Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પુગ્ગલપઞ્ઞત્તિપાળિ • Puggalapaññattipāḷi |
૪. ચતુક્કપુગ્ગલપઞ્ઞત્તિ
4. Catukkapuggalapaññatti
૧૩૨. કતમો ચ પુગ્ગલો અસપ્પુરિસો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પાણાતિપાતી હોતિ, અદિન્નાદાયી હોતિ, કામેસુમિચ્છાચારી હોતિ, મુસાવાદી હોતિ, સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાયી હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘અસપ્પુરિસો’’.
132. Katamo ca puggalo asappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappuriso’’.
૧૩૩. કતમો ચ પુગ્ગલો અસપ્પુરિસેન અસપ્પુરિસતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતી હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતે સમાદપેતિ , અત્તના ચ અદિન્નાદાયી હોતિ પરઞ્ચ અદિન્નાદાને સમાદપેતિ, અત્તના ચ કામેસુમિચ્છાચારી હોતિ પરઞ્ચ કામેસુમિચ્છાચારે સમાદપેતિ, અત્તના ચ મુસાવાદી હોતિ પરઞ્ચ મુસાવાદે સમાદપેતિ, અત્તના ચ સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાયી હોતિ પરઞ્ચ સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાને સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘અસપ્પુરિસેન અસપ્પુરિસતરો’’.
133. Katamo ca puggalo asappurisena asappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti , attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhāne samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappurisena asappurisataro’’.
૧૩૪. કતમો ચ પુગ્ગલો સપ્પુરિસો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ , અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ, કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો હોતિ, મુસાવાદા પટિવિરતો હોતિ, સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના પટિવિરતો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સપ્પુરિસો’’.
134. Katamo ca puggalo sappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti , adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappuriso’’.
૧૩૫. કતમો ચ પુગ્ગલો સપ્પુરિસેન સપ્પુરિસતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ અદિન્નાદાના વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ કામેસુમિચ્છાચારા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ મુસાવાદા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ મુસાવાદા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના વેરમણિયા સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સપ્પુરિસેન સપ્પુરિસતરો’’.
135. Katamo ca puggalo sappurisena sappurisataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti parañca surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sappurisena sappurisataro’’.
૧૩૭. કતમો ચ પુગ્ગલો પાપેન પાપતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતી હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતે સમાદપેતિ, અત્તના ચ અદિન્નાદાયી હોતિ પરઞ્ચ અદિન્નાદાને સમાદપેતિ, અત્તના ચ કામેસુમિચ્છાચારી હોતિ પરઞ્ચ કામેસુમિચ્છાચારે સમાદપેતિ, અત્તના ચ મુસાવાદી હોતિ પરઞ્ચ મુસાવાદે સમાદપેતિ, અત્તના ચ પિસુણવાચો હોતિ પરઞ્ચ પિસુણાય વાચાય સમાદપેતિ, અત્તના ચ ફરુસવાચો હોતિ પરઞ્ચ ફરુસાય વાચાય સમાદપેતિ, અત્તના ચ સમ્ફપ્પલાપી હોતિ પરઞ્ચ સમ્ફપ્પલાપે સમાદપેતિ, અત્તના ચ અભિજ્ઝાલુ હોતિ પરઞ્ચ અભિજ્ઝાય સમાદપેતિ, અત્તના ચ બ્યાપન્નચિત્તો હોતિ પરઞ્ચ બ્યાપાદે સમાદપેતિ, અત્તના ચ મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ પરઞ્ચ મિચ્છાદિટ્ઠિયા સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘પાપેન પાપતરો’’.
137. Katamo ca puggalo pāpena pāpataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārī hoti parañca kāmesumicchācāre samādapeti, attanā ca musāvādī hoti parañca musāvāde samādapeti, attanā ca pisuṇavāco hoti parañca pisuṇāya vācāya samādapeti, attanā ca pharusavāco hoti parañca pharusāya vācāya samādapeti, attanā ca samphappalāpī hoti parañca samphappalāpe samādapeti, attanā ca abhijjhālu hoti parañca abhijjhāya samādapeti, attanā ca byāpannacitto hoti parañca byāpāde samādapeti, attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpena pāpataro’’.
૧૩૮. કતમો ચ પુગ્ગલો કલ્યાણો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ, અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ , કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો હોતિ, મુસાવાદા પટિવિરતો હોતિ, પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ, ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ, સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો હોતિ, અનભિજ્ઝાલુ હોતિ, અબ્યાપન્નચિત્તો હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ 7 હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘કલ્યાણો’’.
138. Katamo ca puggalo kalyāṇo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti , kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi 8 hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇo’’.
૧૩૯. કતમો ચ પુગ્ગલો કલ્યાણેન કલ્યાણતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ અદિન્નાદાના વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ કામેસુમિચ્છાચારા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ મુસાવાદા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ મુસાવાદા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ પિસુણાય વાચાય વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ ફરુસાય વાચાય વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ સમ્ફપ્પલાપા વેરમણિયા સમાદપેતિ, અત્તના ચ અનભિજ્ઝાલુ હોતિ પરઞ્ચ અનભિજ્ઝાય સમાદપેતિ, અત્તના ચ અબ્યાપન્નચિત્તો હોતિ પરઞ્ચ અબ્યાપાદે સમાદપેતિ, અત્તના ચ સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ પરઞ્ચ સમ્માદિટ્ઠિયા સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘કલ્યાણેન કલ્યાણતરો’’.
139. Katamo ca puggalo kalyāṇena kalyāṇataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca kāmesumicchācārā paṭivirato hoti parañca kāmesumicchācārā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca musāvādā paṭivirato hoti parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti parañca pisuṇāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā samādapeti, attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti, attanā ca anabhijjhālu hoti parañca anabhijjhāya samādapeti, attanā ca abyāpannacitto hoti parañca abyāpāde samādapeti, attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇena kalyāṇataro’’.
૧૪૦. કતમો ચ પુગ્ગલો પાપધમ્મો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પાણાતિપાતી હોતિ, અદિન્નાદાયી હોતિ…પે॰… મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘પાપધમ્મો’’.
140. Katamo ca puggalo pāpadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti…pe… micchādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammo’’.
૧૪૧. કતમો ચ પુગ્ગલો પાપધમ્મેન પાપધમ્મતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતી હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતે સમાદપેતિ, અત્તના ચ અદિન્નાદાયી હોતિ પરઞ્ચ અદિન્નાદાને સમાદપેતિ…પે॰… અત્તના ચ મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ પરઞ્ચ મિચ્છાદિટ્ઠિયા સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘પાપધમ્મેન પાપધમ્મતરો’’.
141. Katamo ca puggalo pāpadhammena pāpadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātī hoti parañca pāṇātipāte samādapeti, attanā ca adinnādāyī hoti parañca adinnādāne samādapeti…pe… attanā ca micchādiṭṭhi hoti parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘pāpadhammena pāpadhammataro’’.
૧૪૨. કતમો ચ પુગ્ગલો કલ્યાણધમ્મો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ, અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ…પે॰… સમાદિટ્ઠિ હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘કલ્યાણધમ્મો’’.
142. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammo? Idhekacco puggalo pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti…pe… samādiṭṭhi hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammo’’.
૧૪૩. કતમો ચ પુગ્ગલો કલ્યાણધમ્મેન કલ્યાણધમ્મતરો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ પરઞ્ચ પાણાતિપાતા વેરમણિયા સમાદપેતિ…પે॰… અત્તના ચ સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ પરઞ્ચ સમ્માદિટ્ઠિયા સમાદપેતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘કલ્યાણધમ્મેન કલ્યાણધમ્મતરો’’.
143. Katamo ca puggalo kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro? Idhekacco puggalo attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti…pe… attanā ca sammādiṭṭhi hoti parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘kalyāṇadhammena kalyāṇadhammataro’’.
૧૪૪. કતમો ચ પુગ્ગલો સાવજ્જો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સાવજ્જેન કાયકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ, સાવજ્જેન વચીકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ, સાવજ્જેન મનોકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સાવજ્જો’’.
144. Katamo ca puggalo sāvajjo? Idhekacco puggalo sāvajjena kāyakammena samannāgato hoti, sāvajjena vacīkammena samannāgato hoti, sāvajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sāvajjo’’.
૧૪૫. કતમો ચ પુગ્ગલો વજ્જબહુલો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સાવજ્જેન બહુલં કાયકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં અનવજ્જેન, સાવજ્જેન બહુલં વચીકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં અનવજ્જેન, સાવજ્જેન બહુલં મનોકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં અનવજ્જેન – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘વજ્જબહુલો’’.
145. Katamo ca puggalo vajjabahulo? Idhekacco puggalo sāvajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena, sāvajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ anavajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vajjabahulo’’.
૧૪૬. કતમો ચ પુગ્ગલો અપ્પવજ્જો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અનવજ્જેન બહુલં કાયકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં સાવજ્જેન, અનવજ્જેન બહુલં વચીકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં સાવજ્જેન, અનવજ્જેન બહુલં મનોકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ અપ્પં સાવજ્જેન – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘અપ્પવજ્જો’’.
146. Katamo ca puggalo appavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena bahulaṃ kāyakammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ vacīkammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena, anavajjena bahulaṃ manokammena samannāgato hoti appaṃ sāvajjena – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘appavajjo’’.
૧૪૭. કતમો ચ પુગ્ગલો અનવજ્જો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અનવજ્જેન કાયકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ, અનવજ્જેન વચીકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ, અનવજ્જેન મનોકમ્મેન સમન્નાગતો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘અનવજ્જો’’.
147. Katamo ca puggalo anavajjo? Idhekacco puggalo anavajjena kāyakammena samannāgato hoti, anavajjena vacīkammena samannāgato hoti, anavajjena manokammena samannāgato hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anavajjo’’.
૧૪૮. કતમો ચ પુગ્ગલો ઉગ્ઘટિતઞ્ઞૂ? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ સહ ઉદાહટવેલાય ધમ્માભિસમયો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘ઉગ્ઘટિતઞ્ઞૂ’’.
148. Katamo ca puggalo ugghaṭitaññū? Yassa puggalassa saha udāhaṭavelāya dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ugghaṭitaññū’’.
૧૪૯. કતમો ચ પુગ્ગલો વિપઞ્ચિતઞ્ઞૂ? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ વિત્થારેન અત્થે વિભજિયમાને ધમ્માભિસમયો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘વિપઞ્ચિતઞ્ઞૂ’’.
149. Katamo ca puggalo vipañcitaññū? Yassa puggalassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthe vibhajiyamāne dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘vipañcitaññū’’.
૧૫૦. કતમો ચ પુગ્ગલો નેય્યો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ ઉદ્દેસતો પરિપુચ્છતો યોનિસો મનસિકરોતો કલ્યાણમિત્તે સેવતો ભજતો પયિરુપાસતો એવં અનુપુબ્બેન ધમ્માભિસમયો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘નેય્યો’’.
150. Katamo ca puggalo neyyo? Yassa puggalassa uddesato paripucchato yoniso manasikaroto kalyāṇamitte sevato bhajato payirupāsato evaṃ anupubbena dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘neyyo’’.
૧૫૧. કતમો ચ પુગ્ગલો પદપરમો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ બહુમ્પિ સુણતો બહુમ્પિ ભણતો બહુમ્પિ ધારયતો બહુમ્પિ વાચયતો ન તાય જાતિયા ધમ્માભિસમયો હોતિ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘પદપરમો’’.
151. Katamo ca puggalo padaparamo? Yassa puggalassa bahumpi suṇato bahumpi bhaṇato bahumpi dhārayato bahumpi vācayato na tāya jātiyā dhammābhisamayo hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘padaparamo’’.
૧૫૨. કતમો ચ પુગ્ગલો યુત્તપ્પટિભાનો 9 નો મુત્તપ્પટિભાનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો યુત્તં વદતિ નો સીઘં – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘યુત્તપ્પટિભાનો નો મુત્તપ્પટિભાનો’’.
152. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno 10 no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.
૧૫૩. કતમો ચ પુગ્ગલો મુત્તપ્પટિભાનો નો યુત્તપ્પટિભાનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો સીઘં વદતિ નો યુત્તં – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘મુત્તપ્પટિભાનો નો યુત્તપ્પટિભાનો’’.
153. Katamo ca puggalo muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno sīghaṃ vadati no yuttaṃ – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘muttappaṭibhāno no yuttappaṭibhāno’’.
૧૫૪. કતમો ચ પુગ્ગલો યુત્તપ્પટિભાનો ચ મુત્તપ્પટિભાનો ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો યુત્તઞ્ચ વદતિ સીઘઞ્ચ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘યુત્તપ્પટિભાનો ચ મુત્તપ્પટિભાનો ચ’’.
154. Katamo ca puggalo yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno yuttañca vadati sīghañca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘yuttappaṭibhāno ca muttappaṭibhāno ca’’.
૧૫૫. કતમો ચ પુગ્ગલો નેવ યુત્તપ્પટિભાનો નો મુત્તપ્પટિભાનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નેવ યુત્તં વદતિ નો સીઘં – અયં વુચ્ચતિ, પુગ્ગલો ‘‘નેવ યુત્તપ્પટિભાનો નો મુત્તપ્પટિભાનો’’.
155. Katamo ca puggalo neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno? Idhekacco puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno neva yuttaṃ vadati no sīghaṃ – ayaṃ vuccati, puggalo ‘‘neva yuttappaṭibhāno no muttappaṭibhāno’’.
૧૫૬. તત્થ કતમે ચત્તારો ધમ્મકથિકા પુગ્ગલા? ઇધેકચ્ચો ધમ્મકથિકો અપ્પઞ્ચ ભાસતિ અસહિતઞ્ચ, પરિસા ચસ્સ ન કુસલા હોતિ સહિતાસહિતસ્સ. એવરૂપો ધમ્મકથિકો એવરૂપાય પરિસાય ધમ્મકથિકોત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છતિ.
156. Tattha katame cattāro dhammakathikā puggalā? Idhekacco dhammakathiko appañca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ઇધ પનેકચ્ચો ધમ્મકથિકો અપ્પઞ્ચ ભાસતિ સહિતઞ્ચ, પરિસા ચસ્સ કુસલા હોતિ સહિતાસહિતસ્સ. એવરૂપો ધમ્મકથિકો એવરૂપાય પરિસાય ધમ્મકથિકોત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છતિ.
Idha panekacco dhammakathiko appañca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ઇધ પનેકચ્ચો ધમ્મકથિકો બહુઞ્ચ ભાસતિ અસહિતઞ્ચ, પરિસા ચસ્સ ન કુસલા હોતિ સહિતાસહિતસ્સ. એવરૂપો ધમ્મકથિકો એવરૂપાય પરિસાય ધમ્મકથિકોત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છતિ.
Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati asahitañca, parisā cassa na kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati.
ઇધ પનેકચ્ચો ધમ્મકથિકો બહુઞ્ચ ભાસતિ સહિતઞ્ચ, પરિસા ચસ્સ કુસલા હોતિ સહિતાસહિતસ્સ. એવરૂપો ધમ્મકથિકો એવરૂપાય પરિસાય ધમ્મકથિકોત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છતિ. ઇમે ચત્તારો ‘‘ધમ્મકથિકા પુગ્ગલા’’.
Idha panekacco dhammakathiko bahuñca bhāsati sahitañca, parisā cassa kusalā hoti sahitāsahitassa. Evarūpo dhammakathiko evarūpāya parisāya dhammakathikotveva saṅkhaṃ gacchati. Ime cattāro ‘‘dhammakathikā puggalā’’.
૧૫૭. તત્થ કતમે ચત્તારો વલાહકૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો વલાહકા – ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, વસ્સિતા નો ગજ્જિતા, ગજ્જિતા ચ વસ્સિતા ચ, નેવ ગજ્જિતા નો વસ્સિતા. એવમેવં ચત્તારોમે વલાહકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો ? ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, વસ્સિતા નો ગજ્જિતા, ગજ્જિતા ચ વસ્સિતા ચ, નેવ ગજ્જિતા નો વસ્સિતા.
157. Tattha katame cattāro valāhakūpamā puggalā? Cattāro valāhakā – gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā. Evamevaṃ cattārome valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro ? Gajjitā no vassitā, vassitā no gajjitā, gajjitā ca vassitā ca, neva gajjitā no vassitā.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગજ્જિતા હોતિ નો વસ્સિતા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ભાસિતા હોતિ, નો કત્તા. એવં પુગ્ગલો ગજ્જિતા હોતિ, નો વસ્સિતા. સેય્યથાપિ સો વલાહકો ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo bhāsitā hoti, no kattā. Evaṃ puggalo gajjitā hoti, no vassitā. Seyyathāpi so valāhako gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો વસ્સિતા હોતિ નો ગજ્જિતા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો કત્તા હોતિ, નો ભાસિતા. એવં પુગ્ગલો વસ્સિતા હોતિ નો ગજ્જિતા. સેય્યથાપિ સો વલાહકો વસ્સિતા નો ગજ્જિતા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo vassitā hoti no gajjitā? Idhekacco puggalo kattā hoti, no bhāsitā. Evaṃ puggalo vassitā hoti no gajjitā. Seyyathāpi so valāhako vassitā no gajjitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગજ્જિતા ચ હોતિ વસ્સિતા ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ભાસિતા ચ હોતિ, કત્તા ચ. એવં પુગ્ગલો ગજ્જિતા ચ હોતિ વસ્સિતા ચ. સેય્યથાપિ સો વલાહકો ગજ્જિતા ચ વસ્સિતા ચ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca? Idhekacco puggalo bhāsitā ca hoti, kattā ca. Evaṃ puggalo gajjitā ca hoti vassitā ca. Seyyathāpi so valāhako gajjitā ca vassitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ ગજ્જિતા હોતિ નો વસ્સિતા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નેવ ભાસિતા હોતિ નો કત્તા. એવં પુગ્ગલો નેવ ગજ્જિતા હોતિ નો વસ્સિતા. સેય્યથાપિ સો વલાહકો નેવ ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo neva gajjitā hoti no vassitā? Idhekacco puggalo neva bhāsitā hoti no kattā. Evaṃ puggalo neva gajjitā hoti no vassitā. Seyyathāpi so valāhako neva gajjitā no vassitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ઇમે ચત્તારો વલાહકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Ime cattāro valāhakūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૫૮. તત્થ કતમે ચત્તારો મૂસિકૂપમા પુગ્ગલા? ચતસ્સો મૂસિકા – ગાધં કત્તા નો વસિતા, વસિતા નો ગાધં કત્તા, ગાધં કત્તા ચ વસિતા ચ, નેવ ગાધં કત્તા નો વસિતા. એવમેવં ચત્તારોમે મૂસિકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? ગાધં કત્તા નો વસિતા, વસિતા નો ગાધં કત્તા, ગાધં કત્તા ચ વસિતા ચ, નેવ ગાધં કત્તા નો વસિતા.
158. Tattha katame cattāro mūsikūpamā puggalā? Catasso mūsikā – gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā. Evamevaṃ cattārome mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Gādhaṃ kattā no vasitā, vasitā no gādhaṃ kattā, gādhaṃ kattā ca vasitā ca, neva gādhaṃ kattā no vasitā.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગાધં કત્તા હોતિ નો વસિતા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ધમ્મં પરિયાપુણાતિ – સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ગાધં કત્તા હોતિ નો વસિતા. સેય્યથાપિ સા મૂસિકા ગાધં કત્તા નો વસિતા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો વસિતા હોતિ નો ગાધં કત્તા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ધમ્મં ન પરિયાપુણાતિ – સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો વસિતા હોતિ નો ગાધં કત્તા. સેય્યથાપિ સા મૂસિકા વસિતા નો ગાધં કત્તા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo vasitā hoti no gādhaṃ kattā. Seyyathāpi sā mūsikā vasitā no gādhaṃ kattā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગાધં કત્તા ચ હોતિ વસિતા ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ધમ્મં પરિયાપુણાતિ – સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ગાધં કત્તા ચ હોતિ વસિતા ચ. સેય્યથાપિ સા મૂસિકા ગાધં કત્તા ચ વસિતા ચ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca? Idhekacco puggalo dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gādhaṃ kattā ca hoti vasitā ca. Seyyathāpi sā mūsikā gādhaṃ kattā ca vasitā ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ ગાધં કત્તા હોતિ નો વસિતા? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ધમ્મં ન પરિયાપુણાતિ – સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો નેવ ગાધં કત્તા હોતિ નો વસિતા. સેય્યથાપિ સા મૂસિકા નેવ ગાધં કત્તા નો વસિતા, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā? Idhekacco puggalo dhammaṃ na pariyāpuṇāti – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo neva gādhaṃ kattā hoti no vasitā. Seyyathāpi sā mūsikā neva gādhaṃ kattā no vasitā, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ઇમે ચત્તારો મૂસિકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Ime cattāro mūsikūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો આમો હોતિ પક્કવણ્ણી? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં 15 પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો આમો હોતિ પક્કવણ્ણી. સેય્યથાપિ તં અમ્બં આમં પક્કવણ્ણિ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ 16 pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પક્કો હોતિ આમવણ્ણી? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો પક્કો હોતિ આમવણ્ણી. સેય્યથાપિ તં અમ્બં પક્કં આમવણ્ણિ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo pakko hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો આમો હોતિ આમવણ્ણી? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો આમો હોતિ આમવણ્ણી. સેય્યથાપિ તં અમ્બં આમં આમવણ્ણિ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo āmo hoti āmavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo āmo hoti āmavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ āmaṃ āmavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પક્કો હોતિ પક્કવણ્ણી? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં . સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ …પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો પક્કો હોતિ પક્કવણ્ણી. સેય્યથાપિ તં અમ્બં પક્કં પક્કવણ્ણિ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ . So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti …pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pakko hoti pakkavaṇṇī. Seyyathāpi taṃ ambaṃ pakkaṃ pakkavaṇṇi, tathūpamo ayaṃ puggalo.
ઇમે ચત્તારો અમ્બૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Ime cattāro ambūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૬૦. તત્થ કતમે ચત્તારો કુમ્ભૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો કુમ્ભા – તુચ્છો પિહિતો, પૂરો વિવટો, તુચ્છો વિવટો, પૂરો પિહિતો. એવમેવં ચત્તારોમે કુમ્ભૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? તુચ્છો પિહિતો, પૂરો વિવટો, તુચ્છો વિવટો, પૂરો પિહિતો.
160. Tattha katame cattāro kumbhūpamā puggalā? Cattāro kumbhā – tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito. Evamevaṃ cattārome kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Tuccho pihito, pūro vivaṭo, tuccho vivaṭo, pūro pihito.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો તુચ્છો હોતિ પિહિતો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો તુચ્છો હોતિ પિહિતો. સેય્યથાપિ સો કુમ્ભો તુચ્છો પિહિતો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo tuccho hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho tuccho pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પૂરો હોતિ વિવટો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો પૂરો હોતિ વિવટો. સેય્યથાપિ સો કુમ્ભો પૂરો વિવટો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo pūro hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho pūro vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો તુચ્છો હોતિ વિવટો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો તુચ્છો હોતિ વિવટો. સેય્યથાપિ સો કુમ્ભો તુચ્છો વિવટો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo tuccho hoti vivaṭo? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo tuccho hoti vivaṭo. Seyyathāpi so kumbho tuccho vivaṭo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પૂરો હોતિ પિહિતો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો પૂરો હોતિ પિહિતો. સેય્યથાપિ સો કુમ્ભો પૂરો પિહિતો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો. ઇમે ચત્તારો કુમ્ભૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Kathañca puggalo pūro hoti pihito? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo pūro hoti pihito. Seyyathāpi so kumbho pūro pihito, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro kumbhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૬૧. તત્થ કતમે ચત્તારો ઉદકરહદૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો ઉદકરહદા – ઉત્તાનો ગમ્ભીરોભાસો, ગમ્ભીરો ઉત્તાનોભાસો, ઉત્તાનો ઉત્તાનોભાસો, ગમ્ભીરો ગમ્ભીરોભાસો. એવમેવં ચત્તારોમે ઉદકરહદૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? ઉત્તાનો ગમ્ભીરોભાસો, ગમ્ભીરો ઉત્તાનોભાસો, ઉત્તાનો ઉત્તાનોભાસો, ગમ્ભીરો ગમ્ભીરોભાસો.
161. Tattha katame cattāro udakarahadūpamā puggalā? Cattāro udakarahadā – uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso. Evamevaṃ cattārome udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Uttāno gambhīrobhāso, gambhīro uttānobhāso, uttāno uttānobhāso, gambhīro gambhīrobhāso.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઉત્તાનો હોતિ ગમ્ભીરોભાસો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ઉત્તાનો હોતિ ગમ્ભીરોભાસો. સેય્યથાપિ સો ઉદકરહદો ઉત્તાનો ગમ્ભીરોભાસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગમ્ભીરો હોતિ ઉત્તાનોભાસો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ગમ્ભીરો હોતિ ઉત્તાનોભાસો. સેય્યથાપિ સો ઉદકરહદો ગમ્ભીરો ઉત્તાનોભાસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo gambhīro hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઉત્તાનો હોતિ ઉત્તાનોભાસો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ ન પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ઉત્તાનો હોતિ ઉત્તાનોભાસો. સેય્યથાપિ સો ઉદકરહદો ઉત્તાનો ઉત્તાનોભાસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo uttāno hoti uttānobhāso? Idhekaccassa puggalassa na pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ nappajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Evaṃ puggalo uttāno hoti uttānobhāso. Seyyathāpi so udakarahado uttāno uttānobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ગમ્ભીરો હોતિ ગમ્ભીરોભાસો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ પાસાદિકં હોતિ અભિક્કન્તં પટિક્કન્તં આલોકિતં વિલોકિતં સમિઞ્જિતં પસારિતં સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણં. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ…પે॰… ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો ગમ્ભીરો હોતિ ગમ્ભીરોભાસો. સેય્યથાપિ સો ઉદકરહદો ગમ્ભીરો ગમ્ભીરોભાસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો. ઇમે ચત્તારો ઉદકરહદૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Kathañca puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso? Idhekaccassa puggalassa pāsādikaṃ hoti abhikkantaṃ paṭikkantaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ samiñjitaṃ pasāritaṃ saṅghāṭipattacīvaradhāraṇaṃ. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ puggalo gambhīro hoti gambhīrobhāso. Seyyathāpi so udakarahado gambhīro gambhīrobhāso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro udakarahadūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૬૨. તત્થ કતમે ચત્તારો બલીબદ્દૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો બલીબદ્દા 17 – સકગવચણ્ડો 18 નો પરગવચણ્ડો, પરગવચણ્ડો નો સકગવચણ્ડો, સકગવચણ્ડો ચ પરગવચણ્ડો ચ, નેવ સકગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો. એવમેવં ચત્તારોમે બલીબદ્દૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? સકગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો, પરગવચણ્ડો નો સકગવચણ્ડો, સકગવચણ્ડો ચ પરગવચણ્ડો ચ, નેવ સકગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો.
162. Tattha katame cattāro balībaddūpamā puggalā? Cattāro balībaddā 19 – sakagavacaṇḍo 20 no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo. Evamevaṃ cattārome balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો સકગવચણ્ડો હોતિ નો પરગવચણ્ડો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સકપરિસં ઉબ્બેજિતા હોતિ, નો પરપરિસં. એવં પુગ્ગલો સકગવચણ્ડો હોતિ નો પરગવચણ્ડો. સેય્યથાપિ સો બલીબદ્દો સકગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo sakaparisaṃ ubbejitā hoti, no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પરગવચણ્ડો હોતિ નો સકગવચણ્ડો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પરપરિસં ઉબ્બેજિતા હોતિ, નો સકપરિસં. એવં પુગ્ગલો પરગવચણ્ડો હોતિ નો સકગવચણ્ડો. સેય્યથાપિ સો બલીબદ્દો પરગવચણ્ડો નો સકગવચણ્ડો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo? Idhekacco puggalo paraparisaṃ ubbejitā hoti, no sakaparisaṃ. Evaṃ puggalo paragavacaṇḍo hoti no sakagavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo paragavacaṇḍo no sakagavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો સકગવચણ્ડો ચ હોતિ પરગવચણ્ડો ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સકપરિસઞ્ચ ઉબ્બેજિતા હોતિ, પરપરિસઞ્ચ. એવં પુગ્ગલો સકગવચણ્ડો ચ હોતિ પરગવચણ્ડો ચ. સેય્યથાપિ સો બલીબદ્દો સકગવચણ્ડો ચ પરગવચણ્ડો ચ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca? Idhekacco puggalo sakaparisañca ubbejitā hoti, paraparisañca. Evaṃ puggalo sakagavacaṇḍo ca hoti paragavacaṇḍo ca. Seyyathāpi so balībaddo sakagavacaṇḍo ca paragavacaṇḍo ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ સકગવચણ્ડો હોતિ નો પરગવચણ્ડો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નેવ સકપરિસં ઉબ્બેજિતા હોતિ નો પરપરિસં. એવં પુગ્ગલો નેવ સકગવચણ્ડો હોતિ નો પરગવચણ્ડો. સેય્યથાપિ સો બલીબદ્દો નેવ સકગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો. ઇમે ચત્તારો બલીબદ્દૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Kathañca puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo? Idhekacco puggalo neva sakaparisaṃ ubbejitā hoti no paraparisaṃ. Evaṃ puggalo neva sakagavacaṇḍo hoti no paragavacaṇḍo. Seyyathāpi so balībaddo neva sakagavacaṇḍo no paragavacaṇḍo, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro balībaddūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૬૩. તત્થ કતમે ચત્તારો આસીવિસૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો આસીવિસા 21 – આગતવિસો નો ઘોરવિસો, ઘોરવિસો નો આગતવિસો, આગતવિસો ચ ઘોરવિસો ચ, નેવ આગતવિસો નો ઘોરવિસો. એવમેવં ચત્તારોમે આસીવિસૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? આગતવિસો નો ઘોરવિસો, ઘોરવિસો નો આગતવિસો, આગતવિસો ચ ઘોરવિસો ચ, નેવ આગતવિસો નો ઘોરવિસો.
163. Tattha katame cattāro āsīvisūpamā puggalā? Cattāro āsīvisā 22 – āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso. Evamevaṃ cattārome āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Āgataviso no ghoraviso, ghoraviso no āgataviso, āgataviso ca ghoraviso ca, neva āgataviso no ghoraviso.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો આગતવિસો હોતિ નો ઘોરવિસો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અભિણ્હં કુજ્ઝતિ. સો ચ ખ્વસ્સ કોધો ન ચિરં દીઘરત્તં અનુસેતિ. એવં પુગ્ગલો આગતવિસો હોતિ, નો ઘોરવિસો. સેય્યથાપિ સો આસીવિસો આગતવિસો નો ઘોરવિસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso hoti, no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઘોરવિસો હોતિ નો આગતવિસો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નહેવ ખો 23 અભિણ્હં કુજ્ઝતિ. સો ચ ખ્વસ્સ કોધો ચિરં દીઘરત્તં અનુસેતિ. એવં પુગ્ગલો ઘોરવિસો હોતિ, નો આગતવિસો. સેય્યથાપિ સો આસીવિસો ઘોરવિસો નો આગતવિસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo ghoraviso hoti no āgataviso? Idhekacco puggalo naheva kho 24 abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo ghoraviso hoti, no āgataviso. Seyyathāpi so āsīviso ghoraviso no āgataviso, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો આગતવિસો ચ હોતિ ઘોરવિસો ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અભિણ્હં કુજ્ઝતિ. સો ચ ખ્વસ્સ કોધો ચિરં દીઘરત્તં અનુસેતિ. એવં પુગ્ગલો આગતવિસો ચ હોતિ ઘોરવિસો ચ. સેય્યથાપિ સો આસીવિસો આગતવિસો ચ ઘોરવિસો ચ, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca? Idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo āgataviso ca hoti ghoraviso ca. Seyyathāpi so āsīviso āgataviso ca ghoraviso ca, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ આગતવિસો હોતિ નો ઘોરવિસો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નહેવ ખો અભિણ્હં કુજ્ઝતિ. સો ચ ખ્વસ્સ કોધો ન ચિરં દીઘરત્તં અનુસેતિ. એવં પુગ્ગલો નેવ આગતવિસો હોતિ નો ઘોરવિસો. સેય્યથાપિ સો આસીવિસો નેવ આગતવિસો નો ઘોરવિસો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો. ઇમે ચત્તારો આસીવિસૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Kathañca puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso? Idhekacco puggalo naheva kho abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na ciraṃ dīgharattaṃ anuseti. Evaṃ puggalo neva āgataviso hoti no ghoraviso. Seyyathāpi so āsīviso neva āgataviso no ghoraviso, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro āsīvisūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૬૪. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અવણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુપ્પટિપન્નાનં મિચ્છાપટિપન્નાનં તિત્થિયાનં તિત્થિયસાવકાનં વણ્ણં ભાસતિ – ‘‘સુપ્પટિપન્ના’’ ઇતિપિ, ‘‘સમ્માપટિપન્ના’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અવણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ.
164. Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા વણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સુપ્પટિપન્નાનં સમ્માપટિપન્નાનં બુદ્ધાનં બુદ્ધસાવકાનં અવણ્ણં ભાસતિ – ‘‘દુપ્પટિપન્ના’’ ઇતિપિ, ‘‘મિચ્છાપટિપન્ના’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા વણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અપ્પસાદનીયે ઠાને પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુપ્પટિપદાય મિચ્છાપટિપદાય પસાદં જનેતિ – ‘‘સુપ્પટિપદા’’ ઇતિપિ , ‘‘સમ્માપટિપદા’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અપ્પસાદનીયે ઠાને પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi , ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સુપ્પટિપદાય સમ્માપટિપદાય અપ્પસાદં જનેતિ – ‘‘દુપ્પટિપદા’’ ઇતિપિ, ‘‘મિચ્છાપટિપદા’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.
૧૬૫. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુપ્પટિપન્નાનં મિચ્છાપટિપન્નાનં તિત્થિયાનં તિત્થિયસાવકાનં અવણ્ણં ભાસતિ – ‘‘દુપ્પટિપન્ના’’ ઇતિપિ, ‘‘મિચ્છાપટિપન્ના’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ.
165. Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ avaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘duppaṭipannā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સુપ્પટિપન્નાનં સમ્માપટિપન્નાનં બુદ્ધાનં બુદ્ધસાવકાનં વણ્ણં ભાસતિ – ‘‘સુપ્પટિપન્ના’’ ઇતિપિ, ‘‘સમ્માપટિપન્ના’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati – ‘‘suppaṭipannā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipannā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા અપ્પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુપ્પટિપદાય મિચ્છાપટિપદાય અપ્પસાદં જનેતિ – ‘‘દુપ્પટિપદા’’ ઇતિપિ, ‘‘મિચ્છાપટિપદા’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા અપ્પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya appasādaṃ janeti – ‘‘duppaṭipadā’’ itipi, ‘‘micchāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā appasādanīye ṭhāne appasādaṃ upadaṃsitā hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા પસાદનીયે ઠાને પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સુપ્પટિપદાય સમ્માપટિપદાય પસાદં જનેતિ – ‘‘સુપ્પટિપદા’’ ઇતિપિ, ‘‘સમ્માપટિપદા’’ ઇતિપીતિ. એવં પુગ્ગલો અનુવિચ્ચ પરિયોગાહેત્વા પસાદનીયે ઠાને પસાદં ઉપદંસિતા હોતિ.
Kathañca puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti? Idhekacco puggalo suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya pasādaṃ janeti – ‘‘suppaṭipadā’’ itipi, ‘‘sammāpaṭipadā’’ itipīti. Evaṃ puggalo anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃsitā hoti.
૧૬૬. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નો ચ ખો વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો વણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ અવણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ . યો તત્થ અવણ્ણો તં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, યો તત્થ વણ્ણો તં ન ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન. એવં પુગ્ગલો અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નો ચ ખો વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન.
166. Kathañca puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha vaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નો ચ ખો અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો વણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ અવણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ . યો તત્થ વણ્ણો તં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, યો તત્થ અવણ્ણો તં ન ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન. એવં પુગ્ગલો વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નો ચ ખો અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન.
Kathañca puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati . Yo tattha vaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evaṃ puggalo vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અવણ્ણારહસ્સ ચ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, વણ્ણારહસ્સ ચ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો વણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ અવણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ. યો તત્થ અવણ્ણો તં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, યોપિ તત્થ વણ્ણો તમ્પિ ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન. તત્ર કાલઞ્ઞૂ હોતિ તસ્સ પઞ્હસ્સ વેય્યાકરણાય. એવં પુગ્ગલો અવણ્ણારહસ્સ ચ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, વણ્ણારહસ્સ ચ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન.
Kathañca puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Tatra kālaññū hoti tassa pañhassa veyyākaraṇāya. Evaṃ puggalo avaṇṇārahassa ca avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, vaṇṇārahassa ca vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નોપિ વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો વણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ અવણ્ણોપિ સંવિજ્જતિ. યો તત્થ અવણ્ણો તં ન ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, યોપિ તત્થ વણ્ણો તમ્પિ ન ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન. ઉપેક્ખકો વિહરતિ સતો સમ્પજાનો. એવં પુગ્ગલો નેવ અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન, નોપિ વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસિતા હોતિ ભૂતં તચ્છં કાલેન.
Kathañca puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena? Idhekacco puggalo vaṇṇopi saṃvijjati avaṇṇopi saṃvijjati. Yo tattha avaṇṇo taṃ na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena, yopi tattha vaṇṇo tampi na bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ puggalo neva avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, nopi vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
૧૬૭. કતમો ચ પુગ્ગલો ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી નો પુઞ્ઞફલૂપજીવી? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ ઉટ્ઠહતો ઘટતો વાયમતો આજીવો અભિનિબ્બત્તતિ, નો પુઞ્ઞતો – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી, નો પુઞ્ઞફલૂપજીવી’’.
167. Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati, no puññato – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī, no puññaphalūpajīvī’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો પુઞ્ઞફલૂપજીવી નો ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી? પરનિમ્મિતવસવત્તી દેવે 25 ઉપાદાય તતૂપરિ દેવા પુઞ્ઞફલૂપજીવિનો ન ઉટ્ઠાનફલૂપજીવિનો.
Katamo ca puggalo puññaphalūpajīvī no uṭṭhānaphalūpajīvī? Paranimmitavasavattī deve 26 upādāya tatūpari devā puññaphalūpajīvino na uṭṭhānaphalūpajīvino.
કતમો ચ પુગ્ગલો ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી ચ પુઞ્ઞફલૂપજીવી ચ? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ ઉટ્ઠહતો ઘટતો વાયમતો આજીવો અભિનિબ્બત્તતિ પુઞ્ઞતો ચ – અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી ચ પુઞ્ઞફલૂપજીવી ચ’’.
Katamo ca puggalo uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca? Yassa puggalassa uṭṭhahato ghaṭato vāyamato ājīvo abhinibbattati puññato ca – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘uṭṭhānaphalūpajīvī ca puññaphalūpajīvī ca’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો નેવ ઉટ્ઠાનફલૂપજીવી નો પુઞ્ઞફલૂપજીવી? નેરયિકા નેવ ઉટ્ઠાનફલૂપજીવિનો નો પુઞ્ઞફલૂપજીવિનો.
Katamo ca puggalo neva uṭṭhānaphalūpajīvī no puññaphalūpajīvī? Nerayikā neva uṭṭhānaphalūpajīvino no puññaphalūpajīvino.
૧૬૮. કથઞ્ચ પુગ્ગલો તમો હોતિ તમપરાયનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નીચે કુલે પચ્ચાજાતો હોતિ – ચણ્ડાલકુલે વા નેસાદકુલે વા વેનકુલે 27 વા રથકારકુલે વા પુક્કુસકુલે વા દલિદ્દે 28 અપ્પન્નપાનભોજને કસિરવુત્તિકે, યત્થ કસિરેન ઘાસચ્છાદો લબ્ભતિ. સો ચ હોતિ દુબ્બણ્ણો દુદ્દસિકો ઓકોટિમકો બહ્વાબાધો કાણો વા કુણી વા ખઞ્જો વા પક્ખહતો વા, ન લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ વત્થસ્સ યાનસ્સ માલાગન્ધવિલેપનસ્સ સેય્યાવસથપદીપેય્યસ્સ. સો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરતિ, વાચાય દુચ્ચરિતં ચરતિ, મનસા દુચ્ચરિતં ચરતિ. સો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ. એવં પુગ્ગલો તમો હોતિ તમપરાયનો.
168. Kathañca puggalo tamo hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule 29 vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde 30 appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti tamaparāyano.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો તમો હોતિ જોતિપરાયનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નીચે કુલે પચ્ચાજાતો હોતિ – ચણ્ડાલકુલે વા નેસાદકુલે વા વેનકુલે વા રથકારકુલે વા પુક્કુસકુલે વા દલિદ્દે અપ્પન્નપાનભોજને કસિરવુત્તિકે, યત્થ કસિરેન ઘાસચ્છાદો લબ્ભતિ. સો ચ હોતિ દુબ્બણ્ણો દુદ્દસિકો ઓકોટિમકો બહ્વાબાધો કાણો વા કુણી વા ખઞ્જો વા પક્ખહતો વા, ન લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ વત્થસ્સ યાનસ્સ માલાગન્ધવિલેપનસ્સ સેય્યાવસથપદીપેય્યસ્સ. સો કાયેન સુચરિતં ચરતિ, વાચાય સુચરિતં ચરતિ , મનસા સુચરિતં ચરતિ. સો કાયેન સુચરિતં ચરિત્વા વાચાય સુચરિતં ચરિત્વા મનસા સુચરિતં ચરિત્વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતિ. એવં પુગ્ગલો તમો હોતિ જોતિપરાયનો.
Kathañca puggalo tamo hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti – caṇḍālakule vā nesādakule vā venakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati , manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo tamo hoti jotiparāyano.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો જોતિ હોતિ તમપરાયનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ઉચ્ચે કુલે પચ્ચાજાતો હોતિ – ખત્તિયમહાસાલકુલે વા બ્રાહ્મણમહાસાલકુલે વા ગહપતિમહાસાલકુલે વા અડ્ઢે મહદ્ધને મહાભોગે પહૂતજાતરૂપરજતે પહૂતવિત્તૂપકરણે પહૂતધનધઞ્ઞે. સો ચ હોતિ અભિરૂપો દસ્સનીયો પાસાદિકો પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતો, લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ વત્થસ્સ યાનસ્સ માલાગન્ધવિલેપનસ્સ સેય્યાવસથપદીપેય્યસ્સ. સો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરતિ, વાચાય દુચ્ચરિતં ચરતિ, મનસા દુચ્ચરિતં ચરતિ. સો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ. એવં પુગ્ગલો જોતિ હોતિ તમપરાયનો.
Kathañca puggalo joti hoti tamaparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti tamaparāyano.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો જોતિ હોતિ જોતિપરાયનો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ઉચ્ચે કુલે પચ્ચાજાતો હોતિ – ખત્તિયમહાસાલકુલે વા બ્રાહ્મણમહાસાલકુલે વા ગહપતિમહાસાલકુલે વા અડ્ઢે મહદ્ધને મહાભોગે પહૂતજાતરૂપરજતે પહૂતવિત્તૂપકરણે પહૂતધનધઞ્ઞે. સો ચ હોતિ અભિરૂપો દસ્સનીયો પાસાદિકો પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતો, લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ વત્થસ્સ યાનસ્સ માલાગન્ધવિલેપનસ્સ સેય્યાવસથપદીપેય્યસ્સ. સો કાયેન સુચરિતં ચરતિ, વાચાય સુચરિતં ચરતિ, મનસા સુચરિતં ચરતિ. સો કાયેન સુચરિતં ચરિત્વા વાચાય સુચરિતં ચરિત્વા મનસા સુચરિતં ચરિત્વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતિ. એવં પુગ્ગલો જોતિ હોતિ જોતિપરાયનો.
Kathañca puggalo joti hoti jotiparāyano? Idhekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti – khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Evaṃ puggalo joti hoti jotiparāyano.
૧૬૯. કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઓણતોણતો હોતિ…પે॰… એવં પુગ્ગલો ઓણતોણતો હોતિ.
169. Kathañca puggalo oṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatoṇato hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઓણતુણ્ણતો હોતિ…પે॰… એવં પુગ્ગલો ઓણતુણ્ણતો હોતિ.
Kathañca puggalo oṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo oṇatuṇṇato hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઉણ્ણતોણતો હોતિ…પે॰… એવં પુગ્ગલો ઉણ્ણતોણતો હોતિ.
Kathañca puggalo uṇṇatoṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatoṇato hoti.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ઉણ્ણતુણ્ણતો હોતિ…પે॰… એવં પુગ્ગલો ઉણ્ણતુણ્ણતો હોતિ.
Kathañca puggalo uṇṇatuṇṇato hoti…pe… evaṃ puggalo uṇṇatuṇṇato hoti.
૧૭૦. તત્થ કતમે ચત્તારો રુક્ખૂપમા પુગ્ગલા? ચત્તારો રુક્ખા – ફેગ્ગુ સારપરિવારો, સારો ફેગ્ગુપરિવારો, ફેગ્ગુ ફેગ્ગુપરિવારો, સારો સારપરિવારો. એવમેવં ચત્તારોમે રુક્ખૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો? ફેગ્ગુ સારપરિવારો, સારો ફેગ્ગુપરિવારો, ફેગ્ગુ ફેગ્ગુપરિવારો, સારો સારપરિવારો.
170. Tattha katame cattāro rukkhūpamā puggalā? Cattāro rukkhā – pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro. Evamevaṃ cattārome rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Pheggu sāraparivāro, sāro phegguparivāro, pheggu phegguparivāro, sāro sāraparivāro.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ફેગ્ગુ હોતિ સારપરિવારો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુસ્સીલો હોતિ પાપધમ્મો, પરિસા ચ ખ્વસ્સ હોતિ સીલવતી કલ્યાણધમ્મા. એવં પુગ્ગલો ફેગ્ગુ હોતિ સારપરિવારો. સેય્યથાપિ સો રુક્ખો ફેગ્ગુ સારપરિવારો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo pheggu hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisā ca khvassa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો સારો હોતિ ફેગ્ગુપરિવારો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સીલવા હોતિ કલ્યાણધમ્મો, પરિસા ચ ખ્વસ્સ હોતિ દુસ્સીલા પાપધમ્મા. એવં પુગ્ગલો સારો હોતિ ફેગ્ગુપરિવારો. સેય્યથાપિ સો રુક્ખો સારો ફેગ્ગુપરિવારો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo sāro hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisā ca khvassa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો ફેગ્ગુ હોતિ ફેગ્ગુપરિવારો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુસ્સીલો હોતિ પાપધમ્મો, પરિસાપિસ્સ હોતિ દુસ્સીલા પાપધમ્મા. એવં પુગ્ગલો ફેગ્ગુ હોતિ ફેગ્ગુપરિવારો. સેય્યથાપિ સો રુક્ખો ફેગ્ગુ ફેગ્ગુપરિવારો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો.
Kathañca puggalo pheggu hoti phegguparivāro? Idhekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo, parisāpissa hoti dussīlā pāpadhammā. Evaṃ puggalo pheggu hoti phegguparivāro. Seyyathāpi so rukkho pheggu phegguparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો સારો હોતિ સારપરિવારો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સીલવા હોતિ કલ્યાણધમ્મો, પરિસાપિસ્સ હોતિ સીલવતી કલ્યાણધમ્મા. એવં પુગ્ગલો સારો હોતિ સારપરિવારો. સેય્યથાપિ સો રુક્ખો સારો સારપરિવારો, તથૂપમો અયં પુગ્ગલો. ઇમે ચત્તારો રુક્ખૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
Kathañca puggalo sāro hoti sāraparivāro? Idhekacco puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo, parisāpissa hoti sīlavatī kalyāṇadhammā. Evaṃ puggalo sāro hoti sāraparivāro. Seyyathāpi so rukkho sāro sāraparivāro, tathūpamo ayaṃ puggalo. Ime cattāro rukkhūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
૧૭૧. કતમો ચ પુગ્ગલો રૂપપ્પમાણો રૂપપ્પસન્નો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો આરોહં વા પસ્સિત્વા પરિણાહં વા પસ્સિત્વા સણ્ઠાનં વા પસ્સિત્વા પારિપૂરિં વા પસ્સિત્વા તત્થ પમાણં ગહેત્વા પસાદં જનેતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો રૂપપ્પમાણો રૂપપ્પસન્નો.
171. Katamo ca puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno? Idhekacco puggalo ārohaṃ vā passitvā pariṇāhaṃ vā passitvā saṇṭhānaṃ vā passitvā pāripūriṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo rūpappamāṇo rūpappasanno.
કતમો ચ પુગ્ગલો ઘોસપ્પમાણો ઘોસપ્પસન્નો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પરવણ્ણનાય પરથોમનાય પરપસંસનાય પરવણ્ણહારિકાય 31 તત્થ પમાણં ગહેત્વા પસાદં જનેતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ઘોસપ્પમાણો ઘોસપ્પસન્નો.
Katamo ca puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno? Idhekacco puggalo paravaṇṇanāya parathomanāya parapasaṃsanāya paravaṇṇahārikāya 32 tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo ghosappamāṇo ghosappasanno.
૧૭૨. કતમો ચ પુગ્ગલો લૂખપ્પમાણો લૂખપ્પસન્નો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ચીવરલૂખં વા પસ્સિત્વા પત્તલૂખં વા પસ્સિત્વા સેનાસનલૂખં વા પસ્સિત્વા વિવિધં વા દુક્કરકારિકં પસ્સિત્વા તત્થ પમાણં ગહેત્વા પસાદં જનેતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો લૂખપ્પમાણો લૂખપ્પસન્નો.
172. Katamo ca puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno? Idhekacco puggalo cīvaralūkhaṃ vā passitvā pattalūkhaṃ vā passitvā senāsanalūkhaṃ vā passitvā vividhaṃ vā dukkarakārikaṃ passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo lūkhappamāṇo lūkhappasanno.
કતમો ચ પુગ્ગલો ધમ્મપ્પમાણો ધમ્મપ્પસન્નો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો સીલં વા પસ્સિત્વા સમાધિં વા પસ્સિત્વા પઞ્ઞં વા પસ્સિત્વા તત્થ પમાણં ગહેત્વા પસાદં જનેતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ધમ્મપ્પમાણો ધમ્મપ્પસન્નો.
Katamo ca puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno? Idhekacco puggalo sīlaṃ vā passitvā samādhiṃ vā passitvā paññaṃ vā passitvā tattha pamāṇaṃ gahetvā pasādaṃ janeti. Ayaṃ vuccati puggalo dhammappamāṇo dhammappasanno.
૧૭૩. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અત્તહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો પરહિતાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના સીલસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં સીલસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના સમાધિસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં સમાધિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં પઞ્ઞાસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં વિમુત્તિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય સમાદપેતિ. એવં પુગ્ગલો અત્તહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો પરહિતાય.
173. Kathañca puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો પરહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો અત્તહિતાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ન સીલસમ્પન્નો હોતિ, પરં સીલસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન સમાધિસમ્પન્નો હોતિ, પરં સમાધિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ, પરં પઞ્ઞાસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ, પરં વિમુત્તિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ, પરં વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય સમાદપેતિ. એવં પુગ્ગલો પરહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો અત્તહિતાય.
Kathañca puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અત્તહિતાય ચેવ પટિપન્નો હોતિ પરહિતાય ચ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ચ સીલસમ્પન્નો હોતિ, પરઞ્ચ સીલસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ચ સમાધિસમ્પન્નો હોતિ, પરઞ્ચ સમાધિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ચ પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ, પરઞ્ચ પઞ્ઞાસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ચ વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ, પરઞ્ચ વિમુત્તિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ચ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ, પરઞ્ચ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય સમાદપેતિ. એવં પુગ્ગલો અત્તહિતાય ચેવ પટિપન્નો હોતિ પરહિતાય ચ.
Kathañca puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca? Idhekacco puggalo attanā ca sīlasampanno hoti, parañca sīlasampadāya samādapeti; attanā ca samādhisampanno hoti, parañca samādhisampadāya samādapeti; attanā ca paññāsampanno hoti, parañca paññāsampadāya samādapeti; attanā ca vimuttisampanno hoti, parañca vimuttisampadāya samādapeti; attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, parañca vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ અત્તહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો પરહિતાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અત્તના ન સીલસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં સીલસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન સમાધિસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં સમાધિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં પઞ્ઞાસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં વિમુત્તિસમ્પદાય સમાદપેતિ; અત્તના ન વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ, નો પરં વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય સમાદપેતિ. એવં પુગ્ગલો નેવ અત્તહિતાય પટિપન્નો હોતિ નો પરહિતાય.
Kathañca puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya? Idhekacco puggalo attanā na sīlasampanno hoti, no paraṃ sīlasampadāya samādapeti; attanā na samādhisampanno hoti, no paraṃ samādhisampadāya samādapeti; attanā na paññāsampanno hoti, no paraṃ paññāsampadāya samādapeti; attanā na vimuttisampanno hoti, no paraṃ vimuttisampadāya samādapeti; attanā na vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, no paraṃ vimuttiñāṇadassanasampadāya samādapeti. Evaṃ puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya.
૧૭૪. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અત્તન્તપો હોતિ અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અચેલકો હોતિ મુત્તાચારો હત્થાપલેખનો 33, નએહિભદ્દન્તિકો નતિટ્ઠભદ્દન્તિકો નાભિહટં ન ઉદ્દિસ્સકતં ન નિમન્તનં સાદિયતિ, સો ન કુમ્ભિમુખા પટિગ્ગણ્હાતિ ન કળોપિમુખા 34 પટિગ્ગણ્હાતિ, ન એળકમન્તરં ન દણ્ડમન્તરં ન મુસલમન્તરં ન દ્વિન્નં ભુઞ્જમાનાનં ન ગબ્ભિનિયા ન પાયમાનાય ન પુરિસન્તરગતાય, ન સઙ્કિત્તીસુ ન યત્થ સા ઉપટ્ઠિતો હોતિ ન યત્થ મક્ખિકા સણ્ડસણ્ડચારિની, ન મચ્છં ન મંસં ન સુરં ન મેરયં ન થુસોદકં પિવતિ. સો એકાગારિકો વા હોતિ એકાલોપિકો, દ્વાગારિકો વા હોતિ દ્વાલોપિકો…પે॰… સત્તાગારિકો વા હોતિ સત્તાલોપિકો; એકિસ્સાપિ દત્તિયા યાપેતિ, દ્વીહિપિ દત્તીહિ યાપેતિ…પે॰… સત્તહિપિ દત્તીહિ યાપેતિ; એકાહિકમ્પિ આહારં આહારેતિ, દ્વીહિકમ્પિ 35 આહારં આહારેતિ…પે॰… સત્તાહિકમ્પિ આહારં આહારેતિ. ઇતિ એવરૂપં અડ્ઢમાસિકમ્પિ પરિયાયભત્તભોજનાનુયોગમનુયુત્તો વિહરતિ. સો સાકભક્ખો વા હોતિ સામાકભક્ખો વા હોતિ નીવારભક્ખો વા હોતિ દદ્દુલભક્ખો વા હોતિ હટભક્ખો વા હોતિ કણભક્ખો વા હોતિ આચામભક્ખો વા હોતિ પિઞ્ઞાકભક્ખો વા હોતિ તિણભક્ખો વા હોતિ ગોમયભક્ખો વા હોતિ, વનમૂલફલાહારો યાપેતિ પવત્તફલભોજી. સો સાણાનિપિ ધારેતિ મસાણાનિપિ ધારેતિ છવદુસ્સાનિપિ ધારેતિ પંસુકૂલાનિપિ ધારેતિ તિરીટાનિપિ ધારેતિ અજિનમ્પિ ધારેતિ અજિનક્ખિપમ્પિ ધારેતિ કુસચીરમ્પિ ધારેતિ વાકચીરમ્પિ ધારેતિ ફલકચીરમ્પિ ધારેતિ કેસકમ્બલમ્પિ ધારેતિ વાળકમ્બલમ્પિ ધારેતિ ઉલૂકપક્ખમ્પિ 36 ધારેતિ, કેસમસ્સુલોચકોપિ હોતિ કેસમસ્સુલોચનાનુયોગમનુયુત્તો, ઉબ્ભટ્ઠકોપિ હોતિ આસનપટિક્ખિત્તો, ઉક્કુટિકોપિ હોતિ ઉક્કુટિકપ્પધાનમનુયુત્તો, કણ્ટકાપસ્સયિકોપિ હોતિ કણ્ટકાપસ્સયે સેય્યં કપ્પેતિ, સાયતતિયકમ્પિ 37 ઉદકોરોહનાનુયોગમનુયુત્તો વિહરતિ. ઇતિ એવરૂપં અનેકવિહિતં કાયસ્સ આતાપનપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો વિહરતિ . એવં પુગ્ગલો અત્તન્તપો હોતિ અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો.
174. Kathañca puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano 38, naehibhaddantiko natiṭṭhabhaddantiko nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kaḷopimukhā 39 paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko…pe… sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti…pe… sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 40 āhāraṃ āhāreti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ aḍḍhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nīvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haṭabhakkho vā hoti kaṇabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti piññākabhakkho vā hoti tiṇabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti, vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tirīṭānipi dhāreti ajinampi dhāreti ajinakkhipampi dhāreti kusacīrampi dhāreti vākacīrampi dhāreti phalakacīrampi dhāreti kesakambalampi dhāreti vāḷakambalampi dhāreti ulūkapakkhampi 41 dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto, ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, sāyatatiyakampi 42 udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati . Evaṃ puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto.
૧૭૫. કથઞ્ચ પુગ્ગલો પરન્તપો હોતિ પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો ઓરબ્ભિકો હોતિ સૂકરિકો સાકુણિકો માગવિકો લુદ્દો મચ્છઘાતકો ચોરો ચોરઘાતકો ગોઘાતકો બન્ધનાગારિકો, યે વા પનઞ્ઞેપિ કેચિ કુરૂરકમ્મન્તા. એવં પુગ્ગલો પરન્તપો હોતિ પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો.
175. Kathañca puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko sākuṇiko māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako goghātako bandhanāgāriko, ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Evaṃ puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto.
૧૭૬. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અત્તન્તપો ચ હોતિ અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો, પરન્તપો ચ પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો રાજા વા હોતિ ખત્તિયો મુદ્ધાવસિત્તો 43 બ્રાહ્મણો વા મહાસાલો. સો પુરત્થિમેન નરસ્સ નવં સન્ધાગારં 44 કારાપેત્વા કેસમસ્સું ઓહારેત્વા ખરાજિનં 45 નિવાસેત્વા સપ્પિતેલેન કાયં અબ્ભઞ્જિત્વા મિગવિસાણેન પિટ્ઠિં કણ્ડુવમાનો 46 સન્ધાગારં પવિસતિ સદ્ધિં મહેસિયા બ્રાહ્મણેન ચ પુરોહિતેન. સો તત્થ અનન્તરહિતાય ભૂમિયા હરિતુપલિત્તાય સેય્યં કપ્પેતિ. એકિસ્સા ગાવિયા સરૂપવચ્છાય યં એકસ્મિં થને ખીરં હોતિ તેન રાજા યાપેતિ, યં દુતિયસ્મિં થને ખીરં હોતિ તેન મહેસી યાપેતિ, યં તતિયસ્મિં થને ખીરં હોતિ તેન બ્રાહ્મણો પુરોહિતો યાપેતિ, યં ચતુત્થસ્મિં થને ખીરં હોતિ તેન અગ્ગિં જુહતિ, અવસેસેન વચ્છકો યાપેતિ. સો એવમાહ – ‘‘એત્તકા ઉસભા હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય, એત્તકા વચ્છતરા હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય, એત્તકા વચ્છતરિયો હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય, એત્તકા અજા હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય, એત્તકા ઉરબ્ભા હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય, (એત્તકા અસ્સા હઞ્ઞન્તુ યઞ્ઞત્થાય) 47 એત્તકા રુક્ખા છિજ્જન્તુ યૂપત્થાય, એત્તકા દબ્ભા લૂયન્તુ બરિહિસત્થાયા’’તિ 48. યેપિસ્સ તે હોન્તિ દાસાતિ વા પેસ્સાતિ વા કમ્મકરાતિ વા, તેપિ દણ્ડતજ્જિતા ભયતજ્જિતા અસ્સુમુખા રુદમાના પરિકમ્માનિ કરોન્તિ. એવં પુગ્ગલો અત્તન્તપો ચ હોતિ અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો, પરન્તપો ચ પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો.
176. Kathañca puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idhekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto 49 brāhmaṇo vā mahāsālo. So puratthimena narassa navaṃ sandhāgāraṃ 50 kārāpetvā kesamassuṃ ohāretvā kharājinaṃ 51 nivāsetvā sappitelena kāyaṃ abbhañjitvā migavisāṇena piṭṭhiṃ kaṇḍuvamāno 52 sandhāgāraṃ pavisati saddhiṃ mahesiyā brāhmaṇena ca purohitena. So tattha anantarahitāya bhūmiyā haritupalittāya seyyaṃ kappeti. Ekissā gāviyā sarūpavacchāya yaṃ ekasmiṃ thane khīraṃ hoti tena rājā yāpeti, yaṃ dutiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena mahesī yāpeti, yaṃ tatiyasmiṃ thane khīraṃ hoti tena brāhmaṇo purohito yāpeti, yaṃ catutthasmiṃ thane khīraṃ hoti tena aggiṃ juhati, avasesena vacchako yāpeti. So evamāha – ‘‘ettakā usabhā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatarā haññantu yaññatthāya, ettakā vacchatariyo haññantu yaññatthāya, ettakā ajā haññantu yaññatthāya, ettakā urabbhā haññantu yaññatthāya, (ettakā assā haññantu yaññatthāya) 53 ettakā rukkhā chijjantu yūpatthāya, ettakā dabbhā lūyantu barihisatthāyā’’ti 54. Yepissa te honti dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Evaṃ puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.
૧૭૭. કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ અત્તન્તપો ચ હોતિ ન અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો, ન પરન્તપો ન પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો? સો અનત્તન્તપો અપરન્તપો દિટ્ઠેવ ધમ્મે નિચ્છાતો નિબ્બુતો સીતીભૂતો સુખપ્પટિસંવેદી બ્રહ્મભૂતેન અત્તના વિહરતિ.
177. Kathañca puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto? So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
ઇધ તથાગતો લોકે ઉપ્પજ્જતિ અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા. સો ઇમં લોકં સદેવકં સમારકં સબ્રહ્મકં સસ્સમણબ્રાહ્મણિં પજં સદેવમનુસ્સં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેતિ. સો ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં સાત્થં સબ્યઞ્જનં, કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતિ. તં ધમ્મં સુણાતિ ગહપતિ વા ગહપતિપુત્તો વા અઞ્ઞતરસ્મિં વા કુલે પચ્ચાજાતો . સો તં ધમ્મં સુત્વા તથાગતે સદ્ધં પટિલભતિ. સો તેન સદ્ધાપટિલાભેન સમન્નાગતો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘‘સમ્બાધો ઘરાવાસો રજાપથો, અબ્ભોકાસો પબ્બજ્જા. નયિદં સુકરં અગારં અજ્ઝાવસતા એકન્તપરિપુણ્ણં એકન્તપરિસુદ્ધં સઙ્ખલિખિતં બ્રહ્મચરિયં ચરિતું. યંનૂનાહં કેસમસ્સું ઓહારેત્વા કાસાયાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજેય્ય’’ન્તિ! સો અપરેન સમયેન અપ્પં વા ભોગક્ખન્ધં પહાય મહન્તં વા ભોગક્ખન્ધં પહાય અપ્પં વા ઞાતિપરિવટ્ટં પહાય મહન્તં વા ઞાતિપરિવટ્ટં પહાય કેસમસ્સું ઓહારેત્વા કાસાયાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ.
Idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto . So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’nti! So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
૧૭૮. સો એવં પબ્બજિતો સમાનો ભિક્ખૂનં સિક્ખાસાજીવસમાપન્નો પાણાતિપાતં પહાય પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ નિહિતદણ્ડો નિહિતસત્થો લજ્જી દયાપન્નો સબ્બપાણભૂતહિતાનુકમ્પી વિહરતિ.
178. So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
અદિન્નાદાનં પહાય અદિન્નાદાના પટિવિરતો હોતિ દિન્નાદાયી દિન્નપાટિકઙ્ખી, અથેનેન સુચિભૂતેન અત્તના વિહરતિ.
Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati.
અબ્રહ્મચરિયં પહાય બ્રહ્મચારી હોતિ આરાચારી 55 પટિવિરતો મેથુના ગામધમ્મા.
Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī 56 paṭivirato methunā gāmadhammā.
મુસાવાદં પહાય મુસાવાદા પટિવિરતો હોતિ સચ્ચવાદી સચ્ચસન્ધો થેતો પચ્ચયિકો અવિસંવાદકો લોકસ્સ.
Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.
પિસુણં વાચં પહાય પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ, ઇતો સુત્વા ન અમુત્ર અક્ખાતા ઇમેસં ભેદાય, અમુત્ર વા સુત્વા ન ઇમેસં અક્ખાતા અમૂસં ભેદાય. ઇતિ ભિન્નાનં વા સન્ધાતા સહિતાનં વા અનુપ્પદાતા સમગ્ગારામો સમગ્ગરતો સમગ્ગનન્દી સમગ્ગકરણિં વાચં ભાસિતા હોતિ.
Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
ફરુસં વાચં પહાય ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો હોતિ. યા સા વાચા નેલા કણ્ણસુખા પેમનીયા હદયઙ્ગમા પોરી બહુજનકન્તા બહુજનમનાપા તથારૂપિં વાચં ભાસિતા હોતિ.
Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
સમ્ફપ્પલાપં પહાય સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો હોતિ, કાલવાદી ભૂતવાદી અત્થવાદી ધમ્મવાદી વિનયવાદી નિધાનવતિં વાચં ભાસિતા કાલેન સાપદેસં પરિયન્તવતિં અત્થસંહિતં.
Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.
૧૭૯. સો બીજગામભૂતગામસમારમ્ભા પટિવિરતો હોતિ, એકભત્તિકો હોતિ રત્તૂપરતો વિરતો વિકાલભોજના, નચ્ચગીતવાદિતવિસૂકદસ્સના પટિવિરતો હોતિ, માલાગન્ધવિલેપનધારણમણ્ડનવિભૂસનટ્ઠાના પટિવિરતો હોતિ, ઉચ્ચાસયનમહાસયના પટિવિરતો હોતિ, જાતરૂપરજતપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ.
179. So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti, ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā, naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti, uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti, jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti.
આમકધઞ્ઞપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, આમકમંસપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, ઇત્થિકુમારિકાપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, દાસિદાસપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, અજેળકપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, કુક્કુટસૂકરપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, હત્થિગવાસ્સવળવપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, ખેત્તવત્થુપટિગ્ગહણા પટિવિરતો હોતિ, દૂતેય્યપહિણગમનાનુયોગા પટિવિરતો હોતિ, કયવિક્કયા પટિવિરતો હોતિ, તુલાકૂટકંસકૂટમાનકૂટા પટિવિરતો હોતિ, ઉક્કોટનવઞ્ચનનિકતિસાચિયોગા 57 પટિવિરતો હોતિ, છેદનવધબન્ધનવિપરામોસઆલોપસહસાકારા પટિવિરતો હોતિ.
Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, itthikumārikāpaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti, kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti, ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 58 paṭivirato hoti, chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti.
૧૮૦. સો સન્તુટ્ઠો હોતિ કાયપરિહારિકેન ચીવરેન કુચ્છિપરિહારિકેન પિણ્ડપાતેન. સો યેન યેનેવ પક્કમતિ સમાદાયેવ પક્કમતિ, સેય્યથાપિ નામ પક્ખી સકુણો યેન યેનેવ ડેતિ સપત્તભારોવ ડેતિ. એવમેવં ભિક્ખુ સન્તુટ્ઠો હોતિ કાયપરિહારિકેન ચીવરેન કુચ્છિપરિહારિકેન પિણ્ડપાતેન. સો યેન યેનેવ પક્કમતિ સમાદાયેવ પક્કમતિ. સો ઇમિના અરિયેન સીલક્ખન્ધેન સમન્નાગતો અજ્ઝત્તં અનવજ્જસુખં પટિસંવેદેતિ.
180. So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati, seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti. Evamevaṃ bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
૧૮૧. સો ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ચક્ખુન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ ચક્ખુન્દ્રિયં, ચક્ખુન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ; સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે॰… ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે॰… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે॰… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા…પે॰… મનસા ધમ્મં વિઞ્ઞાય ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં મનિન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ મનિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ. સો ઇમિના અરિયેન ઇન્દ્રિયસંવરેન સમન્નાગતો અજ્ઝત્તં અબ્યાસેકસુખં પટિસંવેદેતિ.
181. So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati; sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
૧૮૨. સો અભિક્કન્તે પટિક્કન્તે સમ્પજાનકારી હોતિ, આલોકિતે વિલોકિતે સમ્પજાનકારી હોતિ, સમિઞ્જિતે પસારિતે સમ્પજાનકારી હોતિ, સઙ્ઘાટિપત્તચીવરધારણે સમ્પજાનકારી હોતિ, અસિતે પીતે ખાયિતે સાયિતે સમ્પજાનકારી હોતિ, ઉચ્ચારપસ્સાવકમ્મે સમ્પજાનકારી હોતિ, ગતે ઠિતે નિસિન્ને સુત્તે જાગરિતે ભાસિતે તુણ્હીભાવે સમ્પજાનકારી હોતિ.
182. So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.
સો ઇમિના ચ અરિયેન સીલક્ખન્ધેન સમન્નાગતો ઇમિના ચ અરિયેન ઇન્દ્રિયસંવરેન સમન્નાગતો ઇમિના ચ અરિયેન સતિસમ્પજઞ્ઞેન સમન્નાગતો ઇમાય ચ અરિયાય સન્તુટ્ઠિયા સમન્નાગતો 59 વિવિત્તં સેનાસનં ભજતિ અરઞ્ઞં રુક્ખમૂલં પબ્બતં કન્દરં ગિરિગુહં સુસાનં વનપત્થં અબ્ભોકાસં પલાલપુઞ્જં. સો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો નિસીદતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા. સો અભિજ્ઝં લોકે પહાય વિગતાભિજ્ઝેન ચેતસા વિહરતિ, અભિજ્ઝાય ચિત્તં પરિસોધેતિ; બ્યાપાદપદોસં પહાય અબ્યાપન્નચિત્તો વિહરતિ સબ્બપાણભૂતહિતાનુકમ્પી, બ્યાપાદપદોસા ચિત્તં પરિસોધેતિ; થિનમિદ્ધં 60 પહાય વિગતથિનમિદ્ધો વિહરતિ આલોકસઞ્ઞી સતો સમ્પજાનો, થિનમિદ્ધા ચિત્તં પરિસોધેતિ; ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચં પહાય અનુદ્ધતો વિહરતિ અજ્ઝત્તં વૂપસન્તચિત્તો, ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચા ચિત્તં પરિસોધેતિ; વિચિકિચ્છં પહાય તિણ્ણવિચિકિચ્છો વિહરતિ અકથંકથી કુસલેસુ ધમ્મેસુ, વિચિકિચ્છાય ચિત્તં પરિસોધેતિ.
So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato 61 vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thinamiddhaṃ 62 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
૧૮૩. સો ઇમે પઞ્ચ નીવરણે પહાય ચેતસો ઉપક્કિલેસે પઞ્ઞાય દુબ્બલીકરણે વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ; વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા અજ્ઝત્તં સમ્પસાદનં ચેતસો એકોદિભાવં અવિતક્કં અવિચારં સમાધિજં પીતિસુખં દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ; પીતિયા ચ વિરાગા ઉપેક્ખકો ચ વિહરતિ સતો ચ સમ્પજાનો સુખઞ્ચ કાયેન પટિસંવેદેતિ, યં તં અરિયા આચિક્ખન્તિ – ‘‘ઉપેક્ખકો સતિમા સુખવિહારી’’તિ તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ; સુખસ્સ ચ પહાના દુક્ખસ્સ ચ પહાના પુબ્બેવ સોમનસ્સદોમનસ્સાનં અત્થઙ્ગમા અદુક્ખમસુખં ઉપેક્ખાસતિપારિસુદ્ધિં ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ.
183. So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
સો એવં સમાહિતે ચિત્તે પરિસુદ્ધે પરિયોદાતે અનઙ્ગણે વિગતૂપક્કિલેસે મુદુભૂતે કમ્મનિયે ઠિતે આનેઞ્જપ્પત્તે પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિઞાણાય ચિત્તં અભિનિન્નામેતિ. સો અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ, સેય્યથિદં – એકમ્પિ જાતિં દ્વેપિ જાતિયો તિસ્સોપિ જાતિયો ચતસ્સોપિ જાતિયો પઞ્ચપિ જાતિયો દસપિ જાતિયો વીસમ્પિ જાતિયો તિંસમ્પિ જાતિયો ચત્તાલીસમ્પિ જાતિયો પઞ્ઞાસમ્પિ જાતિયો જાતિસતમ્પિ જાતિસહસ્સમ્પિ જાતિસતસહસ્સમ્પિ અનેકેપિ સંવટ્ટકપ્પે અનેકેપિ વિવટ્ટકપ્પે અનેકેપિ સંવટ્ટવિવટ્ટકપ્પે – ‘‘અમુત્રાસિં એવંનામો એવંગોત્તો એવંવણ્ણો એવમાહારો એવંસુખદુક્ખપટિસંવેદી એવમાયુપરિયન્તો, સો તતો ચુતો અમુત્ર ઉદપાદિં; તત્રાપાસિં એવંનામો એવંગોત્તો એવંવણ્ણો એવમાહારો એવંસુખદુક્ખપટિસંવેદી એવમાયુપરિયન્તો, સો તતો ચુતો ઇધૂપપન્નો’’તિ. ઇતિ સાકારં સઉદ્દેસં અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ.
So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
૧૮૪. સો એવં સમાહિતે ચિત્તે પરિસુદ્ધે પરિયોદાતે અનઙ્ગણે વિગતૂપક્કિલેસે મુદુભૂતે કમ્મનિયે ઠિતે આનેઞ્જપ્પત્તે સત્તાનં ચુતૂપપાતઞાણાય ચિત્તં અભિનિન્નામેતિ. સો દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સત્તે પસ્સતિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને હીને પણીતે સુવણ્ણે દુબ્બણ્ણે, સુગતે દુગ્ગતે યથાકમ્મૂપગે સત્તે પજાનાતિ – ‘‘ઇમે વત ભોન્તો સત્તા કાયદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, વચીદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, મનોદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા, અરિયાનં ઉપવાદકા, મિચ્છાદિટ્ઠિકા મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના. તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપન્ના. ઇમે વા પન ભોન્તો સત્તા કાયસુચરિતેન સમન્નાગતા વચીસુચરિતેન સમન્નાગતા મનોસુચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં અનુપવાદકા સમ્માદિટ્ઠિકા સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના. તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપન્ના’’તિ. સો ઇતિ દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સત્તે પસ્સતિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને હીને પણીતે સુવણ્ણે દુબ્બણ્ણે, સુગતે દુગ્ગતે યથાકમ્મૂપગે સત્તે પજાનાતિ.
184. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’’ti. So iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.
૧૮૫. સો એવં સમાહિતે ચિત્તે પરિસુદ્ધે પરિયોદાતે અનઙ્ગણે વિગતૂપક્કિલેસે મુદુભૂતે કમ્મનિયે ઠિતે આનેઞ્જપ્પત્તે આસવાનં ખયઞાણાય ચિત્તં અભિનિન્નામેતિ. સો ‘‘ઇદં દુક્ખ’’ન્તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખસમુદયો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘ઇમે આસવા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં આસવસમુદયો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં આસવનિરોધો’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ, ‘‘અયં આસવનિરોધગામિની પટિપદા’’તિ યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ એવં જાનતો એવં પસ્સતો કામાસવાપિ ચિત્તં વિમુચ્ચતિ, ભવાસવાપિ ચિત્તં વિમુચ્ચતિ, અવિજ્જાસવાપિ ચિત્તં વિમુચ્ચતિ. વિમુત્તસ્મિં વિમુત્તમિતિ ઞાણં હોતિ. ‘‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં, નાપરં ઇત્થત્તાયા’’તિ પજાનાતિ. એવં પુગ્ગલો નેવ અત્તન્તપો ચ હોતિ ન અત્તપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો, ન પરન્તપો ન પરપરિતાપનાનુયોગમનુયુત્તો. સો અનત્તન્તપો અપરન્તપો દિટ્ઠેવ ધમ્મે નિચ્છાતો નિબ્બુતો સીતીભૂતો સુખપ્પટિસંવેદી બ્રહ્મભૂતેન અત્તના વિહરતિ.
185. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ime āsavā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti pajānāti. Evaṃ puggalo neva attantapo ca hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto, na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto. So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
૧૮૬. કતમો ચ પુગ્ગલો સરાગો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ રાગો અપ્પહીનો, અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સરાગો’’.
186. Katamo ca puggalo sarāgo? Yassa puggalassa rāgo appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sarāgo’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સદોસો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ દોસો અપ્પહીનો, અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સદોસો’’.
Katamo ca puggalo sadoso? Yassa puggalassa doso appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘sadoso’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સમોહો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ મોહો અપ્પહીનો, અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમોહો’’.
Katamo ca puggalo samoho? Yassa puggalassa moho appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samoho’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સમાનો? યસ્સ પુગ્ગલસ્સ માનો અપ્પહીનો, અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમાનો’’.
Katamo ca puggalo samāno? Yassa puggalassa māno appahīno, ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samāno’’.
૧૮૭. કથઞ્ચ પુગ્ગલો લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, ન લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો લાભી હોતિ રૂપસહગતાનં વા અરૂપસહગતાનં વા સમાપત્તીનં, ન લાભી લોકુત્તરમગ્ગસ્સ વા ફલસ્સ વા. એવં પુગ્ગલો લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, ન લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય.
187. Kathañca puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો લાભી હોતિ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય, ન લાભી અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો લાભી હોતિ લોકુત્તરમગ્ગસ્સ વા ફલસ્સ વા, ન લાભી રૂપસહગતાનં વા અરૂપસહગતાનં વા સમાપત્તીનં. એવં પુગ્ગલો લાભી હોતિ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય, ન લાભી અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ.
Kathañca puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa? Idhekacco puggalo lābhī hoti lokuttaramaggassa vā phalassa vā, na lābhī rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ. Evaṃ puggalo lābhī hoti adhipaññādhammavipassanāya, na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો લાભી ચેવ હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, લાભી ચ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો લાભી હોતિ રૂપસહગતાનં વા અરૂપસહગતાનં વા સમાપત્તીનં, લાભી લોકુત્તરમગ્ગસ્સ વા ફલસ્સ વા. એવં પુગ્ગલો લાભી ચેવ હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, લાભી ચ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય.
Kathañca puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો નેવ લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, ન લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો નેવ લાભી હોતિ રૂપસહગતાનં વા અરૂપસહગતાનં વા સમાપત્તીનં, ન લાભી લોકુત્તરમગ્ગસ્સ વા ફલસ્સ વા. એવં પુગ્ગલો નેવ લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, ન લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય.
Kathañca puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya? Idhekacco puggalo neva lābhī hoti rūpasahagatānaṃ vā arūpasahagatānaṃ vā samāpattīnaṃ, na lābhī lokuttaramaggassa vā phalassa vā. Evaṃ puggalo neva lābhī hoti ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāya.
૧૮૮. કતમો ચ પુગ્ગલો અનુસોતગામી? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો કામે ચ પટિસેવતિ પાપઞ્ચ કમ્મં કરોતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘અનુસોતગામી’’.
188. Katamo ca puggalo anusotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca paṭisevati pāpañca kammaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘anusotagāmī’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો પટિસોતગામી? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો કામે ચ ન પટિસેવતિ પાપઞ્ચ કમ્મં ન કરોતિ. સો સહાપિ દુક્ખેન સહાપિ દોમનસ્સેન અસ્સુમુખેનપિ રુદમાનો પરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં ચરતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘પટિસોતગામી’’.
Katamo ca puggalo paṭisotagāmī? Idhekacco puggalo kāme ca na paṭisevati pāpañca kammaṃ na karoti. So sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukhenapi rudamāno paripuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘paṭisotagāmī’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો ઠિતત્તો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પરિક્ખયા ઓપપાતિકો હોતિ તત્થ પરિનિબ્બાયી અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘ઠિતત્તો’’.
Katamo ca puggalo ṭhitatto? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘ṭhitatto’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો તિણ્ણો પારઙ્ગતો થલે તિટ્ઠતિ બ્રાહ્મણો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો આસવાનં ખયા અનાસવં ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો તિણ્ણો પારઙ્ગતો થલે તિટ્ઠતિ બ્રાહ્મણો.
Katamo ca puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.
૧૮૯. કથઞ્ચ પુગ્ગલો અપ્પસ્સુતો હોતિ સુતેન અનુપપન્નો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ અપ્પકં સુતં હોતિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો તસ્સ અપ્પકસ્સ સુતસ્સ ન અત્થમઞ્ઞાય ધમ્મમઞ્ઞાય ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો 63 હોતિ. એવં પુગ્ગલો અપ્પસ્સુતો હોતિ સુતેન અનુપપન્નો.
189. Kathañca puggalo appassuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno 64 hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena anupapanno.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો અપ્પસ્સુતો હોતિ સુતેન ઉપપન્નો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ અપ્પકં સુતં હોતિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો તસ્સ અપ્પકસ્સ સુતસ્સ અત્થમઞ્ઞાય ધમ્મમઞ્ઞાય ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો હોતિ. એવં પુગ્ગલો અપ્પસ્સુતો હોતિ સુતેન ઉપપન્નો.
Kathañca puggalo appassuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa appakaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa appakassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo appassuto hoti sutena upapanno.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો બહુસ્સુતો હોતિ સુતેન અનુપપન્નો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ બહુકં સુતં હોતિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો તસ્સ બહુકસ્સ સુતસ્સ ન અત્થમઞ્ઞાય ધમ્મમઞ્ઞાય ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો હોતિ. એવં પુગ્ગલો બહુસ્સુતો હોતિ સુતેન અનુપપન્નો.
Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa na atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno.
કથઞ્ચ પુગ્ગલો બહુસ્સુતો હોતિ સુતેન ઉપપન્નો? ઇધેકચ્ચસ્સ પુગ્ગલસ્સ બહુકં સુતં હોતિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. સો તસ્સ બહુકસ્સ સુતસ્સ અત્થમઞ્ઞાય ધમ્મમઞ્ઞાય ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપન્નો હોતિ. એવં પુગ્ગલો બહુસ્સુતો હોતિ સુતેન ઉપપન્નો.
Kathañca puggalo bahussuto hoti sutena upapanno? Idhekaccassa puggalassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. So tassa bahukassa sutassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti. Evaṃ puggalo bahussuto hoti sutena upapanno.
૧૯૦. કતમો ચ પુગ્ગલો સમણમચલો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો તિણ્ણં સંયોજનાનં પરિક્ખયા સોતાપન્નો હોતિ અવિનિપાતધમ્મો નિયતો સમ્બોધિપરાયનો. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમણમચલો’’.
190. Katamo ca puggalo samaṇamacalo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇamacalo’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સમણપદુમો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો તિણ્ણં સંયોજનાનં પરિક્ખયા રાગદોસમોહાનં તનુત્તા સકદાગામી હોતિ, સકિદેવ ઇમં લોકં આગન્ત્વા દુક્ખસ્સન્તં કરોતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમણપદુમો’’.
Katamo ca puggalo samaṇapadumo? Idhekacco puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapadumo’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સમણપુણ્ડરીકો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પરિક્ખયા ઓપપાતિકો હોતિ તત્થ પરિનિબ્બાયી અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમણપુણ્ડરીકો’’.
Katamo ca puggalo samaṇapuṇḍarīko? Idhekacco puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇapuṇḍarīko’’.
કતમો ચ પુગ્ગલો સમણેસુ સમણસુખુમાલો? ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો આસવાનં ખયા અનાસવં ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો ‘‘સમણેસુ સમણસુખુમાલો’’તિ.
Katamo ca puggalo samaṇesu samaṇasukhumālo? Idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati puggalo ‘‘samaṇesu samaṇasukhumālo’’ti.
ચતુક્કનિદ્દેસો.
Catukkaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૪. ચતુક્કનિદ્દેસવણ્ણના • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૪. ચતુક્કનિદ્દેસવણ્ણના • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૪. ચતુક્કનિદ્દેસવણ્ણના • 4. Catukkaniddesavaṇṇanā