Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૧૦. દુતિયઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના
10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā
૧૩૧. પિણ્ડપાતેનાતિ સહયોગે કરણવચનં. પટિપાદનં તેન સહ યોજનન્તિ આહ ‘‘પિણ્ડપાતેન સદ્ધિં સંયોજેસિ, પિણ્ડપાતં અદાસીતિ અત્થો’’તિ. ‘‘પણીતભોજનં ભુઞ્જિત્વા’’તિ વુત્તં, પાળિયં પન ‘‘કણાજકં ભુઞ્જતિ બિલઙ્ગદુતિય’’ન્તિ. તં તં પવત્તિતં યેભુય્યવસેન વુત્તન્તિ દટ્ઠબ્બં. ઇદાનિ ‘‘ઇમસ્સ સેટ્ઠિસ્સ કસ્સચિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા દેથા’’તિ વચનં ન સુતપુબ્બં, યસ્મા પચ્ચેકબુદ્ધા નામ અત્તનો ગુણાનુભાવેહિ લોકે પાકટા સઞ્જાતા એવ હોન્તિ, તસ્મા સેટ્ઠિભરિયાય ‘‘ન યસ્સ વા તસ્સ વા’’તિઆદિ ચિન્તિતં. તથા હિ તેસં દેન્તાપિ સક્કચ્ચં યેભુય્યેન પણીતમેવ દેન્તિ. નાસાપુટં પહરિ અત્તનો આનુભાવેન. સો લુદ્ધતાય ‘‘બહુ વત ધઞ્ઞં મમસ્સા’’તિ ચિત્તં સંયમેતું સન્ધારેતું અસક્કોન્તો.
131.Piṇḍapātenāti sahayoge karaṇavacanaṃ. Paṭipādanaṃ tena saha yojananti āha ‘‘piṇḍapātena saddhiṃ saṃyojesi, piṇḍapātaṃ adāsīti attho’’ti. ‘‘Paṇītabhojanaṃ bhuñjitvā’’ti vuttaṃ, pāḷiyaṃ pana ‘‘kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiya’’nti. Taṃ taṃ pavattitaṃ yebhuyyavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Idāni ‘‘imassa seṭṭhissa kassaci samaṇassa vā brāhmaṇassa vā dethā’’ti vacanaṃ na sutapubbaṃ, yasmā paccekabuddhā nāma attano guṇānubhāvehi loke pākaṭā sañjātā eva honti, tasmā seṭṭhibhariyāya ‘‘na yassa vā tassa vā’’tiādi cintitaṃ. Tathā hi tesaṃ dentāpi sakkaccaṃ yebhuyyena paṇītameva denti. Nāsāpuṭaṃ pahari attano ānubhāvena. So luddhatāya ‘‘bahu vata dhaññaṃ mamassā’’ti cittaṃ saṃyametuṃ sandhāretuṃ asakkonto.
વિપ્પટિસારુપ્પન્નાકારં દસ્સેતું ‘‘વરમેત’’ન્તિઆદિ વુત્તં. ‘‘ઇમસ્સ સમણસ્સ પિણ્ડપાતં દેહી’’તિ વદતો ન એકાય એવ જવનવીથિયા વસેન અત્થસિદ્ધિ. અથ ખો તત્થ આદિતો પવત્તજવનવારોપિ અત્થિ મજ્ઝે પવત્તજવનવારોપિ, તં સન્ધાયાહ ‘‘પુબ્બપચ્છિમચેતનાવસેના’’તિ. એકા ચેતના દ્વે પટિસન્ધિયો ન દેતીતિ એત્થ સાકેતપઞ્હવસેન નિચ્છયો વેદિતબ્બો. ચુદ્દસન્નં ચેતનાનં પુબ્બે પુરેતરં કતત્તા પુરાણં.
Vippaṭisāruppannākāraṃ dassetuṃ ‘‘varameta’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Imassa samaṇassa piṇḍapātaṃ dehī’’ti vadato na ekāya eva javanavīthiyā vasena atthasiddhi. Atha kho tattha ādito pavattajavanavāropi atthi majjhe pavattajavanavāropi, taṃ sandhāyāha ‘‘pubbapacchimacetanāvasenā’’ti. Ekā cetanā dve paṭisandhiyo na detīti ettha sāketapañhavasena nicchayo veditabbo. Cuddasannaṃ cetanānaṃ pubbe puretaraṃ katattā purāṇaṃ.
પરિગય્હતીતિ પરિગ્ગહોતિ આહ ‘‘પરિગ્ગહિતં વત્થુ’’ન્તિ. અન્વાય ઉપનિસ્સાય જીવન્તીતિ અનુજીવિનો. સબ્બમેતન્તિ ધનધઞ્ઞાદિસબ્બં એતં યથાવુત્તપરિગ્ગહવત્થું. નિક્ખિપ્પગામિનન્તિ નિક્ખિપિતબ્બતાગામિનં. નિક્ખિપિતબ્બસભાવં હોતીતિ આહ ‘‘નિક્ખિપ્પસભાવ’’ન્તિ. પહાય ગમનીયન્તિ અયમેત્થ અત્થોતિ આહ ‘‘પરિચ્ચજિતબ્બસભાવમેવા’’તિ.
Parigayhatīti pariggahoti āha ‘‘pariggahitaṃ vatthu’’nti. Anvāya upanissāya jīvantīti anujīvino. Sabbametanti dhanadhaññādisabbaṃ etaṃ yathāvuttapariggahavatthuṃ. Nikkhippagāminanti nikkhipitabbatāgāminaṃ. Nikkhipitabbasabhāvaṃ hotīti āha ‘‘nikkhippasabhāva’’nti. Pahāya gamanīyanti ayamettha atthoti āha ‘‘pariccajitabbasabhāvamevā’’ti.
દુતિયઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
દુતિયવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧૦. દુતિયઅપુત્તકસુત્તં • 10. Dutiyaaputtakasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. દુતિયઅપુત્તકસુત્તવણ્ણના • 10. Dutiyaaputtakasuttavaṇṇanā