Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi

    ૬. બાહિયત્થેરઅપદાનં

    6. Bāhiyattheraapadānaṃ

    ૧૭૮.

    178.

    ‘‘ઇતો સતસહસ્સમ્હિ, કપ્પે ઉપ્પજ્જિ નાયકો;

    ‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;

    મહપ્પભો તિલોકગ્ગો, નામેન પદુમુત્તરો.

    Mahappabho tilokaggo, nāmena padumuttaro.

    ૧૭૯.

    179.

    ‘‘ખિપ્પાભિઞ્ઞસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ગુણં કિત્તયતો મુને;

    ‘‘Khippābhiññassa bhikkhussa, guṇaṃ kittayato mune;

    સુત્વા ઉદગ્ગચિત્તોહં, કારં કત્વા મહેસિનો.

    Sutvā udaggacittohaṃ, kāraṃ katvā mahesino.

    ૧૮૦.

    180.

    ‘‘દત્વા સત્તાહિકં દાનં, સસિસ્સસ્સ મુને અહં;

    ‘‘Datvā sattāhikaṃ dānaṃ, sasissassa mune ahaṃ;

    અભિવાદિય સમ્બુદ્ધં, તં ઠાનં પત્થયિં તદા.

    Abhivādiya sambuddhaṃ, taṃ ṭhānaṃ patthayiṃ tadā.

    ૧૮૧.

    181.

    ‘‘તતો મં બ્યાકરિ બુદ્ધો, ‘એતં પસ્સથ બ્રાહ્મણં;

    ‘‘Tato maṃ byākari buddho, ‘etaṃ passatha brāhmaṇaṃ;

    પતિતં પાદમૂલે મે, ચરિયં પચ્ચવેક્ખણં 1.

    Patitaṃ pādamūle me, cariyaṃ paccavekkhaṇaṃ 2.

    ૧૮૨.

    182.

    ‘‘‘હેમયઞ્ઞોપચિતઙ્ગં , અવદાતતનુત્તચં;

    ‘‘‘Hemayaññopacitaṅgaṃ , avadātatanuttacaṃ;

    પલમ્બબિમ્બતમ્બોટ્ઠં, સેતતિણ્હસમં દિજં.

    Palambabimbatamboṭṭhaṃ, setatiṇhasamaṃ dijaṃ.

    ૧૮૩.

    183.

    ‘‘‘ગુણથામબહુતરં, સમુગ્ગતતનૂરુહં;

    ‘‘‘Guṇathāmabahutaraṃ, samuggatatanūruhaṃ;

    ગુણોઘાયતનીભૂતં, પીતિસમ્ફુલ્લિતાનનં.

    Guṇoghāyatanībhūtaṃ, pītisamphullitānanaṃ.

    ૧૮૪.

    184.

    ‘‘‘એસો પત્થયતે ઠાનં, ખિપ્પાભિઞ્ઞસ્સ ભિક્ખુનો;

    ‘‘‘Eso patthayate ṭhānaṃ, khippābhiññassa bhikkhuno;

    અનાગતે મહાવીરો, ગોતમો નામ હેસ્સતિ.

    Anāgate mahāvīro, gotamo nāma hessati.

    ૧૮૫.

    185.

    ‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;

    ‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    બાહિયો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો’.

    Bāhiyo nāma nāmena, hessati satthu sāvako’.

    ૧૮૬.

    186.

    ‘‘તદા હિ તુટ્ઠો વુટ્ઠાય, યાવજીવં મહામુને;

    ‘‘Tadā hi tuṭṭho vuṭṭhāya, yāvajīvaṃ mahāmune;

    કારં કત્વા ચુતો સગ્ગં, અગં સભવનં યથા.

    Kāraṃ katvā cuto saggaṃ, agaṃ sabhavanaṃ yathā.

    ૧૮૭.

    187.

    ‘‘દેવભૂતો મનુસ્સો વા, સુખિતો તસ્સ કમ્મુનો;

    ‘‘Devabhūto manusso vā, sukhito tassa kammuno;

    વાહસા સંસરિત્વાન, સમ્પત્તિમનુભોમહં.

    Vāhasā saṃsaritvāna, sampattimanubhomahaṃ.

    ૧૮૮.

    188.

    ‘‘પુન કસ્સપવીરસ્સ, અત્થમેન્તમ્હિ 3 સાસને;

    ‘‘Puna kassapavīrassa, atthamentamhi 4 sāsane;

    આરુય્હ સેલસિખરં, યુઞ્જિત્વા જિનસાસનં.

    Āruyha selasikharaṃ, yuñjitvā jinasāsanaṃ.

    ૧૮૯.

    189.

    ‘‘વિસુદ્ધસીલો સપ્પઞ્ઞો, જિનસાસનકારકો;

    ‘‘Visuddhasīlo sappañño, jinasāsanakārako;

    તતો ચુતા પઞ્ચ જના, દેવલોકં અગમ્હસે.

    Tato cutā pañca janā, devalokaṃ agamhase.

    ૧૯૦.

    190.

    ‘‘તતોહં બાહિયો જાતો, ભારુકચ્છે પુરુત્તમે;

    ‘‘Tatohaṃ bāhiyo jāto, bhārukacche puruttame;

    તતો નાવાય પક્ખન્દો 5, સાગરં અપ્પસિદ્ધિયં 6.

    Tato nāvāya pakkhando 7, sāgaraṃ appasiddhiyaṃ 8.

    ૧૯૧.

    191.

    ‘‘તતો નાવા અભિજ્જિત્થ, ગન્ત્વાન કતિપાહકં;

    ‘‘Tato nāvā abhijjittha, gantvāna katipāhakaṃ;

    તદા ભીસનકે ઘોરે, પતિતો મકરાકરે.

    Tadā bhīsanake ghore, patito makarākare.

    ૧૯૨.

    192.

    ‘‘તદાહં વાયમિત્વાન, સન્તરિત્વા મહોદધિં;

    ‘‘Tadāhaṃ vāyamitvāna, santaritvā mahodadhiṃ;

    સુપ્પાદપટ્ટનવરં 9, સમ્પત્તો મન્દવેધિતો 10.

    Suppādapaṭṭanavaraṃ 11, sampatto mandavedhito 12.

    ૧૯૩.

    193.

    ‘‘દારુચીરં નિવાસેત્વા, ગામં પિણ્ડાય પાવિસિં;

    ‘‘Dārucīraṃ nivāsetvā, gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ;

    તદાહ સો જનો તુટ્ઠો, અરહાયમિધાગતો.

    Tadāha so jano tuṭṭho, arahāyamidhāgato.

    ૧૯૪.

    194.

    ‘‘ઇમં અન્નેન પાનેન, વત્થેન સયનેન ચ;

    ‘‘Imaṃ annena pānena, vatthena sayanena ca;

    ભેસજ્જેન ચ સક્કત્વા, હેસ્સામ સુખિતા મયં.

    Bhesajjena ca sakkatvā, hessāma sukhitā mayaṃ.

    ૧૯૫.

    195.

    ‘‘પચ્ચયાનં તદા લાભી, તેહિ સક્કતપૂજિતો;

    ‘‘Paccayānaṃ tadā lābhī, tehi sakkatapūjito;

    અરહાહન્તિ સઙ્કપ્પં, ઉપ્પાદેસિં અયોનિસો.

    Arahāhanti saṅkappaṃ, uppādesiṃ ayoniso.

    ૧૯૬.

    196.

    ‘‘તતો મે ચિત્તમઞ્ઞાય, ચોદયી પુબ્બદેવતા;

    ‘‘Tato me cittamaññāya, codayī pubbadevatā;

    ‘ન ત્વં ઉપાયમગ્ગઞ્ઞૂ, કુતો ત્વં અરહા ભવે’.

    ‘Na tvaṃ upāyamaggaññū, kuto tvaṃ arahā bhave’.

    ૧૯૭.

    197.

    ‘‘ચોદિતો તાય સંવિગ્ગો, તદાહં પરિપુચ્છિ તં;

    ‘‘Codito tāya saṃviggo, tadāhaṃ paripucchi taṃ;

    ‘કે વા એતે કુહિં લોકે, અરહન્તો નરુત્તમા.

    ‘Ke vā ete kuhiṃ loke, arahanto naruttamā.

    ૧૯૮.

    198.

    ‘‘‘સાવત્થિયં કોસલમન્દિરે જિનો, પહૂતપઞ્ઞો વરભૂરિમેધસો;

    ‘‘‘Sāvatthiyaṃ kosalamandire jino, pahūtapañño varabhūrimedhaso;

    સો સક્યપુત્તો અરહા અનાસવો, દેસેતિ ધમ્મં અરહત્તપત્તિયા.

    So sakyaputto arahā anāsavo, deseti dhammaṃ arahattapattiyā.

    ૧૯૯.

    199.

    ‘‘‘તદસ્સ સુત્વા વચનં સુપીણિતો 13, નિધિંવ લદ્ધા કપણોતિ વિમ્હિતો;

    ‘‘‘Tadassa sutvā vacanaṃ supīṇito 14, nidhiṃva laddhā kapaṇoti vimhito;

    ઉદગ્ગચિત્તો અરહત્તમુત્તમં, સુદસ્સનં દટ્ઠુમનન્તગોચરં.

    Udaggacitto arahattamuttamaṃ, sudassanaṃ daṭṭhumanantagocaraṃ.

    ૨૦૦.

    200.

    ‘‘‘તદા તતો નિક્ખમિત્વાન સત્થુનો 15, સદા જિનં પસ્સામિ વિમલાનનં 16;

    ‘‘‘Tadā tato nikkhamitvāna satthuno 17, sadā jinaṃ passāmi vimalānanaṃ 18;

    ઉપેચ્ચ રમ્મં વિજિતવ્હયં વનં, દિજે અપુચ્છિં કુહિં લોકનન્દનો.

    Upecca rammaṃ vijitavhayaṃ vanaṃ, dije apucchiṃ kuhiṃ lokanandano.

    ૨૦૧.

    201.

    ‘‘‘તતો અવોચું નરદેવવન્દિતો, પુરં પવિટ્ઠો અસનેસનાય સો;

    ‘‘‘Tato avocuṃ naradevavandito, puraṃ paviṭṭho asanesanāya so;

    સસોવ 19 ખિપ્પં મુનિદસ્સનુસ્સુકો, ઉપેચ્ચ વન્દાહિ તમગ્ગપુગ્ગલં’.

    Sasova 20 khippaṃ munidassanussuko, upecca vandāhi tamaggapuggalaṃ’.

    ૨૦૨.

    202.

    ‘‘તતોહં તુવટં ગન્ત્વા, સાવત્થિં પુરમુત્તમં;

    ‘‘Tatohaṃ tuvaṭaṃ gantvā, sāvatthiṃ puramuttamaṃ;

    વિચરન્તં તમદ્દક્ખિં, પિણ્ડત્થં અપિહાગિધં.

    Vicarantaṃ tamaddakkhiṃ, piṇḍatthaṃ apihāgidhaṃ.

    ૨૦૩.

    203.

    ‘‘પત્તપાણિં અલોલક્ખં, પાચયન્તં પીતાકરં 21;

    ‘‘Pattapāṇiṃ alolakkhaṃ, pācayantaṃ pītākaraṃ 22;

    સિરીનિલયસઙ્કાસં, રવિદિત્તિહરાનનં.

    Sirīnilayasaṅkāsaṃ, ravidittiharānanaṃ.

    ૨૦૪.

    204.

    ‘‘તં સમેચ્ચ નિપચ્ચાહં, ઇદં વચનમબ્રવિં;

    ‘‘Taṃ samecca nipaccāhaṃ, idaṃ vacanamabraviṃ;

    ‘કુપથે વિપ્પનટ્ઠસ્સ, સરણં હોહિ ગોતમ.

    ‘Kupathe vippanaṭṭhassa, saraṇaṃ hohi gotama.

    ૨૦૫.

    205.

    ‘‘‘પાણસન્તારણત્થાય , પિણ્ડાય વિચરામહં;

    ‘‘‘Pāṇasantāraṇatthāya , piṇḍāya vicarāmahaṃ;

    ન તે ધમ્મકથાકાલો, ઇચ્ચાહ મુનિસત્તમો’.

    Na te dhammakathākālo, iccāha munisattamo’.

    ૨૦૬.

    206.

    ‘‘તદા પુનપ્પુનં બુદ્ધં, આયાચિં ધમ્મલાલસો;

    ‘‘Tadā punappunaṃ buddhaṃ, āyāciṃ dhammalālaso;

    યો મે ધમ્મમદેસેસિ, ગમ્ભીરં સુઞ્ઞતં પદં.

    Yo me dhammamadesesi, gambhīraṃ suññataṃ padaṃ.

    ૨૦૭.

    207.

    ‘‘તસ્સ ધમ્મં સુણિત્વાન, પાપુણિં આસવક્ખયં;

    ‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pāpuṇiṃ āsavakkhayaṃ;

    પરિક્ખીણાયુકો સન્તો, અહો સત્થાનુકમ્પકો.

    Parikkhīṇāyuko santo, aho satthānukampako.

    ૨૦૮.

    208.

    ‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… વિહરામિ અનાસવો.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.

    ૨૦૯.

    209.

    ‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ૨૧૦.

    210.

    ‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ૨૧૧.

    211.

    ‘‘એવં થેરો વિયાકાસિ, બાહિયો દારુચીરિયો;

    ‘‘Evaṃ thero viyākāsi, bāhiyo dārucīriyo;

    સઙ્કારકૂટે પતિતો, ભૂતાવિટ્ઠાય ગાવિયા.

    Saṅkārakūṭe patito, bhūtāviṭṭhāya gāviyā.

    ૨૧૨.

    212.

    ‘‘અત્તનો પુબ્બચરિયં, કિત્તયિત્વા મહામતિ;

    ‘‘Attano pubbacariyaṃ, kittayitvā mahāmati;

    પરિનિબ્બાયિ સો થેરો 23, સાવત્થિયં પુરુત્તમે.

    Parinibbāyi so thero 24, sāvatthiyaṃ puruttame.

    ૨૧૩.

    213.

    ‘‘નગરા નિક્ખમન્તો તં, દિસ્વાન ઇસિસત્તમો;

    ‘‘Nagarā nikkhamanto taṃ, disvāna isisattamo;

    દારુચીરધરં ધીરં, બાહિયં બાહિતાગમં.

    Dārucīradharaṃ dhīraṃ, bāhiyaṃ bāhitāgamaṃ.

    ૨૧૪.

    214.

    ‘‘ભૂમિયં પતિતં દન્તં, ઇન્દકેતૂવ પાતિતં;

    ‘‘Bhūmiyaṃ patitaṃ dantaṃ, indaketūva pātitaṃ;

    ગતાયું સુક્ખકિલેસં 25, જિનસાસનકારકં.

    Gatāyuṃ sukkhakilesaṃ 26, jinasāsanakārakaṃ.

    ૨૧૫.

    215.

    ‘‘તતો આમન્તયી સત્થા, સાવકે સાસને રતે;

    ‘‘Tato āmantayī satthā, sāvake sāsane rate;

    ‘ગણ્હથ નેત્વા 27 ઝાપેથ, તનું સબ્રહ્મચારિનો.

    ‘Gaṇhatha netvā 28 jhāpetha, tanuṃ sabrahmacārino.

    ૨૧૬.

    216.

    ‘‘‘થૂપં કરોથ પૂજેથ, નિબ્બુતો સો મહામતિ;

    ‘‘‘Thūpaṃ karotha pūjetha, nibbuto so mahāmati;

    ખિપ્પાભિઞ્ઞાનમેસગ્ગો, સાવકો મે વચોકરો.

    Khippābhiññānamesaggo, sāvako me vacokaro.

    ૨૧૭.

    217.

    ‘‘‘સહસ્સમપિ ચે ગાથા, અનત્થપદસઞ્હિતા;

    ‘‘‘Sahassamapi ce gāthā, anatthapadasañhitā;

    એકં ગાથાપદં સેય્યો, યં સુત્વા ઉપસમ્મતિ.

    Ekaṃ gāthāpadaṃ seyyo, yaṃ sutvā upasammati.

    ૨૧૮.

    218.

    ‘‘‘યત્થ આપો ચ પથવી, તેજો વાયો ન ગાધતિ;

    ‘‘‘Yattha āpo ca pathavī, tejo vāyo na gādhati;

    ન તત્થ સુક્કા જોતન્તિ, આદિચ્ચો ન પકાસતિ.

    Na tattha sukkā jotanti, ādicco na pakāsati.

    ૨૧૯.

    219.

    ‘‘‘ન તત્થ ચન્દિમા ભાતિ, તમો તત્થ ન વિજ્જતિ;

    ‘‘‘Na tattha candimā bhāti, tamo tattha na vijjati;

    યદા ચ અત્તના વેદિ, મુનિમોનેન બ્રાહ્મણો.

    Yadā ca attanā vedi, munimonena brāhmaṇo.

    ૨૨૦.

    220.

    ‘‘‘અથ રૂપા અરૂપા ચ, સુખદુક્ખા વિમુચ્ચતિ’;

    ‘‘‘Atha rūpā arūpā ca, sukhadukkhā vimuccati’;

    ઇચ્ચેવં અભણી નાથો, તિલોકસરણો મુનિ’’.

    Iccevaṃ abhaṇī nātho, tilokasaraṇo muni’’.

    ઇત્થં સુદં આયસ્મા બાહિયો થેરો ઇમા ગાથાયો

    Itthaṃ sudaṃ āyasmā bāhiyo thero imā gāthāyo

    અભાસિત્થાતિ.

    Abhāsitthāti.

    બાહિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.

    Bāhiyattherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. પસન્નનયનાનનં (સી॰), પીનસમ્પન્નવેક્ખણં (સ્યા॰), પીણંસં પચ્ચવેક્ખણં (પી॰)
    2. pasannanayanānanaṃ (sī.), pīnasampannavekkhaṇaṃ (syā.), pīṇaṃsaṃ paccavekkhaṇaṃ (pī.)
    3. અત્થઙ્ગતમ્હિ (સ્યા॰)
    4. atthaṅgatamhi (syā.)
    5. પક્ખન્તો (સી॰), પક્કન્તો (પી॰)
    6. અત્થસિદ્ધિયં (ક॰)
    7. pakkhanto (sī.), pakkanto (pī.)
    8. atthasiddhiyaṃ (ka.)
    9. સુપ્પારપટ્ટનવરં (સી॰ પી॰)
    10. મન્દમેધિકો (સી॰), મન્દવેદિતો (સ્યા॰), મદ્દવેરતં (ક॰)
    11. suppārapaṭṭanavaraṃ (sī. pī.)
    12. mandamedhiko (sī.), mandavedito (syā.), maddaverataṃ (ka.)
    13. પીણિત્વા (ક॰)
    14. pīṇitvā (ka.)
    15. નિક્ખમિતુન સત્થુવરં (સી॰)
    16. પરાજિનં પસ્સામિ કમલાનનં (ક॰)
    17. nikkhamituna satthuvaraṃ (sī.)
    18. parājinaṃ passāmi kamalānanaṃ (ka.)
    19. પચ્ચેહિ (સી॰ સ્યા॰)
    20. paccehi (sī. syā.)
    21. ભાજયન્તં વિયામતં (સી॰), જોતયન્તં ઇધામતં (સ્યા॰), ભાજયન્તં ઇદંમતં (પી॰)
    22. bhājayantaṃ viyāmataṃ (sī.), jotayantaṃ idhāmataṃ (syā.), bhājayantaṃ idaṃmataṃ (pī.)
    23. વીરો (સી॰), ધીરો (સ્યા॰)
    24. vīro (sī.), dhīro (syā.)
    25. ગતાયુ સંગતક્લેસં (સી॰ પી॰), તદાયુ સઙ્કતાલેસં (ક॰)
    26. gatāyu saṃgataklesaṃ (sī. pī.), tadāyu saṅkatālesaṃ (ka.)
    27. હુત્વા (સ્યા॰ પી॰ ક॰)
    28. hutvā (syā. pī. ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā / ૬. બાહિયત્થેરઅપદાનવણ્ણના • 6. Bāhiyattheraapadānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact