Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઉદાન-અટ્ઠકથા • Udāna-aṭṭhakathā

    ૨. દુતિયલકુણ્ડકભદ્દિયસુત્તવણ્ણના

    2. Dutiyalakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā

    ૬૨. દુતિયે સેખં મઞ્ઞમાનોતિ ‘‘સેખો અય’’ન્તિ મઞ્ઞમાનો. તત્રાયં વચનત્થો – સિક્ખતીતિ સેખો. કિં સિક્ખતિ? અધિસીલં અધિચિત્તં અધિપઞ્ઞઞ્ચ. અથ વા સિક્ખનં સિક્ખા, સા એતસ્સ સીલન્તિ સેખો. સો હિ અપરિયોસિતસિક્ખત્તા તદધિમુત્તત્તા ચ એકન્તેન સિક્ખનસીલો, ન પરિનિટ્ઠિતસિક્ખો અસેખો વિય તત્થ પટિપ્પસ્સદ્ધુસ્સુક્કો, નાપિ વિસ્સટ્ઠસિક્ખો પચુરજનો વિય તત્થ અનધિમુત્તો. અથ વા અરિયાય જાતિયા તીસુ સિક્ખાસુ જાતો, તત્થ વા ભવોતિ સેખો. ભિય્યોસોમત્તાયાતિ પમાણતો ઉત્તરિ, પમાણં અતિક્કમિત્વા અધિકતરન્તિ અત્થો. આયસ્મા હિ લકુણ્ડકભદ્દિયો પઠમસુત્તે વુત્તેન વિધિના પઠમોવાદેન યથાનિસિન્નોવ આસવક્ખયપ્પત્તો. ધમ્મસેનાપતિ પન તસ્સ તં અરહત્તપ્પત્તિં અનાવજ્જનેન અજાનિત્વા ‘‘સેખોયેવા’’તિ મઞ્ઞમાનો અપ્પં યાચિતો બહું દદમાનો ઉળારપુરિસો વિય ભિય્યો ભિય્યો અનેકપરિયાયેન આસવક્ખયાય ધમ્મં કથેતિયેવ. આયસ્માપિ લકુણ્ડકભદ્દિયો ‘‘કતકિચ્ચો દાનાહં, કિં ઇમિના ઓવાદેના’’તિ અચિન્તેત્વા સદ્ધમ્મગારવેન પુબ્બે વિય સક્કચ્ચં સુણાતિયેવ. તં દિસ્વા ભગવા ગન્ધકુટિયં નિસિન્નોયેવ બુદ્ધાનુભાવેન યથા ધમ્મસેનાપતિ તસ્સ કિલેસક્ખયં જાનાતિ, તથા કત્વા ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ. તેન વુત્તં ‘‘તેન ખો પન સમયેના’’તિઆદિ. તત્થ યં વત્તબ્બં, તં અનન્તરસુત્તે વુત્તમેવ.

    62. Dutiye sekhaṃ maññamānoti ‘‘sekho aya’’nti maññamāno. Tatrāyaṃ vacanattho – sikkhatīti sekho. Kiṃ sikkhati? Adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññañca. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, sā etassa sīlanti sekho. So hi apariyositasikkhattā tadadhimuttattā ca ekantena sikkhanasīlo, na pariniṭṭhitasikkho asekho viya tattha paṭippassaddhussukko, nāpi vissaṭṭhasikkho pacurajano viya tattha anadhimutto. Atha vā ariyāya jātiyā tīsu sikkhāsu jāto, tattha vā bhavoti sekho. Bhiyyosomattāyāti pamāṇato uttari, pamāṇaṃ atikkamitvā adhikataranti attho. Āyasmā hi lakuṇḍakabhaddiyo paṭhamasutte vuttena vidhinā paṭhamovādena yathānisinnova āsavakkhayappatto. Dhammasenāpati pana tassa taṃ arahattappattiṃ anāvajjanena ajānitvā ‘‘sekhoyevā’’ti maññamāno appaṃ yācito bahuṃ dadamāno uḷārapuriso viya bhiyyo bhiyyo anekapariyāyena āsavakkhayāya dhammaṃ kathetiyeva. Āyasmāpi lakuṇḍakabhaddiyo ‘‘katakicco dānāhaṃ, kiṃ iminā ovādenā’’ti acintetvā saddhammagāravena pubbe viya sakkaccaṃ suṇātiyeva. Taṃ disvā bhagavā gandhakuṭiyaṃ nisinnoyeva buddhānubhāvena yathā dhammasenāpati tassa kilesakkhayaṃ jānāti, tathā katvā imaṃ udānaṃ udānesi. Tena vuttaṃ ‘‘tena kho pana samayenā’’tiādi. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ anantarasutte vuttameva.

    ગાથાયં પન અચ્છેચ્છિ વટ્ટન્તિ અનવસેસતો કિલેસવટ્ટં સમુચ્છિન્દિ, છિન્ને ચ કિલેસવટ્ટે કમ્મવટ્ટમ્પિ છિન્નમેવ. બ્યગા નિરાસન્તિ આસા વુચ્ચતિ તણ્હા, નત્થિ એત્થ આસાતિ નિરાસં, નિબ્બાનં. તં નિરાસં વિસેસેન અગા અધિગતોતિ બ્યગા, અગ્ગમગ્ગસ્સ અધિગતત્તા પુન અધિગમકારણેન વિના અધિગતોતિ અત્થો. યસ્મા તણ્હા દુક્ખસમુદયભૂતા, તાય પહીનાય અપ્પહીનો નામ કિલેસો નત્થિ, તસ્માસ્સ તણ્હાપહાનં સવિસેસં કત્વા દસ્સેન્તો ‘‘વિસુક્ખા સરિતા ન સન્દતી’’તિ આહ. તસ્સત્થો – ચતુત્થસૂરિયપાતુભાવેન વિય મહાનદિયો ચતુત્થમગ્ગઞાણુપ્પાદેન અનવસેસતો વિસુક્ખા વિસોસિતા તણ્હાસરિતા નદી ન સન્દતિ, ઇતો પટ્ઠાય ન પવત્તતિ. તણ્હા હિ ‘‘સરિતા’’તિ વુચ્ચતિ. યથાહ – ‘‘સરિતાનિ સિનેહિતાનિ ચ, સોમનસ્સાનિ ભવન્તિ જન્તુનો’’તિ (ધ॰ પ॰ ૩૪૧), ‘‘સરિતા વિસત્તિકા’’તિ (ધ॰ સ॰ ૧૦૬૫; મહાનિ॰ ૩) ચ. છિન્નં વટ્ટં ન વત્તતીતિ એવં કિલેસવટ્ટસમુચ્છેદેન છિન્નં વટ્ટં અનુપ્પાદધમ્મતં અવિપાકધમ્મતઞ્ચ આપાદનેન ઉપચ્છિન્નં કમ્મવટ્ટં ન વત્તતિ ન પવત્તતિ. એસેવન્તો દુક્ખસ્સાતિ યદેતં સબ્બસો કિલેસવટ્ટાભાવતો કમ્મવટ્ટસ્સ અપ્પવત્તનં, સો આયતિં વિપાકવટ્ટસ્સ એકંસેનેવ અનુપ્પાદો એવ સકલસ્સાપિ સંસારદુક્ખસ્સ અન્તો પરિચ્છેદો પરિવટુમભાવોતિ.

    Gāthāyaṃ pana acchecchi vaṭṭanti anavasesato kilesavaṭṭaṃ samucchindi, chinne ca kilesavaṭṭe kammavaṭṭampi chinnameva. Byagā nirāsanti āsā vuccati taṇhā, natthi ettha āsāti nirāsaṃ, nibbānaṃ. Taṃ nirāsaṃ visesena agā adhigatoti byagā, aggamaggassa adhigatattā puna adhigamakāraṇena vinā adhigatoti attho. Yasmā taṇhā dukkhasamudayabhūtā, tāya pahīnāya appahīno nāma kileso natthi, tasmāssa taṇhāpahānaṃ savisesaṃ katvā dassento ‘‘visukkhā saritā na sandatī’’ti āha. Tassattho – catutthasūriyapātubhāvena viya mahānadiyo catutthamaggañāṇuppādena anavasesato visukkhā visositā taṇhāsaritā nadī na sandati, ito paṭṭhāya na pavattati. Taṇhā hi ‘‘saritā’’ti vuccati. Yathāha – ‘‘saritāni sinehitāni ca, somanassāni bhavanti jantuno’’ti (dha. pa. 341), ‘‘saritā visattikā’’ti (dha. sa. 1065; mahāni. 3) ca. Chinnaṃ vaṭṭaṃ na vattatīti evaṃ kilesavaṭṭasamucchedena chinnaṃ vaṭṭaṃ anuppādadhammataṃ avipākadhammatañca āpādanena upacchinnaṃ kammavaṭṭaṃ na vattati na pavattati. Esevanto dukkhassāti yadetaṃ sabbaso kilesavaṭṭābhāvato kammavaṭṭassa appavattanaṃ, so āyatiṃ vipākavaṭṭassa ekaṃseneva anuppādo eva sakalassāpi saṃsāradukkhassa anto paricchedo parivaṭumabhāvoti.

    દુતિયસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઉદાનપાળિ • Udānapāḷi / ૨. દુતિયલકુણ્ડકભદ્દિયસુત્તં • 2. Dutiyalakuṇḍakabhaddiyasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact