Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૧. ચીવરસુત્તં
11. Cīvarasuttaṃ
૧૫૪. એકં સમયં આયસ્મા મહાકસ્સપો રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા આનન્દો દક્ખિણગિરિસ્મિં ચારિકં ચરતિ મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં.
154. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā ānando dakkhiṇagirismiṃ cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ.
તેન ખો પન સમયેન આયસ્મતો આનન્દસ્સ તિંસમત્તા સદ્ધિવિહારિનો ભિક્ખૂ સિક્ખં પચ્ચક્ખાય હીનાયાવત્તા ભવન્તિ યેભુય્યેન કુમારભૂતા. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો દક્ખિણગિરિસ્મિં યથાભિરન્તં ચારિકં ચરિત્વા યેન રાજગહં વેળુવનં કલન્દકનિવાપો યેનાયસ્મા મહાકસ્સપો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો આયસ્મન્તં આનન્દં આયસ્મા મહાકસ્સપો એતદવોચ – ‘‘કતિ નુ ખો, આવુસો આનન્દ, અત્થવસે પટિચ્ચ ભગવતા કુલેસુ તિકભોજનં પઞ્ઞત્ત’’ન્તિ?
Tena kho pana samayena āyasmato ānandassa tiṃsamattā saddhivihārino bhikkhū sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattā bhavanti yebhuyyena kumārabhūtā. Atha kho āyasmā ānando dakkhiṇagirismiṃ yathābhirantaṃ cārikaṃ caritvā yena rājagahaṃ veḷuvanaṃ kalandakanivāpo yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ āyasmā mahākassapo etadavoca – ‘‘kati nu kho, āvuso ānanda, atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññatta’’nti?
‘‘તયો ખો, ભન્તે કસ્સપ, અત્થવસે પટિચ્ચ ભગવતા કુલેસુ તિકભોજનં પઞ્ઞત્તં – દુમ્મઙ્કૂનં પુગ્ગલાનં નિગ્ગહાય પેસલાનં ભિક્ખૂનં ફાસુવિહારાય, મા પાપિચ્છા પક્ખં નિસ્સાય સઙ્ઘં ભિન્દેય્યું 1, કુલાનુદ્દયતાય ચ. ઇમે ખો, ભન્તે કસ્સપ, તયો અત્થવસે પટિચ્ચ ભગવતા કુલેસુ તિકભોજનં પઞ્ઞત્ત’’ન્તિ.
‘‘Tayo kho, bhante kassapa, atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattaṃ – dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, mā pāpicchā pakkhaṃ nissāya saṅghaṃ bhindeyyuṃ 2, kulānuddayatāya ca. Ime kho, bhante kassapa, tayo atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññatta’’nti.
‘‘અથ કિઞ્ચરહિ ત્વં, આવુસો આનન્દ, ઇમેહિ નવેહિ ભિક્ખૂહિ ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારેહિ ભોજને અમત્તઞ્ઞૂહિ જાગરિયં અનનુયુત્તેહિ સદ્ધિં ચારિકં ચરસિ? સસ્સઘાતં મઞ્ઞે ચરસિ, કુલૂપઘાતં મઞ્ઞે ચરસિ. ઓલુજ્જતિ 3 ખો તે, આવુસો આનન્દ, પરિસા; પલુજ્જન્તિ ખો તે, આવુસો, નવપ્પાયા. ન વાયં કુમારકો મત્તમઞ્ઞાસી’’તિ.
‘‘Atha kiñcarahi tvaṃ, āvuso ānanda, imehi navehi bhikkhūhi indriyesu aguttadvārehi bhojane amattaññūhi jāgariyaṃ ananuyuttehi saddhiṃ cārikaṃ carasi? Sassaghātaṃ maññe carasi, kulūpaghātaṃ maññe carasi. Olujjati 4 kho te, āvuso ānanda, parisā; palujjanti kho te, āvuso, navappāyā. Na vāyaṃ kumārako mattamaññāsī’’ti.
‘‘અપિ મે, ભન્તે કસ્સપ, સિરસ્મિં પલિતાનિ જાતાનિ. અથ ચ પન મયં અજ્જાપિ આયસ્મતો મહાકસ્સપસ્સ કુમારકવાદા ન મુચ્ચામા’’તિ. ‘‘તથા હિ પન ત્વં, આવુસો આનન્દ, ઇમેહિ નવેહિ ભિક્ખૂહિ ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારેહિ ભોજને અમત્તઞ્ઞૂહિ જાગરિયં અનનુયુત્તેહિ સદ્ધિં ચારિકં ચરસિ, સસ્સઘાતં મઞ્ઞે ચરસિ, કુલૂપઘાતં મઞ્ઞે ચરસિ. ઓલુજ્જતિ ખો તે, આવુસો આનન્દ, પરિસા; પલુજ્જન્તિ ખો તે, આવુસો, નવપ્પાયા. 5 ન વાયં કુમારકો મત્તમઞ્ઞાસી’’તિ.
‘‘Api me, bhante kassapa, sirasmiṃ palitāni jātāni. Atha ca pana mayaṃ ajjāpi āyasmato mahākassapassa kumārakavādā na muccāmā’’ti. ‘‘Tathā hi pana tvaṃ, āvuso ānanda, imehi navehi bhikkhūhi indriyesu aguttadvārehi bhojane amattaññūhi jāgariyaṃ ananuyuttehi saddhiṃ cārikaṃ carasi, sassaghātaṃ maññe carasi, kulūpaghātaṃ maññe carasi. Olujjati kho te, āvuso ānanda, parisā; palujjanti kho te, āvuso, navappāyā. 6 Na vāyaṃ kumārako mattamaññāsī’’ti.
અસ્સોસિ ખો થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની – ‘‘અય્યેન કિર મહાકસ્સપેન અય્યો આનન્દો વેદેહમુનિ કુમારકવાદેન અપસાદિતો’’તિ.
Assosi kho thullanandā bhikkhunī – ‘‘ayyena kira mahākassapena ayyo ānando vedehamuni kumārakavādena apasādito’’ti.
અથ ખો થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની અનત્તમના અનત્તમનવાચં નિચ્છારેસિ – ‘‘કિં પન અય્યો મહાકસ્સપો અઞ્ઞતિત્થિયપુબ્બો સમાનો અય્યં આનન્દં વેદેહમુનિં કુમારકવાદેન અપસાદેતબ્બં મઞ્ઞતી’’તિ! અસ્સોસિ ખો આયસ્મા મહાકસ્સપો થુલ્લનન્દાય ભિક્ખુનિયા ઇમં વાચં ભાસમાનાય.
Atha kho thullanandā bhikkhunī anattamanā anattamanavācaṃ nicchāresi – ‘‘kiṃ pana ayyo mahākassapo aññatitthiyapubbo samāno ayyaṃ ānandaṃ vedehamuniṃ kumārakavādena apasādetabbaṃ maññatī’’ti! Assosi kho āyasmā mahākassapo thullanandāya bhikkhuniyā imaṃ vācaṃ bhāsamānāya.
અથ ખો આયસ્મા મહાકસ્સપો આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચ – ‘‘તગ્ઘાવુસો આનન્દ, થુલ્લનન્દાય ભિક્ખુનિયા સહસા અપ્પટિસઙ્ખા વાચા ભાસિતા. યત્વાહં, આવુસો, કેસમસ્સું ઓહારેત્વા કાસાયાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો, નાભિજાનામિ અઞ્ઞં સત્થારં ઉદ્દિસિતા 7, અઞ્ઞત્ર તેન ભગવતા અરહતા સમ્માસમ્બુદ્ધેન. પુબ્બે મે, આવુસો, અગારિકભૂતસ્સ સતો એતદહોસિ – ‘સમ્બાધો ઘરાવાસો રજાપથો 8, અબ્ભોકાસો પબ્બજ્જા. નયિદં સુકરં અગારં અજ્ઝાવસતા એકન્તપરિપુણ્ણં એકન્તપરિસુદ્ધં સઙ્ખલિખિતં બ્રહ્મચરિયં ચરિતું. યંનૂનાહં કેસમસ્સું ઓહારેત્વા કાસાયાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજેય્ય’ન્તિ. સો ખ્વાહં, આવુસો, અપરેન સમયેન પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટિં કારેત્વા 9 યે લોકે અરહન્તો તે ઉદ્દિસ્સ કેસમસ્સું ઓહારેત્વા કાસાયાનિ વત્થાનિ અચ્છાદેત્વા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિં.
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘tagghāvuso ānanda, thullanandāya bhikkhuniyā sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā. Yatvāhaṃ, āvuso, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, nābhijānāmi aññaṃ satthāraṃ uddisitā 10, aññatra tena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena. Pubbe me, āvuso, agārikabhūtassa sato etadahosi – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho 11, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So khvāhaṃ, āvuso, aparena samayena paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ kāretvā 12 ye loke arahanto te uddissa kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ.
સો એવં પબ્બજિતો સમાનો અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્નો અદ્દસં ભગવન્તં અન્તરા ચ રાજગહં અન્તરા ચ નાળન્દં બહુપુત્તે ચેતિયે નિસિન્નં. દિસ્વાન મે એતદહોસિ – ‘સત્થારઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં, ભગવન્તમેવ પસ્સેય્યં; સુગતઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં, ભગવન્તમેવ પસ્સેય્યં; સમ્માસમ્બુદ્ધઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં; ભગવન્તમેવ પસ્સેય્ય’ન્તિ. સો ખ્વાહં, આવુસો, તત્થેવ ભગવતો પાદેસુ સિરસા નિપતિત્વા ભગવન્તં એતદવોચં – ‘સત્થા મે, ભન્તે, ભગવા, સાવકોહમસ્મિ; સત્થા મે, ભન્તે, ભગવા, સાવકોહમસ્મી’તિ . એવં વુત્તે મં, આવુસો, ભગવા એતદવોચ – ‘યો ખો, કસ્સપ, એવં સબ્બચેતસા સમન્નાગતં સાવકં અજાનઞ્ઞેવ વદેય્ય જાનામીતિ, અપસ્સઞ્ઞેવ વદેય્ય પસ્સામીતિ, મુદ્ધાપિ તસ્સ વિપતેય્ય. અહં ખો પન, કસ્સપ, જાનઞ્ઞેવ વદામિ જાનામીતિ, પસ્સઞ્ઞેવ વદામિ પસ્સામી’તિ.
So evaṃ pabbajito samāno addhānamaggappaṭipanno addasaṃ bhagavantaṃ antarā ca rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ bahuputte cetiye nisinnaṃ. Disvāna me etadahosi – ‘satthārañca vatāhaṃ passeyyaṃ, bhagavantameva passeyyaṃ; sugatañca vatāhaṃ passeyyaṃ, bhagavantameva passeyyaṃ; sammāsambuddhañca vatāhaṃ passeyyaṃ; bhagavantameva passeyya’nti. So khvāhaṃ, āvuso, tattheva bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocaṃ – ‘satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmi; satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmī’ti . Evaṃ vutte maṃ, āvuso, bhagavā etadavoca – ‘yo kho, kassapa, evaṃ sabbacetasā samannāgataṃ sāvakaṃ ajānaññeva vadeyya jānāmīti, apassaññeva vadeyya passāmīti, muddhāpi tassa vipateyya. Ahaṃ kho pana, kassapa, jānaññeva vadāmi jānāmīti, passaññeva vadāmi passāmī’ti.
તસ્માતિહ તે, કસ્સપ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘તિબ્બં મે હિરોત્તપ્પં પચ્ચુપટ્ઠિતં ભવિસ્સતિ થેરેસુ નવેસુ મજ્ઝિમેસૂ’તિ. એવઞ્હિ તે, કસ્સપ, સિક્ખિતબ્બં.
Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘tibbaṃ me hirottappaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavissati theresu navesu majjhimesū’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ.
તસ્માતિહ તે, કસ્સપ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘યં કિઞ્ચિ ધમ્મં સુણિસ્સામિ કુસલૂપસંહિતં સબ્બં તં અટ્ઠિં કત્વા મનસિ કરિત્વા સબ્બચેતસા સમન્નાહરિત્વા ઓહિતસોતો ધમ્મં સુણિસ્સામી’તિ. એવઞ્હિ તે, કસ્સપ, સિક્ખિતબ્બં.
Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yaṃ kiñci dhammaṃ suṇissāmi kusalūpasaṃhitaṃ sabbaṃ taṃ aṭṭhiṃ katvā manasi karitvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇissāmī’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ.
તસ્માતિહ તે, કસ્સપ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘સાતસહગતા ચ મે કાયગતાસતિ ન વિજહિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, કસ્સપ, સિક્ખિતબ્બન્તિ.
Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘sātasahagatā ca me kāyagatāsati na vijahissatī’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbanti.
‘‘અથ ખો મં, આવુસો, ભગવા ઇમિના ઓવાદેન ઓવદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ. સત્તાહમેવ ખ્વાહં, આવુસો, સરણો 13 રટ્ઠપિણ્ડં ભુઞ્જિં’’. અટ્ઠમિયા અઞ્ઞા ઉદપાદિ.
‘‘Atha kho maṃ, āvuso, bhagavā iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Sattāhameva khvāhaṃ, āvuso, saraṇo 14 raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjiṃ’’. Aṭṭhamiyā aññā udapādi.
‘‘અથ ખો, આવુસો, ભગવા મગ્ગા ઓક્કમ્મ યેન અઞ્ઞતરં રુક્ખમૂલં તેનુપસઙ્કમિ. અથ ખ્વાહં, આવુસો, પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટિં ચતુગ્ગુણં પઞ્ઞપેત્વા ભગવન્તં એતદવોચં – ‘ઇધ, ભન્તે, ભગવા નિસીદતુ, યં મમસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાયા’તિ. નિસીદિ ખો, આવુસો, ભગવા પઞ્ઞત્તે આસને. નિસજ્જ ખો મં, આવુસો, ભગવા એતદવોચ – ‘મુદુકા ખો ત્યાયં, કસ્સપ, પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટી’તિ. ‘પટિગ્ગણ્હાતુ મે, ભન્તે, ભગવા પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટિં અનુકમ્પં ઉપાદાયા’તિ. ‘ધારેસ્સસિ પન મે ત્વં, કસ્સપ, સાણાનિ પંસુકૂલાનિ નિબ્બસનાની’તિ. ‘ધારેસ્સામહં, ભન્તે, ભગવતો સાણાનિ પંસુકૂલાનિ નિબ્બસનાની’તિ. ‘‘સો ખ્વાહં, આવુસો, પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટિં ભગવતો પાદાસિં. અહં પન ભગવતો સાણાનિ પંસુકૂલાનિ નિબ્બસનાનિ પટિપજ્જિં’’.
‘‘Atha kho, āvuso, bhagavā maggā okkamma yena aññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami. Atha khvāhaṃ, āvuso, paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ catugguṇaṃ paññapetvā bhagavantaṃ etadavocaṃ – ‘idha, bhante, bhagavā nisīdatu, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. Nisīdi kho, āvuso, bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho maṃ, āvuso, bhagavā etadavoca – ‘mudukā kho tyāyaṃ, kassapa, paṭapilotikānaṃ saṅghāṭī’ti. ‘Paṭiggaṇhātu me, bhante, bhagavā paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ anukampaṃ upādāyā’ti. ‘Dhāressasi pana me tvaṃ, kassapa, sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’ti. ‘Dhāressāmahaṃ, bhante, bhagavato sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’ti. ‘‘So khvāhaṃ, āvuso, paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ bhagavato pādāsiṃ. Ahaṃ pana bhagavato sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanāni paṭipajjiṃ’’.
‘‘યઞ્હિ તં, આવુસો, સમ્મા વદમાનો વદેય્ય – ‘ભગવતો પુત્તો ઓરસો મુખતો જાતો ધમ્મજો ધમ્મનિમ્મિતો ધમ્મદાયાદો, પટિગ્ગહિતાનિ 15 સાણાનિ પંસુકૂલાનિ નિબ્બસનાની’તિ, મમં તં સમ્મા વદમાનો વદેય્ય – ‘ભગવતો પુત્તો ઓરસો મુખતો જાતો ધમ્મજો ધમ્મનિમ્મિતો ધમ્મદાયાદો, પટિગ્ગહિતાનિ સાણાનિ પંસુકૂલાનિ નિબ્બસનાની’’’તિ.
‘‘Yañhi taṃ, āvuso, sammā vadamāno vadeyya – ‘bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo, paṭiggahitāni 16 sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’ti, mamaṃ taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo, paṭiggahitāni sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’’’ti.
‘‘અહં ખો, આવુસો, યાવદેવ આકઙ્ખામિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ. અહં ખો, આવુસો, યાવદે આકઙ્ખામિ…પે॰… (નવન્નં અનુપુબ્બવિહારસમાપત્તિનં પઞ્ચન્નઞ્ચ અભિઞ્ઞાનં એવં વિત્થારો વેદિતબ્બો) .
‘‘Ahaṃ kho, āvuso, yāvadeva ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ahaṃ kho, āvuso, yāvade ākaṅkhāmi…pe… (navannaṃ anupubbavihārasamāpattinaṃ pañcannañca abhiññānaṃ evaṃ vitthāro veditabbo) .
‘‘અહં ખો, આવુસો, આસવાનં ખયા અનાસવં ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ; સત્તરતનં વા, આવુસો, નાગં અડ્ઢટ્ઠમરતનં વા તાલપત્તિકાય છાદેતબ્બં મઞ્ઞેય્ય, યો મે છ અભિઞ્ઞા છાદેતબ્બં મઞ્ઞેય્યા’’તિ.
‘‘Ahaṃ kho, āvuso, āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmi; sattaratanaṃ vā, āvuso, nāgaṃ aḍḍhaṭṭhamaratanaṃ vā tālapattikāya chādetabbaṃ maññeyya, yo me cha abhiññā chādetabbaṃ maññeyyā’’ti.
ચવિત્થ ચ પન થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની બ્રહ્મચરિયમ્હાતિ. એકાદસમં.
Cavittha ca pana thullanandā bhikkhunī brahmacariyamhāti. Ekādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૧. ચીવરસુત્તવણ્ણના • 11. Cīvarasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧૧. ચીવરસુત્તવણ્ણના • 11. Cīvarasuttavaṇṇanā