Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya |
5. ப³ஹுதா⁴துகஸுத்தங்
5. Bahudhātukasuttaṃ
124. ஏவங் மே ஸுதங் – ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வா ஸாவத்தி²யங் விஹரதி ஜேதவனே அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஆராமே. தத்ர கோ² ப⁴க³வா பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி. ‘‘ப⁴த³ந்தே’’தி தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸுங். ப⁴க³வா ஏதத³வோச –
124. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘யானி கானிசி, பி⁴க்க²வே, ப⁴யானி உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பா³னி தானி பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ; யே கேசி உபத்³த³வா உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பே³ தே பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ; யே கேசி உபஸக்³கா³ உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பே³ தே பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ. ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே , நளாகா³ரா வா திணாகா³ரா வா அக்³கி³ முத்தோ 1 கூடாகா³ரானிபி த³ஹதி உல்லித்தாவலித்தானி நிவாதானி பு²ஸிதக்³க³ளானி பிஹிதவாதபானானி; ஏவமேவ கோ², பி⁴க்க²வே, யானி கானிசி ப⁴யானி உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பா³னி தானி பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ; யே கேசி உபத்³த³வா உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பே³ தே பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ; யே கேசி உபஸக்³கா³ உப்பஜ்ஜந்தி ஸப்³பே³ தே பா³லதோ உப்பஜ்ஜந்தி, நோ பண்டி³ததோ. இதி கோ², பி⁴க்க²வே, ஸப்படிப⁴யோ பா³லோ, அப்படிப⁴யோ பண்டி³தோ; ஸஉபத்³த³வோ பா³லோ, அனுபத்³த³வோ பண்டி³தோ; ஸஉபஸக்³கோ³ பா³லோ, அனுபஸக்³கோ³ பண்டி³தோ. நத்தி², பி⁴க்க²வே, பண்டி³ததோ ப⁴யங், நத்தி² பண்டி³ததோ உபத்³த³வோ, நத்தி² பண்டி³ததோ உபஸக்³கோ³. தஸ்மாதிஹ, பி⁴க்க²வே, ‘பண்டி³தா ப⁴விஸ்ஸாம வீமங்ஸகா’தி – ஏவஞ்ஹி வோ, பி⁴க்க²வே, ஸிக்கி²தப்³ப³’’ந்தி.
‘‘Yāni kānici, bhikkhave, bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Seyyathāpi, bhikkhave , naḷāgārā vā tiṇāgārā vā aggi mutto 2 kūṭāgārānipi dahati ullittāvalittāni nivātāni phusitaggaḷāni pihitavātapānāni; evameva kho, bhikkhave, yāni kānici bhayāni uppajjanti sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upaddavā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato; ye keci upasaggā uppajjanti sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Iti kho, bhikkhave, sappaṭibhayo bālo, appaṭibhayo paṇḍito; saupaddavo bālo, anupaddavo paṇḍito; saupasaggo bālo, anupasaggo paṇḍito. Natthi, bhikkhave, paṇḍitato bhayaṃ, natthi paṇḍitato upaddavo, natthi paṇḍitato upasaggo. Tasmātiha, bhikkhave, ‘paṇḍitā bhavissāma vīmaṃsakā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti.
ஏவங் வுத்தே, ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘கித்தாவதா நு கோ², ப⁴ந்தே, பண்டி³தோ பி⁴க்கு² ‘வீமங்ஸகோ’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘யதோ கோ², ஆனந்த³, பி⁴க்கு² தா⁴துகுஸலோ ச ஹோதி, ஆயதனகுஸலோ ச ஹோதி, படிச்சஸமுப்பாத³குஸலோ ச ஹோதி, டா²னாடா²னகுஸலோ ச ஹோதி – எத்தாவதா கோ², ஆனந்த³, பண்டி³தோ பி⁴க்கு² ‘வீமங்ஸகோ’தி அலங் வசனாயா’’தி.
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Yato kho, ānanda, bhikkhu dhātukusalo ca hoti, āyatanakusalo ca hoti, paṭiccasamuppādakusalo ca hoti, ṭhānāṭhānakusalo ca hoti – ettāvatā kho, ānanda, paṇḍito bhikkhu ‘vīmaṃsako’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
125. ‘‘கித்தாவதா பன, ப⁴ந்தே, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘அட்டா²ரஸ கோ² இமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – சக்கு²தா⁴து, ரூபதா⁴து, சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴து; ஸோததா⁴து, ஸத்³த³தா⁴து, ஸோதவிஞ்ஞாணதா⁴து; கா⁴னதா⁴து, க³ந்த⁴தா⁴து, கா⁴னவிஞ்ஞாணதா⁴து; ஜிவ்ஹாதா⁴து, ரஸதா⁴து, ஜிவ்ஹாவிஞ்ஞாணதா⁴து; காயதா⁴து, பொ²ட்ட²ப்³ப³தா⁴து, காயவிஞ்ஞாணதா⁴து; மனோதா⁴து, த⁴ம்மதா⁴து, மனோவிஞ்ஞாணதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
125. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Aṭṭhārasa kho imā, ānanda, dhātuyo – cakkhudhātu, rūpadhātu, cakkhuviññāṇadhātu; sotadhātu, saddadhātu, sotaviññāṇadhātu; ghānadhātu, gandhadhātu, ghānaviññāṇadhātu; jivhādhātu, rasadhātu, jivhāviññāṇadhātu; kāyadhātu, phoṭṭhabbadhātu, kāyaviññāṇadhātu; manodhātu, dhammadhātu, manoviññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, aṭṭhārasa dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ஸியா பன, ப⁴ந்தே, அஞ்ஞோபி பரியாயோ, யதா² ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ஸியா, ஆனந்த³. ச²யிமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – பத²வீதா⁴து, ஆபோதா⁴து, தேஜோதா⁴து, வாயோதா⁴து, ஆகாஸதா⁴து, விஞ்ஞாணதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, ச² தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ஸியா பன, ப⁴ந்தே, அஞ்ஞோபி பரியாயோ, யதா² ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ஸியா, ஆனந்த³. ச²யிமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – ஸுக²தா⁴து , து³க்க²தா⁴து, ஸோமனஸ்ஸதா⁴து, தோ³மனஸ்ஸதா⁴து, உபெக்கா²தா⁴து, அவிஜ்ஜாதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, ச² தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – sukhadhātu , dukkhadhātu, somanassadhātu, domanassadhātu, upekkhādhātu, avijjādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ஸியா பன, ப⁴ந்தே, அஞ்ஞோபி பரியாயோ, யதா² ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ஸியா, ஆனந்த³. ச²யிமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – காமதா⁴து, நெக்க²ம்மதா⁴து, ப்³யாபாத³தா⁴து, அப்³யாபாத³தா⁴து, விஹிங்ஸாதா⁴து , அவிஹிங்ஸாதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, ச² தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Chayimā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, nekkhammadhātu, byāpādadhātu, abyāpādadhātu, vihiṃsādhātu , avihiṃsādhātu. Imā kho, ānanda, cha dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ஸியா பன, ப⁴ந்தே, அஞ்ஞோபி பரியாயோ, யதா² ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ஸியா, ஆனந்த³. திஸ்ஸோ இமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – காமதா⁴து, ரூபதா⁴து, அரூபதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, திஸ்ஸோ தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Tisso imā, ānanda, dhātuyo – kāmadhātu, rūpadhātu, arūpadhātu. Imā kho, ānanda, tisso dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ஸியா பன, ப⁴ந்தே, அஞ்ஞோபி பரியாயோ, யதா² ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ஸியா, ஆனந்த³. த்³வே இமா, ஆனந்த³, தா⁴துயோ – ஸங்க²தாதா⁴து, அஸங்க²தாதா⁴து. இமா கோ², ஆனந்த³, த்³வே தா⁴துயோ யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதாபி கோ², ஆனந்த³, ‘தா⁴துகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Siyā pana, bhante, aññopi pariyāyo, yathā ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Siyā, ānanda. Dve imā, ānanda, dhātuyo – saṅkhatādhātu, asaṅkhatādhātu. Imā kho, ānanda, dve dhātuyo yato jānāti passati – ettāvatāpi kho, ānanda, ‘dhātukusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
126. ‘‘கித்தாவதா பன, ப⁴ந்தே, ‘ஆயதனகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘ச² கோ² பனிமானி, ஆனந்த³, அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரானி ஆயதனானி – சக்கு²சேவ ரூபா ச ஸோதஞ்ச ஸத்³தா³ ச கா⁴னஞ்ச க³ந்தா⁴ ச ஜிவ்ஹா ச ரஸா ச காயோ ச பொ²ட்ட²ப்³பா³ ச மனோ ச த⁴ம்மா ச. இமானி கோ², ஆனந்த³, ச² அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரானி ஆயதனானி யதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி – எத்தாவதா கோ², ஆனந்த³, ‘ஆயதனகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
126. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Cha kho panimāni, ānanda, ajjhattikabāhirāni āyatanāni – cakkhuceva rūpā ca sotañca saddā ca ghānañca gandhā ca jivhā ca rasā ca kāyo ca phoṭṭhabbā ca mano ca dhammā ca. Imāni kho, ānanda, cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni yato jānāti passati – ettāvatā kho, ānanda, ‘āyatanakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘கித்தாவதா பன, ப⁴ந்தே, ‘படிச்சஸமுப்பாத³குஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘இதா⁴னந்த³, பி⁴க்கு² ஏவங் பஜானாதி – ‘இமஸ்மிங் ஸதி இத³ங் ஹோதி, இமஸ்ஸுப்பாதா³ இத³ங் உப்பஜ்ஜதி, இமஸ்மிங் அஸதி இத³ங் ந ஹோதி, இமஸ்ஸ நிரோதா⁴ இத³ங் நிருஜ்ஜ²தி, யதி³த³ங் – அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா, ஸங்கா²ரபச்சயா விஞ்ஞாணங், விஞ்ஞாணபச்சயா நாமரூபங், நாமரூபபச்சயா ஸளாயதனங், ஸளாயதனபச்சயா ப²ஸ்ஸோ, ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னா, வேத³னாபச்சயா தண்ஹா, தண்ஹாபச்சயா உபாதா³னங், உபாதா³னபச்சயா ப⁴வோ , ப⁴வபச்சயா ஜாதி, ஜாதிபச்சயா ஜராமரணங் ஸோகபரிதே³வது³க்க²தோ³மனஸ்ஸூபாயாஸா ஸம்ப⁴வந்தி. ஏவமேதஸ்ஸ கேவலஸ்ஸ து³க்க²க்க²ந்த⁴ஸ்ஸ ஸமுத³யோ ஹோதி. அவிஜ்ஜாயத்வேவ அஸேஸவிராக³னிரோதா⁴ ஸங்கா²ரனிரோதோ⁴, ஸங்கா²ரனிரோதா⁴ விஞ்ஞாணனிரோதோ⁴, விஞ்ஞாணனிரோதா⁴ நாமரூபனிரோதோ⁴, நாமரூபனிரோதா⁴ ஸளாயதனநிரோதோ⁴, ஸளாயதனநிரோதா⁴ ப²ஸ்ஸனிரோதோ⁴, ப²ஸ்ஸனிரோதா⁴ வேத³னானிரோதோ⁴, வேத³னானிரோதா⁴ தண்ஹானிரோதோ⁴, தண்ஹானிரோதா⁴ உபாதா³னநிரோதோ⁴, உபாதா³னநிரோதா⁴ ப⁴வனிரோதோ⁴, ப⁴வனிரோதா⁴ ஜாதினிரோதோ⁴, ஜாதினிரோதா⁴ ஜராமரணங் ஸோகபரிதே³வது³க்க²தோ³மனஸ்ஸூபாயாஸா நிருஜ்ஜ²ந்தி. ஏவமேதஸ்ஸ கேவலஸ்ஸ து³க்க²க்க²ந்த⁴ஸ்ஸ நிரோதோ⁴ ஹோதி’. எத்தாவதா கோ², ஆனந்த³, ‘படிச்சஸமுப்பாத³குஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ pajānāti – ‘imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati, imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati, yadidaṃ – avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo , bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti’. Ettāvatā kho, ānanda, ‘paṭiccasamuppādakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
127. ‘‘கித்தாவதா பன, ப⁴ந்தே, ‘டா²னாடா²னகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி? ‘‘இதா⁴னந்த³, பி⁴க்கு² ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ கஞ்சி 3 ஸங்கா²ரங் நிச்சதோ உபக³ச்செ²ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ கஞ்சி ஸங்கா²ரங் நிச்சதோ உபக³ச்செ²ய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ கஞ்சி ஸங்கா²ரங் ஸுக²தோ உபக³ச்செ²ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ கஞ்சி ஸங்கா²ரங் ஸுக²தோ உபக³ச்செ²ய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ கஞ்சி த⁴ம்மங் அத்ததோ உபக³ச்செ²ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி, ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ கஞ்சி த⁴ம்மங் அத்ததோ உபக³ச்செ²ய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி.
127. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci 4 saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti, ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
128. ‘‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ மாதரங் ஜீவிதா வோரோபெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ மாதரங் ஜீவிதா வோரோபெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ பிதரங் ஜீவிதா வோரோபெய்ய…பே॰… அரஹந்தங் ஜீவிதா வோரோபெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ து³ட்ட²சித்தோ ததா²க³தஸ்ஸ லோஹிதங் உப்பாதெ³ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ து³ட்ட²சித்தோ ததா²க³தஸ்ஸ லோஹிதங் உப்பாதெ³ய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ ஸங்க⁴ங் பி⁴ந்தெ³ய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ ஸங்க⁴ங் பி⁴ந்தெ³ய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ அஞ்ஞங் ஸத்தா²ரங் உத்³தி³ஸெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புது²ஜ்ஜனோ அஞ்ஞங் ஸத்தா²ரங் உத்³தி³ஸெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி.
128. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya…pe… arahantaṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano saṅghaṃ bhindeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano aññaṃ satthāraṃ uddiseyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
129. ‘‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா த்³வே அரஹந்தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴ அபுப்³ப³ங் அசரிமங் உப்பஜ்ஜெய்யுங், நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா ஏகோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ உப்பஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா த்³வே ராஜானோ சக்கவத்தினோ அபுப்³ப³ங் அசரிமங் உப்பஜ்ஜெய்யுங், நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா ஏகோ ராஜா சக்கவத்தீ உப்பஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி.
129. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattino apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavattī uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
130. ‘‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் இத்தீ² அரஹங் அஸ்ஸ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ , நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புரிஸோ அரஹங் அஸ்ஸ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் இத்தீ² ராஜா அஸ்ஸ சக்கவத்தீ, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புரிஸோ ராஜா அஸ்ஸ சக்கவத்தீ, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் இத்தீ² ஸக்கத்தங் கரெய்ய … மாரத்தங் கரெய்ய… ப்³ரஹ்மத்தங் கரெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் புரிஸோ ஸக்கத்தங் கரெய்ய… மாரத்தங் கரெய்ய… ப்³ரஹ்மத்தங் கரெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி.
130. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho , netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavattī, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavattī, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kareyya … mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kareyya… mārattaṃ kareyya… brahmattaṃ kareyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
131. ‘‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் காயது³ச்சரிதஸ்ஸ இட்டோ² கந்தோ மனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் காயது³ச்சரிதஸ்ஸ அனிட்டோ² அகந்தோ அமனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் வசீது³ச்சரிதஸ்ஸ…பே॰… யங் மனோது³ச்சரிதஸ்ஸ இட்டோ² கந்தோ மனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் வசீது³ச்சரிதஸ்ஸ…பே॰… யங் மனோது³ச்சரிதஸ்ஸ அனிட்டோ² அகந்தோ அமனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீதி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் காயஸுசரிதஸ்ஸ அனிட்டோ² அகந்தோ அமனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் காயஸுசரிதஸ்ஸ இட்டோ² கந்தோ மனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் வசீஸுசரிதஸ்ஸ…பே॰… யங் மனோஸுசரிதஸ்ஸ அனிட்டோ² அகந்தோ அமனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் வசீஸுசரிதஸ்ஸ…பே॰… யங் மனோஸுசரிதஸ்ஸ இட்டோ² கந்தோ மனாபோ விபாகோ நிப்³ப³த்தெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி.
131. ‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritassa…pe… yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritassa…pe… yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti.
‘‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் காயது³ச்சரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் காயது³ச்சரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் நிரயங் உபபஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் வசீது³ச்சரிதஸமங்கீ³…பே॰… யங் மனோது³ச்சரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் வசீது³ச்சரிதஸமங்கீ³…பே॰… யங் மனோது³ச்சரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் நிரயங் உபபஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் காயஸுசரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் நிரயங் உபபஜ்ஜெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் காயஸுசரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. ‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ யங் வசீஸுசரிதஸமங்கீ³…பே॰… யங் மனோஸுசரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் நிரயங் உபபஜ்ஜெய்ய, நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி; ‘டா²னஞ்ச கோ² ஏதங் விஜ்ஜதி யங் வசீஸுசரிதஸமங்கீ³…பே॰… யங் மனோஸுசரிதஸமங்கீ³ தங்னிதா³னா தப்பச்சயா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜெய்ய, டா²னமேதங் விஜ்ஜதீ’தி பஜானாதி. எத்தாவதா கோ², ஆனந்த³, ‘டா²னாடா²னகுஸலோ பி⁴க்கூ²’தி அலங் வசனாயா’’தி.
‘‘‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī…pe… yaṃ manoduccaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. ‘Aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’ti pajānāti; ‘ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ vacīsucaritasamaṅgī…pe… yaṃ manosucaritasamaṅgī taṃnidānā tappaccayā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatī’ti pajānāti. Ettāvatā kho, ānanda, ‘ṭhānāṭhānakusalo bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti.
132. ஏவங் வுத்தே ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘அச்ச²ரியங், ப⁴ந்தே, அப்³பு⁴தங், ப⁴ந்தே! கோனாமோ அயங், ப⁴ந்தே, த⁴ம்மபரியாயோ’’தி? ‘‘தஸ்மாதிஹ த்வங், ஆனந்த³, இமங் த⁴ம்மபரியாயங் ‘ப³ஹுதா⁴துகோ’திபி நங் தா⁴ரேஹி, ‘சதுபரிவட்டோ’திபி நங் தா⁴ரேஹி, ‘த⁴ம்மாதா³ஸோ’திபி நங் தா⁴ரேஹி, ‘அமதது³ந்து³பீ⁴’திபி 5 நங் தா⁴ரேஹி, ‘அனுத்தரோ ஸங்கா³மவிஜயோ’திபி நங் தா⁴ரேஹீ’’தி.
132. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ ‘bahudhātuko’tipi naṃ dhārehi, ‘catuparivaṭṭo’tipi naṃ dhārehi, ‘dhammādāso’tipi naṃ dhārehi, ‘amatadundubhī’tipi 6 naṃ dhārehi, ‘anuttaro saṅgāmavijayo’tipi naṃ dhārehī’’ti.
இத³மவோச ப⁴க³வா. அத்தமனோ ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ப⁴க³வதோ பா⁴ஸிதங் அபி⁴னந்தீ³தி.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ப³ஹுதா⁴துகஸுத்தங் நிட்டி²தங் பஞ்சமங்.
Bahudhātukasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 5. ப³ஹுதா⁴துகஸுத்தவண்ணனா • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 5. ப³ஹுதா⁴துகஸுத்தவண்ணனா • 5. Bahudhātukasuttavaṇṇanā