| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
૬. છછક્કસુત્તવણ્ણના
6. Chachakkasuttavaṇṇanā
૪૨૦. એવં મે સુતન્તિ છછક્કસુત્તં. તત્થ આદિકલ્યાણન્તિઆદિમ્હિ કલ્યાણં ભદ્દકં નિદ્દોસં કત્વા દેસેસ્સામિ. મજ્ઝપરિયોસાનેસુપિ એસેવ નયો. ઇતિ ભગવા અરિયવંસં નવહિ, મહાસતિપટ્ઠાનં સત્તહિ, મહાઅસ્સપુરં સત્તહિયેવ પદેહિ થોમેસિ. ઇદં પન સુત્તં નવહિ પદેહિ થોમેસિ.
420.Evaṃme sutanti chachakkasuttaṃ. Tattha ādikalyāṇantiādimhi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ niddosaṃ katvā desessāmi. Majjhapariyosānesupi eseva nayo. Iti bhagavā ariyavaṃsaṃ navahi, mahāsatipaṭṭhānaṃ sattahi, mahāassapuraṃ sattahiyeva padehi thomesi. Idaṃ pana suttaṃ navahi padehi thomesi.
વેદિતબ્બાનીતિ સહવિપસ્સનેન મગ્ગેન જાનિતબ્બાનિ. મનાયતનેન તેભૂમકચિત્તમેવ કથિતં, ધમ્માયતનેન બહિદ્ધા તેભૂમકધમ્મા ચ, મનોવિઞ્ઞાણેન ઠપેત્વા દ્વે પઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ સેસં બાવીસતિવિધં લોકિયવિપાકચિત્તં. ફસ્સવેદના યથાવુત્તવિપાકવિઞ્ઞાણસમ્પયુત્તાવ. તણ્હાતિ વિપાકવેદનાપચ્ચયા જવનક્ખણે ઉપ્પન્નતણ્હા.
Veditabbānīti sahavipassanena maggena jānitabbāni. Manāyatanena tebhūmakacittameva kathitaṃ, dhammāyatanena bahiddhā tebhūmakadhammā ca, manoviññāṇena ṭhapetvā dve pañcaviññāṇāni sesaṃ bāvīsatividhaṃ lokiyavipākacittaṃ. Phassavedanā yathāvuttavipākaviññāṇasampayuttāva. Taṇhāti vipākavedanāpaccayā javanakkhaṇe uppannataṇhā.
૪૨૨. ચક્ખુ અત્તાતિ પાટિયેક્કો અનુસન્ધિ. હેટ્ઠા કથિતાનઞ્હિ દ્વિન્નં સચ્ચાનં અનત્તભાવદસ્સનત્થં અયં દેસના આરદ્ધા. તત્થ ન ઉપપજ્જતીતિ ન યુજ્જતિ. વેતીતિ વિગચ્છતિ નિરુજ્ઝતિ.
422.Cakkhu attāti pāṭiyekko anusandhi. Heṭṭhā kathitānañhi dvinnaṃ saccānaṃ anattabhāvadassanatthaṃ ayaṃ desanā āraddhā. Tattha na upapajjatīti na yujjati. Vetīti vigacchati nirujjhati.
૪૨૪. અયં ખો પન, ભિક્ખવેતિ અયમ્પિ પાટિયેક્કો અનુસન્ધિ. અયઞ્હિ દેસના તિણ્ણં ગાહાનં વસેન વટ્ટં દસ્સેતું આરદ્ધા. દુક્ખં સમુદયોતિ દ્વિન્નં સચ્ચાનં વસેન વટ્ટં દસ્સેતુન્તિપિ વદન્તિયેવ. એતં મમાતિઆદીસુ તણ્હામાનદિટ્ઠિગાહાવ વેદિતબ્બા. સમનુપસ્સતીતિ ગાહત્તયવસેન પસ્સતિ.
424.Ayaṃ kho pana, bhikkhaveti ayampi pāṭiyekko anusandhi. Ayañhi desanā tiṇṇaṃ gāhānaṃ vasena vaṭṭaṃ dassetuṃ āraddhā. Dukkhaṃ samudayoti dvinnaṃ saccānaṃ vasena vaṭṭaṃ dassetuntipi vadantiyeva. Etaṃ mamātiādīsu taṇhāmānadiṭṭhigāhāva veditabbā. Samanupassatīti gāhattayavasena passati.
એવં વટ્ટં દસ્સેત્વા ઇદાનિ તિણ્ણં ગાહાનં પટિપક્ખવસેન, નિરોધો મગ્ગોતિ ઇમેસં વા દ્વિન્નં સચ્ચાનં વસેન વિવટ્ટં દસ્સેતું અયં ખો પનાતિઆદિમાહ. નેતં મમાતિઆદીનિ તણ્હાદીનં પટિસેધવચનાનિ. સમનુપસ્સતીતિ અનિચ્ચં દુક્ખમનત્તાતિ પસ્સતિ.
Evaṃ vaṭṭaṃ dassetvā idāni tiṇṇaṃ gāhānaṃ paṭipakkhavasena, nirodho maggoti imesaṃ vā dvinnaṃ saccānaṃ vasena vivaṭṭaṃ dassetuṃ ayaṃ kho panātiādimāha. Netaṃ mamātiādīni taṇhādīnaṃ paṭisedhavacanāni. Samanupassatīti aniccaṃ dukkhamanattāti passati.
૪૨૫. એવં વિવટ્ટં દસ્સેત્વા ઇદાનિ તિણ્ણં અનુસયાનં વસેન પુન વટ્ટં દસ્સેતું ચક્ખુઞ્ચ, ભિક્ખવેતિઆદિમાહ. તત્થ અભિનન્દતીતિઆદીનિ તણ્હાદિટ્ઠિવસેનેવ વુત્તાનિ. અનુસેતીતિ અપ્પહીનો હોતિ. દુક્ખસ્સાતિ વટ્ટદુક્ખકિલેસદુક્ખસ્સ.
425. Evaṃ vivaṭṭaṃ dassetvā idāni tiṇṇaṃ anusayānaṃ vasena puna vaṭṭaṃ dassetuṃ cakkhuñca, bhikkhavetiādimāha. Tattha abhinandatītiādīni taṇhādiṭṭhivaseneva vuttāni. Anusetīti appahīno hoti. Dukkhassāti vaṭṭadukkhakilesadukkhassa.
૪૨૬. એવં તિણ્ણં અનુસયાનં વસેન વટ્ટં કથેત્વા ઇદાનિ તેસં પટિક્ખેપવસેન વિવટ્ટં દસ્સેન્તો પુન ચક્ખુઞ્ચાતિઆદિમાહ. અવિજ્જં પહાયાતિ વટ્ટમૂલિકં અવિજ્જં પજહિત્વા. વિજ્જન્તિ અરહત્તમગ્ગવિજ્જં ઉપ્પાદેત્વા.
426. Evaṃ tiṇṇaṃ anusayānaṃ vasena vaṭṭaṃ kathetvā idāni tesaṃ paṭikkhepavasena vivaṭṭaṃ dassento puna cakkhuñcātiādimāha. Avijjaṃ pahāyāti vaṭṭamūlikaṃ avijjaṃ pajahitvā. Vijjanti arahattamaggavijjaṃ uppādetvā.
૪૨૭. ઠાનમેતં વિજ્જતીતિ એત્તકેનેવ કથામગ્ગેન વટ્ટવિવટ્ટવસેન દેસનં મત્થકં પાપેત્વા પુન તદેવ સમ્પિણ્ડેત્વા દસ્સેન્તો એવં પસ્સં, ભિક્ખવેતિઆદિમાહ. સટ્ઠિમત્તાનં ભિક્ખૂનન્તિ એત્થ અનચ્છરિયમેતં, યં સયમેવ તથાગતે દેસેન્તે સટ્ઠિ ભિક્ખૂ અરહત્તં પત્તા. ઇમઞ્હિ સુત્તં ધમ્મસેનાપતિમ્હિ કથેન્તેપિ સટ્ઠિ ભિક્ખૂ અરહત્તં પત્તા, મહામોગ્ગલ્લાને કથેન્તેપિ, અસીતિમહાથેરેસુ કથેન્તેસુપિ પત્તા એવ. એતમ્પિ અનચ્છરિયં. મહાભિઞ્ઞપ્પત્તા હિ તે સાવકા.
427.Ṭhānametaṃ vijjatīti ettakeneva kathāmaggena vaṭṭavivaṭṭavasena desanaṃ matthakaṃ pāpetvā puna tadeva sampiṇḍetvā dassento evaṃ passaṃ, bhikkhavetiādimāha. Saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnanti ettha anacchariyametaṃ, yaṃ sayameva tathāgate desente saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Imañhi suttaṃ dhammasenāpatimhi kathentepi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā, mahāmoggallāne kathentepi, asītimahātheresu kathentesupi pattā eva. Etampi anacchariyaṃ. Mahābhiññappattā hi te sāvakā.
અપરભાગે પન તમ્બપણ્ણિદીપે માલેય્યદેવત્થેરો નામ હેટ્ઠા લોહપાસાદે ઇદં સુત્તં કથેસિ. તદાપિ સટ્ઠિ ભિક્ખૂ અરહત્તં પત્તા. યથા ચ લોહપાસાદે, એવં થેરો મહામણ્ડપેપિ ઇદં સુત્તં કથેસિ. મહાવિહારા નિક્ખમિત્વા ચેતિયપબ્બતં ગતો, તત્થાપિ કથેસિ. તતો સાકિયવંસવિહારે, કૂટાલિવિહારે, અન્તરસોબ્ભે, મુત્તઙ્ગણે, વાતકપબ્બતે, પાચિનઘરકે, દીઘવાપિયં, લોકન્દરે, નોમણ્ડલતલે કથેસિ. તેસુપિ ઠાનેસુ સટ્ઠિ સટ્ઠિ ભિક્ખૂ અરહત્તં પત્તા. તતો નિક્ખમિત્વા પન થેરો ચિત્તલપબ્બતં ગતો. તદા ચ ચિત્તલપબ્બતવિહારે અતિરેકસટ્ઠિવસ્સો મહાથેરો, પોક્ખરણિયં કુરુવકતિત્થં નામ પટિચ્છન્નટ્ઠાનં અત્થિ, તત્થ થેરો ન્હાયિસ્સામીતિ ઓતિણ્ણો. દેવત્થેરો તસ્સ સન્તિકં ગન્ત્વા ન્હાપેમિ, ભન્તેતિ આહ. થેરો પટિસન્થારેનેવ – ‘‘માલેય્યદેવો નામ અત્થીતિ વદન્તિ, સો અયં ભવિસ્સતી’’તિ ઞત્વા ત્વં દેવોતિ આહ. આમ, ભન્તેતિ. સટ્ઠિવસ્સદ્ધાનં મે, આવુસો, કોચિ સરીરં હત્થેન ફુસિતું નામ ન લભિ, ત્વં પન ન્હાપેહીતિ ઉત્તરિત્વા તીરે નિસીદિ.
Aparabhāge pana tambapaṇṇidīpe māleyyadevatthero nāma heṭṭhā lohapāsāde idaṃ suttaṃ kathesi. Tadāpi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Yathā ca lohapāsāde, evaṃ thero mahāmaṇḍapepi idaṃ suttaṃ kathesi. Mahāvihārā nikkhamitvā cetiyapabbataṃ gato, tatthāpi kathesi. Tato sākiyavaṃsavihāre, kūṭālivihāre, antarasobbhe, muttaṅgaṇe, vātakapabbate, pācinagharake, dīghavāpiyaṃ, lokandare, nomaṇḍalatale kathesi. Tesupi ṭhānesu saṭṭhi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Tato nikkhamitvā pana thero cittalapabbataṃ gato. Tadā ca cittalapabbatavihāre atirekasaṭṭhivasso mahāthero, pokkharaṇiyaṃ kuruvakatitthaṃ nāma paṭicchannaṭṭhānaṃ atthi, tattha thero nhāyissāmīti otiṇṇo. Devatthero tassa santikaṃ gantvā nhāpemi, bhanteti āha. Thero paṭisanthāreneva – ‘‘māleyyadevo nāma atthīti vadanti, so ayaṃ bhavissatī’’ti ñatvā tvaṃ devoti āha. Āma, bhanteti. Saṭṭhivassaddhānaṃ me, āvuso, koci sarīraṃ hatthena phusituṃ nāma na labhi, tvaṃ pana nhāpehīti uttaritvā tīre nisīdi.
થેરો સબ્બમ્પિ હત્થપાદાદિપરિકમ્મં કત્વા મહાથેરં ન્હાપેસિ. તં દિવસઞ્ચ ધમ્મસ્સવનદિવસો હોતિ. અથ મહાથેરો – ‘‘દેવ અમ્હાકં ધમ્મદાનં દાતું વટ્ટતી’’તિ આહ. થેરો સાધુ, ભન્તેતિ સમ્પટિચ્છિ. અત્થઙ્ગતે સૂરિયે ધમ્મસ્સવનં ઘોસેસું. અતિક્કન્તસટ્ઠિવસ્સાવ સટ્ઠિ મહાથેરા ધમ્મસ્સવનત્થં અગમંસુ. દેવત્થેરો સરભાણાવસાને ઇમં સુત્તં આરભિ, સુત્તન્તપરિયોસાને ચ સટ્ઠિ મહાથેરા અરહત્તં પાપુણિંસુ. તતો તિસ્સમહાવિહારં ગન્ત્વા કથેસિ, તસ્મિમ્પિ સટ્ઠિ થેરા. તતો નાગમહાવિહારે કાળકચ્છગામે કથેસિ, તસ્મિમ્પિ સટ્ઠિ થેરા. તતો કલ્યાણિં ગન્ત્વા તત્થ ચાતુદ્દસે હેટ્ઠાપાસાદે કથેસિ, તસ્મિમ્પિ સટ્ઠિ થેરા. ઉપોસથદિવસે ઉપરિપાસાદે કથેસિ, તસ્મિમ્પિ સટ્ઠિ થેરાતિ એવં દેવત્થેરેયેવ ઇદં સુત્તં કથેન્તે સટ્ઠિટ્ઠાનેસુ સટ્ઠિ સટ્ઠિ જના અરહત્તં પત્તા.
Thero sabbampi hatthapādādiparikammaṃ katvā mahātheraṃ nhāpesi. Taṃ divasañca dhammassavanadivaso hoti. Atha mahāthero – ‘‘deva amhākaṃ dhammadānaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Thero sādhu, bhanteti sampaṭicchi. Atthaṅgate sūriye dhammassavanaṃ ghosesuṃ. Atikkantasaṭṭhivassāva saṭṭhi mahātherā dhammassavanatthaṃ agamaṃsu. Devatthero sarabhāṇāvasāne imaṃ suttaṃ ārabhi, suttantapariyosāne ca saṭṭhi mahātherā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tato tissamahāvihāraṃ gantvā kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Tato nāgamahāvihāre kāḷakacchagāme kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Tato kalyāṇiṃ gantvā tattha cātuddase heṭṭhāpāsāde kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Uposathadivase uparipāsāde kathesi, tasmimpi saṭṭhi therāti evaṃ devatthereyeva idaṃ suttaṃ kathente saṭṭhiṭṭhānesu saṭṭhi saṭṭhi janā arahattaṃ pattā.
અમ્બિલકાળકવિહારે પન તિપિટકચૂળનાગત્થેરે ઇમં સુત્તં કથેન્તે મનુસ્સપરિસા ગાવુતં અહોસિ, દેવપરિસા યોજનિકા. સુત્તપરિયોસાને સહસ્સભિક્ખૂ અરહત્તં પત્તા, દેવેસુ પન તતો તતો એકેકોવ પુથુજ્જનો અહોસીતિ.
Ambilakāḷakavihāre pana tipiṭakacūḷanāgatthere imaṃ suttaṃ kathente manussaparisā gāvutaṃ ahosi, devaparisā yojanikā. Suttapariyosāne sahassabhikkhū arahattaṃ pattā, devesu pana tato tato ekekova puthujjano ahosīti.
પપઞ્ચસૂદનિયા મજ્ઝિમનિકાયટ્ઠકથાય
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
છછક્કસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Chachakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૬. છછક્કસુત્તં • 6. Chachakkasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૬. છછક્કસુત્તવણ્ણના • 6. Chachakkasuttavaṇṇanā
