Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā |
(૪) અવન્દનીયપુગ્ગલાદિવણ્ણના
(4) Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
૪૭૭. દસ પુગ્ગલા નાભિવાદેતબ્બાતિ સેનાસનક્ખન્ધકે વુત્તા દસ જના. અઞ્જલિ સામીચેન ચાતિ સામીચિકમ્મેન સદ્ધિં અઞ્જલિ ચ તેસં ન કાતબ્બો, નેવ પાનીયાપુચ્છનતાલવણ્ટગ્ગહણાદિ ખન્ધકવત્તં તેસં દસ્સેતબ્બં, ન અઞ્જલિ પગ્ગણ્હિતબ્બોતિ અત્થો. દસન્નં દુક્કટન્તિ તેસંયેવ દસન્નં એવં કરોન્તસ્સ દુક્કટં હોતિ. દસ ચીવરધારણાતિ દસ દિવસાનિ અતિરેકચીવરસ્સ ધારણા અનુઞ્ઞાતાતિ અત્થો.
477.Dasa puggalā nābhivādetabbāti senāsanakkhandhake vuttā dasa janā. Añjali sāmīcena cāti sāmīcikammena saddhiṃ añjali ca tesaṃ na kātabbo, neva pānīyāpucchanatālavaṇṭaggahaṇādi khandhakavattaṃ tesaṃ dassetabbaṃ, na añjali paggaṇhitabboti attho. Dasannaṃ dukkaṭanti tesaṃyeva dasannaṃ evaṃ karontassa dukkaṭaṃ hoti. Dasa cīvaradhāraṇāti dasa divasāni atirekacīvarassa dhāraṇā anuññātāti attho.
પઞ્ચન્નં વસ્સંવુટ્ઠાનં, દાતબ્બં ઇધ ચીવરન્તિ પઞ્ચન્નં સહધમ્મિકાનં સમ્મુખાવ દાતબ્બં. સત્તન્નં સન્તેતિ દિસાપક્કન્તઉમ્મત્તકખિત્તચિત્તવેદનાટ્ટાનં તિણ્ણઞ્ચ ઉક્ખિત્તકાનન્તિ ઇમેસં સત્તન્નં સન્તે પતિરૂપે ગાહકે પરમ્મુખાપિ દાતબ્બં. સોળસન્નં ન દાતબ્બન્તિ સેસાનં ચીવરક્ખન્ધકે વુત્તાનં પણ્ડકાદીનં સોળસન્નં ન દાતબ્બં.
Pañcannaṃ vassaṃvuṭṭhānaṃ, dātabbaṃ idha cīvaranti pañcannaṃ sahadhammikānaṃ sammukhāva dātabbaṃ. Sattannaṃ santeti disāpakkantaummattakakhittacittavedanāṭṭānaṃ tiṇṇañca ukkhittakānanti imesaṃ sattannaṃ sante patirūpe gāhake parammukhāpi dātabbaṃ. Soḷasannaṃ na dātabbanti sesānaṃ cīvarakkhandhake vuttānaṃ paṇḍakādīnaṃ soḷasannaṃ na dātabbaṃ.
કતિસતં રત્તિસતં, આપત્તિયો છાદયિત્વાનાતિ કતિસતં આપત્તિયો રત્તિસતં છાદયિત્વાન. દસસતં રત્તિસતં, આપત્તિયો છાદયિત્વાનાતિ દસસતં આપત્તિયો રત્તિસતં છાદયિત્વાન. અયઞ્હેત્થ સઙ્ખેપત્થો – યો દિવસે સતં સતં સઙ્ઘાદિસેસાપત્તિયો આપજ્જિત્વા દસ દસ દિવસે પટિચ્છાદેતિ, તેન રત્તિસતં આપત્તિસહસ્સં પટિચ્છાદિતં હોતિ, સો સબ્બાવ તા આપત્તિયો દસાહપટિચ્છન્નાતિ પરિવાસં યાચિત્વા દસ રત્તિયો વસિત્વાન મુચ્ચેય્ય પારિવાસિકોતિ.
Katisataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānāti katisataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvāna. Dasasataṃ rattisataṃ, āpattiyo chādayitvānāti dasasataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvāna. Ayañhettha saṅkhepattho – yo divase sataṃ sataṃ saṅghādisesāpattiyo āpajjitvā dasa dasa divase paṭicchādeti, tena rattisataṃ āpattisahassaṃ paṭicchāditaṃ hoti, so sabbāva tā āpattiyo dasāhapaṭicchannāti parivāsaṃ yācitvā dasa rattiyo vasitvāna mucceyya pārivāsikoti.
દ્વાદસ કમ્મદોસા વુત્તાતિ અપલોકનકમ્મં અધમ્મેનવગ્ગં, અધમ્મેનસમગ્ગં, ધમ્મેનવગ્ગં, તથા ઞત્તિકમ્મઞત્તિદુતિયકમ્મઞત્તિચતુત્થકમ્માનિપીતિ એવં એકેકસ્મિં કમ્મે તયો તયો કત્વા દ્વાદસ કમ્મદોસા વુત્તા.
Dvādasa kammadosā vuttāti apalokanakammaṃ adhammenavaggaṃ, adhammenasamaggaṃ, dhammenavaggaṃ, tathā ñattikammañattidutiyakammañatticatutthakammānipīti evaṃ ekekasmiṃ kamme tayo tayo katvā dvādasa kammadosā vuttā.
ચતસ્સો કમ્મસમ્પત્તિયોતિ અપલોકનકમ્મં ધમ્મેનસમગ્ગં, તથા સેસાનિપીતિ એવં ચતસ્સો કમ્મસમ્પત્તિયો વુત્તા.
Catasso kammasampattiyoti apalokanakammaṃ dhammenasamaggaṃ, tathā sesānipīti evaṃ catasso kammasampattiyo vuttā.
છ કમ્માનીતિ અધમ્મેનવગ્ગકમ્મં, અધમ્મેનસમગ્ગકમ્મં, ધમ્મપતિરૂપકેનવગ્ગકમ્મં, ધમ્મપતિરૂપકેનસમગ્ગકમ્મં, ધમ્મેનવગ્ગકમ્મં, ધમ્મેનસમગ્ગકમ્મન્તિ એવં છ કમ્માનિ વુત્તાનિ. એકેત્થ ધમ્મિકા કતાતિ એકં ધમ્મેન સમગ્ગકમ્મમેવેત્થ ધમ્મિકં કતન્તિ અત્થો. દુતિયગાથાવિસ્સજ્જનેપિ એતદેવ ધમ્મિકં.
Cha kammānīti adhammenavaggakammaṃ, adhammenasamaggakammaṃ, dhammapatirūpakenavaggakammaṃ, dhammapatirūpakenasamaggakammaṃ, dhammenavaggakammaṃ, dhammenasamaggakammanti evaṃ cha kammāni vuttāni. Ekettha dhammikā katāti ekaṃ dhammena samaggakammamevettha dhammikaṃ katanti attho. Dutiyagāthāvissajjanepi etadeva dhammikaṃ.
યં દેસિતાતિ યાનિ દેસિતાનિ વુત્તાનિ પકાસિતાનિ. અનન્તજિનેનાતિઆદીસુ પરિયન્તપરિચ્છેદભાવરહિતત્તા અનન્તં વુચ્ચતિ નિબ્બાનં, તં ભગવતા રઞ્ઞા સપત્તગણં અભિમદ્દિત્વા રજ્જં વિય કિલેસગણં અભિમદ્દિત્વા જિતં વિજિતં અધિગતં સમ્પત્તં, તસ્મા ભગવા ‘‘અનન્તજિનો’’તિ વુચ્ચતિ. સ્વેવ ઇટ્ઠાનિટ્ઠેસુ નિબ્બિકારતાય તાદિ, વિક્ખમ્ભનતદઙ્ગસમુચ્છેદપટિપસ્સદ્ધિનિસ્સરણવિવેકસઙ્ખાતં વિવેકપઞ્ચકં અદ્દસાતિ વિવેકદસ્સી; તેન અનન્તજિનેન તાદિના વિવેકદસ્સિના યાનિ આપત્તિક્ખન્ધાનિ દેસિતાનિ વુત્તાનિ. એકેત્થ સમ્મતિ વિના સમથેહીતિ અયમેત્થ પદસમ્બન્ધો, યાનિ સત્થારા સત્ત આપત્તિક્ખન્ધાનિ દેસિતાનિ, તત્થ એકાપિ આપત્તિ વિના સમથેહિ ન સમ્મતિ, અથ ખો છ સમથા ચત્તારિ અધિકરણાનીતિ સબ્બેપિમે ધમ્મા સમ્મુખાવિનયેન સમ્મન્તિ, સમાયોગં ગચ્છન્તિ. એત્થ પન એકો સમ્મુખાવિનયોવ વિના સમથેહિ સમ્મતિ, સમથભાવં ગચ્છતિ. ન હિ તસ્સ અઞ્ઞેન સમથેન વિના અનિપ્ફત્તિ નામ અત્થિ. તેન વુત્તં – ‘‘એકેત્થ સમ્મતિ વિના સમથેહી’’તિ. ઇમિના તાવ અધિપ્પાયેન અટ્ઠકથાસુ અત્થો વુત્તો. મયં પન ‘‘વિના’’તિ નિપાતસ્સ પટિસેધનમત્તમત્થં ગહેત્વા ‘‘એકેત્થ સમ્મતિ વિના સમથેહી’’તિ એતેસુ સત્તસુ આપત્તિક્ખન્ધેસુ એકો પારાજિકાપત્તિક્ખન્ધો વિના સમથેહિ સમ્મતીતિ એતમત્થં રોચેય્યામ. વુત્તમ્પિ ચેતં ‘‘યા સા આપત્તિ અનવસેસા, સા આપત્તિ ન કતમેન અધિકરણેન કતમમ્હિ ઠાને ન કતમેન સમથેન સમ્મતી’’તિ.
Yaṃ desitāti yāni desitāni vuttāni pakāsitāni. Anantajinenātiādīsu pariyantaparicchedabhāvarahitattā anantaṃ vuccati nibbānaṃ, taṃ bhagavatā raññā sapattagaṇaṃ abhimadditvā rajjaṃ viya kilesagaṇaṃ abhimadditvā jitaṃ vijitaṃ adhigataṃ sampattaṃ, tasmā bhagavā ‘‘anantajino’’ti vuccati. Sveva iṭṭhāniṭṭhesu nibbikāratāya tādi, vikkhambhanatadaṅgasamucchedapaṭipassaddhinissaraṇavivekasaṅkhātaṃ vivekapañcakaṃ addasāti vivekadassī; tena anantajinena tādinā vivekadassinā yāni āpattikkhandhāni desitāni vuttāni. Ekettha sammati vinā samathehīti ayamettha padasambandho, yāni satthārā satta āpattikkhandhāni desitāni, tattha ekāpi āpatti vinā samathehi na sammati, atha kho cha samathā cattāri adhikaraṇānīti sabbepime dhammā sammukhāvinayena sammanti, samāyogaṃ gacchanti. Ettha pana eko sammukhāvinayova vinā samathehi sammati, samathabhāvaṃ gacchati. Na hi tassa aññena samathena vinā anipphatti nāma atthi. Tena vuttaṃ – ‘‘ekettha sammati vinā samathehī’’ti. Iminā tāva adhippāyena aṭṭhakathāsu attho vutto. Mayaṃ pana ‘‘vinā’’ti nipātassa paṭisedhanamattamatthaṃ gahetvā ‘‘ekettha sammati vinā samathehī’’ti etesu sattasu āpattikkhandhesu eko pārājikāpattikkhandho vinā samathehi sammatīti etamatthaṃ roceyyāma. Vuttampi cetaṃ ‘‘yā sā āpatti anavasesā, sā āpatti na katamena adhikaraṇena katamamhi ṭhāne na katamena samathena sammatī’’ti.
છઊનદિયડ્ઢસતાતિ ‘‘ઇધ, ઉપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ, તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ, તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ, તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે વેમતિકો, તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ, તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે વેમતિકો, તસ્મિં વેમતિકો ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ, તસ્મિં વેમતિકો ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ, તસ્મિં વેમતિકો ભેદે વેમતિકો’’તિ એવં યાનિ અટ્ઠારસન્નં ભેદકરવત્થૂનં વસેન અટ્ઠારસ અટ્ઠકાનિ સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકે વુત્તાનિ, તેસં વસેન છઊનદિયડ્ઢસતં આપાયિકા વેદિતબ્બા.
Chaūnadiyaḍḍhasatāti ‘‘idha, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi, tasmiṃ adhammadiṭṭhi bhede vematiko, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede vematiko, tasmiṃ vematiko bhede adhammadiṭṭhi, tasmiṃ vematiko bhede dhammadiṭṭhi, tasmiṃ vematiko bhede vematiko’’ti evaṃ yāni aṭṭhārasannaṃ bhedakaravatthūnaṃ vasena aṭṭhārasa aṭṭhakāni saṅghabhedakakkhandhake vuttāni, tesaṃ vasena chaūnadiyaḍḍhasataṃ āpāyikā veditabbā.
અટ્ઠારસ અનાપાયિકાતિ ‘‘ઇધ, ઉપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ, તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ અવિનિધાય દિટ્ઠિં અવિનિધાય ખન્તિં અવિનિધાય રુચિં અવિનિધાય ભાવં અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ, અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો ન આપાયિકો ન નેરયિકો ન કપ્પટ્ઠો ન અતેકિચ્છો’’તિ એવં એકેકસ્મિં વત્થુસ્મિં એકેકં કત્વા સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકાવસાને વુત્તા અટ્ઠારસ જના. અટ્ઠારસ અટ્ઠકા છઊનદિયડ્ઢસતવિસ્સજ્જને વુત્તાયેવ.
Aṭṭhārasa anāpāyikāti ‘‘idha, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti, tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi avinidhāya diṭṭhiṃ avinidhāya khantiṃ avinidhāya ruciṃ avinidhāya bhāvaṃ anussāveti, salākaṃ gāheti ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti, ayampi kho, upāli, saṅghabhedako na āpāyiko na nerayiko na kappaṭṭho na atekiccho’’ti evaṃ ekekasmiṃ vatthusmiṃ ekekaṃ katvā saṅghabhedakakkhandhakāvasāne vuttā aṭṭhārasa janā. Aṭṭhārasa aṭṭhakā chaūnadiyaḍḍhasatavissajjane vuttāyeva.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / ૪. અવન્દનીયપુગ્ગલાદિ • 4. Avandanīyapuggalādi
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અવન્દનીયપુગ્ગલાદિવણ્ણના • Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / અવન્દનીયપુગ્ગલાદિવણ્ણના • Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / (૪) અવન્દનીયપુગ્ગલાદિવણ્ણના • (4) Avandanīyapuggalādivaṇṇanā