| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
૩. દુટ્ઠુલ્લવાચાસિક્ખાપદવણ્ણના
3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
૨૮૩. તતિયે તયો સઙ્ઘાદિસેસવારા તયો થુલ્લચ્ચયવારા તયો દુક્કટવારા તયો કાયપટિબદ્ધવારાતિ દ્વાદસ વારા સરૂપેન આગતા. તત્થ તયો સઙ્ઘાદિસેસવારા દુતિયસિક્ખાપદે વુત્તાતિ તિણ્ણં વીસતિકાનં એકેકમૂલા વારાતિ વેદિતબ્બા, તસ્મા ઇધ વિસેસાતિ પણ્ણાસ વારા સંખિત્તા હોન્તિ, અઞ્ઞથા ઇત્થી ચ હોતિ વેમતિકો સારત્તો ચ, ભિક્ખુ ચ નં ઇત્થિયા વચ્ચમગ્ગં પસ્સાવમગ્ગં આદિસ્સ વણ્ણમ્પિ ભણતિ…પે॰… આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સ. ઇત્થી ચ હોતિ પણ્ડકપુરિસસઞ્ઞી તિરચ્છાનગતસઞ્ઞી સારત્તો ચ, ભિક્ખુ ચ નં ઇત્થિયા વચ્ચમગ્ગં પસ્સાવમગ્ગં આદિસ્સ વણ્ણમ્પિ ભણતિ અક્કોસતિપિ, આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સ. પણ્ડકો ચ હોતિ પણ્ડકસઞ્ઞી સારત્તો ચ, ભિક્ખુ ચ નં પણ્ડકસ્સ વચ્ચમગ્ગં આદિસ્સ વણ્ણમ્પિ ભણતિ, આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સાતિ એવમાદીનં આપત્તિટ્ઠાનાનં અનાપત્તિટ્ઠાનતા આપજ્જેય્ય, ન ચાપજ્જતિ, પણ્ડકે ઇત્થિસઞ્ઞિસ્સ દુક્કટન્તિ દીપેતું ‘‘ઇત્થી ચ પણ્ડકો ચ ઉભિન્નં ઇત્થિસઞ્ઞી આપત્તિ સઙ્ઘાદિસેસેન દુક્કટસ્સા’’તિ વુત્તત્તા ‘‘પણ્ડકે પણ્ડકસઞ્ઞિસ્સ થુલ્લચ્ચય’’ન્તિ વુત્તમેવ હોતિ, તસ્મા સબ્બત્થ સંખિત્તવારેસુ થુલ્લચ્ચયટ્ઠાને થુલ્લચ્ચયં, દુક્કટટ્ઠાને દુક્કટમ્પિ વુત્તમેવ હોતીતિ વેદિતબ્બં. તથા ‘‘ઇત્થી ચ હોતિ વેમતિકો સારત્તો ચ, ભિક્ખુ ચ નં ઇત્થિયા વચ્ચમગ્ગં પસ્સાવમગ્ગં ઠપેત્વા અધક્ખકં ઉબ્ભજાણુમણ્ડલં આદિસ્સ વણ્ણમ્પિ ભણતિ…પે॰… થુલ્લચ્ચયસ્સા’’તિઆદિના નયેન થુલ્લચ્ચયખેત્તેપિ યથાસમ્ભવં ઉદ્ધરિતબ્બા. તથા ‘‘ઇત્થી ચ હોતિ વેમતિકો સારત્તો ચ, ભિક્ખુ ચ નં ઇત્થિયા કાયપટિબદ્ધં આદિસ્સ વણ્ણમ્પિ ભણતિ…પે॰… દુક્કટસ્સા’’તિઆદિના નયેન કાયપટિબદ્ધવારાપિ યથાસમ્ભવં ઉદ્ધરિતબ્બા. કાયપ્પટિબદ્ધવારત્તિકં વિય નિસ્સગ્ગિયવારત્તિકં લબ્ભમાનમ્પિ આપત્તિવિસેસાભાવતો ન ઉદ્ધટં. કાયપ્પટિબદ્ધવારત્તિકે પન દિન્નનયત્તા તમ્પિ તદનુલોમા વારા ચ ઉદ્ધરિતબ્બા. સબ્બત્થ ન-વિઞ્ઞૂ તરુણદારિકા, મહલ્લિકા ઉમ્મત્તિકાદિકા ચ અનધિપ્પેતા, પગેવ પાકતિકા તિરચ્છાનગતિત્થીનં, તથા પણ્ડકાદયોપીતિ વેદિતબ્બા. સેસં દુતિયે વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બં.
283. Tatiye tayo saṅghādisesavārā tayo thullaccayavārā tayo dukkaṭavārā tayo kāyapaṭibaddhavārāti dvādasa vārā sarūpena āgatā. Tattha tayo saṅghādisesavārā dutiyasikkhāpade vuttāti tiṇṇaṃ vīsatikānaṃ ekekamūlā vārāti veditabbā, tasmā idha visesāti paṇṇāsa vārā saṃkhittā honti, aññathā itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… āpatti thullaccayassa. Itthī ca hoti paṇḍakapurisasaññī tiracchānagatasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati akkosatipi, āpatti thullaccayassa. Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa vaccamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati, āpatti thullaccayassāti evamādīnaṃ āpattiṭṭhānānaṃ anāpattiṭṭhānatā āpajjeyya, na cāpajjati, paṇḍake itthisaññissa dukkaṭanti dīpetuṃ ‘‘itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī āpatti saṅghādisesena dukkaṭassā’’ti vuttattā ‘‘paṇḍake paṇḍakasaññissa thullaccaya’’nti vuttameva hoti, tasmā sabbattha saṃkhittavāresu thullaccayaṭṭhāne thullaccayaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭampi vuttameva hotīti veditabbaṃ. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… thullaccayassā’’tiādinā nayena thullaccayakhettepi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… dukkaṭassā’’tiādinā nayena kāyapaṭibaddhavārāpi yathāsambhavaṃ uddharitabbā. Kāyappaṭibaddhavārattikaṃ viya nissaggiyavārattikaṃ labbhamānampi āpattivisesābhāvato na uddhaṭaṃ. Kāyappaṭibaddhavārattike pana dinnanayattā tampi tadanulomā vārā ca uddharitabbā. Sabbattha na-viññū taruṇadārikā, mahallikā ummattikādikā ca anadhippetā, pageva pākatikā tiracchānagatitthīnaṃ, tathā paṇḍakādayopīti veditabbā. Sesaṃ dutiye vuttanayeneva veditabbaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૩. દુટ્ઠુલ્લવાચાસિક્ખાપદં • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૩. દુટ્ઠુલ્લવાચાસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૩. દુટ્ઠુલ્લવાચાસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Duṭṭhullavācāsikkhāpadavaṇṇanā
