Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના

    7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā

    ૩૭૩. વિસિનોતિ વિસેસેન બન્ધતિ વિસયીનં અત્તપટિબન્ધં કરોતીતિ વિસયો, આરમ્મણં , અનુભવતિ એતેનાતિ આનુભાવો, સામત્થિયં, બલન્તિ અત્થો, ગોચરકરણં ગોચરો, વિસયે આનુભાવગોચરા વિસય…પે॰… ચરાતિ. તેહિ યથા વિસિટ્ઠં વિસેસં હોતિ, તથા પચ્ચયભૂતેન ઝાનધમ્મેન આહિતબલં કતબલાધાનં. વિસયગ્ગહણઞ્ચેત્થ આનુભાવગોચરકરણાનં પવત્તિટ્ઠાનદસ્સનં યત્થસ્સ તેહિ ઉપત્થદ્ધત્તા બલાધાનં પાકટં હોતિ. તેનાહ ‘‘યાદિસે વિસયે’’તિઆદિ. બલાધાનઞ્ચ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મતો મહગ્ગતધમ્મવિસેસતો ઉપ્પન્નેહિ પણીતેહિ ચિત્તજરૂપેહિ વિસેસાપત્તિ. યં નિસ્સાય પરાવુત્તીતિ એકે વદન્તિ. પુરિમં મંસચક્ખુમત્તમેવાતિ યથાવુત્તબલાધાનતો પુરિમં મંસચક્ખુમત્તમેવ. વદન્તો સઙ્ગહકારો. વિસયગ્ગહણં પાળિયં કતં. ન વિસયવિસેસદસ્સનત્થન્તિ ન વિસયસ્સ વિસેસદસ્સનત્થં. યતો ઉભિન્નમ્પિ રૂપાયતનમેવ વિસયોતિ વિસયસ્સ સદિસતં અવિસેસં આહ, સદિસસ્સ વા વિસેસં દીપેતીતિ યોજના.

    373. Visinoti visesena bandhati visayīnaṃ attapaṭibandhaṃ karotīti visayo, ārammaṇaṃ , anubhavati etenāti ānubhāvo, sāmatthiyaṃ, balanti attho, gocarakaraṇaṃ gocaro, visaye ānubhāvagocarā visaya…pe… carāti. Tehi yathā visiṭṭhaṃ visesaṃ hoti, tathā paccayabhūtena jhānadhammena āhitabalaṃ katabalādhānaṃ. Visayaggahaṇañcettha ānubhāvagocarakaraṇānaṃ pavattiṭṭhānadassanaṃ yatthassa tehi upatthaddhattā balādhānaṃ pākaṭaṃ hoti. Tenāha ‘‘yādise visaye’’tiādi. Balādhānañca uttarimanussadhammato mahaggatadhammavisesato uppannehi paṇītehi cittajarūpehi visesāpatti. Yaṃ nissāya parāvuttīti eke vadanti. Purimaṃ maṃsacakkhumattamevāti yathāvuttabalādhānato purimaṃ maṃsacakkhumattameva. Vadanto saṅgahakāro. Visayaggahaṇaṃ pāḷiyaṃ kataṃ. Na visayavisesadassanatthanti na visayassa visesadassanatthaṃ. Yato ubhinnampi rūpāyatanameva visayoti visayassa sadisataṃ avisesaṃ āha, sadisassa vā visesaṃ dīpetīti yojanā.

    ધમ્મુપત્થદ્ધ …પે॰… અધિપ્પાયો, અઞ્ઞથા લદ્ધિયેવ ન સિયાતિ ભાવો. મગ્ગોતિ ઉપાયો, કારણન્તિ અત્થો. પકતિચક્ખુમતો એવ હિ દિબ્બચક્ખુ ઉપ્પજ્જતિ. કસ્મા? કસિણાલોકં વડ્ઢેત્વા દિબ્બચક્ખુઞાણસ્સ ઉપ્પાદનં, સો ચ કસિણમણ્ડલે ઉગ્ગહનિમિત્તેન વિના નત્થિ, તસ્મા વુત્તં ‘‘મંસચક્ખુપચ્ચયતાદસ્સનત્થમેવ વુત્ત’’ન્તિ. તેનાતિ ‘‘મગ્ગો’’તિ વચનેન. રૂપાવચરજ્ઝાનપચ્ચયેનાતિ રૂપાવચરજ્ઝાનેન પચ્ચયભૂતેન ઉપ્પન્નાનિ રૂપાવચરજ્ઝાનચિત્તસમુટ્ઠિતાનિ. ઝાનકમ્મસમુટ્ઠિતેસુ વત્તબ્બમેવ નત્થિ. તસ્સ હેસા લદ્ધિ.

    Dhammupatthaddha…pe… adhippāyo, aññathā laddhiyeva na siyāti bhāvo. Maggoti upāyo, kāraṇanti attho. Pakaticakkhumato eva hi dibbacakkhu uppajjati. Kasmā? Kasiṇālokaṃ vaḍḍhetvā dibbacakkhuñāṇassa uppādanaṃ, so ca kasiṇamaṇḍale uggahanimittena vinā natthi, tasmā vuttaṃ ‘‘maṃsacakkhupaccayatādassanatthameva vutta’’nti. Tenāti ‘‘maggo’’ti vacanena. Rūpāvacarajjhānapaccayenāti rūpāvacarajjhānena paccayabhūtena uppannāni rūpāvacarajjhānacittasamuṭṭhitāni. Jhānakammasamuṭṭhitesu vattabbameva natthi. Tassa hesā laddhi.

    ૩૭૪. યેન દિબ્બચક્ખુનો પઞ્ઞાચક્ખુભાવસ્સ ઇચ્છનેન પટિજાનનેન. તીણિ ચક્ખૂનિ મંસદિબ્બપઞ્ઞાચક્ખૂનિ ચક્ખુન્તરભાવં વદતો ભવેય્યું, તસ્મા તં ન ઇચ્છતીતિ અત્થો.

    374. Yena dibbacakkhuno paññācakkhubhāvassa icchanena paṭijānanena. Tīṇi cakkhūni maṃsadibbapaññācakkhūni cakkhuntarabhāvaṃ vadato bhaveyyuṃ, tasmā taṃ na icchatīti attho.

    દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dibbacakkhukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૨૭) ૭. દિબ્બચક્ખુકથા • (27) 7. Dibbacakkhukathā

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૭. દિબ્બચક્ખુકથાવણ્ણના • 7. Dibbacakkhukathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact