Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya |
5. போ³தி⁴ராஜகுமாரஸுத்தங்
5. Bodhirājakumārasuttaṃ
324. ஏவங் மே ஸுதங் – ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வா ப⁴க்³கே³ஸு விஹரதி ஸுஸுமாரகி³ரே பே⁴ஸகளாவனே மிக³தா³யே. தேன கோ² பன ஸமயேன போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ கோகனதோ³ 1 நாம பாஸாதோ³ அசிரகாரிதோ ஹோதி அனஜ்ஜா²வுட்டோ² ஸமணேன வா ப்³ராஹ்மணேன வா கேனசி வா மனுஸ்ஸபூ⁴தேன. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ஸஞ்ஜிகாபுத்தங் மாணவங் ஆமந்தேஸி – ‘‘ஏஹி த்வங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கம; உபஸங்கமித்வா மம வசனேன ப⁴க³வதோ பாதே³ ஸிரஸா வந்த³, அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச² – ‘போ³தி⁴, ப⁴ந்தே, ராஜகுமாரோ ப⁴க³வதோ பாதே³ ஸிரஸா வந்த³தி, அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச²தீ’தி. ஏவஞ்ச வதே³ஹி – ‘அதி⁴வாஸேது கிர, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ ஸ்வாதனாய ப⁴த்தங் ஸத்³தி⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴னா’’’தி. ‘‘ஏவங், போ⁴’’தி கோ² ஸஞ்ஜிகாபுத்தோ மாணவோ போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ படிஸ்ஸுத்வா யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமி; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வதா ஸத்³தி⁴ங் ஸம்மோதி³. ஸம்மோத³னீயங் கத²ங் ஸாரணீயங் வீதிஸாரெத்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³. ஏகமந்தங் நிஸின்னோ கோ² ஸஞ்ஜிகாபுத்தோ மாணவோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘போ³தி⁴ கோ² 2 ராஜகுமாரோ போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ பாதே³ ஸிரஸா வந்த³தி, அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச²தி. ஏவஞ்ச வதே³தி – ‘அதி⁴வாஸேது கிர ப⁴வங் கோ³தமோ போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ ஸ்வாதனாய ப⁴த்தங் ஸத்³தி⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴னா’’’தி. அதி⁴வாஸேஸி ப⁴க³வா துண்ஹீபா⁴வேன. அத² கோ² ஸஞ்ஜிகாபுத்தோ மாணவோ ப⁴க³வதோ அதி⁴வாஸனங் விதி³த்வா உட்டா²யாஸனா யேன போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ தேனுபஸங்கமி; உபஸங்கமித்வா போ³தி⁴ங் ராஜகுமாரங் ஏதத³வோச – ‘‘அவோசும்ஹ போ⁴தோ வசனேன தங் ப⁴வந்தங் கோ³தமங் – ‘போ³தி⁴ கோ² ராஜகுமாரோ போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ பாதே³ ஸிரஸா வந்த³தி, அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரங் புச்ச²தி. ஏவஞ்ச வதே³தி – அதி⁴வாஸேது கிர ப⁴வங் கோ³தமோ போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ ஸ்வாதனாய ப⁴த்தங் ஸத்³தி⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴னா’தி. அதி⁴வுட்ட²ஞ்ச பன ஸமணேன கோ³தமேனா’’தி.
324. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye. Tena kho pana samayena bodhissa rājakumārassa kokanado 3 nāma pāsādo acirakārito hoti anajjhāvuṭṭho samaṇena vā brāhmaṇena vā kenaci vā manussabhūtena. Atha kho bodhi rājakumāro sañjikāputtaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma sañjikāputta, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vanda, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – ‘bodhi, bhante, rājakumāro bhagavato pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’ti. Evañca vadehi – ‘adhivāsetu kira, bhante, bhagavā bodhissa rājakumārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho sañjikāputto māṇavo bodhissa rājakumārassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sañjikāputto māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bodhi kho 4 rājakumāro bhoto gotamassa pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati. Evañca vadeti – ‘adhivāsetu kira bhavaṃ gotamo bodhissa rājakumārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho sañjikāputto māṇavo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā yena bodhi rājakumāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bodhiṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘avocumha bhoto vacanena taṃ bhavantaṃ gotamaṃ – ‘bodhi kho rājakumāro bhoto gotamassa pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati. Evañca vadeti – adhivāsetu kira bhavaṃ gotamo bodhissa rājakumārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’ti. Adhivuṭṭhañca pana samaṇena gotamenā’’ti.
325. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ தஸ்ஸா ரத்தியா அச்சயேன ஸகே நிவேஸனே பணீதங் கா²த³னீயங் போ⁴ஜனீயங் படியாதா³பெத்வா, கோகனத³ஞ்ச பாஸாத³ங் ஓதா³தேஹி து³ஸ்ஸேஹி ஸந்த²ராபெத்வா யாவ பச்சி²மஸோபானகளேவரா 5, ஸஞ்ஜிகாபுத்தங் மாணவங் ஆமந்தேஸி – ‘‘ஏஹி த்வங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கம; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வதோ காலங் ஆரோசேஹி – ‘காலோ, ப⁴ந்தே, நிட்டி²தங் ப⁴த்த’’’ந்தி. ‘‘ஏவங், போ⁴’’தி கோ² ஸஞ்ஜிகாபுத்தோ மாணவோ போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ படிஸ்ஸுத்வா யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமி; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வதோ காலங் ஆரோசேஸி – ‘‘காலோ, போ⁴ கோ³தம, நிட்டி²தங் ப⁴த்த’’ந்தி. அத² கோ² ப⁴க³வா புப்³ப³ண்ஹஸமயங் நிவாஸெத்வா பத்தசீவரமாதா³ய யேன போ³தி⁴ஸ்ஸ ராஜகுமாரஸ்ஸ நிவேஸனங் தேனுபஸங்கமி. தேன கோ² பன ஸமயேன போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப³ஹித்³வாரகொட்ட²கே டி²தோ ஹோதி ப⁴க³வந்தங் ஆக³மயமானோ. அத்³த³ஸா கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தங். தி³ஸ்வான பச்சுக்³க³ந்த்வா ப⁴க³வந்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா புரக்க²த்வா யேன கோகனதோ³ பாஸாதோ³ தேனுபஸங்கமி. அத² கோ² ப⁴க³வா பச்சி²மங் ஸோபானகளேவரங் நிஸ்ஸாய அட்டா²ஸி. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘அபி⁴ருஹது 6, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா து³ஸ்ஸானி, அபி⁴ருஹது ஸுக³தோ து³ஸ்ஸானி; யங் மம அஸ்ஸ தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²யா’’தி. ஏவங் வுத்தே, ப⁴க³வா துண்ஹீ அஹோஸி. து³தியம்பி கோ²…பே॰… ததியம்பி கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘அபி⁴ருஹது, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா. து³ஸ்ஸானி, அபி⁴ருஹது ஸுக³தோ து³ஸ்ஸானி; யங் மம அஸ்ஸ தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²யா’’தி.
325. Atha kho bodhi rājakumāro tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā, kokanadañca pāsādaṃ odātehi dussehi santharāpetvā yāva pacchimasopānakaḷevarā 7, sañjikāputtaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma sañjikāputta, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocehi – ‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’’nti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho sañjikāputto māṇavo bodhissa rājakumārassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena bodhissa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena bodhi rājakumāro bahidvārakoṭṭhake ṭhito hoti bhagavantaṃ āgamayamāno. Addasā kho bodhi rājakumāro bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna paccuggantvā bhagavantaṃ abhivādetvā purakkhatvā yena kokanado pāsādo tenupasaṅkami. Atha kho bhagavā pacchimaṃ sopānakaḷevaraṃ nissāya aṭṭhāsi. Atha kho bodhi rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhiruhatu 8, bhante, bhagavā dussāni, abhiruhatu sugato dussāni; yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Evaṃ vutte, bhagavā tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho bodhi rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhiruhatu, bhante, bhagavā. Dussāni, abhiruhatu sugato dussāni; yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
326. அத² கோ² ப⁴க³வா ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் அபலோகேஸி. அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ போ³தி⁴ங் ராஜகுமாரங் ஏதத³வோச – ‘‘ஸங்ஹரது, ராஜகுமார, து³ஸ்ஸானி; ந ப⁴க³வா சேலபடிகங் 9 அக்கமிஸ்ஸதி. பச்சி²மங் ஜனதங் ததா²க³தோ அனுகம்பதீ’’தி 10. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ து³ஸ்ஸானி ஸங்ஹராபெத்வா உபரிகோகனத³பாஸாதே³ 11 ஆஸனானி பஞ்ஞபேஸி. அத² கோ² ப⁴க³வா கோகனத³ங் பாஸாத³ங் அபி⁴ருஹித்வா பஞ்ஞத்தே ஆஸனே நிஸீதி³ ஸத்³தி⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ பு³த்³த⁴ப்பமுக²ங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் பணீதேன கா²த³னீயேன போ⁴ஜனீயேன ஸஹத்தா² ஸந்தப்பேஸி ஸம்பவாரேஸி. அத² கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் பு⁴த்தாவிங் ஓனீதபத்தபாணிங் அஞ்ஞதரங் நீசங் ஆஸனங் க³ஹெத்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³. ஏகமந்தங் நிஸின்னோ கோ² போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘மய்ஹங் கோ², ப⁴ந்தே, ஏவங் ஹோதி – ‘ந கோ² ஸுகே²ன ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³ங், து³க்கே²ன கோ² ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³’’’ந்தி.
326. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ apalokesi. Atha kho āyasmā ānando bodhiṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘saṃharatu, rājakumāra, dussāni; na bhagavā celapaṭikaṃ 12 akkamissati. Pacchimaṃ janataṃ tathāgato anukampatī’’ti 13. Atha kho bodhi rājakumāro dussāni saṃharāpetvā uparikokanadapāsāde 14 āsanāni paññapesi. Atha kho bhagavā kokanadaṃ pāsādaṃ abhiruhitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho bodhi rājakumāro buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho bodhi rājakumāro bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho bodhi rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bhante, evaṃ hoti – ‘na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabba’’’nti.
327. ‘‘மய்ஹம்பி கோ², ராஜகுமார, புப்³பே³வ ஸம்போ³தா⁴ அனபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸேவ ஸதோ ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² ஸுகே²ன ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³ங், து³க்கே²ன கோ² ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, அபரேன ஸமயேன த³ஹரோவ ஸமானோ ஸுஸுகாளகேஸோ ப⁴த்³ரேன யொப்³ப³னேன ஸமன்னாக³தோ பட²மேன வயஸா அகாமகானங் மாதாபிதூனங் அஸ்ஸுமுகா²னங் ருத³ந்தானங் கேஸமஸ்ஸுங் ஓஹாரெத்வா காஸாயானி வத்தா²னி அச்சா²தெ³த்வா அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜிங். ஸோ ஏவங் பப்³ப³ஜிதோ ஸமானோ கிங்குஸலக³வேஸீ 15 அனுத்தரங் ஸந்திவரபத³ங் பரியேஸமானோ யேன ஆளாரோ காலாமோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா ஆளாரங் காலாமங் ஏதத³வோசங் – ‘இச்சா²மஹங், ஆவுஸோ காலாம, இமஸ்மிங் த⁴ம்மவினயே ப்³ரஹ்மசரியங் சரிது’ந்தி. ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, ஆளாரோ காலாமோ மங் ஏதத³வோச – ‘விஹரதாயஸ்மா, தாதி³ஸோ அயங் த⁴ம்மோ யத்த² விஞ்ஞூ புரிஸோ நசிரஸ்ஸேவ ஸகங் ஆசரியகங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்யா’தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, நசிரஸ்ஸேவ கி²ப்பமேவ தங் த⁴ம்மங் பரியாபுணிங். ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தாவதகேனேவ ஒட்ட²பஹதமத்தேன லபிதலாபனமத்தேன ஞாணவாத³ஞ்ச வதா³மி, தே²ரவாத³ஞ்ச ஜானாமி பஸ்ஸாமீதி ச படிஜானாமி, அஹஞ்சேவ அஞ்ஞே ச. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² ஆளாரோ காலாமோ இமங் த⁴ம்மங் கேவலங் ஸத்³தா⁴மத்தகேன ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³தி; அத்³தா⁴ ஆளாரோ காலாமோ இமங் த⁴ம்மங் ஜானங் பஸ்ஸங் விஹரதீ’தி.
327. ‘‘Mayhampi kho, rājakumāra, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabba’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, aparena samayena daharova samāno susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī 16 anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, rājakumāra, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, rājakumāra, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi passāmīti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti.
‘‘அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, யேன ஆளாரோ காலாமோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா ஆளாரங் காலாமங் ஏதத³வோசங் – ‘கித்தாவதா நோ, ஆவுஸோ காலாம, இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³ஸீ’தி 17? ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, ஆளாரோ காலாமோ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் பவேதே³ஸி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² ஆளாரஸ்ஸேவ காலாமஸ்ஸ அத்தி² ஸத்³தா⁴, மய்ஹங்பத்தி² ஸத்³தா⁴; ந கோ² ஆளாரஸ்ஸேவ காலாமஸ்ஸ அத்தி² வீரியங்…பே॰… ஸதி… ஸமாதி⁴… பஞ்ஞா, மய்ஹங்பத்தி² பஞ்ஞா. யங்னூனாஹங் யங் த⁴ம்மங் ஆளாரோ காலாமோ ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³தி தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய பத³ஹெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, நசிரஸ்ஸேவ கி²ப்பமேவ தங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸிங். அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, யேன ஆளாரோ காலாமோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா ஆளாரங் காலாமங் ஏதத³வோசங் – ‘எத்தாவதா நோ, ஆவுஸோ காலாம, இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³ஸீ’தி? ‘எத்தாவதா கோ² அஹங், ஆவுஸோ, இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³மீ’தி. ‘அஹம்பி கோ², ஆவுஸோ, எத்தாவதா இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீ’தி. ‘லாபா⁴ நோ, ஆவுஸோ, ஸுலத்³த⁴ங் நோ, ஆவுஸோ, யே மயங் ஆயஸ்மந்தங் தாதி³ஸங் ஸப்³ரஹ்மசாரிங் பஸ்ஸாம . இதி யாஹங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³மி, தங் த்வங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரஸி. யங் த்வங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரஸி, தமஹங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³மி. இதி யாஹங் த⁴ம்மங் ஜானாமி தங் த்வங் த⁴ம்மங் ஜானாஸி; யங் த்வங் த⁴ம்மங் ஜானாஸி தமஹங் த⁴ம்மங் ஜானாமி. இதி யாதி³ஸோ அஹங், தாதி³ஸோ துவங்; யாதி³ஸோ துவங் தாதி³ஸோ அஹங். ஏஹி தா³னி, ஆவுஸோ, உபோ⁴வ ஸந்தா இமங் க³ணங் பரிஹராமா’தி. இதி கோ², ராஜகுமார, ஆளாரோ காலாமோ ஆசரியோ மே ஸமானோ (அத்தனோ) 18 அந்தேவாஸிங் மங் ஸமானங் அத்தனா 19 ஸமஸமங் ட²பேஸி, உளாராய ச மங் பூஜாய பூஜேஸி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘நாயங் த⁴ம்மோ நிப்³பி³தா³ய ந விராகா³ய ந நிரோதா⁴ய ந உபஸமாய ந அபி⁴ஞ்ஞாய ந ஸம்போ³தா⁴ய ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி, யாவதே³வ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனூபபத்தியா’தி . ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தங் த⁴ம்மங் அனலங்கரித்வா தஸ்மா த⁴ம்மா நிப்³பி³ஜ்ஜ அபக்கமிங்.
‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti 20? Evaṃ vutte, rājakumāra, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma . Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. Iti yādiso ahaṃ, tādiso tuvaṃ; yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, rājakumāra, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) 21 antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā 22 samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti . So kho ahaṃ, rājakumāra, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
328. ‘‘ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, கிங்குஸலக³வேஸீ அனுத்தரங் ஸந்திவரபத³ங் பரியேஸமானோ யேன உத³கோ 23 ராமபுத்தோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா உத³கங் ராமபுத்தங் ஏதத³வோசங் – ‘இச்சா²மஹங், ஆவுஸோ 24, இமஸ்மிங் த⁴ம்மவினயே ப்³ரஹ்மசரியங் சரிது’ந்தி. ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, உத³கோ ராமபுத்தோ மங் ஏதத³வோச – ‘விஹரதாயஸ்மா, தாதி³ஸோ அயங் த⁴ம்மோ யத்த² விஞ்ஞூ புரிஸோ நசிரஸ்ஸேவ ஸகங் ஆசரியகங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்யா’தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, நசிரஸ்ஸேவ கி²ப்பமேவ தங் த⁴ம்மங் பரியாபுணிங். ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தாவதகேனேவ ஒட்ட²பஹதமத்தேன லபிதலாபனமத்தேன ஞாணவாத³ஞ்ச வதா³மி, தே²ரவாத³ஞ்ச ஜானாமி பஸ்ஸாமீதி ச படிஜானாமி, அஹஞ்சேவ அஞ்ஞே ச. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² ராமோ இமங் த⁴ம்மங் கேவலங் ஸத்³தா⁴மத்தகேன ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³ஸி; அத்³தா⁴ ராமோ இமங் த⁴ம்மங் ஜானங் பஸ்ஸங் விஹாஸீ’தி. அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, யேன உத³கோ ராமபுத்தோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா உத³கங் ராமபுத்தங் ஏதத³வோசங் – ‘கித்தாவதா நோ, ஆவுஸோ, ராமோ இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³ஸீ’தி? ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, உத³கோ ராமபுத்தோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் பவேதே³ஸி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² ராமஸ்ஸேவ அஹோஸி ஸத்³தா⁴, மய்ஹங்பத்தி² ஸத்³தா⁴; ந கோ² ராமஸ்ஸேவ அஹோஸி வீரியங்…பே॰… ஸதி… ஸமாதி⁴… பஞ்ஞா, மய்ஹங்பத்தி² பஞ்ஞா. யங்னூனாஹங் யங் த⁴ம்மங் ராமோ ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி பவேதே³தி தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய பத³ஹெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, நசிரஸ்ஸேவ கி²ப்பமேவ தங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸிங்.
328. ‘‘So kho ahaṃ, rājakumāra, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako 25 rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso 26, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, rājakumāra, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, rājakumāra, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi passāmīti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, rājakumāra, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.
‘‘அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, யேன உத³கோ ராமபுத்தோ தேனுபஸங்கமிங்; உபஸங்கமித்வா உத³கங் ராமபுத்தங் ஏதத³வோசங் – ‘எத்தாவதா நோ, ஆவுஸோ, ராமோ இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³ஸீ’தி? ‘எத்தாவதா கோ², ஆவுஸோ, ராமோ இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³ஸீ’தி. ‘அஹம்பி கோ², ஆவுஸோ, எத்தாவதா இமங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீ’தி. ‘லாபா⁴ நோ, ஆவுஸோ, ஸுலத்³த⁴ங் நோ, ஆவுஸோ, யே மயங் ஆயஸ்மந்தங் தாதி³ஸங் ஸப்³ரஹ்மசாரிங் பஸ்ஸாம. இதி யங் த⁴ம்மங் ராமோ ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³ஸி தங் த்வங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரஸி. யங் த்வங் த⁴ம்மங் ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரஸி தங் த⁴ம்மங் ராமோ ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ பவேதே³ஸி. இதி யங் த⁴ம்மங் ராமோ அபி⁴ஞ்ஞாஸி தங் த்வங் த⁴ம்மங் ஜானாஸி; யங் த்வங் த⁴ம்மங் ஜானாஸி தங் த⁴ம்மங் ராமோ அபி⁴ஞ்ஞாஸி. இதி யாதி³ஸோ ராமோ அஹோஸி தாதி³ஸோ துவங், யாதி³ஸோ துவங் தாதி³ஸோ ராமோ அஹோஸி. ஏஹி தா³னி, ஆவுஸோ, துவங் இமங் க³ணங் பரிஹரா’தி. இதி கோ², ராஜகுமார, உத³கோ ராமபுத்தோ ஸப்³ரஹ்மசாரீ மே ஸமானோ ஆசரியட்டா²னே மங் ட²பேஸி, உளாராய ச மங் பூஜாய பூஜேஸி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘நாயங் த⁴ம்மோ நிப்³பி³தா³ய ந விராகா³ய ந நிரோதா⁴ய ந உபஸமாய ந அபி⁴ஞ்ஞாய ந ஸம்போ³தா⁴ய ந நிப்³பா³னாய ஸங்வத்ததி, யாவதே³வ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபபத்தியா’தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தங் த⁴ம்மங் அனலங்கரித்வா தஸ்மா த⁴ம்மா நிப்³பி³ஜ்ஜ அபக்கமிங்.
‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi. Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. Iti kho, rājakumāra, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, rājakumāra, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
329. ‘‘ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, கிங்குஸலக³வேஸீ அனுத்தரங் ஸந்திவரபத³ங் பரியேஸமானோ, மக³தே⁴ஸு அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ, யேன உருவேலா ஸேனானிக³மோ தத³வஸரிங். தத்த²த்³த³ஸங் ரமணீயங் பூ⁴மிபா⁴க³ங், பாஸாதி³கஞ்ச வனஸண்ட³ங், நதீ³ஞ்ச ஸந்த³ந்திங் ஸேதகங் ஸுபதித்த²ங், ரமணீயங் ஸமந்தா ச கோ³சரகா³மங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ரமணீயோ வத, போ⁴, பூ⁴மிபா⁴கோ³, பாஸாதி³கோ ச வனஸண்டோ³, நதி³ஞ்ச ஸந்த³ந்திங் ஸேதகா ஸுபதித்தா² , ரமணீயா ஸமந்தா 27 ச கோ³சரகா³மோ. அலங் வதித³ங் குலபுத்தஸ்ஸ பதா⁴னத்தி²கஸ்ஸ பதா⁴னாயா’தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தத்தே²வ நிஸீதி³ங் – ‘அலமித³ங் பதா⁴னாயா’தி. அபிஸ்ஸு மங், ராஜகுமார, திஸ்ஸோ உபமா படிப⁴ங்ஸு அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³.
329. ‘‘So kho ahaṃ, rājakumāra, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno, magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno, yena uruvelā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadīñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ, ramaṇīyaṃ samantā ca gocaragāmaṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadiñca sandantiṃ setakā supatitthā , ramaṇīyā samantā 28 ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti. So kho ahaṃ, rājakumāra, tattheva nisīdiṃ – ‘alamidaṃ padhānāyā’ti. Apissu maṃ, rājakumāra, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.
‘‘ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் உத³கே நிக்கி²த்தங். அத² புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய உத்தராரணிங் ஆதா³ய – ‘அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெஸ்ஸாமி, தேஜோ பாதுகரிஸ்ஸாமீ’தி. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, அபி நு ஸோ புரிஸோ அமுங் அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் உத³கே நிக்கி²த்தங் உத்தராரணிங் ஆதா³ய அபி⁴மந்தெ²ந்தோ 29 அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெய்ய, தேஜோ பாதுகரெய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ப⁴ந்தே. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? அது³ஞ்ஹி, ப⁴ந்தே, அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் தஞ்ச பன உத³கே நிக்கி²த்தங், யாவதே³வ ச பன ஸோ புரிஸோ கிலமத²ஸ்ஸ விகா⁴தஸ்ஸ பா⁴கீ³ அஸ்ஸா’’தி. ‘‘ஏவமேவ கோ², ராஜகுமார, யே ஹி கேசி ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா காயேன சேவ சித்தேன ச காமேஹி அவூபகட்டா² விஹரந்தி, யோ ச நேஸங் காமேஸு காமச்ச²ந்தோ³ காமஸ்னேஹோ காமமுச்சா² காமபிபாஸா காமபரிளாஹோ ஸோ ச அஜ்ஜ²த்தங் ந ஸுப்பஹீனோ ஹோதி, ந ஸுப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴. ஓபக்கமிகா சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, அப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. நோ சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, அப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. அயங் கோ² மங், ராஜகுமார, பட²மா உபமா படிபா⁴ஸி அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³.
‘‘Seyyathāpi, rājakumāra, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento 30 aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bhante. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bhante, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ tañca pana udake nikkhittaṃ, yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi avūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho. Opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, rājakumāra, paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
330. ‘‘அபராபி கோ² மங், ராஜகுமார, து³தியா உபமா படிபா⁴ஸி அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்தங். அத² புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய உத்தராரணிங் ஆதா³ய – ‘அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெஸ்ஸாமி, தேஜோ பாதுகரிஸ்ஸாமீ’தி. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, அபி நு ஸோ புரிஸோ அமுங் அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்தங் உத்தராரணிங் ஆதா³ய அபி⁴மந்தெ²ந்தோ அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெய்ய , தேஜோ பாதுகரெய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ப⁴ந்தே. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? அது³ஞ்ஹி, ப⁴ந்தே, அல்லங் கட்ட²ங் ஸஸ்னேஹங் கிஞ்சாபி ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்தங், யாவதே³வ ச பன ஸோ புரிஸோ கிலமத²ஸ்ஸ விகா⁴தஸ்ஸ பா⁴கீ³ அஸ்ஸா’’தி. ‘‘ஏவமேவ கோ², ராஜகுமார, யே ஹி கேசி ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா காயேன சேவ சித்தேன ச காமேஹி வூபகட்டா² விஹரந்தி, யோ ச நேஸங் காமேஸு காமச்ச²ந்தோ³ காமஸ்னேஹோ காமமுச்சா² காமபிபாஸா காமபரிளாஹோ ஸோ ச அஜ்ஜ²த்தங் ந ஸுப்பஹீனோ ஹோதி, ந ஸுப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴. ஓபக்கமிகா சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, அப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. நோ சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, அப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. அயங் கோ² மங், ராஜகுமார, து³தியா உபமா படிபா⁴ஸி அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³.
330. ‘‘Aparāpi kho maṃ, rājakumāra, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, rājakumāra, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya , tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bhante. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bhante, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ kiñcāpi ārakā udakā thale nikkhittaṃ, yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho. Opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, rājakumāra, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
331. ‘‘அபராபி கோ² மங், ராஜகுமார, ததியா உபமா படிபா⁴ஸி அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, ஸுக்க²ங் கட்ட²ங் கோளாபங் ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்தங். அத² புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய உத்தராரணிங் ஆதா³ய – ‘அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெஸ்ஸாமி, தேஜோ பாதுகரிஸ்ஸாமீ’தி. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, அபி நு ஸோ புரிஸோ அமுங் ஸுக்க²ங் கட்ட²ங் கோளாபங் ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்தங் உத்தராரணிங் ஆதா³ய அபி⁴மந்தெ²ந்தோ அக்³கி³ங் அபி⁴னிப்³ப³த்தெய்ய, தேஜோ பாதுகரெய்யா’’தி? ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தே’’. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? அது³ஞ்ஹி, ப⁴ந்தே, ஸுக்க²ங் கட்ட²ங் கோளாபங், தஞ்ச பன ஆரகா உத³கா த²லே நிக்கி²த்த’’ந்தி. ‘‘ஏவமேவ கோ², ராஜகுமார, யே ஹி கேசி ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா காயேன சேவ சித்தேன ச காமேஹி வூபகட்டா² விஹரந்தி, யோ ச நேஸங் காமேஸு காமச்ச²ந்தோ³ காமஸ்னேஹோ காமமுச்சா² காமபிபாஸா காமபரிளாஹோ ஸோ ச அஜ்ஜ²த்தங் ஸுப்பஹீனோ ஹோதி ஸுப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴. ஓபக்கமிகா சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, ப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. நோ சேபி தே பொ⁴ந்தோ ஸமணப்³ராஹ்மணா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, ப⁴ப்³பா³வ தே ஞாணாய த³ஸ்ஸனாய அனுத்தராய ஸம்போ³தா⁴ய. அயங் கோ² மங், ராஜகுமார, ததியா உபமா படிபா⁴ஸி அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³. இமா கோ² மங், ராஜகுமார, திஸ்ஸோ உபமா படிப⁴ங்ஸு அனச்ச²ரியா புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³.
331. ‘‘Aparāpi kho maṃ, rājakumāra, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, rājakumāra, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bhante, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, tañca pana ārakā udakā thale nikkhitta’’nti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭippassaddho. Opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, rājakumāra, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maṃ, rājakumāra, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.
332. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் த³ந்தேபி⁴த³ந்தமாதா⁴ய 31, ஜிவ்ஹாய தாலுங் ஆஹச்ச, சேதஸா சித்தங் அபி⁴னிக்³க³ண்ஹெய்யங் அபி⁴னிப்பீளெய்யங் அபி⁴ஸந்தாபெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, த³ந்தேபி⁴த³ந்தமாதா⁴ய, ஜிவ்ஹாய தாலுங் ஆஹச்ச, சேதஸா சித்தங் அபி⁴னிக்³க³ண்ஹாமி அபி⁴னிப்பீளேமி அபி⁴ஸந்தாபேமி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, த³ந்தேபி⁴த³ந்தமாதா⁴ய, ஜிவ்ஹாய தாலுங் ஆஹச்ச, சேதஸா சித்தங் அபி⁴னிக்³க³ண்ஹதோ அபி⁴னிப்பீளயதோ அபி⁴ஸந்தாபயதோ கச்சே²ஹி ஸேதா³ முச்சந்தி. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, ப³லவா புரிஸோ து³ப்³ப³லதரங் புரிஸங் ஸீஸே வா க³ஹெத்வா க²ந்தே⁴ வா க³ஹெத்வா அபி⁴னிக்³க³ண்ஹெய்ய அபி⁴னிப்பீளெய்ய அபி⁴ஸந்தாபெய்ய; ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, த³ந்தேபி⁴த³ந்தமாதா⁴ய, ஜிவ்ஹாய தாலுங் ஆஹச்ச, சேதஸா சித்தங் அபி⁴னிக்³க³ண்ஹதோ அபி⁴னிப்பீளயதோ அபி⁴ஸந்தாபயதோ கச்சே²ஹி ஸேதா³ முச்சந்தி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
332. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dantebhidantamādhāya 32, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Seyyathāpi, rājakumāra, balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya; evameva kho me, rājakumāra, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
333. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் அப்பாணகங்யேவ ஜா²னங் ஜா²யெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸே உபருந்தி⁴ங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு கண்ணஸோதேஹி வாதானங் நிக்க²மந்தானங் அதி⁴மத்தோ ஸத்³தோ³ ஹோதி. ஸெய்யதா²பி நாம கம்மாரக³க்³க³ரியா த⁴மமானாய அதி⁴மத்தோ ஸத்³தோ³ ஹோதி, ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு கண்ணஸோதேஹி வாதானங் நிக்க²மந்தானங் அதி⁴மத்தோ ஸத்³தோ³ ஹோதி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
333. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Seyyathāpi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evameva kho me, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் அப்பாணகங்யேவ ஜா²னங் ஜா²யெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸே உபருந்தி⁴ங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா வாதா முத்³த⁴னி ஊஹனந்தி 33. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, ப³லவா புரிஸோ திண்ஹேன ஸிக²ரேன முத்³த⁴னி அபி⁴மத்தெ²ய்ய 34, ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா வாதா முத்³த⁴னி ஊஹனந்தி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti 35. Seyyathāpi, rājakumāra, balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani abhimattheyya 36, evameva kho me, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் அப்பாணகங்யேவ ஜா²னங் ஜா²யெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸே உபருந்தி⁴ங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா ஸீஸே ஸீஸவேத³னா ஹொந்தி. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, ப³லவா புரிஸோ த³ள்ஹேன வரத்தக்க²ண்டே³ன 37 ஸீஸே ஸீஸவேட²ங் த³தெ³ய்ய; ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா ஸீஸே ஸீஸவேத³னா ஹொந்தி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Seyyathāpi, rājakumāra, balavā puriso daḷhena varattakkhaṇḍena 38 sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya; evameva kho me, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் அப்பாணகங்யேவ ஜா²னங் ஜா²யெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸே உபருந்தி⁴ங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா வாதா குச்சி²ங் பரிகந்தந்தி. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, த³க்கோ² கோ³கா⁴தகோ வா கோ³கா⁴தகந்தேவாஸீ வா திண்ஹேன கோ³விகந்தனேன குச்சி²ங் பரிகந்தெய்ய, ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தா , வாதா குச்சி²ங் பரிகந்தந்தி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Seyyathāpi, rājakumāra, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya, evameva kho me, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā , vātā kucchiṃ parikantanti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் அப்பாணகங்யேவ ஜா²னங் ஜா²யெய்ய’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸே உபருந்தி⁴ங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தோ காயஸ்மிங் டா³ஹோ ஹோதி. ஸெய்யதா²பி, ராஜகுமார, த்³வே ப³லவந்தோ புரிஸா து³ப்³ப³லதரங் புரிஸங் நானாபா³ஹாஸு க³ஹெத்வா அங்கா³ரகாஸுயா ஸந்தாபெய்யுங் ஸம்பரிதாபெய்யுங், ஏவமேவ கோ² மே, ராஜகுமார, முக²தோ ச நாஸதோ ச கண்ணதோ ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸேஸு உபருத்³தே⁴ஸு அதி⁴மத்தோ காயஸ்மிங் டா³ஹோ ஹோதி. ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே, ராஜகுமார, வீரியங் ஹோதி அஸல்லீனங், உபட்டி²தா ஸதி அஸம்முட்டா², ஸாரத்³தோ⁴ ச பன மே காயோ ஹோதி அப்படிப்பஸ்ஸத்³தோ⁴, தேனேவ து³க்க²ப்பதா⁴னேன பதா⁴னாபி⁴துன்னஸ்ஸ ஸதோ.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Seyyathāpi, rājakumāra, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ, evameva kho me, rājakumāra, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Āraddhaṃ kho pana me, rājakumāra, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘அபிஸ்ஸு மங், ராஜகுமார, தே³வதா தி³ஸ்வா ஏவமாஹங்ஸு – ‘காலங்கதோ ஸமணோ கோ³தமோ’தி. ஏகச்சா தே³வதா ஏவமாஹங்ஸு – ‘ந காலங்கதோ ஸமணோ கோ³தமோ, அபி ச காலங்கரோதீ’தி. ஏகச்சா தே³வதா ஏவமாஹங்ஸு – ‘ந காலங்கதோ ஸமணோ கோ³தமோ, நாபி காலங்கரோதி . அரஹங் ஸமணோ கோ³தமோ. விஹாரொத்வேவ ஸோ 39 அரஹதோ ஏவரூபோ ஹோதீ’தி 40.
‘‘Apissu maṃ, rājakumāra, devatā disvā evamāhaṃsu – ‘kālaṅkato samaṇo gotamo’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, api ca kālaṅkarotī’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, nāpi kālaṅkaroti . Arahaṃ samaṇo gotamo. Vihārotveva so 41 arahato evarūpo hotī’ti 42.
334. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் ஸப்³ப³ஸோ ஆஹாருபச்சே²தா³ய படிபஜ்ஜெய்ய’ந்தி. அத² கோ² மங், ராஜகுமார, தே³வதா உபஸங்கமித்வா ஏதத³வோசுங் – ‘மா கோ² த்வங், மாரிஸ, ஸப்³ப³ஸோ ஆஹாருபச்சே²தா³ய படிபஜ்ஜி. ஸசே கோ² த்வங், மாரிஸ, ஸப்³ப³ஸோ ஆஹாருபச்சே²தா³ய படிபஜ்ஜிஸ்ஸஸி, தஸ்ஸ தே மயங் தி³ப்³ப³ங் ஓஜங் லோமகூபேஹி அஜ்ஜோ²ஹாரெஸ்ஸாம 43, தாய த்வங் யாபெஸ்ஸஸீ’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘அஹஞ்சேவ கோ² பன ஸப்³ப³ஸோ அஜஜ்ஜிதங் 44 படிஜானெய்யங். இமா ச மே தே³வதா தி³ப்³ப³ங் ஓஜங் லோமகூபேஹி அஜ்ஜோ²ஹாரெய்யுங் 45, தாய சாஹங் யாபெய்யங், தங் மமஸ்ஸ முஸா’தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தா தே³வதா பச்சாசிக்கா²மி. ‘ஹல’ந்தி வதா³மி.
334. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjeyya’nti. Atha kho maṃ, rājakumāra, devatā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘mā kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajji. Sace kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjissasi, tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāressāma 46, tāya tvaṃ yāpessasī’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘ahañceva kho pana sabbaso ajajjitaṃ 47 paṭijāneyyaṃ. Imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāreyyuṃ 48, tāya cāhaṃ yāpeyyaṃ, taṃ mamassa musā’ti. So kho ahaṃ, rājakumāra, tā devatā paccācikkhāmi. ‘Hala’nti vadāmi.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யங்னூனாஹங் தோ²கங் தோ²கங் ஆஹாரங் ஆஹாரெய்யங் பஸதங் பஸதங், யதி³ வா முக்³க³யூஸங் யதி³ வா குலத்த²யூஸங் யதி³ வா களாயயூஸங் யதி³ வா ஹரேணுகயூஸ’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, தோ²கங் தோ²கங் ஆஹாரங் ஆஹாரேஸிங் பஸதங் பஸதங், யதி³ வா முக்³க³யூஸங் யதி³ வா குலத்த²யூஸங் யதி³ வா களாயயூஸங் யதி³ வா ஹரேணுகயூஸங். தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, தோ²கங் தோ²கங் ஆஹாரங் ஆஹாரயதோ பஸதங் பஸதங், யதி³ வா முக்³க³யூஸங் யதி³ வா குலத்த²யூஸங் யதி³ வா களாயயூஸங் யதி³ வா ஹரேணுகயூஸங், அதி⁴மத்தகஸிமானங் பத்தோ காயோ ஹோதி. ஸெய்யதா²பி நாம ஆஸீதிகபப்³பா³னி வா காளபப்³பா³னி வா, ஏவமேவஸ்ஸு மே அங்க³பச்சங்கா³னி ப⁴வந்தி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸெய்யதா²பி நாம ஒட்ட²பத³ங், ஏவமேவஸ்ஸு மே ஆனிஸத³ங் ஹோதி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸெய்யதா²பி நாம வட்டனாவளீ, ஏவமேவஸ்ஸு மே பிட்டி²கண்டகோ உண்ணதாவனதோ ஹோதி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸெய்யதா²பி நாம ஜரஸாலாய கோ³பானஸியோ ஓலுக்³க³விலுக்³கா³ ப⁴வந்தி, ஏவமேவஸ்ஸு மே பா²ஸுளியோ ஓலுக்³க³விலுக்³கா³ ப⁴வந்தி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸெய்யதா²பி நாம க³ம்பீ⁴ரே உத³பானே உத³கதாரகா க³ம்பீ⁴ரக³தா ஒக்கா²யிகா தி³ஸ்ஸந்தி, ஏவமேவஸ்ஸு மே அக்கி²கூபேஸு அக்கி²தாரகா க³ம்பீ⁴ரக³தா ஒக்கா²யிகா தி³ஸ்ஸந்தி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸெய்யதா²பி நாம தித்தகாலாபு³ ஆமகச்சி²ன்னோ வாதாதபேன ஸங்பு²டிதோ 49 ஹோதி ஸம்மிலாதோ, ஏவமேவஸ்ஸு மே ஸீஸச்ச²வி ஸங்பு²டிதா ஹோதி ஸம்மிலாதா தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, ‘உத³ரச்ச²விங் பரிமஸிஸ்ஸாமீ’தி பிட்டி²கண்டகங்யேவ பரிக்³க³ண்ஹாமி, ‘பிட்டி²கண்டகங் பரிமஸிஸ்ஸாமீ’தி உத³ரச்ச²விங்யேவ பரிக்³க³ண்ஹாமி. யாவஸ்ஸு மே, ராஜகுமார, உத³ரச்ச²வி பிட்டி²கண்டகங் அல்லீனா ஹோதி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, ‘வச்சங் வா முத்தங் வா கரிஸ்ஸாமீ’தி தத்தே²வ அவகுஜ்ஜோ பபதாமி தாயேவப்பாஹாரதாய. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, இமமேவ காயங் அஸ்ஸாஸெந்தோ பாணினா க³த்தானி அனுமஜ்ஜாமி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, பாணினா க³த்தானி அனுமஜ்ஜதோ பூதிமூலானி லோமானி காயஸ்மா பபதந்தி தாயேவப்பாஹாரதாய. அபிஸ்ஸு மங், ராஜகுமார, மனுஸ்ஸா தி³ஸ்வா ஏவமாஹங்ஸு – ‘காளோ ஸமணோ கோ³தமோ’தி, ஏகச்சே மனுஸ்ஸா ஏவமாஹங்ஸு – ‘ந காளோ ஸமணோ கோ³தமோ, ஸாமோ ஸமணோ கோ³தமோ’தி. ஏகச்சே மனுஸ்ஸா ஏவமாஹங்ஸு – ‘ந காளோ ஸமணோ கோ³தமோ, நபி ஸாமோ, மங்கு³ரச்ச²வி ஸமணோ கோ³தமோ’தி. யாவஸ்ஸு மே, ராஜகுமார, தாவ பரிஸுத்³தோ⁴ ச²விவண்ணோ பரியோதா³தோ உபஹதோ ஹோதி தாயேவப்பாஹாரதாய.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ yadi vā kaḷāyayūsaṃ yadi vā hareṇukayūsa’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ yadi vā kaḷāyayūsaṃ yadi vā hareṇukayūsaṃ. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ yadi vā kaḷāyayūsaṃ yadi vā hareṇukayūsaṃ, adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito 50 hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, rājakumāra, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi. Yāvassu me, rājakumāra, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, rājakumāra, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, rājakumāra, imameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā papatanti tāyevappāhāratāya. Apissu maṃ, rājakumāra, manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kāḷo samaṇo gotamo’ti, ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, sāmo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, napi sāmo, maṅguracchavi samaṇo gotamo’ti. Yāvassu me, rājakumāra, tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto upahato hoti tāyevappāhāratāya.
335. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘யே கோ² கேசி அதீதமத்³தா⁴னங் ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ 51 க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யிங்ஸு, ஏதாவபரமங் நயிதோ பி⁴ய்யோ. யேபி ஹி கேசி அனாக³தமத்³தா⁴னங் ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யிஸ்ஸந்தி, ஏதாவபரமங் நயிதோ பி⁴ய்யோ. யேபி ஹி கேசி ஏதரஹி ஸமணா வா ப்³ராஹ்மணா வா ஓபக்கமிகா து³க்கா² திப்³பா³ க²ரா கடுகா வேத³னா வேத³யந்தி, ஏதாவபரமங் நயிதோ பி⁴ய்யோ. ந கோ² பனாஹங் இமாய கடுகாய து³க்கரகாரிகாய அதி⁴க³ச்சா²மி உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸங்; ஸியா நு கோ² அஞ்ஞோ மக்³கோ³ போ³தா⁴யா’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘அபி⁴ஜானாமி கோ² பனாஹங் பிது ஸக்கஸ்ஸ கம்மந்தே ஸீதாய ஜம்பு³ச்சா²யாய நிஸின்னோ விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி ஸவிதக்கங் ஸவிசாரங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிதா; ஸியா நு கோ² ஏஸோ மக்³கோ³ போ³தா⁴யா’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஸதானுஸாரி விஞ்ஞாணங் அஹோஸி – ‘ஏஸேவ மக்³கோ³ போ³தா⁴யா’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘கிங் நு கோ² அஹங் தஸ்ஸ ஸுக²ஸ்ஸ பா⁴யாமி யங் தங் ஸுக²ங் அஞ்ஞத்ரேவ காமேஹி அஞ்ஞத்ர அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹீ’தி? தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² அஹங் தஸ்ஸ ஸுக²ஸ்ஸ பா⁴யாமி யங் தங் ஸுக²ங் அஞ்ஞத்ரேவ காமேஹி அஞ்ஞத்ர அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹீ’தி.
335. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘ye kho keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā 52 kharā kaṭukā vedanā vedayiṃsu, etāvaparamaṃ nayito bhiyyo. Yepi hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaṃ nayito bhiyyo. Yepi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, etāvaparamaṃ nayito bhiyyo. Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ; siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘abhijānāmi kho panāhaṃ pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharitā; siyā nu kho eso maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, satānusāri viññāṇaṃ ahosi – ‘eseva maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti? Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ந கோ² தங் ஸுகரங் ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்துங் ஏவங் அதி⁴மத்தகஸிமானங் பத்தகாயேன. யங்னூனாஹங் ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹாரெய்யங் ஓத³னகும்மாஸ’ந்தி. ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹாரேஸிங் ஓத³னகும்மாஸங். தேன கோ² பன மங், ராஜகுமார, ஸமயேன பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² பச்சுபட்டி²தா ஹொந்தி – ‘யங் கோ² ஸமணோ கோ³தமோ த⁴ம்மங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதி தங் நோ ஆரோசெஸ்ஸதீ’தி. யதோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹாரேஸிங் ஓத³னகும்மாஸங், அத² மே தே பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² நிப்³பி³ஜ்ஜ பக்கமிங்ஸு – ‘பா³ஹுல்லிகோ 53 ஸமணோ கோ³தமோ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ, ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாயா’தி.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adhigantuṃ evaṃ adhimattakasimānaṃ pattakāyena. Yaṃnūnāhaṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsa’nti. So kho ahaṃ, rājakumāra, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ. Tena kho pana maṃ, rājakumāra, samayena pañcavaggiyā bhikkhū paccupaṭṭhitā honti – ‘yaṃ kho samaṇo gotamo dhammaṃ adhigamissati taṃ no ārocessatī’ti. Yato kho ahaṃ, rājakumāra, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ, atha me te pañcavaggiyā bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu – ‘bāhulliko 54 samaṇo gotamo padhānavibbhanto, āvatto bāhullāyā’ti.
336. ‘‘ஸோ கோ² அஹங், ராஜகுமார, ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹாரெத்வா ப³லங் க³ஹெத்வா விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸிங். விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா… து³தியங் ஜா²னங்… ததியங் ஜா²னங்… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸிங். ஸோ ஏவங் ஸமாஹிதே சித்தே பரிஸுத்³தே⁴ பரியோதா³தே அனங்க³ணே விக³தூபக்கிலேஸே முது³பூ⁴தே கம்மனியே டி²தே ஆனேஞ்ஜப்பத்தே புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணாய சித்தங் அபி⁴னின்னாமேஸிங். ஸோ அனேகவிஹிதங் புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸராமி, ஸெய்யதி²த³ங் – ஏகம்பி ஜாதிங் த்³வேபி ஜாதியோ…பே॰… இதி ஸாகாரங் ஸஉத்³தே³ஸங் அனேகவிஹிதங் புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸராமி. அயங் கோ² மே, ராஜகுமார, ரத்தியா பட²மே யாமே பட²மா விஜ்ஜா அதி⁴க³தா, அவிஜ்ஜா விஹதா, விஜ்ஜா உப்பன்னா; தமோ விஹதோ, ஆலோகோ உப்பன்னோ – யதா² தங் அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ.
336. ‘‘So kho ahaṃ, rājakumāra, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā balaṃ gahetvā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, rājakumāra, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
‘‘ஸோ ஏவங் ஸமாஹிதே சித்தே பரிஸுத்³தே⁴ பரியோதா³தே அனங்க³ணே விக³தூபக்கிலேஸே முது³பூ⁴தே கம்மனியே டி²தே ஆனேஞ்ஜப்பத்தே ஸத்தானங் சுதூபபாதஞாணாய சித்தங் அபி⁴னின்னாமேஸிங். ஸோ தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா விஸுத்³தே⁴ன அதிக்கந்தமானுஸகேன ஸத்தே பஸ்ஸாமி சவமானே உபபஜ்ஜமானே ஹீனே பணீதே ஸுவண்ணே து³ப்³ப³ண்ணே ஸுக³தே து³க்³க³தே யதா²கம்மூபகே³ ஸத்தே பஜானாமி …பே॰… அயங் கோ² மே, ராஜகுமார, ரத்தியா மஜ்ஜி²மே யாமே து³தியா விஜ்ஜா அதி⁴க³தா, அவிஜ்ஜா விஹதா, விஜ்ஜா உப்பன்னா; தமோ விஹதோ, ஆலோகோ உப்பன்னோ – யதா² தங் அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi …pe… ayaṃ kho me, rājakumāra, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
‘‘ஸோ ஏவங் ஸமாஹிதே சித்தே பரிஸுத்³தே⁴ பரியோதா³தே அனங்க³ணே விக³தூபக்கிலேஸே முது³பூ⁴தே கம்மனியே டி²தே ஆனேஞ்ஜப்பத்தே ஆஸவானங் க²யஞாணாய சித்தங் அபி⁴னின்னாமேஸிங். ஸோ ‘இத³ங் து³க்க²’ந்தி யதா²பூ⁴தங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங்…பே॰… ‘அயங் து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³’தி யதா²பூ⁴தங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங்; ‘இமே ஆஸவா’தி யதா²பூ⁴தங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங்…பே॰… ‘அயங் ஆஸவனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³’தி யதா²பூ⁴தங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங். தஸ்ஸ மே ஏவங் ஜானதோ ஏவங் பஸ்ஸதோ காமாஸவாபி சித்தங் விமுச்சித்த², ப⁴வாஸவாபி சித்தங் விமுச்சித்த², அவிஜ்ஜாஸவாபி சித்தங் விமுச்சித்த². விமுத்தஸ்மிங் விமுத்தமிதி ஞாணங் அஹோஸி. ‘கீ²ணா ஜாதி, வுஸிதங் ப்³ரஹ்மசரியங், கதங் கரணீயங், நாபரங் இத்த²த்தாயா’தி அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங். அயங் கோ² மே, ராஜகுமார, ரத்தியா பச்சி²மே யாமே ததியா விஜ்ஜா அதி⁴க³தா, அவிஜ்ஜா விஹதா, விஜ்ஜா உப்பன்னா; தமோ விஹதோ, ஆலோகோ உப்பன்னோ – யதா² தங் அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ…pe… ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, rājakumāra, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
337. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘அதி⁴க³தோ கோ² ம்யாயங் த⁴ம்மோ க³ம்பீ⁴ரோ து³த்³த³ஸோ து³ரனுபோ³தோ⁴ ஸந்தோ பணீதோ அதக்காவசரோ நிபுணோ பண்டி³தவேத³னீயோ. ஆலயராமா கோ² பனாயங் பஜா ஆலயரதா ஆலயஸம்முதி³தா. ஆலயராமாய கோ² பன பஜாய ஆலயரதாய ஆலயஸம்முதி³தாய து³த்³த³ஸங் இத³ங் டா²னங் யதி³த³ங் – இத³ப்பச்சயதாபடிச்சஸமுப்பாதோ³. இத³ம்பி கோ² டா²னங் து³த்³த³ஸங் – யதி³த³ங் ஸப்³ப³ஸங்கா²ரஸமதோ² ஸப்³பூ³பதி⁴படினிஸ்ஸக்³கோ³ தண்ஹாக்க²யோ விராகோ³ நிரோதோ⁴ நிப்³பா³னங் . அஹஞ்சேவ கோ² பன த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங், பரே ச மே ந ஆஜானெய்யுங், ஸோ மமஸ்ஸ கிலமதோ², ஸா மமஸ்ஸ விஹேஸா’தி. அபிஸ்ஸு மங், ராஜகுமார, இமா அனச்ச²ரியா கா³தா²யோ படிப⁴ங்ஸு புப்³பே³ அஸ்ஸுதபுப்³பா³ –
337. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ – idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ – yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ . Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ, so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti. Apissu maṃ, rājakumāra, imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –
‘கிச்சே²ன மே அதி⁴க³தங், ஹலங் தா³னி பகாஸிதுங்;
‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;
ராக³தோ³ஸபரேதேஹி, நாயங் த⁴ம்மோ ஸுஸம்பு³தோ⁴.
Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.
‘படிஸோதகா³மிங் நிபுணங், க³ம்பீ⁴ரங் து³த்³த³ஸங் அணுங்;
‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;
ராக³ரத்தா ந த³க்க²ந்தி, தமோக²ந்தே⁴ன ஆவுடா’ 55 தி.
Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’ 56 ti.
‘‘இதிஹ மே, ராஜகுமார, படிஸஞ்சிக்க²தோ அப்பொஸ்ஸுக்கதாய சித்தங் நமதி நோ த⁴ம்மதே³ஸனாய.
‘‘Itiha me, rājakumāra, paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ namati no dhammadesanāya.
338. ‘‘அத² கோ², ராஜகுமார, ப்³ரஹ்முனோ ஸஹம்பதிஸ்ஸ மம சேதஸா சேதோபரிவிதக்கமஞ்ஞாய ஏதத³ஹோஸி – ‘நஸ்ஸதி வத, போ⁴, லோகோ; வினஸ்ஸதி வத, போ⁴, லோகோ. யத்ர ஹி நாம ததா²க³தஸ்ஸ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அப்பொஸ்ஸுக்கதாய சித்தங் நமதி 57 நோ த⁴ம்மதே³ஸனாயா’தி. அத² கோ², ராஜகுமார, ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி – ஸெய்யதா²பி நாம ப³லவா புரிஸோ ஸமிஞ்ஜிதங் வா பா³ஹங் பஸாரெய்ய பஸாரிதங் வா பா³ஹங் ஸமிஞ்ஜெய்ய, ஏவமேவ – ப்³ரஹ்மலோகே அந்தரஹிதோ மம புரதோ பாதுரஹோஸி. அத² கோ², ராஜகுமார, ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி ஏகங்ஸங் உத்தராஸங்க³ங் கரித்வா யேனாஹங் தேனஞ்ஜலிங் பணாமெத்வா மங் ஏதத³வோச – ‘தே³ஸேது, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா த⁴ம்மங், தே³ஸேது ஸுக³தோ த⁴ம்மங். ஸந்தி ஸத்தா அப்பரஜக்க²ஜாதிகா அஸ்ஸவனதாய த⁴ம்மஸ்ஸ பரிஹாயந்தி; ப⁴விஸ்ஸந்தி த⁴ம்மஸ்ஸ அஞ்ஞாதாரோ’தி . இத³மவோச, ராஜகுமார, ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி; இத³ங் வத்வா அதா²பரங் ஏதத³வோச –
338. ‘‘Atha kho, rājakumāra, brahmuno sahampatissa mama cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘nassati vata, bho, loko; vinassati vata, bho, loko. Yatra hi nāma tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati 58 no dhammadesanāyā’ti. Atha kho, rājakumāra, brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho, rājakumāra, brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā maṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ. Santi sattā apparajakkhajātikā assavanatāya dhammassa parihāyanti; bhavissanti dhammassa aññātāro’ti . Idamavoca, rājakumāra, brahmā sahampati; idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –
‘பாதுரஹோஸி மக³தே⁴ஸு புப்³பே³,
‘Pāturahosi magadhesu pubbe,
த⁴ம்மோ அஸுத்³தோ⁴ ஸமலேஹி சிந்திதோ;
Dhammo asuddho samalehi cintito;
ஸுணந்து த⁴ம்மங் விமலேனானுபு³த்³த⁴ங்.
Suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ.
‘ஸேலே யதா² பப்³ப³தமுத்³த⁴னிட்டி²தோ,
‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito,
யதா²பி பஸ்ஸே ஜனதங் ஸமந்ததோ;
Yathāpi passe janataṃ samantato;
ததூ²பமங் த⁴ம்மமயங் ஸுமேத⁴,
Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha,
பாஸாத³மாருய்ஹ ஸமந்தசக்கு².
Pāsādamāruyha samantacakkhu.
அவெக்க²ஸ்ஸு ஜாதிஜராபி⁴பூ⁴தங்;
Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ;
உட்டே²ஹி வீர, விஜிதஸங்கா³ம,
Uṭṭhehi vīra, vijitasaṅgāma,
அஞ்ஞாதாரோ ப⁴விஸ்ஸந்தீ’தி.
Aññātāro bhavissantī’ti.
339. ‘‘அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, ப்³ரஹ்முனோ ச அஜ்ஜே²ஸனங் விதி³த்வா ஸத்தேஸு ச காருஞ்ஞதங் படிச்ச பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகேஸிங். அத்³த³ஸங் கோ² அஹங், ராஜகுமார, பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ ஸத்தே அப்பரஜக்கே² மஹாரஜக்கே² திக்கி²ந்த்³ரியே முதி³ந்த்³ரியே ஸ்வாகாரே த்³வாகாரே ஸுவிஞ்ஞாபயே து³விஞ்ஞாபயே அப்பேகச்சே பரலோகவஜ்ஜப⁴யத³ஸ்ஸாவினே 67 விஹரந்தே, அப்பேகச்சே ந பரலோகவஜ்ஜப⁴யத³ஸ்ஸாவினே விஹரந்தே. ஸெய்யதா²பி நாம உப்பலினியங் வா பது³மினியங் வா புண்ட³ரீகினியங் வா அப்பேகச்சானி உப்பலானி வா பது³மானி வா புண்ட³ரீகானி வா உத³கே ஜாதானி உத³கே ஸங்வட்³டா⁴னி உத³கானுக்³க³தானி அந்தோனிமுக்³க³போஸீனி, அப்பேகச்சானி உப்பலானி வா பது³மானி வா புண்ட³ரீகானி வா உத³கே ஜாதானி உத³கே ஸங்வட்³டா⁴னி உத³கானுக்³க³தானி ஸமோத³கங் டி²தானி, அப்பேகச்சானி உப்பலானி வா பது³மானி வா புண்ட³ரீகானி வா உத³கே ஜாதானி உத³கே ஸங்வட்³டா⁴னி உத³கா அச்சுக்³க³ம்ம டி²தானி 68 அனுபலித்தானி உத³கேன, ஏவமேவ கோ² அஹங், ராஜகுமார, பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ அத்³த³ஸங் ஸத்தே அப்பரஜக்கே² மஹாரஜக்கே² திக்கி²ந்த்³ரியே முதி³ந்த்³ரியே ஸ்வாகாரே த்³வாகாரே ஸுவிஞ்ஞாபயே து³விஞ்ஞாபயே, அப்பேகச்சே பரலோகவஜ்ஜப⁴யத³ஸ்ஸாவினே விஹரந்தே, அப்பேகச்சே ந பரலோகவஜ்ஜப⁴யத³ஸ்ஸாவினே விஹரந்தே. அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, ப்³ரஹ்மானங் ஸஹம்பதிங் கா³தா²ய பச்சபா⁴ஸிங் –
339. ‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesiṃ. Addasaṃ kho ahaṃ, rājakumāra, buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvine 69 viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni samodakaṃ ṭhitāni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma ṭhitāni 70 anupalittāni udakena, evameva kho ahaṃ, rājakumāra, buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasaṃ satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante. Atha khvāhaṃ, rājakumāra, brahmānaṃ sahampatiṃ gāthāya paccabhāsiṃ –
‘அபாருதா தேஸங் அமதஸ்ஸ த்³வாரா,
‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,
யே ஸோதவந்தோ பமுஞ்சந்து ஸத்³த⁴ங்;
Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;
விஹிங்ஸஸஞ்ஞீ பகு³ணங் ந பா⁴ஸிங்,
Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,
த⁴ம்மங் பணீதங் மனுஜேஸு ப்³ரஹ்மே’தி.
Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’ti.
340. ‘‘அத² கோ², ராஜகுமார, ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி ‘கதாவகாஸோ கொ²ம்ஹி ப⁴க³வதா த⁴ம்மதே³ஸனாயா’தி மங் அபி⁴வாதெ³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா தத்தே²வந்தரதா⁴யி.
340. ‘‘Atha kho, rājakumāra, brahmā sahampati ‘katāvakāso khomhi bhagavatā dhammadesanāyā’ti maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.
‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங்? கோ இமங் த⁴ம்மங் கி²ப்பமேவ ஆஜானிஸ்ஸதீ’தி? தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘அயங் கோ² ஆளாரோ காலாமோ பண்டி³தோ வியத்தோ மேதா⁴வீ தீ³க⁴ரத்தங் அப்பரஜக்க²ஜாதிகோ. யங்னூனாஹங் ஆளாரஸ்ஸ காலாமஸ்ஸ பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங்; ஸோ இமங் த⁴ம்மங் கி²ப்பமேவ ஆஜானிஸ்ஸதீ’தி. அத² கோ² மங், ராஜகுமார, தே³வதா உபஸங்கமித்வா ஏதத³வோச – ‘ஸத்தாஹகாலங்கதோ, ப⁴ந்தே, ஆளாரோ காலாமோ’தி. ஞாணஞ்ச பன மே த³ஸ்ஸனங் உத³பாதி³ – ‘ஸத்தாஹகாலங்கதோ ஆளாரோ காலாமோ’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘மஹாஜானியோ கோ² ஆளாரோ காலாமோ. ஸசே ஹி ஸோ இமங் த⁴ம்மங் ஸுணெய்ய, கி²ப்பமேவ ஆஜானெய்யா’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங்? கோ இமங் த⁴ம்மங் கி²ப்பமேவ ஆஜானிஸ்ஸதீ’தி? தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘அயங் கோ² உத³கோ ராமபுத்தோ பண்டி³தோ வியத்தோ மேதா⁴வீ தீ³க⁴ரத்தங் அப்பரஜக்க²ஜாதிகோ. யங்னூனாஹங் உத³கஸ்ஸ ராமபுத்தஸ்ஸ பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங்; ஸோ இமங் த⁴ம்மங் கி²ப்பமேவ ஆஜானிஸ்ஸதீ’தி. அத² கோ² மங், ராஜகுமார, தே³வதா உபஸங்கமித்வா ஏதத³வோச – ‘அபி⁴தோ³ஸகாலங்கதோ, ப⁴ந்தே, உத³கோ ராமபுத்தோ’தி. ஞாணஞ்ச பன மே த³ஸ்ஸனங் உத³பாதி³ – ‘அபி⁴தோ³ஸகாலங்கதோ உத³கோ ராமபுத்தோ’தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘மஹாஜானியோ கோ² உத³கோ ராமபுத்தோ. ஸசே ஹி ஸோ இமங் த⁴ம்மங் ஸுணெய்ய, கி²ப்பமேவ ஆஜானெய்யா’தி.
‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ? Ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘ayaṃ kho āḷāro kālāmo paṇḍito viyatto medhāvī dīgharattaṃ apparajakkhajātiko. Yaṃnūnāhaṃ āḷārassa kālāmassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ; so imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti. Atha kho maṃ, rājakumāra, devatā upasaṅkamitvā etadavoca – ‘sattāhakālaṅkato, bhante, āḷāro kālāmo’ti. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘sattāhakālaṅkato āḷāro kālāmo’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘mahājāniyo kho āḷāro kālāmo. Sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya, khippameva ājāneyyā’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ? Ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘ayaṃ kho udako rāmaputto paṇḍito viyatto medhāvī dīgharattaṃ apparajakkhajātiko. Yaṃnūnāhaṃ udakassa rāmaputtassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ; so imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti. Atha kho maṃ, rājakumāra, devatā upasaṅkamitvā etadavoca – ‘abhidosakālaṅkato, bhante, udako rāmaputto’ti. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘abhidosakālaṅkato udako rāmaputto’ti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘mahājāniyo kho udako rāmaputto. Sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya, khippameva ājāneyyā’ti.
341. ‘‘தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யங்? கோ இமங் த⁴ம்மங் கி²ப்பமேவ ஆஜானிஸ்ஸதீ’தி? தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘ப³ஹுகாரா கோ² மே பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² யே மங் பதா⁴னபஹிதத்தங் உபட்ட²ஹிங்ஸு. யங்னூனாஹங் பஞ்சவக்³கி³யானங் பி⁴க்கூ²னங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்ய’ந்தி. தஸ்ஸ மய்ஹங், ராஜகுமார, ஏதத³ஹோஸி – ‘கஹங் நு கோ² ஏதரஹி பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² விஹரந்தீ’தி. அத்³த³ஸங் க்²வாஹங், ராஜகுமார, தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா விஸுத்³தே⁴ன அதிக்கந்தமானுஸகேன பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² பா³ராணஸியங் விஹரந்தே இஸிபதனே மிக³தா³யே. அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, உருவேலாயங் யதா²பி⁴ரந்தங் விஹரித்வா யேன பா³ராணஸீ தேன சாரிகங் பக்கமிங்.
341. ‘‘Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ? Ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘bahukārā kho me pañcavaggiyā bhikkhū ye maṃ padhānapahitattaṃ upaṭṭhahiṃsu. Yaṃnūnāhaṃ pañcavaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’nti. Tassa mayhaṃ, rājakumāra, etadahosi – ‘kahaṃ nu kho etarahi pañcavaggiyā bhikkhū viharantī’ti. Addasaṃ khvāhaṃ, rājakumāra, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena pañcavaggiye bhikkhū bārāṇasiyaṃ viharante isipatane migadāye. Atha khvāhaṃ, rājakumāra, uruvelāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena bārāṇasī tena cārikaṃ pakkamiṃ.
‘‘அத்³த³ஸா கோ² மங், ராஜகுமார, உபகோ ஆஜீவகோ அந்தரா ச க³யங் அந்தரா ச போ³தி⁴ங் அத்³தா⁴னமக்³க³ப்படிபன்னங் . தி³ஸ்வான மங் ஏதத³வோச – ‘விப்பஸன்னானி கோ² தே, ஆவுஸோ, இந்த்³ரியானி, பரிஸுத்³தோ⁴ ச²விவண்ணோ பரியோதா³தோ. கங்ஸி த்வங், ஆவுஸோ, உத்³தி³ஸ்ஸ பப்³ப³ஜிதோ? கோ வா தே ஸத்தா²? கஸ்ஸ வா த்வங் த⁴ம்மங் ரோசேஸீ’தி? ஏவங் வுத்தே, அஹங், ராஜகுமார, உபகங் ஆஜீவகங் கா³தா²ஹி அஜ்ஜ²பா⁴ஸிங் –
‘‘Addasā kho maṃ, rājakumāra, upako ājīvako antarā ca gayaṃ antarā ca bodhiṃ addhānamaggappaṭipannaṃ . Disvāna maṃ etadavoca – ‘vippasannāni kho te, āvuso, indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. Kaṃsi tvaṃ, āvuso, uddissa pabbajito? Ko vā te satthā? Kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī’ti? Evaṃ vutte, ahaṃ, rājakumāra, upakaṃ ājīvakaṃ gāthāhi ajjhabhāsiṃ –
‘ஸப்³பா³பி⁴பூ⁴ ஸப்³ப³விதூ³ஹமஸ்மி,
‘Sabbābhibhū sabbavidūhamasmi,
ஸப்³பே³ஸு த⁴ம்மேஸு அனூபலித்தோ;
Sabbesu dhammesu anūpalitto;
ஸப்³ப³ஞ்ஜஹோ தண்ஹாக்க²யே விமுத்தோ,
Sabbañjaho taṇhākkhaye vimutto,
ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞாய கமுத்³தி³ஸெய்யங்.
Sayaṃ abhiññāya kamuddiseyyaṃ.
‘ந மே ஆசரியோ அத்தி², ஸதி³ஸோ மே ந விஜ்ஜதி;
‘Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati;
ஸதே³வகஸ்மிங் லோகஸ்மிங், நத்தி² மே படிபுக்³க³லோ.
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo.
‘அஹஞ்ஹி அரஹா லோகே, அஹங் ஸத்தா² அனுத்தரோ;
‘Ahañhi arahā loke, ahaṃ satthā anuttaro;
ஏகொம்ஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴, ஸீதிபூ⁴தொஸ்மி நிப்³பு³தோ.
Ekomhi sammāsambuddho, sītibhūtosmi nibbuto.
‘த⁴ம்மசக்கங் பவத்தேதுங், க³ச்சா²மி காஸினங் புரங்;
‘Dhammacakkaṃ pavattetuṃ, gacchāmi kāsinaṃ puraṃ;
‘யதா² கோ² த்வங், ஆவுஸோ, படிஜானாஸி அரஹஸி அனந்தஜினோ’தி.
‘Yathā kho tvaṃ, āvuso, paṭijānāsi arahasi anantajino’ti.
‘மாதி³ஸா வே ஜினா ஹொந்தி, யே பத்தா ஆஸவக்க²யங்;
‘Mādisā ve jinā honti, ye pattā āsavakkhayaṃ;
‘‘ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, உபகோ ஆஜீவகோ ‘ஹுபெய்யபாவுஸோ’தி 77 வத்வா ஸீஸங் ஓகம்பெத்வா உம்மக்³க³ங் க³ஹெத்வா பக்காமி.
‘‘Evaṃ vutte, rājakumāra, upako ājīvako ‘hupeyyapāvuso’ti 78 vatvā sīsaṃ okampetvā ummaggaṃ gahetvā pakkāmi.
342. ‘‘அத² க்²வாஹங், ராஜகுமார, அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ யேன பா³ராணஸீ இஸிபதனங் மிக³தா³யோ யேன பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² தேனுபஸங்கமிங். அத்³த³ஸங்ஸு கோ² மங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தங். தி³ஸ்வான அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸண்ட²பேஸுங் – ‘அயங் கோ², ஆவுஸோ, ஸமணோ கோ³தமோ ஆக³ச்ச²தி பா³ஹுல்லிகோ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய. ஸோ நேவ அபி⁴வாதே³தப்³போ³, ந பச்சுட்டா²தப்³போ³, நாஸ்ஸ பத்தசீவரங் படிக்³க³ஹேதப்³ப³ங்; அபி ச கோ² ஆஸனங் ட²பேதப்³ப³ங் – ஸசே ஸோ ஆகங்கி²ஸ்ஸதி நிஸீதி³ஸ்ஸதீ’தி. யதா² யதா² கோ² அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² உபஸங்கமிங் 79, ததா² ததா² பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² நாஸக்கி²ங்ஸு ஸகாய கதிகாய ஸண்டா²துங். அப்பேகச்சே மங் பச்சுக்³க³ந்த்வா பத்தசீவரங் படிக்³க³ஹேஸுங். அப்பேகச்சே ஆஸனங் பஞ்ஞபேஸுங். அப்பேகச்சே பாதோ³த³கங் உபட்ட²பேஸுங். அபி ச கோ² மங் நாமேன ச ஆவுஸோவாதே³ன ச ஸமுதா³சரந்தி. ஏவங் வுத்தே, அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² ஏதத³வோசங் – ‘மா, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தங் நாமேன ச ஆவுஸோவாதே³ன ச ஸமுதா³சரத² 80; அரஹங், பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ஓத³ஹத², பி⁴க்க²வே, ஸோதங். அமதமதி⁴க³தங். அஹமனுஸாஸாமி, அஹங் த⁴ம்மங் தே³ஸேமி. யதா²னுஸிட்ட²ங் ததா² படிபஜ்ஜமானா நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸதா²’தி. ஏவங் வுத்தே, ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² மங் ஏதத³வோசுங் – ‘தாயபி கோ² த்வங், ஆவுஸோ கோ³தம, இரியாய 81 தாய படிபதா³ய தாய து³க்கரகாரிகாய நாஜ்ஜ²க³மா உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸங்; கிங் பன த்வங் ஏதரஹி பா³ஹுல்லிகோ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய அதி⁴க³மிஸ்ஸஸி உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸ’ந்தி? ஏவங் வுத்தே, அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² ஏதத³வோசங் – ‘ந, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ பா³ஹுல்லிகோ ந பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ந ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய. அரஹங், பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ஓத³ஹத², பி⁴க்க²வே, ஸோதங். அமதமதி⁴க³தங். அஹமனுஸாஸாமி, அஹங் த⁴ம்மங் தே³ஸேமி. யதா²னுஸிட்ட²ங் ததா² படிபஜ்ஜமானா நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸதா²’தி. து³தியம்பி கோ², ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² மங் ஏதத³வோசுங் – ‘தாயபி கோ² த்வங், ஆவுஸோ கோ³தம, இரியாய தாய படிபதா³ய தாய து³க்கரகாரிகாய நாஜ்ஜ²க³மா உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸங்; கிங் பன த்வங் ஏதரஹி பா³ஹுல்லிகோ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய அதி⁴க³மிஸ்ஸஸி உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸ’ந்தி? து³தியம்பி கோ² அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² ஏதத³வோசங் – ‘ந, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ பா³ஹுல்லிகோ ந பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ந ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய. அரஹங், பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ஓத³ஹத², பி⁴க்க²வே, ஸோதங். அமதமதி⁴க³தங். அஹமனுஸாஸாமி, அஹங் த⁴ம்மங் தே³ஸேமி. யதா²னுஸிட்ட²ங் ததா² படிபஜ்ஜமானா நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸதா²’தி . ததியம்பி கோ², ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² மங் ஏதத³வோசுங் – ‘தாயபி கோ² த்வங், ஆவுஸோ கோ³தம, இரியாய தாய படிபதா³ய தாய து³க்கரகாரிகாய நாஜ்ஜ²க³மா உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸங்; கிங் பன த்வங் ஏதரஹி பா³ஹுல்லிகோ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ ஆவத்தோ பா³ஹுல்லாய அதி⁴க³மிஸ்ஸஸி உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸ’ந்தி? ஏவங் வுத்தே , அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² ஏதத³வோசங் – ‘அபி⁴ஜானாத² மே நோ தும்ஹே, பி⁴க்க²வே, இதோ புப்³பே³ ஏவரூபங் பபா⁴விதமேத’ந்தி 82? ‘நோ ஹேதங், ப⁴ந்தே’. ‘அரஹங், பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ஓத³ஹத², பி⁴க்க²வே, ஸோதங். அமதமதி⁴க³தங். அஹமனுஸாஸாமி, அஹங் த⁴ம்மங் தே³ஸேமி. யதா²னுஸிட்ட²ங் ததா² படிபஜ்ஜமானா நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸதா²’தி.
342. ‘‘Atha khvāhaṃ, rājakumāra, anupubbena cārikaṃ caramāno yena bārāṇasī isipatanaṃ migadāyo yena pañcavaggiyā bhikkhū tenupasaṅkamiṃ. Addasaṃsu kho maṃ, rājakumāra, pañcavaggiyā bhikkhū dūratova āgacchantaṃ. Disvāna aññamaññaṃ saṇṭhapesuṃ – ‘ayaṃ kho, āvuso, samaṇo gotamo āgacchati bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya. So neva abhivādetabbo, na paccuṭṭhātabbo, nāssa pattacīvaraṃ paṭiggahetabbaṃ; api ca kho āsanaṃ ṭhapetabbaṃ – sace so ākaṅkhissati nisīdissatī’ti. Yathā yathā kho ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū upasaṅkamiṃ 83, tathā tathā pañcavaggiyā bhikkhū nāsakkhiṃsu sakāya katikāya saṇṭhātuṃ. Appekacce maṃ paccuggantvā pattacīvaraṃ paṭiggahesuṃ. Appekacce āsanaṃ paññapesuṃ. Appekacce pādodakaṃ upaṭṭhapesuṃ. Api ca kho maṃ nāmena ca āvusovādena ca samudācaranti. Evaṃ vutte, ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘mā, bhikkhave, tathāgataṃ nāmena ca āvusovādena ca samudācaratha 84; arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ. Amatamadhigataṃ. Ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti. Evaṃ vutte, rājakumāra, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya 85 tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ; kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti? Evaṃ vutte, ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘na, bhikkhave, tathāgato bāhulliko na padhānavibbhanto na āvatto bāhullāya. Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ. Amatamadhigataṃ. Ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti. Dutiyampi kho, rājakumāra, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ; kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti? Dutiyampi kho ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘na, bhikkhave, tathāgato bāhulliko na padhānavibbhanto na āvatto bāhullāya. Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ. Amatamadhigataṃ. Ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti . Tatiyampi kho, rājakumāra, pañcavaggiyā bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘tāyapi kho tvaṃ, āvuso gotama, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ; kiṃ pana tvaṃ etarahi bāhulliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesa’nti? Evaṃ vutte , ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū etadavocaṃ – ‘abhijānātha me no tumhe, bhikkhave, ito pubbe evarūpaṃ pabhāvitameta’nti 86? ‘No hetaṃ, bhante’. ‘Arahaṃ, bhikkhave, tathāgato sammāsambuddho. Odahatha, bhikkhave, sotaṃ. Amatamadhigataṃ. Ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti.
‘‘அஸக்கி²ங் கோ² அஹங், ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யே பி⁴க்கூ² ஸஞ்ஞாபேதுங். த்³வேபி ஸுத³ங், ராஜகுமார, பி⁴க்கூ² ஓவதா³மி. தயோ பி⁴க்கூ² பிண்டா³ய சரந்தி. யங் தயோ பி⁴க்கூ² பிண்டா³ய சரித்வா ஆஹரந்தி, தேன ச²ப்³ப³க்³கி³யா 87 யாபேம. தயோபி ஸுத³ங், ராஜகுமார, பி⁴க்கூ² ஓவதா³மி, த்³வே பி⁴க்கூ² பிண்டா³ய சரந்தி. யங் த்³வே பி⁴க்கூ² பிண்டா³ய சரித்வா ஆஹரந்தி தேன ச²ப்³ப³க்³கி³யா யாபேம.
‘‘Asakkhiṃ kho ahaṃ, rājakumāra, pañcavaggiye bhikkhū saññāpetuṃ. Dvepi sudaṃ, rājakumāra, bhikkhū ovadāmi. Tayo bhikkhū piṇḍāya caranti. Yaṃ tayo bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti, tena chabbaggiyā 88 yāpema. Tayopi sudaṃ, rājakumāra, bhikkhū ovadāmi, dve bhikkhū piṇḍāya caranti. Yaṃ dve bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti tena chabbaggiyā yāpema.
343. ‘‘அத² கோ², ராஜகுமார, பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² மயா ஏவங் ஓவதி³யமானா ஏவங் அனுஸாஸியமானா நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிங்ஸூ’’தி. ஏவங் வுத்தே, போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘கீவ சிரேன நு கோ², ப⁴ந்தே, பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் 89 லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்யா’’தி? ‘‘தேன ஹி, ராஜகுமார, தங்யேவெத்த² படிபுச்சி²ஸ்ஸாமி. யதா² தே க²மெய்ய, ததா² நங் ப்³யாகரெய்யாஸி. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, குஸலோ த்வங் ஹத்தா²ரூள்ஹே 90 அங்குஸக³ய்ஹே 91 ஸிப்பே’’தி? ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தே, குஸலோ அஹங் ஹத்தா²ரூள்ஹே அங்குஸக³ய்ஹே ஸிப்பே’’தி . ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, இத⁴ புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய – ‘போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஜானாதி; தஸ்ஸாஹங் ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கி²ஸ்ஸாமீ’தி. ஸோ சஸ்ஸ அஸ்ஸத்³தோ⁴; யாவதகங் ஸத்³தே⁴ன பத்தப்³ப³ங் தங் ந ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ ப³ஹ்வாபா³தோ⁴; யாவதகங் அப்பாபா³தே⁴ன பத்தப்³ப³ங் தங் ந ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ ஸடோ² மாயாவீ; யாவதகங் அஸடே²ன அமாயாவினா பத்தப்³ப³ங் தங் ந ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ குஸீதோ; யாவதகங் ஆரத்³த⁴வீரியேன பத்தப்³ப³ங் தங் ந ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ து³ப்பஞ்ஞோ; யாவதகங் பஞ்ஞவதா பத்தப்³ப³ங் தங் ந ஸம்பாபுணெய்ய. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, அபி நு ஸோ புரிஸோ தவ ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கெ²ய்யா’’தி? ‘‘ஏகமேகேனாபி, ப⁴ந்தே, அங்கே³ன ஸமன்னாக³தோ ஸோ புரிஸோ ந மம ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கெ²ய்ய, கோ பன வாதோ³ பஞ்சஹங்கே³ஹீ’’தி!
343. ‘‘Atha kho, rājakumāra, pañcavaggiyā bhikkhū mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihariṃsū’’ti. Evaṃ vutte, bodhi rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīva cirena nu kho, bhante, bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ 92 labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’’ti? ‘‘Tena hi, rājakumāra, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, kusalo tvaṃ hatthārūḷhe 93 aṅkusagayhe 94 sippe’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante, kusalo ahaṃ hatthārūḷhe aṅkusagayhe sippe’’ti . ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, idha puriso āgaccheyya – ‘bodhi rājakumāro hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ jānāti; tassāhaṃ santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkhissāmī’ti. So cassa assaddho; yāvatakaṃ saddhena pattabbaṃ taṃ na sampāpuṇeyya. So cassa bahvābādho; yāvatakaṃ appābādhena pattabbaṃ taṃ na sampāpuṇeyya. So cassa saṭho māyāvī; yāvatakaṃ asaṭhena amāyāvinā pattabbaṃ taṃ na sampāpuṇeyya. So cassa kusīto; yāvatakaṃ āraddhavīriyena pattabbaṃ taṃ na sampāpuṇeyya. So cassa duppañño; yāvatakaṃ paññavatā pattabbaṃ taṃ na sampāpuṇeyya. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, api nu so puriso tava santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyyā’’ti? ‘‘Ekamekenāpi, bhante, aṅgena samannāgato so puriso na mama santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyya, ko pana vādo pañcahaṅgehī’’ti!
344. ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, இத⁴ புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய – ‘போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஜானாதி; தஸ்ஸாஹங் ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கி²ஸ்ஸாமீ’தி. ஸோ சஸ்ஸ ஸத்³தோ⁴; யாவதகங் ஸத்³தே⁴ன பத்தப்³ப³ங் தங் ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ அப்பாபா³தோ⁴; யாவதகங் அப்பாபா³தே⁴ன பத்தப்³ப³ங் தங் ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ அஸடோ² அமாயாவீ; யாவதகங் அஸடே²ன அமாயாவினா பத்தப்³ப³ங் தங் ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ ஆரத்³த⁴வீரியோ; யாவதகங் ஆரத்³த⁴வீரியேன பத்தப்³ப³ங் தங் ஸம்பாபுணெய்ய. ஸோ சஸ்ஸ பஞ்ஞவா; யாவதகங் பஞ்ஞவதா பத்தப்³ப³ங் தங் ஸம்பாபுணெய்ய. தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ராஜகுமார, அபி நு ஸோ புரிஸோ தவ ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கெ²ய்யா’’தி? ‘‘ஏகமேகேனாபி, ப⁴ந்தே, அங்கே³ன ஸமன்னாக³தோ ஸோ புரிஸோ மம ஸந்திகே ஹத்தா²ரூள்ஹங் அங்குஸக³ய்ஹங் ஸிப்பங் ஸிக்கெ²ய்ய, கோ பன வாதோ³ பஞ்சஹங்கே³ஹீ’’தி! ‘‘ஏவமேவ கோ², ராஜகுமார, பஞ்சிமானி பதா⁴னியங்கா³னி. கதமானி பஞ்ச? இத⁴, ராஜகுமார, பி⁴க்கு² ஸத்³தோ⁴ ஹோதி; ஸத்³த³ஹதி ததா²க³தஸ்ஸ போ³தி⁴ங் – ‘இதிபி ஸோ ப⁴க³வா அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோ ஸுக³தோ லோகவிதூ³ அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதி² ஸத்தா² தே³வமனுஸ்ஸானங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா’தி; அப்பாபா³தோ⁴ ஹோதி அப்பாதங்கோ ஸமவேபாகினியா க³ஹணியா ஸமன்னாக³தோ நாதிஸீதாய நாச்சுண்ஹாய மஜ்ஜி²மாய பதா⁴னக்க²மாய; அஸடோ² ஹோதி அமாயாவீ யதா²பூ⁴தங் அத்தானங் ஆவிகத்தா ஸத்த²ரி வா விஞ்ஞூஸு வா ஸப்³ரஹ்மசாரீஸு ; ஆரத்³த⁴வீரியோ விஹரதி அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் பஹானாய குஸலானங் த⁴ம்மானங் உபஸம்பதா³ய, தா²மவா த³ள்ஹபரக்கமோ அனிக்கி²த்தது⁴ரோ குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு; பஞ்ஞவா ஹோதி உத³யத்த²கா³மினியா பஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தோ அரியாய நிப்³பே³தி⁴காய ஸம்மாது³க்க²க்க²யகா³மினியா. இமானி கோ², ராஜகுமார, பஞ்ச பதா⁴னியங்கா³னி.
344. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, idha puriso āgaccheyya – ‘bodhi rājakumāro hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ jānāti; tassāhaṃ santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkhissāmī’ti. So cassa saddho; yāvatakaṃ saddhena pattabbaṃ taṃ sampāpuṇeyya. So cassa appābādho; yāvatakaṃ appābādhena pattabbaṃ taṃ sampāpuṇeyya. So cassa asaṭho amāyāvī; yāvatakaṃ asaṭhena amāyāvinā pattabbaṃ taṃ sampāpuṇeyya. So cassa āraddhavīriyo; yāvatakaṃ āraddhavīriyena pattabbaṃ taṃ sampāpuṇeyya. So cassa paññavā; yāvatakaṃ paññavatā pattabbaṃ taṃ sampāpuṇeyya. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, api nu so puriso tava santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyyā’’ti? ‘‘Ekamekenāpi, bhante, aṅgena samannāgato so puriso mama santike hatthārūḷhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyya, ko pana vādo pañcahaṅgehī’’ti! ‘‘Evameva kho, rājakumāra, pañcimāni padhāniyaṅgāni. Katamāni pañca? Idha, rājakumāra, bhikkhu saddho hoti; saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti; appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya; asaṭho hoti amāyāvī yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu ; āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu; paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Imāni kho, rājakumāra, pañca padhāniyaṅgāni.
345. ‘‘இமேஹி , ராஜகுமார, பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ஸத்த வஸ்ஸானி. திட்ட²ந்து, ராஜகுமார, ஸத்த வஸ்ஸானி. இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி… பஞ்ச வஸ்ஸானி… சத்தாரி வஸ்ஸானி… தீணி வஸ்ஸானி… த்³வே வஸ்ஸானி… ஏகங் வஸ்ஸங். திட்ட²து, ராஜகுமார, ஏகங் வஸ்ஸங். இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ஸத்த மாஸானி. திட்ட²ந்து, ராஜகுமார, ஸத்த மாஸானி. இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ச² மாஸானி… பஞ்ச மாஸானி… சத்தாரி மாஸானி… தீணி மாஸானி… த்³வே மாஸானி… ஏகங் மாஸங்… அட்³ட⁴மாஸங். திட்ட²து, ராஜகுமார, அட்³ட⁴மாஸோ. இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ஸத்த ரத்திந்தி³வானி. திட்ட²ந்து, ராஜகுமார, ஸத்த ரத்திந்தி³வானி. இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரெய்ய ச² ரத்திந்தி³வானி… பஞ்ச ரத்திந்தி³வானி… சத்தாரி ரத்திந்தி³வானி… தீணி ரத்திந்தி³வானி… த்³வே ரத்திந்தி³வானி… ஏகங் ரத்திந்தி³வங். திட்ட²து, ராஜகுமார, ஏகோ ரத்திந்தி³வோ. இமேஹி பஞ்சஹி பதா⁴னியங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² ததா²க³தங் வினாயகங் லப⁴மானோ ஸாயமனுஸிட்டோ² பாதோ விஸேஸங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதி, பாதமனுஸிட்டோ² ஸாயங் விஸேஸங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதீ’’தி. ஏவங் வுத்தே, போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘அஹோ பு³த்³தோ⁴, அஹோ த⁴ம்மோ, அஹோ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸ்வாக்கா²ததா! யத்ர ஹி நாம ஸாயமனுஸிட்டோ² பாதோ விஸேஸங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதி, பாதமனுஸிட்டோ² ஸாயங் விஸேஸங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதீ’’தி!
345. ‘‘Imehi , rājakumāra, pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya satta vassāni. Tiṭṭhantu, rājakumāra, satta vassāni. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya chabbassāni… pañca vassāni… cattāri vassāni… tīṇi vassāni… dve vassāni… ekaṃ vassaṃ. Tiṭṭhatu, rājakumāra, ekaṃ vassaṃ. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya satta māsāni. Tiṭṭhantu, rājakumāra, satta māsāni. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya cha māsāni… pañca māsāni… cattāri māsāni… tīṇi māsāni… dve māsāni… ekaṃ māsaṃ… aḍḍhamāsaṃ. Tiṭṭhatu, rājakumāra, aḍḍhamāso. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya satta rattindivāni. Tiṭṭhantu, rājakumāra, satta rattindivāni. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya cha rattindivāni… pañca rattindivāni… cattāri rattindivāni… tīṇi rattindivāni… dve rattindivāni… ekaṃ rattindivaṃ. Tiṭṭhatu, rājakumāra, eko rattindivo. Imehi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgato bhikkhu tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno sāyamanusiṭṭho pāto visesaṃ adhigamissati, pātamanusiṭṭho sāyaṃ visesaṃ adhigamissatī’’ti. Evaṃ vutte, bodhi rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘aho buddho, aho dhammo, aho dhammassa svākkhātatā! Yatra hi nāma sāyamanusiṭṭho pāto visesaṃ adhigamissati, pātamanusiṭṭho sāyaṃ visesaṃ adhigamissatī’’ti!
346. ஏவங் வுத்தே, ஸஞ்ஜிகாபுத்தோ மாணவோ போ³தி⁴ங் ராஜகுமாரங் ஏதத³வோச – ‘‘ஏவமேவ பனாயங் ப⁴வங் போ³தி⁴ – ‘அஹோ பு³த்³தோ⁴, அஹோ த⁴ம்மோ, அஹோ த⁴ம்மஸ்ஸ ஸ்வாக்கா²ததா’தி ச வதே³தி 95; அத² ச பன ந தங் ப⁴வந்தங் கோ³தமங் ஸரணங் க³ச்ச²தி த⁴ம்மஞ்ச பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஞ்சா’’தி. ‘‘மா ஹேவங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, அவச; மா ஹேவங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, அவச. ஸம்முகா² மேதங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, அய்யாய ஸுதங், ஸம்முகா² படிக்³க³ஹிதங்’’. ‘‘ஏகமித³ங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, ஸமயங் ப⁴க³வா கோஸம்பி³யங் விஹரதி கோ⁴ஸிதாராமே. அத² கோ² மே அய்யா குச்சி²மதீ யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமி; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வந்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³. ஏகமந்தங் நிஸின்னா கோ² மே அய்யா ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘யோ மே அயங், ப⁴ந்தே, குச்சி²க³தோ குமாரகோ வா குமாரிகா வா ஸோ ப⁴க³வந்தங் ஸரணங் க³ச்ச²தி த⁴ம்மஞ்ச பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஞ்ச. உபாஸகங் தங் ப⁴க³வா தா⁴ரேது அஜ்ஜதக்³கே³ பாணுபேதங் ஸரணங் க³த’ந்தி. ஏகமித³ங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, ஸமயங் ப⁴க³வா இதே⁴வ ப⁴க்³கே³ஸு விஹரதி ஸுஸுமாரகி³ரே பே⁴ஸகளாவனே மிக³தா³யே. அத² கோ² மங் தா⁴தி அங்கேன ஹரித்வா யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமி; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வந்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா ஏகமந்தங் அட்டா²ஸி. ஏகமந்தங் டி²தா கோ² மங் தா⁴தி ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘அயங் , ப⁴ந்தே, போ³தி⁴ ராஜகுமாரோ ப⁴க³வந்தங் ஸரணங் க³ச்ச²தி த⁴ம்மஞ்ச பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஞ்ச. உபாஸகங் தங் ப⁴க³வா தா⁴ரேது அஜ்ஜதக்³கே³ பாணுபேதங் ஸரணங் க³த’ந்தி. ஏஸாஹங், ஸம்ம ஸஞ்ஜிகாபுத்த, ததியகம்பி ப⁴க³வந்தங் ஸரணங் க³ச்சா²மி த⁴ம்மஞ்ச பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஞ்ச. உபாஸகங் மங் ப⁴க³வா தா⁴ரேது அஜ்ஜதக்³கே³ பாணுபேதங் ஸரணங் க³த’’ந்தி.
346. Evaṃ vutte, sañjikāputto māṇavo bodhiṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘evameva panāyaṃ bhavaṃ bodhi – ‘aho buddho, aho dhammo, aho dhammassa svākkhātatā’ti ca vadeti 96; atha ca pana na taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchati dhammañca bhikkhusaṅghañcā’’ti. ‘‘Mā hevaṃ, samma sañjikāputta, avaca; mā hevaṃ, samma sañjikāputta, avaca. Sammukhā metaṃ, samma sañjikāputta, ayyāya sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ’’. ‘‘Ekamidaṃ, samma sañjikāputta, samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Atha kho me ayyā kucchimatī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho me ayyā bhagavantaṃ etadavoca – ‘yo me ayaṃ, bhante, kucchigato kumārako vā kumārikā vā so bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchati dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ taṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’nti. Ekamidaṃ, samma sañjikāputta, samayaṃ bhagavā idheva bhaggesu viharati susumāragire bhesakaḷāvane migadāye. Atha kho maṃ dhāti aṅkena haritvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho maṃ dhāti bhagavantaṃ etadavoca – ‘ayaṃ , bhante, bodhi rājakumāro bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchati dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ taṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’nti. Esāhaṃ, samma sañjikāputta, tatiyakampi bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
போ³தி⁴ராஜகுமாரஸுத்தங் நிட்டி²தங் பஞ்சமங்.
Bodhirājakumārasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 5. போ³தி⁴ராஜகுமாரஸுத்தவண்ணனா • 5. Bodhirājakumārasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 5. போ³தி⁴ராஜகுமாரஸுத்தவண்ணனா • 5. Bodhirājakumārasuttavaṇṇanā