චේතියසුත්ත

At the Cāpāla Shrine

ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා වේසාලියං විහරති මහාවනේ කූටාගාරසාලායං. අථ ඛෝ භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය වේසාලිං පිණ්ඩාය පාවිසි. වේසාලියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “ගණ්හාහි, ආනන්ද, නිසීදනං. යේන චාපාලං චේතියං තේනුපසඞ්කමිස්සාම දිවාවිහාරායා”ති.

So I have heard. At one time the Buddha was staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof. Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, entered Vesālī for alms. Then, after the meal, on his return from almsround, he addressed Venerable Ānanda: “Ānanda, get your sitting cloth. Let’s go to the Cāpāla shrine for the day’s meditation.”

“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පටිස්සුත්වා නිසීදනං ආදාය භගවන්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධි.

“Yes, sir,” replied Ānanda. Taking his sitting cloth he followed behind the Buddha.

අථ ඛෝ භගවා යේන චාපාලං චේතියං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. ආයස්මාපි ඛෝ ආනන්දෝ භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ ආයස්මන්තං ආනන්දං භගවා ඒතදවෝච:

Then the Buddha went up to the Cāpāla shrine, and sat down on the seat spread out. Ānanda bowed to the Buddha and sat down to one side. The Buddha said to him:

“රමණීයා, ආනන්ද, වේසාලී, රමණීයං උදේනං චේතියං, රමණීයං ගෝතමකං චේතියං, රමණීයං සත්තම්බං චේතියං, රමණීයං බහුපුත්තං චේතියං, රමණීයං සාරන්දදං චේතියං, රමණීයං චාපාලං චේතියං. යස්ස කස්සචි, ආනන්ද, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා, සෝ ආකඞ්ඛමානෝ කප්පං වා තිට්ඨේය්‍ය කප්පාවසේසං වා. තථාගතස්ස ඛෝ, ආනන්ද, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා. ආකඞ්ඛමානෝ, ආනන්ද, තථාගතෝ කප්පං වා තිට්ඨේය්‍ය කප්පාවසේසං වා”ති.

“Ānanda, Vesālī is lovely. And the Udena, Gotamaka, Seven Maidens, Many Sons, Sārandada, and Cāpāla Tree-shrines are all lovely. Whoever has developed and cultivated the four bases of psychic power—made them a vehicle and a basis, kept them up, consolidated them, and properly implemented them—may, if they wish, live for the proper lifespan or what’s left of it. The Realized One has developed and cultivated the four bases of psychic power, made them a vehicle and a basis, kept them up, consolidated them, and properly implemented them. If he wished, the Realized One could live for the proper lifespan or what’s left of it.”

ඒවම්පි ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතා ඕළාරිකේ නිමිත්තේ කයිරමානේ ඕළාරිකේ ඕභාසේ කයිරමානේ නාසක්ඛි පටිවිජ්ඣිතුං; න භගවන්තං යාචි: “තිට්ඨතු, භන්තේ, භගවා කප්පං, තිට්ඨතු සුගතෝ කප්පං බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානන්”ති යථා තං මාරේන පරියුට්ඨිතචිත්තෝ.

But Ānanda didn’t get it, even though the Buddha dropped such an obvious hint, such a clear sign. He didn’t beg the Buddha, “Sir, may the Blessed One please remain for the eon! May the Holy One please remain for the eon! That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.” For his mind was as if possessed by Māra.

දුතියම්පි ඛෝ භගවා …පේ… තතියම්පි ඛෝ භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි:

For a second time … and for a third time, the Buddha said to Ānanda:

“රමණීයා, ආනන්ද, වේසාලී, රමණීයං උදේනං චේතියං, රමණීයං ගෝතමකං චේතියං, රමණීයං සත්තම්බං චේතියං, රමණීයං බහුපුත්තං චේතියං, රමණීයං සාරන්දදං චේතියං, රමණීයං චාපාලං චේතියං. යස්ස කස්සචි, ආනන්ද, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා, සෝ ආකඞ්ඛමානෝ කප්පං වා තිට්ඨේය්‍ය කප්පාවසේසං වා. තථාගතස්ස ඛෝ, ආනන්ද, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්ථුකතා අනුට්ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්ධා. ආකඞ්ඛමානෝ, ආනන්ද, තථාගතෝ කප්පං වා තිට්ඨේය්‍ය කප්පාවසේසං වා”ති.

“Ānanda, Vesālī is lovely. And the Udena, Gotamaka, Seven Maidens, Many Sons, Sārandada, and Cāpāla Tree-shrines are all lovely. Whoever has developed and cultivated the four bases of psychic power—made them a vehicle and a basis, kept them up, consolidated them, and properly implemented them—may, if they wish, live for the proper lifespan or what’s left of it. The Realized One has developed and cultivated the four bases of psychic power, made them a vehicle and a basis, kept them up, consolidated them, and properly implemented them. If he wished, the Realized One could live for the proper lifespan or what’s left of it.”

ඒවම්පි ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතා ඕළාරිකේ නිමිත්තේ කයිරමානේ ඕළාරිකේ ඕභාසේ කයිරමානේ නාසක්ඛි පටිවිජ්ඣිතුං; න භගවන්තං යාචි: “තිට්ඨතු, භන්තේ, භගවා කප්පං, තිට්ඨතු සුගතෝ කප්පං බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලෝකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දේවමනුස්සානන්”ති යථා තං මාරේන පරියුට්ඨිතචිත්තෝ.

But Ānanda didn’t get it, even though the Buddha dropped such an obvious hint, such a clear sign. He didn’t beg the Buddha, “Sir, may the Blessed One please remain for the eon! May the Holy One please remain for the eon! That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.” For his mind was as if possessed by Māra.

අථ ඛෝ භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “ගච්ඡ ඛෝ ත්වං, ආනන්ද, යස්සදානි කාලං මඤ්ඤසී”ති.

Then the Buddha said to him, “Go now, Ānanda, at your convenience.”

“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පටිස්සුත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා අවිදූරේ අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලේ නිසීදි.

“Yes, sir,” replied Ānanda. He rose from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before sitting at the root of a tree close by.

අථ ඛෝ මාරෝ පාපිමා, අචිරපක්කන්තේ ආයස්මන්තේ ආනන්දේ, යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච:

And then, not long after Ānanda had left, Māra the Wicked went up to the the Buddha and said to him:

“පරිනිබ්බාතු දානි, භන්තේ, භගවා, පරිනිබ්බාතු දානි සුගතෝ. පරිනිබ්බානකාලෝ දානි, භන්තේ, භගවතෝ. භාසිතා ඛෝ පනේසා, භන්තේ, භගවතා වාචා: ‘න තාවාහං, පාපිම, පරිනිබ්බායිස්සාමි යාව මේ භික්ඛූ න සාවකා භවිස්සන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛිස්සන්ති දේසේස්සන්ති පඤ්ඤපේස්සන්ති පට්ඨපේස්සන්ති විවරිස්සන්ති විභජිස්සන්ති උත්තානීකරිස්සන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේස්සන්තී(අ)ති.

“Sir, may the Blessed One now become fully extinguished! May the Holy One now become fully extinguished! Now is the time for the Buddha to become fully extinguished. Sir, you once made this statement: ‘Wicked One, I shall not become fully extinguished until I have monk disciples who are competent, educated, assured, learned, have memorized the teachings, and practice in line with the teachings. Not until they practice properly, living in line with the teaching. Not until they’ve learned their own tradition, and explain, teach, assert, establish, disclose, analyze, and make it clear. Not until they can legitimately and completely refute the doctrines of others that come up, and teach with a demonstrable basis.’

සන්ති ඛෝ පන, භන්තේ, ඒතරහි භික්ඛූ භගවතෝ සාවකා වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛන්ති දේසේන්ති පඤ්ඤපේන්ති පට්ඨපේන්ති විවරන්ති විභජන්ති උත්තානීකරෝන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේන්ති. පරිනිබ්බාතු දානි, භන්තේ, භගවා, පරිනිබ්බාතු දානි, සුගතෝ. පරිනිබ්බානකාලෝ දානි, භන්තේ, භගවතෝ.

Today you do have such monk disciples. May the Blessed One now become fully extinguished! May the Holy One now become fully extinguished! Now is the time for the Buddha to become fully extinguished.

භාසිතා ඛෝ පනේසා, භන්තේ, භගවතා වාචා: ‘න තාවාහං, පාපිම, පරිනිබ්බායිස්සාමි යාව මේ භික්ඛුනියෝ න සාවිකා භවිස්සන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනියෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛිස්සන්ති දේසේස්සන්ති පඤ්ඤපේස්සන්ති පට්ඨපේස්සන්ති විවරිස්සන්ති විභජිස්සන්ති උත්තානීකරිස්සන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේස්සන්තී(අ)ති.

Sir, you once made this statement: ‘Wicked One, I shall not become fully extinguished until I have nun disciples who are competent, educated, assured, learned …’ …

සන්ති ඛෝ පන, භන්තේ, ඒතරහි භික්ඛුනියෝ භගවතෝ සාවිකා වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනියෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛන්ති දේසේන්ති පඤ්ඤපේන්ති පට්ඨපේන්ති විවරන්ති විභජන්ති උත්තානීකරෝන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේන්ති. පරිනිබ්බාතු දානි, භන්තේ, භගවා, පරිනිබ්බාතු දානි, සුගතෝ. පරිනිබ්බානකාලෝ දානි, භන්තේ, භගවතෝ.

Today you do have such nun disciples. May the Blessed One now become fully extinguished! May the Holy One now become fully extinguished! Now is the time for the Buddha to become fully extinguished.

භාසිතා ඛෝ පනේසා, භන්තේ, භගවතා වාචා: ‘න තාවාහං, පාපිම, පරිනිබ්බායිස්සාමි යාව මේ උපාසකා …පේ… යාව මේ උපාසිකා න සාවිකා භවිස්සන්ති වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනියෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛිස්සන්ති දේසේස්සන්ති පඤ්ඤපේස්සන්ති පට්ඨපේස්සන්ති විවරිස්සන්ති විභජිස්සන්ති උත්තානීකරිස්සන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේස්සන්තී(අ)ති.

Sir, you once made this statement: ‘Wicked One, I shall not become fully extinguished until I have layman disciples … and laywoman disciples who are competent, educated, assured, learned …’ …

සන්ති ඛෝ පන, භන්තේ, ඒතරහි උපාසකා … උපාසිකා භගවතෝ සාවිකා වියත්තා විනීතා විසාරදා බහුස්සුතා ධම්මධරා ධම්මානුධම්මප්පටිපන්නා සාමීචිප්පටිපන්නා අනුධම්මචාරිනියෝ, සකං ආචරියකං උග්ගහේත්වා ආචික්ඛන්ති දේසේන්ති පඤ්ඤපේන්ති පට්ඨපේන්ති විවරන්ති විභජන්ති උත්තානීකරෝන්ති, උප්පන්නං පරප්පවාදං සහධම්මේන සුනිග්ගහිතං නිග්ගහේත්වා සප්පාටිහාරියං ධම්මං දේසේන්ති. පරිනිබ්බාතු දානි, භන්තේ, භගවා, පරිනිබ්බාතු දානි, සුගතෝ. පරිනිබ්බානකාලෝ දානි, භන්තේ, භගවතෝ.

Today you do have such layman and laywoman disciples. May the Blessed One now become fully extinguished! May the Holy One now become fully extinguished! Now is the time for the Buddha to become fully extinguished.

භාසිතා ඛෝ පනේසා, භන්තේ, භගවතා වාචා: ‘න තාවාහං, පාපිම, පරිනිබ්බායිස්සාමි යාව මේ ඉදං බ්‍රහ්මචරියං න ඉද්ධඤ්චේව භවිස්සති ඵීතඤ්ච විත්ථාරිතං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතන්(අ)ති. තයිදං, භන්තේ, භගවතෝ බ්‍රහ්මචරියං ඉද්ධඤ්චේව ඵීතඤ්ච විත්ථාරිතං බාහුජඤ්ඤං පුථුභූතං යාව දේවමනුස්සේහි සුප්පකාසිතං. පරිනිබ්බාතු දානි, භන්තේ, භගවා, පරිනිබ්බාතු දානි සුගතෝ. පරිනිබ්බානකාලෝ දානි, භන්තේ, භගවතෝ”ති.

Sir, you once made this statement: ‘Wicked One, I shall not become fully extinguished until my spiritual path is successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans.’ Today your spiritual path is successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans. May the Blessed One now become fully extinguished! May the Holy One now become fully extinguished! Now is the time for the Buddha to become fully extinguished.”

ඒවං වුත්තේ, භගවා මාරං පාපිමන්තං ඒතදවෝච: “අප්පෝස්සුක්කෝ ත්වං, පාපිම, හෝහි. න චිරං තථාගතස්ස පරිනිබ්බානං භවිස්සති. ඉතෝ තිණ්ණං මාසානං අච්චයේන තථාගතෝ පරිනිබ්බායිස්සතී”ති.

When this was said, the Buddha said to Māra, “Relax, Wicked One. The final Nibbana of the Realized One will be soon. Three months from now the Realized One will finally be extinguished.”

අථ ඛෝ භගවා චාපාලේ චේතියේ සතෝ සම්පජානෝ ආයුසඞ්ඛාරං ඕස්සජි. ඕස්සට්ඨේ ච භගවතා ආයුසඞ්ඛාරේ මහාභූමිචාලෝ අහෝසි භිංසනකෝ ලෝමහංසෝ, දේවදුන්දුභියෝ ච ඵලිංසු. අථ ඛෝ භගවා ඒතමත්ථං විදිත්වා තායං වේලායං ඉමං උදානං උදානේසි:

So at the Cāpāla Tree-shrine the Buddha, mindful and aware, surrendered the life force. When he did so there was a great earthquake, awe-inspiring and hair-raising, and thunder cracked the sky. Then, understanding this matter, on that occasion the Buddha expressed this heartfelt sentiment:

“තුලමතුලඤ්ච සම්භවං, භවසඞ්ඛාරමවස්සජි මුනි; අජ්ඣත්තරතෝ සමාහිතෝ, අභින්දි කවචමිවත්තසම්භවන්”ති.

“Comparing the incomparable with the creation of prolonged life, the sage surrendered the life force. Happy inside, serene, he shattered self-creation like a suit of armor.”

දසමං.

චාපාලවග්ගෝ පඨමෝ.

තස්සුද්දානං

අපාරාපි විරද්ධෝ ච, අරියා නිබ්බිදාපි ච; පදේසං සමත්තං භික්ඛු, බුද්ධං ඤාණඤ්ච චේතියන්ති.

චේතියසුත්ත

At the Cāpāla Shrine

YOU MAY ALSO LIKE: