| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya |
(18) 3. ஸஞ்சேதனியவக்³கோ³
(18) 3. Sañcetaniyavaggo
1. சேதனாஸுத்தங்
1. Cetanāsuttaṃ
171. 1 ‘‘காயே வா, பி⁴க்க²வே, ஸதி காயஸஞ்சேதனாஹேது உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங். வாசாய வா, பி⁴க்க²வே, ஸதி வசீஸஞ்சேதனாஹேது உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங். மனே வா, பி⁴க்க²வே, ஸதி மனோஸஞ்சேதனாஹேது உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங் அவிஜ்ஜாபச்சயாவ.
171.2 ‘‘Kāye vā, bhikkhave, sati kāyasañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Vācāya vā, bhikkhave, sati vacīsañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Mane vā, bhikkhave, sati manosañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ avijjāpaccayāva.
‘‘ஸாமங் வா தங், பி⁴க்க²வே, காயஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங். பரே வாஸ்ஸ 3 தங், பி⁴க்க²வே, காயஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரொந்தி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங். ஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, காயஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங். அஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, காயஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்.
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Pare vāssa 4 taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Sampajāno vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Asampajāno vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘ஸாமங் வா தங், பி⁴க்க²வே, வசீஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; பரே வாஸ்ஸ தங், பி⁴க்க²வே , வசீஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரொந்தி; யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; ஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, வசீஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; அஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, வசீஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்.
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; pare vāssa taṃ, bhikkhave , vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti; yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; sampajāno vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; asampajāno vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘ஸாமங் வா தங், பி⁴க்க²வே, மனோஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; பரே வாஸ்ஸ தங், பி⁴க்க²வே, மனோஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரொந்தி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; ஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, மனோஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்; அஸம்பஜானோ வா தங், பி⁴க்க²வே, மனோஸங்கா²ரங் அபி⁴ஸங்க²ரோதி, யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங்.
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; pare vāssa taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; sampajāno vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; asampajāno vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘இமேஸு , பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மேஸு அவிஜ்ஜா அனுபதிதா, அவிஜ்ஜாயத்வேவ அஸேஸவிராக³னிரோதா⁴ ஸோ காயோ ந ஹோதி யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங், ஸா வாசா ந ஹோதி யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங், ஸோ மனோ ந ஹோதி யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²ங், கெ²த்தங் தங் 5 ந ஹோதி…பே॰… வத்து²ங் தங் ந ஹோதி…பே॰… ஆயதனங் தங் ந ஹோதி…பே॰… அதி⁴கரணங் தங் ந ஹோதி யங்பச்சயாஸ்ஸ தங் உப்பஜ்ஜதி அஜ்ஜ²த்தங் ஸுக²து³க்க²’’ந்தி.
‘‘Imesu , bhikkhave, dhammesu avijjā anupatitā, avijjāyatveva asesavirāganirodhā so kāyo na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, sā vācā na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, so mano na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, khettaṃ taṃ 6 na hoti…pe… vatthuṃ taṃ na hoti…pe… āyatanaṃ taṃ na hoti…pe… adhikaraṇaṃ taṃ na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkha’’nti.
‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, அத்தபா⁴வபடிலாபா⁴. கதமே சத்தாரோ? அத்தி², பி⁴க்க²வே, அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴, யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ அத்தஸஞ்சேதனா கமதி, நோ பரஸஞ்சேதனா. அத்தி², பி⁴க்க²வே, அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴, யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ பரஸஞ்சேதனா கமதி, நோ அத்தஸஞ்சேதனா. அத்தி², பி⁴க்க²வே, அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴, யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ அத்தஸஞ்சேதனா ச கமதி பரஸஞ்சேதனா ச. அத்தி², பி⁴க்க²வே, அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴, யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ நேவத்தஸஞ்சேதனா கமதி, நோ பரஸஞ்சேதனா. இமே கோ², பி⁴க்க²வே, சத்தாரோ அத்தபா⁴வபடிலாபா⁴’’தி.
‘‘Cattārome, bhikkhave, attabhāvapaṭilābhā. Katame cattāro? Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā kamati, no parasañcetanā. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanā kamati, no attasañcetanā. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ca kamati parasañcetanā ca. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe nevattasañcetanā kamati, no parasañcetanā. Ime kho, bhikkhave, cattāro attabhāvapaṭilābhā’’ti.
ஏவங் வுத்தே ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச – ‘‘இமஸ்ஸ கோ² அஹங், ப⁴ந்தே, ப⁴க³வதா ஸங்கி²த்தேன பா⁴ஸிதஸ்ஸ ஏவங் வித்தா²ரேன அத்த²ங் ஆஜானாமி – ‘தத்ர, ப⁴ந்தே, யாயங் அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴ யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ அத்தஸஞ்சேதனா கமதி நோ பரஸஞ்சேதனா, அத்தஸஞ்சேதனாஹேது தேஸங் ஸத்தானங் தம்ஹா காயா சுதி ஹோதி. தத்ர, ப⁴ந்தே, யாயங் அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴ யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ பரஸஞ்சேதனா கமதி நோ அத்தஸஞ்சேதனா, பரஸஞ்சேதனாஹேது தேஸங் ஸத்தானங் தம்ஹா காயா சுதி ஹோதி. தத்ர, ப⁴ந்தே, யாயங் அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴ யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ அத்தஸஞ்சேதனா ச கமதி பரஸஞ்சேதனா ச, அத்தஸஞ்சேதனா ச பரஸஞ்சேதனா ச ஹேது தேஸங் ஸத்தானங் தம்ஹா காயா சுதி ஹோதி. தத்ர, ப⁴ந்தே, யாயங் அத்தபா⁴வபடிலாபோ⁴ யஸ்மிங் அத்தபா⁴வபடிலாபே⁴ நேவ அத்தஸஞ்சேதனா கமதி நோ பரஸஞ்சேதனா, கதமே தேன தே³வா த³ட்ட²ப்³பா³’’’தி? ‘‘நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபகா³, ஸாரிபுத்த, தே³வா தேன த³ட்ட²ப்³பா³’’தி.
Evaṃ vutte āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi – ‘tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā kamati no parasañcetanā, attasañcetanāhetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanā kamati no attasañcetanā, parasañcetanāhetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ca kamati parasañcetanā ca, attasañcetanā ca parasañcetanā ca hetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe neva attasañcetanā kamati no parasañcetanā, katame tena devā daṭṭhabbā’’’ti? ‘‘Nevasaññānāsaññāyatanūpagā, sāriputta, devā tena daṭṭhabbā’’ti.
‘‘கோ நு கோ², ப⁴ந்தே, ஹேது கோ பச்சயோ, யேன மிதே⁴கச்சே ஸத்தா தம்ஹா காயா சுதா ஆகா³மினோ ஹொந்தி ஆக³ந்தாரோ இத்த²த்தங்? கோ பன, ப⁴ந்தே, ஹேது கோ பச்சயோ, யேன மிதே⁴கச்சே ஸத்தா தம்ஹா காயா சுதா அனாகா³மினோ ஹொந்தி அனாக³ந்தாரோ இத்த²த்த’’ந்தி? ‘‘இத⁴, ஸாரிபுத்த, ஏகச்சஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ஓரம்பா⁴கி³யானி ஸங்யோஜனானி அப்பஹீனானி ஹொந்தி, ஸோ தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ தத³ஸ்ஸாதே³தி, தங் நிகாமேதி, தேன ச வித்திங் ஆபஜ்ஜதி; தத்த² டி²தோ தத³தி⁴முத்தோ தப்³ப³ஹுலவிஹாரீ அபரிஹீனோ காலங் குருமானோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபகா³னங் தே³வானங் ஸஹப்³யதங் உபபஜ்ஜதி. ஸோ ததோ சுதோ ஆகா³மீ ஹோதி ஆக³ந்தா இத்த²த்தங்.
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā āgāmino honti āgantāro itthattaṃ? Ko pana, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā anāgāmino honti anāgantāro itthatta’’nti? ‘‘Idha, sāriputta, ekaccassa puggalassa orambhāgiyāni saṃyojanāni appahīnāni honti, so diṭṭheva dhamme nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati; tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. So tato cuto āgāmī hoti āgantā itthattaṃ.
‘‘இத⁴ பன, ஸாரிபுத்த, ஏகச்சஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ஓரம்பா⁴கி³யானி ஸங்யோஜனானி பஹீனானி ஹொந்தி, ஸோ தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ தத³ஸ்ஸாதே³தி, தங் நிகாமேதி, தேன ச வித்திங் ஆபஜ்ஜதி; தத்த² டி²தோ தத³தி⁴முத்தோ தப்³ப³ஹுலவிஹாரீ அபரிஹீனோ காலங் குருமானோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபகா³னங் தே³வானங் ஸஹப்³யதங் உபபஜ்ஜதி. ஸோ ததோ சுதோ அனாகா³மீ ஹோதி அனாக³ந்தா இத்த²த்தங்.
‘‘Idha pana, sāriputta, ekaccassa puggalassa orambhāgiyāni saṃyojanāni pahīnāni honti, so diṭṭheva dhamme nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati; tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. So tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ.
‘‘அயங் கோ², ஸாரிபுத்த, ஹேது அயங் பச்சயோ, யேன மிதே⁴கச்சே ஸத்தா தம்ஹா காயா சுதா ஆகா³மினோ ஹொந்தி ஆக³ந்தாரோ இத்த²த்தங். அயங் பன, ஸாரிபுத்த, ஹேது அயங் பச்சயோ, யேன மிதே⁴கச்சே ஸத்தா தம்ஹா காயா சுதா அனாகா³மினோ ஹொந்தி அனாக³ந்தாரோ இத்த²த்த’’ந்தி. பட²மங்.
‘‘Ayaṃ kho, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā āgāmino honti āgantāro itthattaṃ. Ayaṃ pana, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā anāgāmino honti anāgantāro itthatta’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 1. சேதனாஸுத்தவண்ணனா • 1. Cetanāsuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1. சேதனாஸுத்தவண்ணனா • 1. Cetanāsuttavaṇṇanā
