Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ભિક્ખુનીઉપસમ્પદાનુજાનનકથાવણ્ણના
Bhikkhunīupasampadānujānanakathāvaṇṇanā
૪૦૪. યદગ્ગેન યં દિવસં આદિં કત્વા. તદેવાતિ તસ્મિં એવ દિવસે. ‘‘અનુઞત્તિયા’’તિ પાઠો. ‘‘અનુપઞ્ઞત્તિયા’’તિ ન સુન્દરં.
404.Yadaggena yaṃ divasaṃ ādiṃ katvā. Tadevāti tasmiṃ eva divase. ‘‘Anuñattiyā’’ti pāṭho. ‘‘Anupaññattiyā’’ti na sundaraṃ.
૪૦૫. ‘‘પટિગ્ગણ્હામિ યાવજીવં અનતિક્કમનીયો’’તિ વત્વા ઇદાનિ કિં કારણા વરં યાચતીતિ ચે? પરૂપવાદવિવજ્જનત્થં. દુબ્બુદ્ધિનો હિ કેચિ વદેય્યું ‘‘મહાપજાપતિયા પઠમં સમ્પટિચ્છિતત્તા ઉભતોસઙ્ઘસ્સ યથાવુડ્ઢઅભિવાદનં ન જાતં. ગોતમી ચે વરં યાચેય્ય, ભગવા અનુજાનેય્યા’’તિ.
405. ‘‘Paṭiggaṇhāmi yāvajīvaṃ anatikkamanīyo’’ti vatvā idāni kiṃ kāraṇā varaṃ yācatīti ce? Parūpavādavivajjanatthaṃ. Dubbuddhino hi keci vadeyyuṃ ‘‘mahāpajāpatiyā paṭhamaṃ sampaṭicchitattā ubhatosaṅghassa yathāvuḍḍhaabhivādanaṃ na jātaṃ. Gotamī ce varaṃ yāceyya, bhagavā anujāneyyā’’ti.
૪૦૮. વિમાનેત્વાતિ અપરજ્ઝિત્વા.
408.Vimānetvāti aparajjhitvā.
૪૧૦-૩. કમ્મપ્પત્તાયોપીતિ કમ્મારહાપિ. આપત્તિગામિનિયોપીતિ આપત્તિં આપન્નાયોપિ. દ્વે તિસ્સો ભિક્ખુનિયોતિ દ્વીહિ તીહિ ભિક્ખુનીહિ. ‘‘મનોસિલિકાયા’’તિ પાઠો.
410-3.Kammappattāyopīti kammārahāpi. Āpattigāminiyopīti āpattiṃ āpannāyopi. Dve tisso bhikkhuniyoti dvīhi tīhi bhikkhunīhi. ‘‘Manosilikāyā’’ti pāṭho.
૪૨૦. ‘‘તેન ચ ભિક્ખુ નિમન્તેતબ્બો’’તિ સામીચિવસેન વુત્તં.
420. ‘‘Tena ca bhikkhu nimantetabbo’’ti sāmīcivasena vuttaṃ.
૪૨૨-૩. ‘‘અનુજાનામિ…પે॰… તાવકાલિક’’ન્તિ પુગ્ગલિકં સન્ધાય વુત્તં, ન સઙ્ઘિકન્તિ આચરિયો. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ઉતુનિયા કટિસુત્તક’’ન્તિ વચનતો ભિક્ખુસ્સ વિનિબન્ધં કટિસુત્તકં ન વટ્ટતિ. પગ્ઘરન્તી વિસવિણા. વેપુરિસિકા મસ્સુદાઠી.
422-3. ‘‘Anujānāmi…pe… tāvakālika’’nti puggalikaṃ sandhāya vuttaṃ, na saṅghikanti ācariyo. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, utuniyā kaṭisuttaka’’nti vacanato bhikkhussa vinibandhaṃ kaṭisuttakaṃ na vaṭṭati. Paggharantī visaviṇā. Vepurisikā massudāṭhī.
૪૨૫. તયો નિસ્સયેતિ રુક્ખમૂલઞ્હિ સા ન લભતિ.
425.Tayo nissayeti rukkhamūlañhi sā na labhati.
૪૨૬. ભત્તગ્ગે સચે દાયકા ભિક્ખુનિસઙ્ઘસ્સ ભુત્તવતો ચતુપચ્ચયે દાતુકામા હોન્તિ, યથાવુડ્ઢમેવ.
426. Bhattagge sace dāyakā bhikkhunisaṅghassa bhuttavato catupaccaye dātukāmā honti, yathāvuḍḍhameva.
૪૨૭. વિકાલેતિ યાવ વિકાલે હોન્તિ, તાવ પવારેસુન્તિ અત્થો. અજ્જત્તનાતિ અજ્જતના.
427.Vikāleti yāva vikāle honti, tāva pavāresunti attho. Ajjattanāti ajjatanā.
૪૨૮. અનુવાદન્તિ ઇસ્સરિયટ્ઠાનં. ઇદં સબ્બં ‘‘અજ્જતગ્ગે ઓવટો ભિક્ખુનીનં ભિક્ખૂસુ વચનપથો’’તિ પઞ્ઞત્તસ્સ ગરુધમ્મસ્સ વીતિક્કમઆપત્તિપઞ્ઞાપનત્થં વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં, અઞ્ઞથા યેસં ગરુધમ્માનં પટિગ્ગહણેન ભિક્ખુનીનં ઉપસમ્પદા અનુઞ્ઞાતા, તેસં વીતિક્કમે અનુપસમ્પન્નાવ સિયાતિ આસઙ્કા ભવેય્ય.
428.Anuvādanti issariyaṭṭhānaṃ. Idaṃ sabbaṃ ‘‘ajjatagge ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapatho’’ti paññattassa garudhammassa vītikkamaāpattipaññāpanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ, aññathā yesaṃ garudhammānaṃ paṭiggahaṇena bhikkhunīnaṃ upasampadā anuññātā, tesaṃ vītikkame anupasampannāva siyāti āsaṅkā bhaveyya.
૪૨૯. ઇત્થિયુત્તેનાતિ ઇત્થીહિ ગાવીઆદીહિ ધુરટ્ઠાને યુત્તેન. પુરિસન્તરેનાતિ પુરિસેન અન્તરિકેન. ‘‘પુરિસદુતિયેના’’તિ લિખિતં, પુરિસસારથિનાતિ અધિપ્પાયો. ‘‘બાળ્હતરં અફાસૂ’’તિ વચનતો ગિલાનાય વટ્ટતિચ્ચેવ સિદ્ધં, ભગવન્તં આપુચ્છિત્વા અનુઞ્ઞાતટ્ઠાને ઉપસમ્પજ્જિસ્સામીતિ અધિપ્પાયો.
429.Itthiyuttenāti itthīhi gāvīādīhi dhuraṭṭhāne yuttena. Purisantarenāti purisena antarikena. ‘‘Purisadutiyenā’’ti likhitaṃ, purisasārathināti adhippāyo. ‘‘Bāḷhataraṃ aphāsū’’ti vacanato gilānāya vaṭṭaticceva siddhaṃ, bhagavantaṃ āpucchitvā anuññātaṭṭhāne upasampajjissāmīti adhippāyo.
૪૩૦. સા કેનચિદેવ અન્તરાયેનાતિ સબ્બન્તરાયસઙ્ગહનવચનં, તસ્મા તં ન અન્તરાયં કિત્તેત્વા, વુત્તન્તરાયેન ‘‘રાજન્તરાયેના’’તિ સાધેતબ્બન્તિ આચરિયો.
430.Sā kenacideva antarāyenāti sabbantarāyasaṅgahanavacanaṃ, tasmā taṃ na antarāyaṃ kittetvā, vuttantarāyena ‘‘rājantarāyenā’’ti sādhetabbanti ācariyo.
૪૩૧-૨. ‘‘નવકમ્મન્તિ કત્વા ‘એત્તકાનિ વસ્સાનિ વસતૂ’તિ અપલોકેત્વા સઙ્ઘિકભૂમિદાન’’ન્તિ લિખિતં. ‘‘સાગાર’’ન્તિ વુત્તત્તા અગારપટિસંયુત્તરહોનિસજ્જસિક્ખાદિવજ્જિતાતિ કેચિ, યુત્તમેતં. કસ્મા? ‘‘સહાગારસેય્યમત્તં ઠપેત્વા’’તિ અટ્ઠકથાયં વુત્તત્તા. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, પોસેતુ’’ન્તિ વચનતો પોસનયુત્તકમ્મં સબ્બં વટ્ટતિ માતુયા, ન અઞ્ઞેસં. વસિતું ચે ન સક્કોતિ દુતિયં વિના, સમ્મન્નિત્વાવ દાતબ્બા તાય ઇતિ નો મતિ. કિત્તકં કાલં? વસિત્વા ચે દુતિયા ગન્તુમિચ્છતિ, અઞ્ઞં સમ્મન્નિતું યુત્તાવ. સા વિજાતા લભેતિ આચરિયો.
431-2. ‘‘Navakammanti katvā ‘ettakāni vassāni vasatū’ti apaloketvā saṅghikabhūmidāna’’nti likhitaṃ. ‘‘Sāgāra’’nti vuttattā agārapaṭisaṃyuttarahonisajjasikkhādivajjitāti keci, yuttametaṃ. Kasmā? ‘‘Sahāgāraseyyamattaṃ ṭhapetvā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttattā. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, posetu’’nti vacanato posanayuttakammaṃ sabbaṃ vaṭṭati mātuyā, na aññesaṃ. Vasituṃ ce na sakkoti dutiyaṃ vinā, sammannitvāva dātabbā tāya iti no mati. Kittakaṃ kālaṃ? Vasitvā ce dutiyā gantumicchati, aññaṃ sammannituṃ yuttāva. Sā vijātā labheti ācariyo.
૪૩૪. ‘‘ઇદં ઓદિસ્સ અનુઞ્ઞાતં વટ્ટતીતિ એકતો વા ઉભતો વા અવસ્સવે સતિપિ વટ્ટતી’’તિ લિખિતં. ‘‘કેસચ્છેદાદિકં કમ્મં અનુજાનામિ સાદિતું ’’ઇચ્ચેવ વુત્તત્તા વુત્તં ‘‘તદઞ્ઞે સાદિતુ’’ન્તિ. ‘‘કેસચ્છેદાદિકં કમ્મં અનુજાનામિ, ભિક્ખવે’’તિ અવત્વા એત્તકં યસ્મા ‘‘સાદિતુ’’ન્તિ ભાસિતં, તસ્મા સા વિચિકિચ્છાય ઉભતોપિ અવસ્સવે અપિ પારાજિકખેત્તેન સા પારાજિકં ફુસતિ. ઇતિ અટ્ઠકથાસ્વેતં સબ્બાસુપિ વિનિચ્છિતં. ઓદિસ્સકાભિલાપો હિ અઞ્ઞથા નિબ્બિસેસતો તં પમાણં. યદિ તથા ભિક્ખુસ્સ કપ્પતિ વિચિકિચ્છા.
434. ‘‘Idaṃ odissa anuññātaṃ vaṭṭatīti ekato vā ubhato vā avassave satipi vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. ‘‘Kesacchedādikaṃ kammaṃ anujānāmi sādituṃ ’’icceva vuttattā vuttaṃ ‘‘tadaññe sāditu’’nti. ‘‘Kesacchedādikaṃ kammaṃ anujānāmi, bhikkhave’’ti avatvā ettakaṃ yasmā ‘‘sāditu’’nti bhāsitaṃ, tasmā sā vicikicchāya ubhatopi avassave api pārājikakhettena sā pārājikaṃ phusati. Iti aṭṭhakathāsvetaṃ sabbāsupi vinicchitaṃ. Odissakābhilāpo hi aññathā nibbisesato taṃ pamāṇaṃ. Yadi tathā bhikkhussa kappati vicikicchā.
કાલમોદિસ્સ નં પદં, ન સત્તોદિસ્સકઞ્હિ તં;
Kālamodissa naṃ padaṃ, na sattodissakañhi taṃ;
અથ ભિક્ખુનિયા એવ, કાલમોદિસ્સ ભાસિતં.
Atha bhikkhuniyā eva, kālamodissa bhāsitaṃ.
એવં પારાજિકાપત્તિ, સિથિલાવ કતા સિયા;
Evaṃ pārājikāpatti, sithilāva katā siyā;
સબ્બસો પિહિતં દ્વારં, સબ્બપારાજિકસ્મિન્તિ.
Sabbaso pihitaṃ dvāraṃ, sabbapārājikasminti.
નિરત્થકભાવતો, ઉબ્ભજાણુમણ્ડલે;
Niratthakabhāvato, ubbhajāṇumaṇḍale;
તસ્મા ન સાદિયન્તીતિ, નિદાનવચનક્કમં.
Tasmā na sādiyantīti, nidānavacanakkamaṃ.
નિસ્સાય સત્થુના વુત્તં, સાદિતુન્તિ ન અઞ્ઞથા;
Nissāya satthunā vuttaṃ, sāditunti na aññathā;
અત્તનો પણ્હિસમ્ફસ્સં, સાદિતું યેન વારિતં.
Attano paṇhisamphassaṃ, sādituṃ yena vāritaṃ.
અપિ પારાજિકક્ખેત્તે, કથં દ્વારં દદેય્ય સો;
Api pārājikakkhette, kathaṃ dvāraṃ dadeyya so;
તથાપિ બુદ્ધપુત્તાનં, બુદ્ધભાસિતભાસિતં.
Tathāpi buddhaputtānaṃ, buddhabhāsitabhāsitaṃ.
વચનઞ્ચ સમાનેન્તો, નો ચેત્થ યુત્તિકથા ધીરા;
Vacanañca samānento, no cettha yuttikathā dhīrā;
કેસચ્છેદાદિકમ્મસ્સ, અવસ્સં કરણીયતો.
Kesacchedādikammassa, avassaṃ karaṇīyato.
ચિત્તસ્સ ચાતિલોલત્તા, ગણસ્સ ચ અઙ્ગસમ્પદા-
Cittassa cātilolattā, gaṇassa ca aṅgasampadā-
ભાવા ભિક્ખુનીનં મહેસિના, રક્ખિતુઞ્ચ અસઙ્કત્તા;
Bhāvā bhikkhunīnaṃ mahesinā, rakkhituñca asaṅkattā;
નનુ મોદિસ્સકં કતન્તિ.
Nanu modissakaṃ katanti.
ભિક્ખુનિક્ખન્ધકવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Bhikkhunikkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi
ભિક્ખુનીઉપસમ્પદાનુજાનનં • Bhikkhunīupasampadānujānanaṃ
૨. દુતિયભાણવારો • 2. Dutiyabhāṇavāro
૩. તતિયભાણવારો • 3. Tatiyabhāṇavāro
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ભિક્ખુનીઉપસમ્પદાનુજાનનકથા • Bhikkhunīupasampadānujānanakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ભિક્ખુનીઉપસમ્પન્નાનુજાનનકથાવણ્ણના • Bhikkhunīupasampannānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ભિક્ખુનીઉપસમ્પદાનુજાનનકથાવણ્ણના • Bhikkhunīupasampadānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ભિક્ખુનીઉપસમ્પદાનુજાનનકથા • Bhikkhunīupasampadānujānanakathā