Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૪. કળારખત્તિયવગ્ગો
4. Kaḷārakhattiyavaggo
૧. ભૂતસુત્તં
1. Bhūtasuttaṃ
૩૧. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ. તત્ર ખો ભગવા આયસ્મન્તં સારિપુત્તં આમન્તેસિ – ‘‘વુત્તમિદં, સારિપુત્ત, પારાયને 1 અજિતપઞ્હે –
31. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane 2 ajitapañhe –
‘‘યે ચ સઙ્ખાતધમ્માસે, યે ચ સેક્ખા પુથૂ ઇધ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
તેસં મે નિપકો ઇરિયં, પુટ્ઠો પબ્રૂહિ મારિસા’’તિ.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ઇમસ્સ નુ ખો, સારિપુત્ત, સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ કથં વિત્થારેન અત્થો દટ્ઠબ્બો’’તિ? એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો તુણ્હી અહોસિ. દુતિયમ્પિ ખો ભગવા આયસ્મન્તં સારિપુત્તં આમન્તેસિ…પે॰… દુતિયમ્પિ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો તુણ્હી અહોસિ. તતિયમ્પિ ખો ભગવા આયસ્મન્તં સારિપુત્તં આમન્તેસિ – ‘‘વુત્તમિદં, સારિપુત્ત, પારાયને અજિતપઞ્હે –
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi…pe… dutiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane ajitapañhe –
‘‘યે ચ સઙ્ખાતધમ્માસે, યે ચ સેક્ખા પુથૂ ઇધ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
તેસં મે નિપકો ઇરિયં, પુટ્ઠો પબ્રૂહિ મારિસા’’તિ.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ઇમસ્સ નુ ખો, સારિપુત્ત, સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ કથં વિત્થારેન અત્થો દટ્ઠબ્બો’’તિ? તતિયમ્પિ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો તુણ્હી અહોસિ.
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Tatiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi.
‘‘ભૂતમિદન્તિ, સારિપુત્ત, પસ્સસી’’તિ? ભૂતમિદન્તિ, ભન્તે, યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. ભૂતમિદન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા ભૂતસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા આહારસમ્ભવસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા નિરોધધમ્મસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ. એવં ખો, ભન્તે, સેક્ખો હોતિ.
‘‘Bhūtamidanti, sāriputta, passasī’’ti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhante, sekkho hoti.
‘‘કથઞ્ચ, ભન્તે, સઙ્ખાતધમ્મો હોતિ? ભૂતમિદન્તિ, ભન્તે, યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. ભૂતમિદન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા ભૂતસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા આહારસમ્ભવસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા નિરોધધમ્મસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. એવં ખો, ભન્તે, સઙ્ખાતધમ્મો હોતિ. ઇતિ ખો, ભન્તે, યં તં વુત્તં પારાયને અજિતપઞ્હે –
‘‘Kathañca, bhante, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, bhante, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, bhante, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘યે ચ સઙ્ખાતધમ્માસે, યે ચ સેક્ખા પુથૂ ઇધ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
તેસં મે નિપકો ઇરિયં, પુટ્ઠો પબ્રૂહિ મારિસા’’તિ.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ઇમસ્સ ખ્વાહં, ભન્તે, સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ એવં વિત્થારેન અત્થં આજાનામી’’તિ.
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત, ભૂતમિદન્તિ, સારિપુત્ત, યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. ભૂતમિદન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા ભૂતસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપ્પન્નો હોતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા આહારસમ્ભવસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા નિરોધધમ્મસ્સ નિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય પટિપન્નો હોતિ. એવં ખો, સારિપુત્ત, સેક્ખો હોતિ.
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭippanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, sāriputta, sekkho hoti.
‘‘કથઞ્ચ, સારિપુત્ત, સઙ્ખાતધમ્મો હોતિ? ભૂતમિદન્તિ, સારિપુત્ત, યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. ભૂતમિદન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા ભૂતસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારસમ્ભવન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય દિસ્વા આહારસમ્ભવસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ. તદાહારનિરોધા યં ભૂતં તં નિરોધધમ્મન્તિ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞા દિસ્વા નિરોધધમ્મસ્સ નિબ્બિદા વિરાગા નિરોધા અનુપાદા વિમુત્તો હોતિ. એવં ખો, સારિપુત્ત, સઙ્ખાતધમ્મો હોતિ. ઇતિ ખો, સારિપુત્ત, યં તં વુત્તં પારાયને અજિતપઞ્હે –
‘‘Kathañca, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññā disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, sāriputta, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘યે ચ સઙ્ખાતધમ્માસે, યે ચ સેક્ખા પુથૂ ઇધ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
તેસં મે નિપકો ઇરિયં, પુટ્ઠો પબ્રૂહિ મારિસા’’તિ.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ઇમસ્સ ખો સારિપુત્ત સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ એવં વિત્થારેન અત્થો દટ્ઠબ્બો’’તિ. પઠમં.
‘‘Imassa kho sāriputta saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. ભૂતસુત્તવણ્ણના • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧. ભૂતસુત્તવણ્ણના • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā