Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના
7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
૩૭૩. ઇદાનિ દિબ્બચક્ખુકથા નામ હોતિ. તત્થ યેસં ચતુત્થજ્ઝાનધમ્મૂપત્થદ્ધં મંસચક્ખુમેવ દિબ્બચક્ખુ નામ હોતીતિ લદ્ધિ, સેય્યથાપિ એતરહિ અન્ધકાનઞ્ચેવ સમ્મિતિયાનઞ્ચ; તે સન્ધાય મંસચક્ખુન્તિ પુચ્છા સકવાદિસ્સ, પટિઞ્ઞા ઇતરસ્સ.
373. Idāni dibbacakkhukathā nāma hoti. Tattha yesaṃ catutthajjhānadhammūpatthaddhaṃ maṃsacakkhumeva dibbacakkhu nāma hotīti laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya maṃsacakkhunti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa.
પુન ‘‘મંસચક્ખુ દિબ્બચક્ખુ, દિબ્બચક્ખુ મંસચક્ખૂ’’તિ પુટ્ઠો તં મત્તમેવ તં ન હોતીતિ પટિક્ખિપતિ. યાદિસન્તિઆદિપુચ્છાસુપિ ઉભિન્નં એકસભાવાભાવેનેવ પટિક્ખિપતિ.
Puna ‘‘maṃsacakkhu dibbacakkhu, dibbacakkhu maṃsacakkhū’’ti puṭṭho taṃ mattameva taṃ na hotīti paṭikkhipati. Yādisantiādipucchāsupi ubhinnaṃ ekasabhāvābhāveneva paṭikkhipati.
વિસયોતિઆદીસુ ઉભિન્નમ્પિ રૂપાયતનમેવ વિસયો. મંસચક્ખુ પન આપાથગતમેવ પસ્સતિ. ઇતરં અનાપાથગતં તિરોપબ્બતાદિગતમ્પિ. દિબ્બચક્ખુસ્સ ચ અતિસુખુમમ્પિ રૂપં ગોચરો, ન તાદિસં ઇતરસ્સાતિ એવમેતેસં આનુભાવગોચરા અસદિસા.
Visayotiādīsu ubhinnampi rūpāyatanameva visayo. Maṃsacakkhu pana āpāthagatameva passati. Itaraṃ anāpāthagataṃ tiropabbatādigatampi. Dibbacakkhussa ca atisukhumampi rūpaṃ gocaro, na tādisaṃ itarassāti evametesaṃ ānubhāvagocarā asadisā.
ઉપાદિણ્ણં હુત્વા અનુપાદિણ્ણં હોતીતિ પુટ્ઠો યસ્મા મંસચક્ખુ ઉપાદિણ્ણં, દિબ્બચક્ખુ અનુપાદિણ્ણં, ન ચ મંસચક્ખુમેવ દિબ્બચક્ખૂતિ ઇચ્છતિ, તસ્મા પટિક્ખિપતિ. દુતિયં પુટ્ઠો યસ્મા ‘‘મંસચક્ખુસ્સ ઉપ્પાદો, મગ્ગો દિબ્બસ્સ ચક્ખુનો’’તિ વચનં નિસ્સાય મંસચક્ખુપચ્ચયા દિબ્બચક્ખુ ઉપ્પજ્જતિ, તઞ્ચ રૂપાવચરિકાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં પસાદોતિ ઇચ્છતિ, તસ્મા પટિજાનાતિ. કામાવચરં હુત્વાતિ પુટ્ઠોપિ યસ્મા ન મંસચક્ખુમેવ દિબ્બચક્ખૂતિ ઇચ્છતિ, તસ્મા પટિક્ખિપતિ. દુતિયં પુટ્ઠો રૂપાવચરજ્ઝાનપચ્ચયેન ઉપ્પન્નત્તા રૂપાવચરં નામ જાતન્તિ પટિજાનાતિ.
Upādiṇṇaṃ hutvā anupādiṇṇaṃ hotīti puṭṭho yasmā maṃsacakkhu upādiṇṇaṃ, dibbacakkhu anupādiṇṇaṃ, na ca maṃsacakkhumeva dibbacakkhūti icchati, tasmā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yasmā ‘‘maṃsacakkhussa uppādo, maggo dibbassa cakkhuno’’ti vacanaṃ nissāya maṃsacakkhupaccayā dibbacakkhu uppajjati, tañca rūpāvacarikānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ pasādoti icchati, tasmā paṭijānāti. Kāmāvacaraṃ hutvāti puṭṭhopi yasmā na maṃsacakkhumeva dibbacakkhūti icchati, tasmā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho rūpāvacarajjhānapaccayena uppannattā rūpāvacaraṃ nāma jātanti paṭijānāti.
રૂપાવચરં હુત્વા અરૂપાવચરન્તિ પુટ્ઠોપિ તતો પરં ભાવનાય અરૂપાવચરક્ખણે રૂપાવચરચિત્તસ્સ અભાવા પટિક્ખિપતિ. દુતિયં પુટ્ઠો અરૂપાવચરિકાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં પસાદો હુત્વા ઉપ્પજ્જતીતિ લદ્ધિયા પટિજાનાતિ. અપરિયાપન્નભાવં પનસ્સ ન ઇચ્છતિ, તસ્મા પટિક્ખિપતિયેવ.
Rūpāvacaraṃ hutvā arūpāvacaranti puṭṭhopi tato paraṃ bhāvanāya arūpāvacarakkhaṇe rūpāvacaracittassa abhāvā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho arūpāvacarikānaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ pasādo hutvā uppajjatīti laddhiyā paṭijānāti. Apariyāpannabhāvaṃ panassa na icchati, tasmā paṭikkhipatiyeva.
૩૭૪. દિબ્બચક્ખું ધમ્મુપત્થદ્ધન્તિ કામાવચરધમ્મેન ઉપત્થમ્ભિતં હુત્વા. પુન ધમ્મુપત્થદ્ધન્તિ લોકુત્તરધમ્મેન ઉપત્થદ્ધં. દ્વેવ ચક્ખૂનીતિ પુટ્ઠો કિઞ્ચાપિ દિબ્બચક્ખુનો ધમ્મુપત્થદ્ધસ્સ પઞ્ઞાચક્ખુભાવં ન ઇચ્છતિ, પઞ્ઞાચક્ખુસ્સ પન અત્થિતાય પટિક્ખિપતિ. પુન પુટ્ઠો મંસચક્ખુ ધમ્મુપત્થદ્ધં દિબ્બચક્ખુ હોતીતિ લદ્ધિવસેન પટિજાનાતિ. સેસમેત્થ ઉત્તાનત્થમેવાતિ.
374. Dibbacakkhuṃ dhammupatthaddhanti kāmāvacaradhammena upatthambhitaṃ hutvā. Puna dhammupatthaddhanti lokuttaradhammena upatthaddhaṃ. Dveva cakkhūnīti puṭṭho kiñcāpi dibbacakkhuno dhammupatthaddhassa paññācakkhubhāvaṃ na icchati, paññācakkhussa pana atthitāya paṭikkhipati. Puna puṭṭho maṃsacakkhu dhammupatthaddhaṃ dibbacakkhu hotīti laddhivasena paṭijānāti. Sesamettha uttānatthamevāti.
દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના.
Dibbacakkhukathāvaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૨૭) ૭. દિબ્બચક્ખુકથા • (27) 7. Dibbacakkhukathā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā