Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળનિદ્દેસ-અટ્ઠકથા • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
૫. ધોતકમાણવસુત્તનિદ્દેસવણ્ણના
5. Dhotakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
૩૦. પઞ્ચમે ધોતકસુત્તે – વાચાભિકઙ્ખામીતિ વાચં અભિકઙ્ખામિ. સિક્ખે નિબ્બાનમત્તનોતિ અત્તનો રાગાદીનં નિબ્બાનત્થાય અધિસીલાદીનિ સિક્ખેય્ય. નિદ્દેસે અપુબ્બં નત્થિ.
30. Pañcame dhotakasutte – vācābhikaṅkhāmīti vācaṃ abhikaṅkhāmi. Sikkhe nibbānamattanoti attano rāgādīnaṃ nibbānatthāya adhisīlādīni sikkheyya. Niddese apubbaṃ natthi.
૩૧.
31.
ઇતોતિ મમ મુખતો.
Itoti mama mukhato.
નિદ્દેસે આતપ્પન્તિ કિલેસતાપનં. ઉસ્સાહન્તિ અસઙ્કોચં. ઉસ્સોળ્હીન્તિ બલવવીરિયં. થામન્તિ અસિથિલં. ધિતિન્તિ ધારણં. વીરિયં કરોહીતિ પરક્કમં કરોહિ. છન્દં જનેહીતિ રુચિં ઉપ્પાદેહિ.
Niddese ātappanti kilesatāpanaṃ. Ussāhanti asaṅkocaṃ. Ussoḷhīnti balavavīriyaṃ. Thāmanti asithilaṃ. Dhitinti dhāraṇaṃ. Vīriyaṃ karohīti parakkamaṃ karohi. Chandaṃ janehīti ruciṃ uppādehi.
૩૨. એવં વુત્તે અત્તમનો ધોતકો ભગવન્તં અભિત્થવમાનો કથંકથાપમોક્ખં યાચન્તો ‘‘પસ્સામહ’’ન્તિ ગાથમાહ. તત્થ પસ્સામહં દેવમનુસ્સલોકેતિ પસ્સામિ અહં દેવમનુસ્સલોકે. તં તં નમસ્સામીતિ તં એવરૂપં તં નમસ્સામિ. પમુઞ્ચાતિ પમોચેહિ.
32. Evaṃ vutte attamano dhotako bhagavantaṃ abhitthavamāno kathaṃkathāpamokkhaṃ yācanto ‘‘passāmaha’’nti gāthamāha. Tattha passāmahaṃ devamanussaloketi passāmi ahaṃ devamanussaloke. Taṃ taṃ namassāmīti taṃ evarūpaṃ taṃ namassāmi. Pamuñcāti pamocehi.
નિદ્દેસે પચ્ચેકબુદ્ધાતિ તં તં આરમ્મણં પાટિયેક્કં ચતુસચ્ચં સયમેવ બુદ્ધા પટિવેધપ્પત્તાતિ પચ્ચેકબુદ્ધા. સીહસીહોતિ અછમ્ભિતટ્ઠેન સીહાનં અતિસીહો. નાગનાગોતિ નિક્કિલેસટ્ઠેન, મહન્તટ્ઠેન વા નાગાનં અતિનાગો. ગણિગણીતિ ગણવન્તાનં અતીવ ગણવા. મુનિમુનીતિ ઞાણવન્તાનં અતીવ ઞાણવા. રાજરાજાતિ ઉત્તમરાજા. મુઞ્ચ મન્તિ મોચેહિ મં. પમુઞ્ચ મન્તિ નાનાવિધેન મુઞ્ચેહિ મં. મોચેહિ મન્તિ સિથિલં કરોહિ મં. પમોચેહિ મન્તિ અતીવ સિથિલં કરોહિ મં. ઉદ્ધર મન્તિ મં સંસારપઙ્કા ઉદ્ધરિત્વા થલે પતિટ્ઠાપેહિ. સમુદ્ધર મન્તિ સમ્મા ઉદ્ધરિત્વા થલે પતિટ્ઠાપેહિ મં. વુટ્ઠાપેહીતિ વિચિકિચ્છાસલ્લતો અપનેત્વા વિસું કરણવસેન ઉટ્ઠાપેહિ.
Niddese paccekabuddhāti taṃ taṃ ārammaṇaṃ pāṭiyekkaṃ catusaccaṃ sayameva buddhā paṭivedhappattāti paccekabuddhā. Sīhasīhoti achambhitaṭṭhena sīhānaṃ atisīho. Nāganāgoti nikkilesaṭṭhena, mahantaṭṭhena vā nāgānaṃ atināgo. Gaṇigaṇīti gaṇavantānaṃ atīva gaṇavā. Munimunīti ñāṇavantānaṃ atīva ñāṇavā. Rājarājāti uttamarājā. Muñca manti mocehi maṃ. Pamuñca manti nānāvidhena muñcehi maṃ. Mocehi manti sithilaṃ karohi maṃ. Pamocehi manti atīva sithilaṃ karohi maṃ. Uddhara manti maṃ saṃsārapaṅkā uddharitvā thale patiṭṭhāpehi. Samuddhara manti sammā uddharitvā thale patiṭṭhāpehi maṃ. Vuṭṭhāpehīti vicikicchāsallato apanetvā visuṃ karaṇavasena uṭṭhāpehi.
૩૩. અથસ્સ ભગવા અત્તાધીનમેવ કથંકથાપમોક્ખં ઓઘતરણમુખેન દસ્સેન્તો ‘‘નાહ’’ન્તિ ગાથમાહ. તત્થ નાહં સહિસ્સામીતિ અહં ન સહિસ્સામિ ન સક્કોમિ. ન વાયમિસ્સામીતિ વુત્તં હોતિ. પમોચનાયાતિ પમોચેતું. કથંકથિન્તિ સકઙ્ખં. તરેસીતિ તરેય્યાસિ.
33. Athassa bhagavā attādhīnameva kathaṃkathāpamokkhaṃ oghataraṇamukhena dassento ‘‘nāha’’nti gāthamāha. Tattha nāhaṃ sahissāmīti ahaṃ na sahissāmi na sakkomi. Na vāyamissāmīti vuttaṃ hoti. Pamocanāyāti pamocetuṃ. Kathaṃkathinti sakaṅkhaṃ. Taresīti tareyyāsi.
નિદ્દેસે ન ઈહામીતિ પયોગં ન કરોમિ. ન સમીહામીતિ અતીવ પયોગં ન કરોમિ. અસ્સદ્ધે પુગ્ગલેતિ રતનત્તયે સદ્ધાવિરહિતે પુગ્ગલે. અચ્છન્દિકેતિ મગ્ગફલત્થં રુચિવિરહિતે. કુસીતેતિ સમાધિવિરહિતે. હીનવીરિયેતિ નિબ્બીરિયે. અપ્પટિપજ્જમાનેતિ પટિપત્તિયા ન પટિપજ્જમાને.
Niddese na īhāmīti payogaṃ na karomi. Na samīhāmīti atīva payogaṃ na karomi. Assaddhe puggaleti ratanattaye saddhāvirahite puggale. Acchandiketi maggaphalatthaṃ rucivirahite. Kusīteti samādhivirahite. Hīnavīriyeti nibbīriye. Appaṭipajjamāneti paṭipattiyā na paṭipajjamāne.
૩૪. એવં વુત્તે અત્તમનતરો ધોતકો ભગવન્તં અભિત્થવમાનો અનુસાસનિં યાચન્તો ‘‘અનુસાસ બ્રહ્મે’’તિ ગાથમાહ. તત્થ બ્રહ્મેતિ સેટ્ઠવચનમેતં. તેન ભગવન્તં આમન્તયમાનો આહ ‘‘અનુસાસ બ્રહ્મે’’તિ. વિવેકધમ્મન્તિ સબ્બસઙ્ખારવિવેકં નિબ્બાનધમ્મં. અબ્યાપજ્જમાનોતિ નાનપ્પકારકં અનાપજ્જમાનો. ઇધેવ સન્તોતિ ઇધેવ સમાનો. અસિતોતિ અનિસ્સિતો.
34. Evaṃ vutte attamanataro dhotako bhagavantaṃ abhitthavamāno anusāsaniṃ yācanto ‘‘anusāsa brahme’’ti gāthamāha. Tattha brahmeti seṭṭhavacanametaṃ. Tena bhagavantaṃ āmantayamāno āha ‘‘anusāsa brahme’’ti. Vivekadhammanti sabbasaṅkhāravivekaṃ nibbānadhammaṃ. Abyāpajjamānoti nānappakārakaṃ anāpajjamāno. Idheva santoti idheva samāno. Asitoti anissito.
૩૫-૭. ઇતો પરા દ્વે ગાથા મેત્તગૂસુત્તે વુત્તનયા એવ. કેવલઞ્હિ તત્થ ધમ્મં, ઇધ સન્તિન્તિ અયં વિસેસો. તતિયગાથાયપિ પુબ્બડ્ઢં તત્થ વુત્તનયમેવ. અપરડ્ઢે સઙ્ગોતિ સજ્જનટ્ઠાનં, લગ્ગનન્તિ વુત્તં હોતિ. સેસં સબ્બત્થ પાકટમેવ.
35-7. Ito parā dve gāthā mettagūsutte vuttanayā eva. Kevalañhi tattha dhammaṃ, idha santinti ayaṃ viseso. Tatiyagāthāyapi pubbaḍḍhaṃ tattha vuttanayameva. Aparaḍḍhe saṅgoti sajjanaṭṭhānaṃ, laggananti vuttaṃ hoti. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
એવં ભગવા ઇદમ્પિ સુત્તં અરહત્તનિકૂટેનેવ દેસેસિ, દેસનાપરિયોસાને ચ વુત્તસદિસો એવ ધમ્માભિસમયો અહોસીતિ.
Evaṃ bhagavā idampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi, desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
સદ્ધમ્મપ્પજ્જોતિકાય ચૂળનિદ્દેસ-અટ્ઠકથાય
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
ધોતકમાણવસુત્તનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dhotakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ચૂળનિદ્દેસપાળિ • Cūḷaniddesapāḷi
૫. ધોતકમાણવપુચ્છા • 5. Dhotakamāṇavapucchā
૫. ધોતકમાણવપુચ્છાનિદ્દેસો • 5. Dhotakamāṇavapucchāniddeso