| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
૯. બાહિરફસ્સનાનત્તસુત્તાદિવણ્ણના
9. Bāhiraphassanānattasuttādivaṇṇanā
૯૩-૯૪. નવમે ઉપ્પજ્જતિ રૂપસઞ્ઞાતિ વુત્તપ્પકારે આરમ્મણે ઉપ્પજ્જતિ સઞ્ઞા. રૂપસઙ્કપ્પોતિ તસ્મિંયેવ આરમ્મણે તીહિ ચિત્તેહિ સમ્પયુત્તસઙ્કપ્પો. રૂપસમ્ફસ્સોતિ તદેવારમ્મણં ફુસમાનો ફસ્સો. વેદનાતિ તદેવ આરમ્મણં અનુભવમાના વેદના. છન્દાદયો વુત્તનયાવ. રૂપલાભોતિ પરિયેસિત્વા લદ્ધં સહ તણ્હાય આરમ્મણં ‘‘રૂપલાભો’’તિ વુત્તં. અયં તાવ સબ્બસઙ્ગાહિકનયો એકસ્મિં યેવારમ્મણે સબ્બધમ્માનં ઉપ્પત્તિવસેન વુત્તો. અપરો આગન્તુકારમ્મણમિસ્સકો હોતિ – રૂપસઞ્ઞા રૂપસઙ્કપ્પો ફસ્સો વેદનાતિ ઇમે તાવ ચત્તારો ધમ્મા ધુવપરિભોગે નિબદ્ધારમ્મણે હોન્તિ. નિબદ્ધારમ્મણઞ્હિ ઇટ્ઠં કન્તં મનાપં પિયં યંકિઞ્ચિ વિય ઉપટ્ઠાતિ, આગન્તુકારમ્મણં પન યંકિઞ્ચિ સમાનમ્પિ ખોભેત્વા તિટ્ઠતિ.
93-94. Navame uppajjati rūpasaññāti vuttappakāre ārammaṇe uppajjati saññā. Rūpasaṅkappoti tasmiṃyeva ārammaṇe tīhi cittehi sampayuttasaṅkappo. Rūpasamphassoti tadevārammaṇaṃ phusamāno phasso. Vedanāti tadeva ārammaṇaṃ anubhavamānā vedanā. Chandādayo vuttanayāva. Rūpalābhoti pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ ‘‘rūpalābho’’ti vuttaṃ. Ayaṃ tāva sabbasaṅgāhikanayo ekasmiṃ yevārammaṇe sabbadhammānaṃ uppattivasena vutto. Aparo āgantukārammaṇamissako hoti – rūpasaññā rūpasaṅkappo phasso vedanāti ime tāva cattāro dhammā dhuvaparibhoge nibaddhārammaṇe honti. Nibaddhārammaṇañhi iṭṭhaṃ kantaṃ manāpaṃ piyaṃ yaṃkiñci viya upaṭṭhāti, āgantukārammaṇaṃ pana yaṃkiñci samānampi khobhetvā tiṭṭhati.
તત્રિદં વત્થુ – એકો કિર અમચ્ચપુત્તો ગામિયેહિ પરિવારિતો ગામમજ્ઝે ઠત્વા કમ્મં કરોતિ. તસ્મિઞ્ચસ્સ સમયે ઉપાસિકા નદિં ગન્ત્વા ન્હત્વા અલઙ્કતપટિયત્તા ધાતિગણપરિવુતા ગેહં ગચ્છતિ. સો દૂરતો દિસ્વા ‘‘આગન્તુકમાતુગામો ભવિસ્સતી’’તિ સઞ્ઞં ઉપ્પાદેત્વા ‘‘ગચ્છ, ભણે જાનાહિ, કા એસા’’તિ પુરિસં પેસેસિ. સો ગન્ત્વા તં દિસ્વા પચ્ચાગતો, ‘‘કા એસા’’તિ પુટ્ઠો યથાસભાવં આરોચેસિ. એવં આગન્તુકારમ્મણં ખોભેતિ . તસ્મિં ઉપ્પન્નો છન્દો રૂપછન્દો નામ, તદેવ આરમ્મણં કત્વા ઉપ્પન્નો પરિળાહો રૂપપરિળાહો નામ, સહાયે ગણ્હિત્વા તસ્સ પરિયેસનં રૂપપરિયેસના નામ, પરિયેસિત્વા લદ્ધં સહ તણ્હાય આરમ્મણં રૂપલાભો નામ.
Tatridaṃ vatthu – eko kira amaccaputto gāmiyehi parivārito gāmamajjhe ṭhatvā kammaṃ karoti. Tasmiñcassa samaye upāsikā nadiṃ gantvā nhatvā alaṅkatapaṭiyattā dhātigaṇaparivutā gehaṃ gacchati. So dūrato disvā ‘‘āgantukamātugāmo bhavissatī’’ti saññaṃ uppādetvā ‘‘gaccha, bhaṇe jānāhi, kā esā’’ti purisaṃ pesesi. So gantvā taṃ disvā paccāgato, ‘‘kā esā’’ti puṭṭho yathāsabhāvaṃ ārocesi. Evaṃ āgantukārammaṇaṃ khobheti . Tasmiṃ uppanno chando rūpachando nāma, tadeva ārammaṇaṃ katvā uppanno pariḷāho rūpapariḷāho nāma, sahāye gaṇhitvā tassa pariyesanaṃ rūpapariyesanā nāma, pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ rūpalābho nāma.
ઉરુવલ્લિયવાસી ચૂળતિસ્સત્થેરો પનાહ – ‘‘કિઞ્ચાપિ ભગવતા ફસ્સવેદના પાળિયા મજ્ઝે ગહિતા, પાળિં પન પરિવટ્ટેત્વા વુત્તપ્પકારે આરમ્મણે ઉપ્પન્ના સઞ્ઞા રૂપસઞ્ઞા, તસ્મિંયેવ સઙ્કપ્પો રૂપસઙ્કપ્પો તસ્મિં છન્દો રૂપચ્છન્દો, તસ્મિં પરિળાહો રૂપપરિળાહો, તસ્મિં પરિયેસના રૂપપરિયેસના, પરિયેસિત્વા લદ્ધં સહ તણ્હાય આરમ્મણં રૂપલાભો. એવં લદ્ધારમ્મણે પન ફુસનં ફસ્સો, અનુભવનં વેદના. રૂપસમ્ફસ્સો રૂપસમ્ફસ્સજા વેદનાતિ ઇદં દ્વયં લબ્ભતી’’તિ. અપરમ્પિ અવિભૂતવારં નામ ગણ્હન્તિ. આરમ્મણઞ્હિ સાણિપાકારેહિ વા પરિક્ખિત્તં તિણપણ્ણાદીહિ વા પટિચ્છન્નં હોતિ, તં ‘‘ઉપડ્ઢં દિટ્ઠં મે આરમ્મણં, સુટ્ઠુ નં પસ્સિસ્સામી’’તિ ઓલોકયતો તસ્મિં આરમ્મણે ઉપ્પન્ના સઞ્ઞા રૂપસઞ્ઞા નામ. તસ્મિંયેવ ઉપ્પન્ના સઙ્કપ્પાદયો રૂપસઙ્કપ્પાદયો નામાતિ વેદિતબ્બા. એત્થાપિ ચ સઞ્ઞાસઙ્કપ્પફસ્સવેદનાછન્દા એકજવનવારેપિ નાનાજવનવારેપિ લબ્ભન્તિ, પરિળાહપરિયેસનાલાભા નાનાજવનવારેયેવાતિ. દસમં ઉત્તાનમેવાતિ. નવમદસમાનિ.
Uruvalliyavāsī cūḷatissatthero panāha – ‘‘kiñcāpi bhagavatā phassavedanā pāḷiyā majjhe gahitā, pāḷiṃ pana parivaṭṭetvā vuttappakāre ārammaṇe uppannā saññā rūpasaññā, tasmiṃyeva saṅkappo rūpasaṅkappo tasmiṃ chando rūpacchando, tasmiṃ pariḷāho rūpapariḷāho, tasmiṃ pariyesanā rūpapariyesanā, pariyesitvā laddhaṃ saha taṇhāya ārammaṇaṃ rūpalābho. Evaṃ laddhārammaṇe pana phusanaṃ phasso, anubhavanaṃ vedanā. Rūpasamphasso rūpasamphassajā vedanāti idaṃ dvayaṃ labbhatī’’ti. Aparampi avibhūtavāraṃ nāma gaṇhanti. Ārammaṇañhi sāṇipākārehi vā parikkhittaṃ tiṇapaṇṇādīhi vā paṭicchannaṃ hoti, taṃ ‘‘upaḍḍhaṃ diṭṭhaṃ me ārammaṇaṃ, suṭṭhu naṃ passissāmī’’ti olokayato tasmiṃ ārammaṇe uppannā saññā rūpasaññā nāma. Tasmiṃyeva uppannā saṅkappādayo rūpasaṅkappādayo nāmāti veditabbā. Etthāpi ca saññāsaṅkappaphassavedanāchandā ekajavanavārepi nānājavanavārepi labbhanti, pariḷāhapariyesanālābhā nānājavanavāreyevāti. Dasamaṃ uttānamevāti. Navamadasamāni.
નાનત્તવગ્ગો પઠમો.
Nānattavaggo paṭhamo.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya
૯. બાહિરફસ્સનાનત્તસુત્તં • 9. Bāhiraphassanānattasuttaṃ
૧૦. દુતિયબાહિરફસ્સનાનત્તસુત્તં • 10. Dutiyabāhiraphassanānattasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૯. બાહિરફસ્સનાનત્તસુત્તાદિવણ્ણના • 9. Bāhiraphassanānattasuttādivaṇṇanā
