| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૪. અત્થિરાગસુત્તવણ્ણના
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
૬૪. ચતુત્થે સોતિ લોભો. રઞ્જનવસેનાતિ રઙ્ગજાતં વિય તસ્સ ચિત્તસ્સ અનુરઞ્જનવસેન. નન્દનવસેનાતિ સપ્પીતિકતાય આરમ્મણસ્સ અભિનન્દનવસેન. તણ્હાયનવસેનાતિ વિસયકત્તુકામતાય વસેન. એકો એવ હિ લોભો પવત્તિઆકારવસેન તથા વુત્તો. પતિટ્ઠિતન્તિ લદ્ધસભાવં. તત્થાતિ વટ્ટે. આહારેતિ કેચિ. વિઞ્ઞાણન્તિ અભિસઙ્ખારવિઞ્ઞાણં. વિરુળ્હન્તિ ફલનિબ્બત્તિયા વિરુળ્હિપ્પત્તં. તેનાહ ‘‘કમ્મં જવાપેત્વા’’તિઆદિ. તત્થ જવાપેત્વાતિ ફલં ગાહાપેત્વા. અભિસઙ્ખારવિઞ્ઞાણઞ્હિ અત્તના સહજાતાનં સહજાતાદિપચ્ચયેહિ ચેવ આહારપચ્ચયેન ચ પચ્ચયો હુત્વા તસ્સ અત્તનો ફલુપ્પાદને સામત્થિયત્તા વિરુળ્હિપ્પત્તં. તેનાહ ‘‘કમ્મં સન્તાને લદ્ધભાવં વિરુળ્હિપ્પત્તઞ્ચસ્સ હોતી’’તિ. વટ્ટકથા એસાતિ કત્વા ‘‘યત્થાતિ તેભૂમકવટ્ટે ભુમ્મ’’ન્તિ વુત્તં. સબ્બત્થાતિ સબ્બેસુ. પુરિમપદે એતં ભુમ્મન્તિ ‘‘યત્થ તત્થા’’તિ આગતં એતં ભુમ્મવચનં પુરિમસ્મિં પુરિમસ્મિં પદે વિસયભૂતે. તઞ્હિ આરબ્ભ એતં ‘‘યત્થ તત્થા’’તિ ભુમ્મવચનં વુત્તં. ઇમસ્મિં વિપાકવટ્ટેતિ પચ્ચુપ્પન્ને વિપાકવટ્ટે. આયતિં વટ્ટહેતુકે સઙ્ખારે સન્ધાય વુત્તં ‘‘યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તી’’તિ વચનતો . પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તીતિ ચ પટિસન્ધિ અધિપ્પેતાતિ વુત્તં ‘‘યત્થ અત્થિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ, અત્થિ તત્થ આયતિં જાતિજરામરણ’’ન્તિ. જાતીતિ ચેત્થ માતુકુચ્છિતો નિક્ખમનં અધિપ્પેતં. યસ્મિં ઠાનેતિ યસ્મિં કારણે સતિ.
64. Catutthe soti lobho. Rañjanavasenāti raṅgajātaṃ viya tassa cittassa anurañjanavasena. Nandanavasenāti sappītikatāya ārammaṇassa abhinandanavasena. Taṇhāyanavasenāti visayakattukāmatāya vasena. Eko eva hi lobho pavattiākāravasena tathā vutto. Patiṭṭhitanti laddhasabhāvaṃ. Tatthāti vaṭṭe. Āhāreti keci. Viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Viruḷhanti phalanibbattiyā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ javāpetvā’’tiādi. Tattha javāpetvāti phalaṃ gāhāpetvā. Abhisaṅkhāraviññāṇañhi attanā sahajātānaṃ sahajātādipaccayehi ceva āhārapaccayena ca paccayo hutvā tassa attano phaluppādane sāmatthiyattā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ santāne laddhabhāvaṃ viruḷhippattañcassa hotī’’ti. Vaṭṭakathā esāti katvā ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhumma’’nti vuttaṃ. Sabbatthāti sabbesu. Purimapade etaṃ bhummanti ‘‘yattha tatthā’’ti āgataṃ etaṃ bhummavacanaṃ purimasmiṃ purimasmiṃ pade visayabhūte. Tañhi ārabbha etaṃ ‘‘yattha tatthā’’ti bhummavacanaṃ vuttaṃ. Imasmiṃ vipākavaṭṭeti paccuppanne vipākavaṭṭe. Āyatiṃ vaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattī’’ti vacanato . Punabbhavābhinibbattīti ca paṭisandhi adhippetāti vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇa’’nti. Jātīti cettha mātukucchito nikkhamanaṃ adhippetaṃ. Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ kāraṇe sati.
કારણઞ્ચેત્થ સઙ્ખારા વેદિતબ્બા. તે હિ આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિયા હેતૂ, તણ્હાઅવિજ્જાયો, કાલગતિઆદયો ચ કમ્મસ્સ સમ્ભારા. કેચિ પન કિલેસવટ્ટકમ્મગતિકાલા ચાતિ અધિપ્પાયેન ‘‘કાલગતિઆદયો ચ કમ્મસ્સ સમ્ભારા’’તિ વદન્તિ. તંતંભવપત્થનાય તથા તથા ગતો તિવિધો ભવોવ તેભૂમકવટ્ટં. તેનાહ ‘‘યત્થાતિ તેભૂમકવટ્ટે’’તિ. તથા ચાહ ‘‘સસમ્ભારકકમ્મં ભવેસુ રૂપં સમુટ્ઠાપેતી’’તિ. રૂપન્તિ અત્તભાવં.
Kāraṇañcettha saṅkhārā veditabbā. Te hi āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā hetū, taṇhāavijjāyo, kālagatiādayo ca kammassa sambhārā. Keci pana kilesavaṭṭakammagatikālā cāti adhippāyena ‘‘kālagatiādayo ca kammassa sambhārā’’ti vadanti. Taṃtaṃbhavapatthanāya tathā tathā gato tividho bhavova tebhūmakavaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe’’ti. Tathā cāha ‘‘sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti. Rūpanti attabhāvaṃ.
સઙ્ખિપિત્વાતિ તીસુ અકત્વા વિઞ્ઞાણેન એકસઙ્ખેપં કત્વાતિ અત્થો. એકો સન્ધીતિ એકો હેતુફલસન્ધિ. વિપાકવિધિન્તિ સળાયતનાદિકં વેદનાવસાનં વિપાકવિધિં. ‘‘નામરૂપેન સદ્ધિ’’ન્તિ પદં આનેત્વા સમ્બન્ધો. નામરૂપેનાતિ વા સહયોગે કરણવચનં. ઇધ એકો સન્ધીતિ એકો હેતુફલસન્ધિ. આયતિભવસ્સાતિ આયતિં ઉપપત્તિભવસ્સ. તેન ચેત્થ એકો સન્ધિ હેતુફલસન્ધિ વેદિતબ્બો.
Saṅkhipitvāti tīsu akatvā viññāṇena ekasaṅkhepaṃ katvāti attho. Eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Vipākavidhinti saḷāyatanādikaṃ vedanāvasānaṃ vipākavidhiṃ. ‘‘Nāmarūpena saddhi’’nti padaṃ ānetvā sambandho. Nāmarūpenāti vā sahayoge karaṇavacanaṃ. Idha eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Āyatibhavassāti āyatiṃ upapattibhavassa. Tena cettha eko sandhi hetuphalasandhi veditabbo.
ખીણાસવસ્સ અગ્ગમગ્ગાધિગમનતોવ પવત્તકમ્મસ્સ મગ્ગેન સહાયવેકલ્લસ્સ કતત્તા અવિજ્જમાનં. સૂરિયરસ્મિસમન્તિ તતો એવ વુત્તનયેનેવ અપ્પતિટ્ઠિતસૂરિયરસ્મિસમં. સાતિ રસ્મિ. કાયાદયોતિ કાયદ્વારાદયો. કતકમ્મન્તિ પચ્ચયેહિ કતભાવં ઉપાદાય વુત્તં, ન કમ્મલક્ખણપત્તતો. તેનાહ ‘‘કુસલાકુસલં નામ ન હોતી’’તિ. કિરિયમત્તેતિ અવિપાકધમ્મત્તા કાયિકાદિપયોગમત્તે ઠત્વા. અવિપાકં હોતિ તેસં અવિપાકધમ્મત્તા.
Khīṇāsavassa aggamaggādhigamanatova pavattakammassa maggena sahāyavekallassa katattā avijjamānaṃ. Sūriyarasmisamanti tato eva vuttanayeneva appatiṭṭhitasūriyarasmisamaṃ. Sāti rasmi. Kāyādayoti kāyadvārādayo. Katakammanti paccayehi katabhāvaṃ upādāya vuttaṃ, na kammalakkhaṇapattato. Tenāha ‘‘kusalākusalaṃ nāma na hotī’’ti. Kiriyamatteti avipākadhammattā kāyikādipayogamatte ṭhatvā. Avipākaṃ hoti tesaṃ avipākadhammattā.
અત્થિરાગસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Atthirāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૪. અત્થિરાગસુત્તં • 4. Atthirāgasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. અત્થિરાગસુત્તવણ્ણના • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
