| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથાવણ્ણના
Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
૧૪૩. અટ્ઠારસાતિ અન્ધકવિન્દવિહારમ્પિ ઉપાદાય વુચ્ચતિ. નેસં સીમાતિ તેસુ મહાવિહારેસુ. ‘‘મન’’ન્તિ ઇમસ્સ વિવરણં ઈસકન્તિ, ઈસકં વુળ્હોતિ અત્થો. ઇમમેવત્થં દસ્સેતું ‘‘અપ્પત્તવુળ્હભાવો અહોસી’’તિ વુત્તં. અમનસિકરોન્તોતિ ઇદ્ધિયા અનતિક્કમસ્સ કારણં વુત્તં.
143.Aṭṭhārasāti andhakavindavihārampi upādāya vuccati. Nesaṃ sīmāti tesu mahāvihāresu. ‘‘Mana’’nti imassa vivaraṇaṃ īsakanti, īsakaṃ vuḷhoti attho. Imamevatthaṃ dassetuṃ ‘‘appattavuḷhabhāvo ahosī’’ti vuttaṃ. Amanasikarontoti iddhiyā anatikkamassa kāraṇaṃ vuttaṃ.
૧૪૪. સોતિ ભિક્ખુનિસઙ્ઘો. દ્વેપીતિ દ્વે સમાનસંવાસઅવિપ્પવાસાયો. અવિપ્પવાસસીમાતિ મહાસીમં સન્ધાય વદતિ. તત્થેવ યેભુય્યેન અવિપ્પવાસાતિ.
144.Soti bhikkhunisaṅgho. Dvepīti dve samānasaṃvāsaavippavāsāyo. Avippavāsasīmāti mahāsīmaṃ sandhāya vadati. Tattheva yebhuyyena avippavāsāti.
‘‘અવિપ્પવાસં અજાનન્તાપી’’તિ ઇદં મહાસીમાય વિજ્જમાનાવિજ્જમાનત્તં, તસ્સા બાહિરપરિચ્છેદઞ્ચ અજાનન્તાનં વસેન વુત્તં. એવં અજાનન્તેહિપિ અન્તોસીમાય ઠત્વા કમ્મવાચાય કતાય સા સીમા સમૂહતાવ હોતીતિ આહ ‘‘સમૂહનિતુઞ્ચેવ બન્ધિતુઞ્ચ સક્ખિસ્સન્તી’’તિ. નિરાસઙ્કટ્ઠાનેતિ ખણ્ડસીમારહિતટ્ઠાને. ઇદઞ્ચ મહાસીમાય વિજ્જમાનાયપિ કમ્મકરણસુખત્થં ખણ્ડસીમા ઇચ્છિતાતિ તં ચેતિયઙ્ગણાદિબહુસન્નિપાતટ્ઠાને ન બન્ધતીતિ વુત્તં. તત્થાપિ સા બદ્ધા સુબદ્ધા એવ મહાસીમા વિય. ‘‘પટિબન્ધિતું પન ન સક્ખિસ્સન્તેવા’’તિ ઇદં ખણ્ડસીમાય અસમૂહતત્તા, તસ્સા અવિજ્જમાનત્તસ્સ અજાનનતો ચ મહાસીમાબન્ધનં સન્ધાય વુત્તં. ખણ્ડસીમં પન નિરાસઙ્કટ્ઠાને બન્ધિતું સક્ખિસ્સન્તેવ. સીમાસમ્ભેદં કત્વાતિ ખણ્ડસીમાય વિજ્જમાનપક્ખે સીમાય સીમં અજ્ઝોત્થરણસમ્ભેદં કત્વા અવિજ્જમાનપક્ખેપિ સમ્ભેદસઙ્કાય અનિવત્તનેન સમ્ભેદસઙ્કં કત્વા. અવિહારં કરેય્યુન્તિ સઙ્ઘકમ્માનારહં કરેય્યું. પુબ્બે હિ ચેતિયઙ્ગણાદિનિરાસઙ્કટ્ઠાને કમ્મં કાતું સક્કા, ઇદાનિ તમ્પિ વિનાસિતન્તિ અધિપ્પાયો. ન સમૂહનિતબ્બાતિ ખણ્ડસીમં અજાનન્તેહિ ન સમૂહનિતબ્બા. ઉભોપિ ન જાનન્તીતિ ઉભિન્નં પદેસનિયમં વા તાસં દ્વિન્નમ્પિ વા અઞ્ઞતરાય વા વિજ્જમાનતં વા અવિજ્જમાનતં વા ન જાનન્તિ, સબ્બત્થ સઙ્કા એવ હોતિ. ‘‘નેવ સમૂહનિતું, ન બન્ધિતું સક્ખિસ્સન્તી’’તિ ઇદં નિરાસઙ્કટ્ઠાને ઠત્વા સમૂહનિતું સક્કોન્તોપિ મહાસીમં પટિબન્ધિતું ન સક્કોન્તીતિ ઇમમત્થં સન્ધાય વુત્તં. ‘‘ન ચ સક્કા…પે॰… કમ્મવાચં કાતુ’’ન્તિ ઇદં સીમાબન્ધનકમ્મવાચં સન્ધાય વુત્તં. તસ્માતિ યસ્મા બન્ધિતું ન સક્કા, તસ્મા ન સમૂહનિતબ્બાતિ અત્થો.
‘‘Avippavāsaṃ ajānantāpī’’ti idaṃ mahāsīmāya vijjamānāvijjamānattaṃ, tassā bāhiraparicchedañca ajānantānaṃ vasena vuttaṃ. Evaṃ ajānantehipi antosīmāya ṭhatvā kammavācāya katāya sā sīmā samūhatāva hotīti āha ‘‘samūhanituñceva bandhituñca sakkhissantī’’ti. Nirāsaṅkaṭṭhāneti khaṇḍasīmārahitaṭṭhāne. Idañca mahāsīmāya vijjamānāyapi kammakaraṇasukhatthaṃ khaṇḍasīmā icchitāti taṃ cetiyaṅgaṇādibahusannipātaṭṭhāne na bandhatīti vuttaṃ. Tatthāpi sā baddhā subaddhā eva mahāsīmā viya. ‘‘Paṭibandhituṃ pana na sakkhissantevā’’ti idaṃ khaṇḍasīmāya asamūhatattā, tassā avijjamānattassa ajānanato ca mahāsīmābandhanaṃ sandhāya vuttaṃ. Khaṇḍasīmaṃ pana nirāsaṅkaṭṭhāne bandhituṃ sakkhissanteva. Sīmāsambhedaṃ katvāti khaṇḍasīmāya vijjamānapakkhe sīmāya sīmaṃ ajjhottharaṇasambhedaṃ katvā avijjamānapakkhepi sambhedasaṅkāya anivattanena sambhedasaṅkaṃ katvā. Avihāraṃ kareyyunti saṅghakammānārahaṃ kareyyuṃ. Pubbe hi cetiyaṅgaṇādinirāsaṅkaṭṭhāne kammaṃ kātuṃ sakkā, idāni tampi vināsitanti adhippāyo. Na samūhanitabbāti khaṇḍasīmaṃ ajānantehi na samūhanitabbā. Ubhopi na jānantīti ubhinnaṃ padesaniyamaṃ vā tāsaṃ dvinnampi vā aññatarāya vā vijjamānataṃ vā avijjamānataṃ vā na jānanti, sabbattha saṅkā eva hoti. ‘‘Neva samūhanituṃ, na bandhituṃ sakkhissantī’’ti idaṃ nirāsaṅkaṭṭhāne ṭhatvā samūhanituṃ sakkontopi mahāsīmaṃ paṭibandhituṃ na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Na ca sakkā…pe… kammavācaṃ kātu’’nti idaṃ sīmābandhanakammavācaṃ sandhāya vuttaṃ. Tasmāti yasmā bandhituṃ na sakkā, tasmā na samūhanitabbāti attho.
કેચિ પન ‘‘ઈદિસેસુ વિહારેસુ છપઞ્ચમત્તે ભિક્ખૂ ગહેત્વા વિહારકોટિતો પટ્ઠાય વિહારપરિક્ખેપસ્સ અન્તો ચ બહિ ચ સમન્તા લેડ્ડુપાતે સબ્બત્થ મઞ્ચપ્પમાણે ઓકાસે નિરન્તરં ઠત્વા પઠમં અવિપ્પવાસસીમં, તતો સમાનસંવાસકસીમઞ્ચ સમૂહનનવસેન સીમાય સમુગ્ઘાતે કતે તસ્મિં વિહારે ખણ્ડસીમાય, મહાસીમાયપિ વા વિજ્જમાનત્તે સતિ અવસ્સં એકસ્મિં મઞ્ચટ્ઠાને તાસં મજ્ઝગતા તે ભિક્ખૂ તા સમૂહનેય્યું, તતો ગામસીમા એવ અવસિસ્સેય્ય. ન હેત્થ સીમાય, તપ્પરિચ્છેદસ્સ વા જાનનં અઙ્ગં. સીમાય પન અન્તોઠાનં, ‘‘સમૂહનિસ્સામા’’તિ કમ્મવાચાય કરણઞ્ચેત્થ અઙ્ગં. અટ્ઠકથાયં ‘ખણ્ડસીમં પન જાનન્તા અવિપ્પવાસં અજાનન્તાપિ સમૂહનિતુઞ્ચેવ બન્ધિતુઞ્ચ સક્ખિસ્સન્તી’તિ એવં મહાસીમાય પરિચ્છેદસ્સ અજાનનેપિ સમૂહનસ્સ વુત્તત્તા. ગામસીમાય એવ ચ અવસિટ્ઠાય તત્થ યથારુચિ દુવિધમ્પિ સીમં બન્ધિતુઞ્ચેવ ઉપસમ્પદાદિકમ્મં કાતુઞ્ચ વટ્ટતી’’તિ વદન્તિ, તં યુત્તં વિય દિસ્સતિ. વીમંસિત્વા ગહેતબ્બં.
Keci pana ‘‘īdisesu vihāresu chapañcamatte bhikkhū gahetvā vihārakoṭito paṭṭhāya vihāraparikkhepassa anto ca bahi ca samantā leḍḍupāte sabbattha mañcappamāṇe okāse nirantaraṃ ṭhatvā paṭhamaṃ avippavāsasīmaṃ, tato samānasaṃvāsakasīmañca samūhananavasena sīmāya samugghāte kate tasmiṃ vihāre khaṇḍasīmāya, mahāsīmāyapi vā vijjamānatte sati avassaṃ ekasmiṃ mañcaṭṭhāne tāsaṃ majjhagatā te bhikkhū tā samūhaneyyuṃ, tato gāmasīmā eva avasisseyya. Na hettha sīmāya, tapparicchedassa vā jānanaṃ aṅgaṃ. Sīmāya pana antoṭhānaṃ, ‘‘samūhanissāmā’’ti kammavācāya karaṇañcettha aṅgaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ ‘khaṇḍasīmaṃ pana jānantā avippavāsaṃ ajānantāpi samūhanituñceva bandhituñca sakkhissantī’ti evaṃ mahāsīmāya paricchedassa ajānanepi samūhanassa vuttattā. Gāmasīmāya eva ca avasiṭṭhāya tattha yathāruci duvidhampi sīmaṃ bandhituñceva upasampadādikammaṃ kātuñca vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ viya dissati. Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૭૪. અવિપ્પવાસસીમાનુજાનના • 74. Avippavāsasīmānujānanā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથા • Avippavāsasīmānujānanakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથાવણ્ણના • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથાવણ્ણના • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૭૪. અવિપ્પવાસસીમાનુજાનનકથા • 74. Avippavāsasīmānujānanakathā
