Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
૧૦. ચોદકચુદિતકપટિસંયુત્તકથા
10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
૪૦૧. ‘‘અધમ્મચોદકસ્સ, ભન્તે, ભિક્ખુનો કતીહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ? ‘‘અધમ્મચોદકસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો પઞ્ચહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો – અકાલેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો કાલેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; અભૂતેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો ભૂતેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; ફરુસેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો સણ્હેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; અનત્થસંહિતેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો અત્થસંહિતેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; દોસન્તરો આયસ્મા ચોદેસિ, નો મેત્તચિત્તો, અલં તે વિપ્પટિસારાયાતિ. અધમ્મચોદકસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો ઇમેહિ પઞ્ચહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો. તં કિસ્સ હેતુ? યથા ન અઞ્ઞોપિ ભિક્ખુ અભૂતેન ચોદેતબ્બં મઞ્ઞેય્યા’’તિ.
401. ‘‘Adhammacodakassa, bhante, bhikkhuno katīhākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Adhammacodakassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo – akālenāyasmā codesi, no kālena, alaṃ te vippaṭisārāya; abhūtenāyasmā codesi, no bhūtena, alaṃ te vippaṭisārāya; pharusenāyasmā codesi, no saṇhena, alaṃ te vippaṭisārāya; anatthasaṃhitenāyasmā codesi, no atthasaṃhitena, alaṃ te vippaṭisārāya; dosantaro āyasmā codesi, no mettacitto, alaṃ te vippaṭisārāyāti. Adhammacodakassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo. Taṃ kissa hetu? Yathā na aññopi bhikkhu abhūtena codetabbaṃ maññeyyā’’ti.
‘‘અધમ્મચુદિતસ્સ પન, ભન્તે, ભિક્ખુનો કતિહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ? ‘‘અધમ્મચુદિતસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો પઞ્ચહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો – અકાલેનાયસ્મા ચુદિતો, નો કાલેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; અભૂતેનાયસ્મા ચુદિતો, નો ભૂતેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; ફરુસેનાયસ્મા ચુદિતો , નો સણ્હેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; અનત્થસંહિતેનાયસ્મા ચુદિતો, નો અત્થસંહિતેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; દોસન્તરેનાયસ્મા ચુદિતો, નો મેત્તચિત્તેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાયાતિ. અધમ્મચુદિતસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો ઇમેહિ પઞ્ચહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ.
‘‘Adhammacuditassa pana, bhante, bhikkhuno katihākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Adhammacuditassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo – akālenāyasmā cudito, no kālena, alaṃ te avippaṭisārāya; abhūtenāyasmā cudito, no bhūtena, alaṃ te avippaṭisārāya; pharusenāyasmā cudito , no saṇhena, alaṃ te avippaṭisārāya; anatthasaṃhitenāyasmā cudito, no atthasaṃhitena, alaṃ te avippaṭisārāya; dosantarenāyasmā cudito, no mettacittena, alaṃ te avippaṭisārāyāti. Adhammacuditassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti.
‘‘ધમ્મચોદકસ્સ, ભન્તે, ભિક્ખુનો કતિહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ? ‘‘ધમ્મચોદકસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો પઞ્ચહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો – કાલેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો અકાલેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; ભૂતેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો અભૂતેન , અલં તે અવિપ્પટિસારાય; સણ્હેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો ફરુસેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; અત્થસંહિતેનાયસ્મા ચોદેસિ, નો અનત્થસંહિતેન, અલં તે અવિપ્પટિસારાય; મેત્તચિત્તો આયસ્મા ચોદેસિ, નો દોસન્તરો, અલં તે અવિપ્પટિસારાયાતિ. ધમ્મચોદકસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો ઇમેહિ પઞ્ચહાકારેહિ અવિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો. તં કિસ્સ હેતુ? યથા અઞ્ઞોપિ ભિક્ખુ ભૂતેન ચોદેતબ્બં મઞ્ઞેય્યા’’તિ.
‘‘Dhammacodakassa, bhante, bhikkhuno katihākārehi avippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Dhammacodakassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo – kālenāyasmā codesi, no akālena, alaṃ te avippaṭisārāya; bhūtenāyasmā codesi, no abhūtena , alaṃ te avippaṭisārāya; saṇhenāyasmā codesi, no pharusena, alaṃ te avippaṭisārāya; atthasaṃhitenāyasmā codesi, no anatthasaṃhitena, alaṃ te avippaṭisārāya; mettacitto āyasmā codesi, no dosantaro, alaṃ te avippaṭisārāyāti. Dhammacodakassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi avippaṭisāro upadahātabbo. Taṃ kissa hetu? Yathā aññopi bhikkhu bhūtena codetabbaṃ maññeyyā’’ti.
‘‘ધમ્મચુદિતસ્સ પન, ભન્તે, ભિક્ખુનો કતિહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ? ‘‘ધમ્મચુદિતસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો પઞ્ચહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો – કાલેનાયસ્મા ચુદિતો, નો અકાલેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; ભૂતેનાયસ્મા ચુદિતો, નો અભૂતેન , અલં તે વિપ્પટિસારાય; સણ્હેનાયસ્મા ચુદિતો, નો ફરુસેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; અત્થસંહિતેનાયસ્મા ચુદિતો, નો અનત્થસંહિતેન, અલં તે વિપ્પટિસારાય; મેત્તચિત્તેનાયસ્મા ચુદિતો, નો દોસન્તરેન, અલં તે વિપ્પટિસારાયાતિ. ધમ્મચુદિતસ્સ, ઉપાલિ, ભિક્ખુનો ઇમેહિ પઞ્ચહાકારેહિ વિપ્પટિસારો ઉપદહાતબ્બો’’તિ.
‘‘Dhammacuditassa pana, bhante, bhikkhuno katihākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti? ‘‘Dhammacuditassa, upāli, bhikkhuno pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo – kālenāyasmā cudito, no akālena, alaṃ te vippaṭisārāya; bhūtenāyasmā cudito, no abhūtena , alaṃ te vippaṭisārāya; saṇhenāyasmā cudito, no pharusena, alaṃ te vippaṭisārāya; atthasaṃhitenāyasmā cudito, no anatthasaṃhitena, alaṃ te vippaṭisārāya; mettacittenāyasmā cudito, no dosantarena, alaṃ te vippaṭisārāyāti. Dhammacuditassa, upāli, bhikkhuno imehi pañcahākārehi vippaṭisāro upadahātabbo’’ti.
1 ‘‘ચોદકેન, ભન્તે, ભિક્ખુના પરં ચોદેતુકામેન કતિ ધમ્મે અજ્ઝત્તં મનસિ કરિત્વા પરો ચોદેતબ્બો’’તિ? ‘‘ચોદકેનુપાલિ, ભિક્ખુના પરં ચોદેતુકામેન પઞ્ચ ધમ્મે અજ્ઝત્તં મનસિ કરિત્વા પરો ચોદેતબ્બો – કારુઞ્ઞતા, હિતેસિતા, અનુકમ્પિતા, 2 આપત્તિવુટ્ઠાનતા, વિનયપુરેક્ખારતાતિ. ચોદકેનુપાલિ, ભિક્ખુના પરં ચોદેતુકામેન ઇમે પઞ્ચ ધમ્મે અજ્ઝત્તં મનસિ કરિત્વા પરો ચોદેતબ્બો’’તિ.
3 ‘‘Codakena, bhante, bhikkhunā paraṃ codetukāmena kati dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo’’ti? ‘‘Codakenupāli, bhikkhunā paraṃ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo – kāruññatā, hitesitā, anukampitā, 4 āpattivuṭṭhānatā, vinayapurekkhāratāti. Codakenupāli, bhikkhunā paraṃ codetukāmena ime pañca dhamme ajjhattaṃ manasi karitvā paro codetabbo’’ti.
‘‘ચુદિતેન પન, ભન્તે, ભિક્ખુના કતિસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાતબ્બ’’ન્તિ? ‘‘ચુદિતેનુપાલિ, ભિક્ખુના દ્વીસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાતબ્બં – સચ્ચે ચ અકુપ્પે ચા’’તિ.
‘‘Cuditena pana, bhante, bhikkhunā katisu dhammesu patiṭṭhātabba’’nti? ‘‘Cuditenupāli, bhikkhunā dvīsu dhammesu patiṭṭhātabbaṃ – sacce ca akuppe cā’’ti.
દુતિયભાણવારો નિટ્ઠિતો.
Dutiyabhāṇavāro niṭṭhito.
પાતિમોક્ખટ્ઠપનક્ખન્ધકો નવમો.
Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhako navamo.
ઇમમ્હિ ખન્ધકે વત્થૂ તિંસ.
Imamhi khandhake vatthū tiṃsa.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
ઉપોસથે યાવતિકં, પાપભિક્ખુ ન નિક્ખમિ;
Uposathe yāvatikaṃ, pāpabhikkhu na nikkhami;
મોગ્ગલ્લાનેન નિચ્છુદ્ધો, અચ્છેરા જિનસાસને.
Moggallānena nicchuddho, accherā jinasāsane.
નિન્નોનુપુબ્બસિક્ખા ચ, ઠિતધમ્મો નાતિક્કમ્મ;
Ninnonupubbasikkhā ca, ṭhitadhammo nātikkamma;
કુણપુક્ખિપતિ સઙ્ઘો, સવન્તિયો જહન્તિ ચ.
Kuṇapukkhipati saṅgho, savantiyo jahanti ca.
સવન્તિ પરિનિબ્બન્તિ, એકરસ વિમુત્તિ ચ;
Savanti parinibbanti, ekarasa vimutti ca;
બહુ ધમ્મવિનયોપિ, ભૂતટ્ઠારિયપુગ્ગલા.
Bahu dhammavinayopi, bhūtaṭṭhāriyapuggalā.
ઉપોસથે પાતિમોક્ખં, ન અમ્હે કોચિ જાનાતિ.
Uposathe pātimokkhaṃ, na amhe koci jānāti.
પટિકચ્ચેવ ઉજ્ઝન્તિ, એકો દ્વે તીણિ ચત્તારિ;
Paṭikacceva ujjhanti, eko dve tīṇi cattāri;
પઞ્ચ છ સત્ત અટ્ઠાનિ, નવા ચ દસમાનિ ચ.
Pañca cha satta aṭṭhāni, navā ca dasamāni ca.
સીલ-આચાર-દિટ્ઠિ ચ, આજીવં ચતુભાગિકે;
Sīla-ācāra-diṭṭhi ca, ājīvaṃ catubhāgike;
પારાજિકઞ્ચ સઙ્ઘાદિ, પાચિત્તિ પાટિદેસનિ.
Pārājikañca saṅghādi, pācitti pāṭidesani.
દુક્કટં પઞ્ચભાગેસુ, સીલાચારવિપત્તિ ચ;
Dukkaṭaṃ pañcabhāgesu, sīlācāravipatti ca;
અકતાય કતાય ચ, છભાગેસુ યથાવિધિ.
Akatāya katāya ca, chabhāgesu yathāvidhi.
પારાજિકઞ્ચ સઙ્ઘાદિ, થુલ્લં પાચિત્તિયેન ચ;
Pārājikañca saṅghādi, thullaṃ pācittiyena ca;
પાટિદેસનિયઞ્ચેવ , દુક્કટઞ્ચ દુબ્ભાસિતં.
Pāṭidesaniyañceva , dukkaṭañca dubbhāsitaṃ.
સીલાચારવિપત્તિ ચ, દિટ્ઠિઆજીવવિપત્તિ;
Sīlācāravipatti ca, diṭṭhiājīvavipatti;
યા ચ અટ્ઠા કતાકતે, તેનેતા સીલાચારદિટ્ઠિયા.
Yā ca aṭṭhā katākate, tenetā sīlācāradiṭṭhiyā.
અકતાય કતાયાપિ, કતાકતાયમેવ ચ;
Akatāya katāyāpi, katākatāyameva ca;
એવં નવવિધા વુત્તા, યથાભૂતેન ઞાયતો.
Evaṃ navavidhā vuttā, yathābhūtena ñāyato.
પારાજિકો વિપ્પકતા, પચ્ચક્ખાતો તથેવ ચ;
Pārājiko vippakatā, paccakkhāto tatheva ca;
ઉપેતિ પચ્ચાદિયતિ, પચ્ચાદાનકથા ચ યા.
Upeti paccādiyati, paccādānakathā ca yā.
સીલાચારવિપત્તિ ચ, તથા દિટ્ઠિવિપત્તિયા;
Sīlācāravipatti ca, tathā diṭṭhivipattiyā;
દિટ્ઠસુતપરિસઙ્કિતં, દસધા તં વિજાનાથ.
Diṭṭhasutaparisaṅkitaṃ, dasadhā taṃ vijānātha.
ભિક્ખુ વિપસ્સતિ ભિક્ખું, અઞ્ઞો ચારોચયાતિ તં;
Bhikkhu vipassati bhikkhuṃ, añño cārocayāti taṃ;
વુટ્ઠાતિ અન્તરાયેન, રાજચોરગ્ગુદકા ચ;
Vuṭṭhāti antarāyena, rājacoraggudakā ca;
મનુસ્સઅમનુસ્સા ચ, વાળસરીસપા જીવિબ્રહ્મં.
Manussaamanussā ca, vāḷasarīsapā jīvibrahmaṃ.
દસન્નમઞ્ઞતરેન, તસ્મિં અઞ્ઞતરેસુ વા;
Dasannamaññatarena, tasmiṃ aññataresu vā;
ધમ્મિકાધમ્મિકા ચેવ, યથા મગ્ગેન જાનાથ.
Dhammikādhammikā ceva, yathā maggena jānātha.
કાલભૂતત્થસંહિતં , લભિસ્સામિ ભવિસ્સતિ;
Kālabhūtatthasaṃhitaṃ , labhissāmi bhavissati;
કાયવાચસિકા મેત્તા, બાહુસચ્ચં ઉભયાનિ.
Kāyavācasikā mettā, bāhusaccaṃ ubhayāni.
કાલભૂતેન સણ્હેન, અત્થમેત્તેન ચોદયે;
Kālabhūtena saṇhena, atthamettena codaye;
ધમ્મચોદચુદિતસ્સ, વિનોદેતિ વિપ્પટિસારો;
Dhammacodacuditassa, vinodeti vippaṭisāro;
કરુણા હિતાનુકમ્પિ, વુટ્ઠાનપુરેક્ખારતો.
Karuṇā hitānukampi, vuṭṭhānapurekkhārato.
ચોદકસ્સ પટિપત્તિ, સમ્બુદ્ધેન પકાસિતા;
Codakassa paṭipatti, sambuddhena pakāsitā;
સચ્ચે ચેવ અકુપ્પે ચ, ચુદિતસ્સેવ ધમ્મતાતિ.
Sacce ceva akuppe ca, cuditasseva dhammatāti.
પાતિમોક્ખટ્ઠપનક્ખન્ધકં નિટ્ઠિતં.
Pātimokkhaṭṭhapanakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ચોદકચુદિતકપટિસંયુત્તકથા • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ચોદકચુદિતકપટિસંયુત્તકથાવણ્ણના • Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અત્તાદાનઅઙ્ગકથાવણ્ણના • Attādānaaṅgakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / અત્તાદાનઅઙ્ગકથાદિવણ્ણના • Attādānaaṅgakathādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૦. ચોદકચુદિતકપટિસંયુત્તકથા • 10. Codakacuditakapaṭisaṃyuttakathā