Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
૭. ચિત્તટ્ઠિતિકથાવણ્ણના
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
૩૩૫. એવન્તિ ‘‘એકચિત્તં યાવતાયુકં તિટ્ઠતી’’તિ વુત્તાકારેન. અઞ્ઞત્થાતિ અરૂપભવતો અઞ્ઞસ્મિં. એતેનાતિ ‘‘એકમેવ ચિત્તં આરુપ્પે તિટ્ઠતિ , યાવતાયુકં તિટ્ઠતી’’તિ એવંવાદિના દુતિયાપિ અડ્ઢકથા પસ્સિતબ્બા પઠમકથાય ચિરકાલાવટ્ઠાનવચનસ્સ અઞ્ઞદત્થુ ભાવવિભાવનતોતિ અધિપ્પાયો. પુરિમાયાતિ ‘‘યાવતાયુકં તિટ્ઠતી’’તિ પઞ્હતો પુરિમાય. તત્થ હિ ‘‘વસ્સસતં તિટ્ઠતી’’તિ પુચ્છાય ‘‘આમન્તા’’તિ અનુઞ્ઞા કતા, પચ્છિમાયં પન ‘‘મનુસ્સાનં એકં ચિત્તં યાવતાયુકં તિટ્ઠતી’’તિ ‘‘ન હેવં વત્તબ્બે’’તિ પટિક્ખેપો કતો. અવિરોધો વિભાવેતબ્બો, યતો તત્થેવ અનુઞ્ઞા કતા, ન પચ્છાતિ અધિપ્પાયો . વસ્સસતાદીતિ ચ આદિ-સદ્દેન ન કેવલં ‘‘દ્વે વસ્સસતાની’’તિ એવમાદિયેવ સઙ્ગહિતં, અથ ખો ‘‘એકં ચિત્તં દિવસં તિટ્ઠતી’’તિ એવમાદિપીતિ દટ્ઠબ્બં. ‘‘મુહુત્તં મુહુત્તં ઉપ્પજ્જતીતિ પઞ્હો સકવાદિના પુચ્છિતો વિય વુત્તો’’તિ ઇદં વિચારેતબ્બં. ‘‘મુહુત્તં મુહુત્તં ઉપ્પજ્જતી’’તિ પઞ્હો પરવાદિસ્સ. ‘‘ઉપ્પાદવયધમ્મિનો’’તિઆદિસુત્તત્થવસેન પટિઞ્ઞા સકવાદિસ્સાતિ હિ વુત્તં.
335. Evanti ‘‘ekacittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti vuttākārena. Aññatthāti arūpabhavato aññasmiṃ. Etenāti ‘‘ekameva cittaṃ āruppe tiṭṭhati , yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti evaṃvādinā dutiyāpi aḍḍhakathā passitabbā paṭhamakathāya cirakālāvaṭṭhānavacanassa aññadatthu bhāvavibhāvanatoti adhippāyo. Purimāyāti ‘‘yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti pañhato purimāya. Tattha hi ‘‘vassasataṃ tiṭṭhatī’’ti pucchāya ‘‘āmantā’’ti anuññā katā, pacchimāyaṃ pana ‘‘manussānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti ‘‘na hevaṃ vattabbe’’ti paṭikkhepo kato. Avirodho vibhāvetabbo, yato tattheva anuññā katā, na pacchāti adhippāyo . Vassasatādīti ca ādi-saddena na kevalaṃ ‘‘dve vassasatānī’’ti evamādiyeva saṅgahitaṃ, atha kho ‘‘ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatī’’ti evamādipīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañho sakavādinā pucchito viya vutto’’ti idaṃ vicāretabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatī’’ti pañho paravādissa. ‘‘Uppādavayadhammino’’tiādisuttatthavasena paṭiññā sakavādissāti hi vuttaṃ.
ચિત્તટ્ઠિતિકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૧૬) ૭. ચિત્તટ્ઠિતિકથા • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૭. ચિત્તટ્ઠિતિકથાવણ્ણના • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૭. ચિત્તટ્ઠિતિકથાવણ્ણના • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā