu vā pañjalikā anuparisakkanahetu vā osīdeyya vā saṃsīdeyya vā adho vā gaccheyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, gāmaṇi, yo so puriso pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato , samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu, abyāpannacitto, sammādiṭṭhiko, kiñcāpi taṃ mahā janakāyo saṅgamma samāgamma āyāceyya thomeyya pañjaliko anuparisakkeyya – ‘ayaṃ puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatū’ti, atha kho so puriso kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyā’’ti. Evaṃ vutte, asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. અસિબન્ધકપુત્તસુત્તવણ્ણના • 6. Asibandhakaputtasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૬. અસિબન્ધકપુત્તસુત્તવણ્ણના • 6. Asibandhakaputtasuttavaṇṇanā