Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૩. ધજગ્ગસુત્તં
3. Dhajaggasuttaṃ
૨૪૯. સાવત્થિયં . તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ . ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
249. Sāvatthiyaṃ . Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti . ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, દેવાસુરસઙ્ગામો સમુપબ્યૂળ્હો અહોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો દેવે તાવતિંસે આમન્તેસિ –
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho ahosi. Atha kho, bhikkhave, sakko devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi –
‘સચે, મારિસા, દેવાનં સઙ્ગામગતાનં ઉપ્પજ્જેય્ય ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, મમેવ તસ્મિં સમયે ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. મમઞ્હિ વો ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ’.
‘Sace, mārisā, devānaṃ saṅgāmagatānaṃ uppajjeyya bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, mameva tasmiṃ samaye dhajaggaṃ ullokeyyātha. Mamañhi vo dhajaggaṃ ullokayataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati’.
‘નો ચે મે ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ, અથ પજાપતિસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. પજાપતિસ્સ હિ વો દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ’.
‘No ce me dhajaggaṃ ullokeyyātha, atha pajāpatissa devarājassa dhajaggaṃ ullokeyyātha. Pajāpatissa hi vo devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati’.
‘નો ચે પજાપતિસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ, અથ વરુણસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. વરુણસ્સ હિ વો દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ’.
‘No ce pajāpatissa devarājassa dhajaggaṃ ullokeyyātha, atha varuṇassa devarājassa dhajaggaṃ ullokeyyātha. Varuṇassa hi vo devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati’.
‘નો ચે વરુણસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ, અથ ઈસાનસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. ઈસાનસ્સ હિ વો દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતી’’’તિ.
‘No ce varuṇassa devarājassa dhajaggaṃ ullokeyyātha, atha īsānassa devarājassa dhajaggaṃ ullokeyyātha. Īsānassa hi vo devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissatī’’’ti.
‘‘તં ખો પન, ભિક્ખવે, સક્કસ્સ વા દેવાનમિન્દસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, પજાપતિસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, વરુણસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, ઈસાનસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયેથાપિ નોપિ પહીયેથ 1.
‘‘Taṃ kho pana, bhikkhave, sakkassa vā devānamindassa dhajaggaṃ ullokayataṃ, pajāpatissa vā devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ, varuṇassa vā devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ, īsānassa vā devarājassa dhajaggaṃ ullokayataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyethāpi nopi pahīyetha 2.
‘‘તં કિસ્સ હેતુ? સક્કો હિ, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દો અવીતરાગો અવીતદોસો અવીતમોહો ભીરુ છમ્ભી ઉત્રાસી પલાયીતિ.
‘‘Taṃ kissa hetu? Sakko hi, bhikkhave, devānamindo avītarāgo avītadoso avītamoho bhīru chambhī utrāsī palāyīti.
‘‘અહઞ્ચ ખો, ભિક્ખવે, એવં વદામિ – ‘સચે તુમ્હાકં, ભિક્ખવે, અરઞ્ઞગતાનં વા રુક્ખમૂલગતાનં વા સુઞ્ઞાગારગતાનં વા ઉપ્પજ્જેય્ય ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, મમેવ તસ્મિં સમયે અનુસ્સરેય્યાથ – ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’તિ. મમઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, અનુસ્સરતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ.
‘‘Ahañca kho, bhikkhave, evaṃ vadāmi – ‘sace tumhākaṃ, bhikkhave, araññagatānaṃ vā rukkhamūlagatānaṃ vā suññāgāragatānaṃ vā uppajjeyya bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, mameva tasmiṃ samaye anussareyyātha – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Mamañhi vo, bhikkhave, anussarataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati.
‘‘નો ચે મં અનુસ્સરેય્યાથ, અથ ધમ્મં અનુસ્સરેય્યાથ – ‘સ્વાક્ખાતો ભગવતા ધમ્મો સન્દિટ્ઠિકો અકાલિકો એહિપસ્સિકો ઓપનેય્યિકો પચ્ચત્તં વેદિતબ્બો વિઞ્ઞૂહી’તિ. ધમ્મઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, અનુસ્સરતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ.
‘‘No ce maṃ anussareyyātha, atha dhammaṃ anussareyyātha – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti. Dhammañhi vo, bhikkhave, anussarataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati.
‘‘નો ચે ધમ્મં અનુસ્સરેય્યાથ, અથ સઙ્ઘં અનુસ્સરેય્યાથ – ‘સુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો ઉજુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો ઞાયપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો સામીચિપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, યદિદં ચત્તારિ પુરિસયુગાનિ અટ્ઠ પુરિસપુગ્ગલા એસ ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, આહુનેય્યો પાહુનેય્યો દક્ખિણેય્યો અઞ્જલિકરણીયો અનુત્તરં પુઞ્ઞક્ખેત્તં લોકસ્સા’તિ. સઙ્ઘઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, અનુસ્સરતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ.
‘‘No ce dhammaṃ anussareyyātha, atha saṅghaṃ anussareyyātha – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho, āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti. Saṅghañhi vo, bhikkhave, anussarataṃ yaṃ bhavissati bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā lomahaṃso vā, so pahīyissati.
‘‘તં કિસ્સ હેતુ? તથાગતો હિ, ભિક્ખવે, અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વીતરાગો વીતદોસો વીતમોહો અભીરુ અચ્છમ્ભી અનુત્રાસી અપલાયી’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –
‘‘Taṃ kissa hetu? Tathāgato hi, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho vītarāgo vītadoso vītamoho abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘અરઞ્ઞે રુક્ખમૂલે વા, સુઞ્ઞાગારેવ ભિક્ખવો;
‘‘Araññe rukkhamūle vā, suññāgāreva bhikkhavo;
‘‘નો ચે બુદ્ધં સરેય્યાથ, લોકજેટ્ઠં નરાસભં;
‘‘No ce buddhaṃ sareyyātha, lokajeṭṭhaṃ narāsabhaṃ;
અથ ધમ્મં સરેય્યાથ, નિય્યાનિકં સુદેસિતં.
Atha dhammaṃ sareyyātha, niyyānikaṃ sudesitaṃ.
‘‘નો ચે ધમ્મં સરેય્યાથ, નિય્યાનિકં સુદેસિતં;
‘‘No ce dhammaṃ sareyyātha, niyyānikaṃ sudesitaṃ;
અથ સઙ્ઘં સરેય્યાથ, પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં.
Atha saṅghaṃ sareyyātha, puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
‘‘એવં બુદ્ધં સરન્તાનં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ ભિક્ખવો;
‘‘Evaṃ buddhaṃ sarantānaṃ, dhammaṃ saṅghañca bhikkhavo;
ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા, લોમહંસો ન હેસ્સતી’’તિ.
Bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā, lomahaṃso na hessatī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. ધજગ્ગસુત્તવણ્ણના • 3. Dhajaggasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૩. ધજગ્ગસુત્તવણ્ણના • 3. Dhajaggasuttavaṇṇanā