| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā |
ઉપોસથાદિપુચ્છાવિસ્સજ્જના
Uposathādipucchāvissajjanā
૩૩૨. ‘‘ઉપોસથકમ્મસ્સ કો આદી’’તિઆદીનં પુચ્છાનં વિસ્સજ્જને સામગ્ગી આદીતિ ‘‘ઉપોસથં કરિસ્સામા’’તિ સીમં સોધેત્વા છન્દપારિસુદ્ધિં આહરિત્વા સન્નિપતિતાનં કાયસામગ્ગી આદિ. કિરિયા મજ્ઝેતિ પુબ્બકિચ્ચં કત્વા પાતિમોક્ખઓસારણકિરિયા મજ્ઝે. નિટ્ઠાનં પરિયોસાનન્તિ ‘‘તત્થ સબ્બેહેવ સમગ્ગેહિ સમ્મોદમાનેહિ અવિવદમાનેહિ સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ ઇદં પાતિમોક્ખનિટ્ઠાનં પરિયોસાનં. પવારણાકમ્મસ્સ સામગ્ગી આદીતિ ‘‘પવારણં કરિસ્સામા’’તિ સીમં સોધેત્વા છન્દપવારણં આહરિત્વા સન્નિપતિતાનં કાયસામગ્ગી આદિ. કિરિયા મજ્ઝેતિ પવારણાઞત્તિ ચ પવારણાકથા ચ મજ્ઝે, સઙ્ઘનવકસ્સ ‘‘પસ્સન્તો પટિકરિસ્સામી’’તિ વચનં પરિયોસાનં. તજ્જનીયકમ્માદીસુ વત્થુ નામ યેન વત્થુના કમ્મારહો હોતિ, તં વત્થુ. પુગ્ગલોતિ યેન તં વત્થુ કતં, સો પુગ્ગલો. કમ્મવાચા પરિયોસાનન્તિ ‘‘કતં સઙ્ઘેન ઇત્થન્નામસ્સ ભિક્ખુનો તજ્જનીયકમ્મં, ખમતિ સઙ્ઘસ્સ, તસ્મા તુણ્હી, એવમેતં ધારયામી’’તિ એવં તસ્સા તસ્સા કમ્મવાચાય અવસાનવચનં પરિયોસાનં. સેસં સબ્બત્થ ઉત્તાનમેવાતિ
332. ‘‘Uposathakammassa ko ādī’’tiādīnaṃ pucchānaṃ vissajjane sāmaggī ādīti ‘‘uposathaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapārisuddhiṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pubbakiccaṃ katvā pātimokkhaosāraṇakiriyā majjhe. Niṭṭhānaṃ pariyosānanti ‘‘tattha sabbeheva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabba’’nti idaṃ pātimokkhaniṭṭhānaṃ pariyosānaṃ. Pavāraṇākammassa sāmaggī ādīti ‘‘pavāraṇaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapavāraṇaṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pavāraṇāñatti ca pavāraṇākathā ca majjhe, saṅghanavakassa ‘‘passanto paṭikarissāmī’’ti vacanaṃ pariyosānaṃ. Tajjanīyakammādīsu vatthu nāma yena vatthunā kammāraho hoti, taṃ vatthu. Puggaloti yena taṃ vatthu kataṃ, so puggalo. Kammavācā pariyosānanti ‘‘kataṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno tajjanīyakammaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti evaṃ tassā tassā kammavācāya avasānavacanaṃ pariyosānaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti
ઉપોસથાદિપુચ્છાવિસ્સજ્જનાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā niṭṭhitā.
અત્થવસપકરણાવણ્ણના
Atthavasapakaraṇāvaṇṇanā
૩૩૪. અત્થવસપકરણે – દસ અત્થવસેતિઆદીસુ યં વત્તબ્બં તં પઠમપારાજિકવણ્ણનાયમેવ વુત્તં. યં સઙ્ઘસુટ્ઠુ તં સઙ્ઘફાસૂતિઆદીસુ ઉપરિમં ઉપરિમં પદં હેટ્ઠિમસ્સ હેટ્ઠિમસ્સ પદસ્સ અત્થો.
334. Atthavasapakaraṇe – dasa atthavasetiādīsu yaṃ vattabbaṃ taṃ paṭhamapārājikavaṇṇanāyameva vuttaṃ. Yaṃ saṅghasuṭṭhu taṃ saṅghaphāsūtiādīsu uparimaṃ uparimaṃ padaṃ heṭṭhimassa heṭṭhimassa padassa attho.
અત્થસતં ધમ્મસતન્તિઆદિમ્હિ પન યદેતં દસસુ પદેસુ એકેકં મૂલં કત્વા દસક્ખત્તું યોજનાય પદસતં વુત્તં. તત્થ પચ્છિમસ્સ પચ્છિમસ્સ પદસ્સ વસેન અત્થસતં પુરિમસ્સ પુરિમસ્સ વસેન ધમ્મસતં વેદિતબ્બં. અથ વા યે દસ અત્થવસે પટિચ્ચ તથાગતેન સાવકાનં સિક્ખાપદં પઞ્ઞત્તં, યે પુબ્બે પઠમપારાજિકવણ્ણનાયં ‘‘તત્થ સઙ્ઘસુટ્ઠુતા નામ સઙ્ઘસ્સ સુટ્ઠુભાવો ‘સુટ્ઠુ દેવા’તિ આગતટ્ઠાને વિય ‘સુટ્ઠુ ભન્તે’તિ વચનસમ્પટિચ્છનભાવો, યો ચ તથાગતસ્સ વચનં સમ્પટિચ્છતિ, તસ્સ તં દીઘરત્તં હિતાય સુખાય હોતિ, તસ્મા સઙ્ઘસ્સ ‘સુટ્ઠુ ભન્તે’તિ મમ વચનસમ્પટિચ્છનત્થં પઞ્ઞપેસ્સામિ અસમ્પટિચ્છને આદીનવં સમ્પટિચ્છને ચ આનિસંસં દસ્સેત્વા ન બલક્કારેન અભિભવિત્વાતિ એતમત્થં આવિકરોન્તો આહ – સઙ્ઘસુટ્ઠુતાયા’’તિ એવમાદિના નયેન વણ્ણિતા, તેસં ઇધ દસક્ખત્તું આગતત્તા અત્થસતં તદત્થજોતકાનઞ્ચ પદાનં વસેન ધમ્મસતં વેદિતબ્બં. ઇદાનિ અત્થજોતકાનં નિરુત્તીનં વસેન નિરુત્તિસતં, ધમ્મભૂતાનં નિરુત્તીનં વસેન નિરુત્તિસતન્તિ દ્વે નિરુત્તિસતાનિ, અત્થસતે ઞાણસતં, ધમ્મસતે ઞાણસતં, દ્વીસુ નિરુત્તિસતેસુ દ્વે ઞાણસતાનીતિ ચત્તારિ ઞાણસતાનિ ચ વેદિતબ્બાનિ.
Atthasataṃdhammasatantiādimhi pana yadetaṃ dasasu padesu ekekaṃ mūlaṃ katvā dasakkhattuṃ yojanāya padasataṃ vuttaṃ. Tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataṃ purimassa purimassa vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Atha vā ye dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ye pubbe paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ ‘‘tattha saṅghasuṭṭhutā nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘suṭṭhu devā’ti āgataṭṭhāne viya ‘suṭṭhu bhante’ti vacanasampaṭicchanabhāvo, yo ca tathāgatassa vacanaṃ sampaṭicchati, tassa taṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti, tasmā saṅghassa ‘suṭṭhu bhante’ti mama vacanasampaṭicchanatthaṃ paññapessāmi asampaṭicchane ādīnavaṃ sampaṭicchane ca ānisaṃsaṃ dassetvā na balakkārena abhibhavitvāti etamatthaṃ āvikaronto āha – saṅghasuṭṭhutāyā’’ti evamādinā nayena vaṇṇitā, tesaṃ idha dasakkhattuṃ āgatattā atthasataṃ tadatthajotakānañca padānaṃ vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Idāni atthajotakānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisataṃ, dhammabhūtānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisatanti dve niruttisatāni, atthasate ñāṇasataṃ, dhammasate ñāṇasataṃ, dvīsu niruttisatesu dve ñāṇasatānīti cattāri ñāṇasatāni ca veditabbāni.
‘‘અત્થસતં ધમ્મસતં, દ્વે નિરુત્તિસતાનિ;
‘‘Atthasataṃ dhammasataṃ, dve niruttisatāni;
ચત્તારિ ઞાણસતાનિ, અત્થવસે પકરણે’’તિ.
Cattāri ñāṇasatāni, atthavase pakaraṇe’’ti.
ઇતિ હિ યં વુત્તં, ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તન્તિ.
Iti hi yaṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttanti.
ઇતિ સમન્તપાસાદિકાય વિનયસંવણ્ણનાય
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
મહાવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi
આદિમજ્ઝન્તપુચ્છનં • Ādimajjhantapucchanaṃ
અત્થવસપકરણં • Atthavasapakaraṇaṃ
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અત્થવસપકરણવણ્ણના • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā
ઉપોસથાદિપુચ્છાવિસ્સજ્જનાવણ્ણના • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
અત્થવસપકરણવણ્ણના • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ઉપોસથાદિપુચ્છાવિસ્સજ્જનાવણ્ણના • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi
ઉપોસથાદિપુચ્છાવિસ્સજ્જના • Uposathādipucchāvissajjanā
અત્થવસપકરણવણ્ણના • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
