Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિનયસઙ્ગહ-અટ્ઠકથા • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā |
૩૦. ગરુભણ્ડવિનિચ્છયકથા
30. Garubhaṇḍavinicchayakathā
૨૨૭. ગરુભણ્ડાનીતિ એત્થ ‘‘પઞ્ચિમાનિ, ભિક્ખવે, અવિસ્સજ્જિયાનિ ન વિસ્સજ્જેતબ્બાનિ સઙ્ઘેન વા ગણેન વા પુગ્ગલેન વા, વિસ્સજ્જિતાનિપિ અવિસ્સજ્જિતાનિ હોન્તિ, યો વિસ્સજ્જેય્ય, આપત્તિ થુલ્લચ્ચયસ્સા’’તિઆદિના (ચૂળવ॰ ૩૨૧) નયેન દસ્સિતાનિ આરામો આરામવત્થુ, વિહારો વિહારવત્થુ, મઞ્ચો પીઠં ભિસિ બિમ્બોહનં, લોહકુમ્ભી લોહભાણકં લોહવારકો લોહકટાહં વાસિ ફરસુ કુઠારી કુદાલો નિખાદનં, વલ્લિ વેળુ મુઞ્જં પબ્બજં તિણં મત્તિકા દારુભણ્ડં મત્તિકાભણ્ડન્તિ ઇમાનિ પઞ્ચ ગરુભણ્ડાનિ નામ.
227.Garubhaṇḍānīti ettha ‘‘pañcimāni, bhikkhave, avissajjiyāni na vissajjetabbāni saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā, vissajjitānipi avissajjitāni honti, yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassā’’tiādinā (cūḷava. 321) nayena dassitāni ārāmo ārāmavatthu, vihāro vihāravatthu, mañco pīṭhaṃ bhisi bimbohanaṃ, lohakumbhī lohabhāṇakaṃ lohavārako lohakaṭāhaṃ vāsi pharasu kuṭhārī kudālo nikhādanaṃ, valli veḷu muñjaṃ pabbajaṃ tiṇaṃ mattikā dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍanti imāni pañca garubhaṇḍāni nāma.
તત્થ (ચૂળવ॰ અટ્ઠ॰ ૩૨૧) આરામો નામ પુપ્ફારામો વા ફલારામો વા. આરામવત્થુ નામ તેસંયેવ આરામાનં અત્થાય પરિચ્છિન્દિત્વા ઠપિતોકાસો, તેસુ વા આરામેસુ વિનટ્ઠેસુ તેસં પોરાણકભૂમિભાગો. વિહારો નામ યં કિઞ્ચિ પાસાદાદિ સેનાસનં. વિહારવત્થુ નામ તસ્સ પતિટ્ઠાનોકાસો. મઞ્ચો નામ મસારકો બુન્દિકાબદ્ધો કુળીરપાદકો આહચ્ચપાદકોતિ ઇમેસં ચતુન્નં મઞ્ચાનં અઞ્ઞતરો. પીઠં નામ મસારકાદીનંયેવ ચતુન્નં પીઠાનં અઞ્ઞતરં. ભિસિ નામ ઉણ્ણભિસિઆદીનં પઞ્ચન્નં અઞ્ઞતરા. બિમ્બોહનં નામ રુક્ખતૂલલતાતૂલપોટકીતૂલાનં અઞ્ઞતરં. લોહકુમ્ભી નામ કાળલોહેન વા તમ્બલોહેન વા યેન કેનચિ લોહેન કતકુમ્ભી. લોહભાણકાદીસુપિ એસેવ નયો. એત્થ પન ભાણકન્તિ અરઞ્જરો વુચ્ચતિ. વારકોતિ ઘટો. કટાહં કટાહમેવ. વાસિઆદીસુ વલ્લિઆદીસુ ચ દુવિઞ્ઞેય્યં નામ નત્થિ. પઞ્ચાતિ ચ રાસિવસેન વુત્તં, સરૂપવસેન પનેતાનિ પઞ્ચવીસતિવિધાનિ હોન્તિ. વુત્તઞ્હેતં –
Tattha (cūḷava. aṭṭha. 321) ārāmo nāma pupphārāmo vā phalārāmo vā. Ārāmavatthu nāma tesaṃyeva ārāmānaṃ atthāya paricchinditvā ṭhapitokāso, tesu vā ārāmesu vinaṭṭhesu tesaṃ porāṇakabhūmibhāgo. Vihāro nāma yaṃ kiñci pāsādādi senāsanaṃ. Vihāravatthu nāma tassa patiṭṭhānokāso. Mañco nāma masārako bundikābaddho kuḷīrapādako āhaccapādakoti imesaṃ catunnaṃ mañcānaṃ aññataro. Pīṭhaṃ nāma masārakādīnaṃyeva catunnaṃ pīṭhānaṃ aññataraṃ. Bhisi nāma uṇṇabhisiādīnaṃ pañcannaṃ aññatarā. Bimbohanaṃ nāma rukkhatūlalatātūlapoṭakītūlānaṃ aññataraṃ. Lohakumbhī nāma kāḷalohena vā tambalohena vā yena kenaci lohena katakumbhī. Lohabhāṇakādīsupi eseva nayo. Ettha pana bhāṇakanti arañjaro vuccati. Vārakoti ghaṭo. Kaṭāhaṃ kaṭāhameva. Vāsiādīsu valliādīsu ca duviññeyyaṃ nāma natthi. Pañcāti ca rāsivasena vuttaṃ, sarūpavasena panetāni pañcavīsatividhāni honti. Vuttañhetaṃ –
‘‘દ્વિસઙ્ગહાનિ દ્વે હોન્તિ, તતિયં ચતુસઙ્ગહં;
‘‘Dvisaṅgahāni dve honti, tatiyaṃ catusaṅgahaṃ;
ચતુત્થં નવકોટ્ઠાસં, પઞ્ચમં અટ્ઠભેદનં.
Catutthaṃ navakoṭṭhāsaṃ, pañcamaṃ aṭṭhabhedanaṃ.
‘‘ઇતિ પઞ્ચહિ રાસીહિ, પઞ્ચનિમ્મલલોચનો;
‘‘Iti pañcahi rāsīhi, pañcanimmalalocano;
પઞ્ચવીસવિધં નાથો, ગરુભણ્ડં પકાસયી’’તિ.
Pañcavīsavidhaṃ nātho, garubhaṇḍaṃ pakāsayī’’ti.
તત્રાયં વિનિચ્છયકથા – ઇદઞ્હિ સબ્બમ્પિ ગરુભણ્ડં સેનાસનક્ખન્ધકે ‘‘અવિસ્સજ્જિય’’ન્તિ વુત્તં, કીટાગિરિવત્થુસ્મિં ‘‘અવેભઙ્ગિય’’ન્તિ દસ્સિતં, પરિવારે પન –
Tatrāyaṃ vinicchayakathā – idañhi sabbampi garubhaṇḍaṃ senāsanakkhandhake ‘‘avissajjiya’’nti vuttaṃ, kīṭāgirivatthusmiṃ ‘‘avebhaṅgiya’’nti dassitaṃ, parivāre pana –
‘‘અવિસ્સજ્જિયં અવેભઙ્ગિયં,
‘‘Avissajjiyaṃ avebhaṅgiyaṃ,
પઞ્ચ વુત્તા મહેસિના;
Pañca vuttā mahesinā;
વિસ્સજ્જેન્તસ્સ પરિભુઞ્જન્તસ્સ અનાપત્તિ,
Vissajjentassa paribhuñjantassa anāpatti,
પઞ્હામેસા કુસલેહિ ચિન્તિતા’’તિ. (પરિ॰ ૪૭૯) –
Pañhāmesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 479) –
આગતં. તસ્મા મૂલચ્છેજ્જવસેન અવિસ્સજ્જિયઞ્ચ અવેભઙ્ગિયઞ્ચ, પરિવત્તનવસેન પન વિસ્સજ્જેન્તસ્સ પરિભુઞ્જન્તસ્સ ચ અનાપત્તીતિ એવમેત્થ અધિપ્પાયો વેદિતબ્બો.
Āgataṃ. Tasmā mūlacchejjavasena avissajjiyañca avebhaṅgiyañca, parivattanavasena pana vissajjentassa paribhuñjantassa ca anāpattīti evamettha adhippāyo veditabbo.
૨૨૮. તત્રાયં અનુપુબ્બિકથા – ઇદં તાવ પઞ્ચવિધમ્પિ ચીવરપિણ્ડપાતભેસજ્જત્થાય ઉપનેતું ન વટ્ટતિ, થાવરેન ચ થાવરં, ગરુભણ્ડેન ચ ગરુભણ્ડં પરિવત્તેતું વટ્ટતિ. થાવરે પન ખેત્તં વત્થુ તળાકં માતિકાતિ એવરૂપં ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ વિચારેતું વા સમ્પટિચ્છિતું વા અધિવાસેતું વા ન વટ્ટતિ, કપ્પિયકારકેહેવ વિચારિતતો કપ્પિયભણ્ડં વટ્ટતિ. આરામેન પન આરામં આરામવત્થું વિહારં વિહારવત્થુન્તિ ઇમાનિ ચત્તારિપિ પરિવત્તેતું વટ્ટતિ.
228. Tatrāyaṃ anupubbikathā – idaṃ tāva pañcavidhampi cīvarapiṇḍapātabhesajjatthāya upanetuṃ na vaṭṭati, thāvarena ca thāvaraṃ, garubhaṇḍena ca garubhaṇḍaṃ parivattetuṃ vaṭṭati. Thāvare pana khettaṃ vatthu taḷākaṃ mātikāti evarūpaṃ bhikkhusaṅghassa vicāretuṃ vā sampaṭicchituṃ vā adhivāsetuṃ vā na vaṭṭati, kappiyakārakeheva vicāritato kappiyabhaṇḍaṃ vaṭṭati. Ārāmena pana ārāmaṃ ārāmavatthuṃ vihāraṃ vihāravatthunti imāni cattāripi parivattetuṃ vaṭṭati.
તત્રાયં પરિવત્તનનયો – સઙ્ઘસ્સ નાળિકેરારામો દૂરે હોતિ, કપ્પિયકારકા બહુતરં ખાદન્તિ, યમ્પિ ન ખાદન્તિ, તતો સકટવેતનં દત્વા અપ્પમેવ આહરન્તિ, અઞ્ઞેસં પન તસ્સ આરામસ્સ અવિદૂરે ગામવાસીનં મનુસ્સાનં વિહારસ્સ સમીપે આરામો હોતિ, તે સઙ્ઘં ઉપસઙ્કમિત્વા સકેન આરામેન તં આરામં યાચન્તિ, સઙ્ઘેન ‘‘રુચ્ચતિ સઙ્ઘસ્સા’’તિ અપલોકેત્વા સમ્પટિચ્છિતબ્બો. સચેપિ ભિક્ખૂનં રુક્ખસહસ્સં હોતિ, મનુસ્સાનં પઞ્ચ સતાનિ, ‘‘તુમ્હાકં આરામો ખુદ્દકો’’તિ ન વત્તબ્બં. કિઞ્ચાપિ હિ અયં ખુદ્દકો, અથ ખો ઇતરતો બહુતરં આયં દેતિ. સચેપિ સમકમેવ દેતિ, એવમ્પિ ઇચ્છિતિચ્છિતક્ખણે પરિભુઞ્જિતું સક્કાતિ ગહેતબ્બમેવ. સચે પન મનુસ્સાનં બહુતરા રુક્ખા હોન્તિ, ‘‘નનુ તુમ્હાકં બહુતરા રુક્ખા’’તિ વત્તબ્બં. સચે ‘‘અતિરેકં અમ્હાકં પુઞ્ઞં હોતુ, સઙ્ઘસ્સ દેમા’’તિ વદન્તિ, જાનાપેત્વા સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. ભિક્ખૂનં રુક્ખા ફલધારિનો, મનુસ્સાનં રુક્ખા ન તાવ ફલં ગણ્હન્તિ, કિઞ્ચાપિ ન ગણ્હન્તિ, ‘‘ન ચિરેન ગણ્હિસ્સન્તી’’તિ સમ્પટિચ્છિતબ્બમેવ. મનુસ્સાનં રુક્ખા ફલધારિનો, ભિક્ખૂનં રુક્ખા ન તાવ ફલં ગણ્હન્તિ, ‘‘નનુ તુમ્હાકં રુક્ખા ફલધારિનો’’તિ વત્તબ્બં. સચે ‘‘ગણ્હથ, ભન્તે, અમ્હાકં પુઞ્ઞં ભવિસ્સતી’’તિ દેન્તિ, જાનાપેત્વા સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. એવં આરામેન આરામો પરિવત્તેતબ્બો. એતેનેવ નયેન આરામવત્થુપિ વિહારોપિ વિહારવત્થુપિ આરામેન પરિવત્તેતબ્બં, આરામવત્થુના ચ મહન્તેન વા ખુદ્દકેન વા આરામઆરામવત્થુવિહારવિહારવત્થૂનિ.
Tatrāyaṃ parivattananayo – saṅghassa nāḷikerārāmo dūre hoti, kappiyakārakā bahutaraṃ khādanti, yampi na khādanti, tato sakaṭavetanaṃ datvā appameva āharanti, aññesaṃ pana tassa ārāmassa avidūre gāmavāsīnaṃ manussānaṃ vihārassa samīpe ārāmo hoti, te saṅghaṃ upasaṅkamitvā sakena ārāmena taṃ ārāmaṃ yācanti, saṅghena ‘‘ruccati saṅghassā’’ti apaloketvā sampaṭicchitabbo. Sacepi bhikkhūnaṃ rukkhasahassaṃ hoti, manussānaṃ pañca satāni, ‘‘tumhākaṃ ārāmo khuddako’’ti na vattabbaṃ. Kiñcāpi hi ayaṃ khuddako, atha kho itarato bahutaraṃ āyaṃ deti. Sacepi samakameva deti, evampi icchiticchitakkhaṇe paribhuñjituṃ sakkāti gahetabbameva. Sace pana manussānaṃ bahutarā rukkhā honti, ‘‘nanu tumhākaṃ bahutarā rukkhā’’ti vattabbaṃ. Sace ‘‘atirekaṃ amhākaṃ puññaṃ hotu, saṅghassa demā’’ti vadanti, jānāpetvā sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Bhikkhūnaṃ rukkhā phaladhārino, manussānaṃ rukkhā na tāva phalaṃ gaṇhanti, kiñcāpi na gaṇhanti, ‘‘na cirena gaṇhissantī’’ti sampaṭicchitabbameva. Manussānaṃ rukkhā phaladhārino, bhikkhūnaṃ rukkhā na tāva phalaṃ gaṇhanti, ‘‘nanu tumhākaṃ rukkhā phaladhārino’’ti vattabbaṃ. Sace ‘‘gaṇhatha, bhante, amhākaṃ puññaṃ bhavissatī’’ti denti, jānāpetvā sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Evaṃ ārāmena ārāmo parivattetabbo. Eteneva nayena ārāmavatthupi vihāropi vihāravatthupi ārāmena parivattetabbaṃ, ārāmavatthunā ca mahantena vā khuddakena vā ārāmaārāmavatthuvihāravihāravatthūni.
કથં વિહારેન વિહારો પરિવત્તેતબ્બો? સઙ્ઘસ્સ અન્તોગામે ગેહં હોતિ, મનુસ્સાનં વિહારમજ્ઝે પાસાદો હોતિ, ઉભોપિ અગ્ઘેન સમકા, સચે મનુસ્સા તેન પાસાદેન તં ગેહં યાચન્તિ, સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. ભિક્ખૂનં ચે મહગ્ઘતરં ગેહં હોતિ, ‘‘મહગ્ઘતરં અમ્હાકં ગેહ’’ન્તિ વુત્તે ચ ‘‘કિઞ્ચાપિ મહગ્ઘતરં પબ્બજિતાનં અસારુપ્પં, ન સક્કા તત્થ પબ્બજિતેહિ વસિતું, ઇદં પન સારુપ્પં, ગણ્હથા’’તિ વદન્તિ, એવમ્પિ સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. સચે પન મનુસ્સાનં મહગ્ઘં હોતિ, ‘‘નનુ તુમ્હાકં ગેહં મહગ્ઘ’’ન્તિ વત્તબ્બં. ‘‘હોતુ, ભન્તે, અમ્હાકં પુઞ્ઞં ભવિસ્સતિ, ગણ્હથા’’તિ વુત્તે પન સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. એવમ્પિ વિહારેન વિહારો પરિવત્તેતબ્બો. એતેનેવ નયેન વિહારવત્થુપિ આરામોપિ આરામવત્થુપિ વિહારેન પરિવત્તેતબ્બં, વિહારવત્થુના ચ મહગ્ઘેન વા અપ્પગ્ઘેન વા વિહારવિહારવત્થુઆરામઆરામવત્થૂનિ. એવં થાવરેન થાવરપરિવત્તનં વેદિતબ્બં.
Kathaṃ vihārena vihāro parivattetabbo? Saṅghassa antogāme gehaṃ hoti, manussānaṃ vihāramajjhe pāsādo hoti, ubhopi agghena samakā, sace manussā tena pāsādena taṃ gehaṃ yācanti, sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Bhikkhūnaṃ ce mahagghataraṃ gehaṃ hoti, ‘‘mahagghataraṃ amhākaṃ geha’’nti vutte ca ‘‘kiñcāpi mahagghataraṃ pabbajitānaṃ asāruppaṃ, na sakkā tattha pabbajitehi vasituṃ, idaṃ pana sāruppaṃ, gaṇhathā’’ti vadanti, evampi sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Sace pana manussānaṃ mahagghaṃ hoti, ‘‘nanu tumhākaṃ gehaṃ mahaggha’’nti vattabbaṃ. ‘‘Hotu, bhante, amhākaṃ puññaṃ bhavissati, gaṇhathā’’ti vutte pana sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Evampi vihārena vihāro parivattetabbo. Eteneva nayena vihāravatthupi ārāmopi ārāmavatthupi vihārena parivattetabbaṃ, vihāravatthunā ca mahagghena vā appagghena vā vihāravihāravatthuārāmaārāmavatthūni. Evaṃ thāvarena thāvaraparivattanaṃ veditabbaṃ.
ગરુભણ્ડેન ગરુભણ્ડપરિવત્તને પન મઞ્ચપીઠં મહન્તં વા હોતુ ખુદ્દકં વા, અન્તમસો ચતુરઙ્ગુલપાદકં ગામદારકેહિ પંસ્વાગારકેસુ કીળન્તેહિ કતમ્પિ સઙ્ઘસ્સ દિન્નકાલતો પટ્ઠાય ગરુભણ્ડં હોતિ. સચેપિ રાજરાજમહામત્તાદયો એકપ્પહારેનેવ મઞ્ચસતં વા મઞ્ચસહસ્સં વા દેન્તિ, સબ્બે કપ્પિયમઞ્ચા સમ્પટિચ્છિતબ્બા, સમ્પટિચ્છિત્વા ‘‘વુડ્ઢપટિપાટિયા સઙ્ઘિકપરિભોગેન પરિભુઞ્જથા’’તિ દાતબ્બા, પુગ્ગલિકવસેન ન દાતબ્બા. અતિરેકમઞ્ચે ભણ્ડાગારાદીસુ પઞ્ઞપેત્વા પત્તચીવરં નિક્ખિપિતુમ્પિ વટ્ટતિ. બહિસીમાય ‘‘સઙ્ઘસ્સ દેમા’’તિ દિન્નમઞ્ચો સઙ્ઘત્થેરસ્સ વસનટ્ઠાને દાતબ્બો. તત્થ ચે બહૂ મઞ્ચા હોન્તિ, મઞ્ચેન કમ્મં નત્થિ. યસ્સ વસનટ્ઠાને કમ્મં અત્થિ, તત્થ ‘‘સઙ્ઘિકપરિભોગેન પરિભુઞ્જથા’’તિ દાતબ્બો. મહગ્ઘેન સતગ્ઘનકેન વા સહસ્સગ્ઘનકેન વા મઞ્ચેન અઞ્ઞં મઞ્ચસતં લભતિ, પરિવત્તેત્વા ગહેતબ્બં. ન કેવલં મઞ્ચેન મઞ્ચોયેવ, આરામઆરામવત્થુવિહારવિહારવત્થુપીઠભિસિબિમ્બોહનાનિપિ પરિવત્તેતું વટ્ટન્તિ. એસ નયો પીઠભિસિબિમ્બોહનેસુપિ. એતેસુ પન અકપ્પિયં ન પરિભુઞ્જિતબ્બં, કપ્પિયં સઙ્ઘિકપરિભોગેન પરિભુઞ્જિતબ્બં. અકપ્પિયં વા મહગ્ઘં કપ્પિયં વા પરિવત્તેત્વા વુત્તવત્થૂનિ ગહેતબ્બાનિ. અગરુભણ્ડુપગં પન ભિસિબિમ્બોહનં નામ નત્થિ.
Garubhaṇḍena garubhaṇḍaparivattane pana mañcapīṭhaṃ mahantaṃ vā hotu khuddakaṃ vā, antamaso caturaṅgulapādakaṃ gāmadārakehi paṃsvāgārakesu kīḷantehi katampi saṅghassa dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍaṃ hoti. Sacepi rājarājamahāmattādayo ekappahāreneva mañcasataṃ vā mañcasahassaṃ vā denti, sabbe kappiyamañcā sampaṭicchitabbā, sampaṭicchitvā ‘‘vuḍḍhapaṭipāṭiyā saṅghikaparibhogena paribhuñjathā’’ti dātabbā, puggalikavasena na dātabbā. Atirekamañce bhaṇḍāgārādīsu paññapetvā pattacīvaraṃ nikkhipitumpi vaṭṭati. Bahisīmāya ‘‘saṅghassa demā’’ti dinnamañco saṅghattherassa vasanaṭṭhāne dātabbo. Tattha ce bahū mañcā honti, mañcena kammaṃ natthi. Yassa vasanaṭṭhāne kammaṃ atthi, tattha ‘‘saṅghikaparibhogena paribhuñjathā’’ti dātabbo. Mahagghena satagghanakena vā sahassagghanakena vā mañcena aññaṃ mañcasataṃ labhati, parivattetvā gahetabbaṃ. Na kevalaṃ mañcena mañcoyeva, ārāmaārāmavatthuvihāravihāravatthupīṭhabhisibimbohanānipi parivattetuṃ vaṭṭanti. Esa nayo pīṭhabhisibimbohanesupi. Etesu pana akappiyaṃ na paribhuñjitabbaṃ, kappiyaṃ saṅghikaparibhogena paribhuñjitabbaṃ. Akappiyaṃ vā mahagghaṃ kappiyaṃ vā parivattetvā vuttavatthūni gahetabbāni. Agarubhaṇḍupagaṃ pana bhisibimbohanaṃ nāma natthi.
૨૨૯. લોહકુમ્ભી લોહભાણકં લોહકટાહન્તિ ઇમાનિ તીણિ મહન્તાનિ વા હોન્તુ ખુદ્દકાનિ વા, અન્તમસો પસતમત્તઉદકગણ્હનકાનિપિ ગરુભણ્ડાનિયેવ. લોહવારકો પન કાળલોહતમ્બલોહવટ્ટલોહકંસલોહાનં યેન કેનચિ કતો સીહળદીપે પાદગણ્હનકો ભાજેતબ્બો. પાદો ચ નામ મગધનાળિયા પઞ્ચનાળિમત્તં ગણ્હાતિ , તતો અતિરેકગણ્હનકો ગરુભણ્ડં. ઇમાનિ તાવ પાળિયં આગતાનિ લોહભાજનાનિ. પાળિયં પન અનાગતાનિ ભિઙ્ગારપટિગ્ગહઉળઉઙ્કદબ્બિકટચ્છુપાતિતટ્ટકસરકસમુગ્ગઅઙ્ગારકપલ્લધૂમકટચ્છુઆદીનિ ખુદ્દકાનિ વા મહન્તાનિ વા સબ્બાનિ ગરુભણ્ડાનિ. પત્તો અયથાલકં તમ્બલોહથાલકન્તિ ઇમાનિ પન ભાજનીયાનિ. કંસલોહવટ્ટલોહભાજનવિકતિ સઙ્ઘિકપરિભોગેન વા ગિહિવિકટા વા વટ્ટતિ, પુગ્ગલિકપરિભોગેન ન વટ્ટતિ. કંસલોહાદિભાજનં સઙ્ઘસ્સ દિન્નમ્પિ હિ પારિહારિયં ન વટ્ટતિ, ગિહિવિકટનીહારેનેવ પરિભુઞ્જિતબ્બન્તિ મહાપચ્ચરિયં વુત્તં.
229.Lohakumbhī lohabhāṇakaṃ lohakaṭāhanti imāni tīṇi mahantāni vā hontu khuddakāni vā, antamaso pasatamattaudakagaṇhanakānipi garubhaṇḍāniyeva. Lohavārako pana kāḷalohatambalohavaṭṭalohakaṃsalohānaṃ yena kenaci kato sīhaḷadīpe pādagaṇhanako bhājetabbo. Pādo ca nāma magadhanāḷiyā pañcanāḷimattaṃ gaṇhāti , tato atirekagaṇhanako garubhaṇḍaṃ. Imāni tāva pāḷiyaṃ āgatāni lohabhājanāni. Pāḷiyaṃ pana anāgatāni bhiṅgārapaṭiggahauḷauṅkadabbikaṭacchupātitaṭṭakasarakasamuggaaṅgārakapalladhūmakaṭacchuādīni khuddakāni vā mahantāni vā sabbāni garubhaṇḍāni. Patto ayathālakaṃ tambalohathālakanti imāni pana bhājanīyāni. Kaṃsalohavaṭṭalohabhājanavikati saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭā vā vaṭṭati, puggalikaparibhogena na vaṭṭati. Kaṃsalohādibhājanaṃ saṅghassa dinnampi hi pārihāriyaṃ na vaṭṭati, gihivikaṭanīhāreneva paribhuñjitabbanti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
ઠપેત્વા પન ભાજનવિકતિં અઞ્ઞસ્મિમ્પિ કપ્પિયલોહભણ્ડે અઞ્જની અઞ્જનિસલાકા કણ્ણમલહરણી સૂચિ પણ્ણસૂચિ ખુદ્દકો પિપ્ફલકો ખુદ્દકં આરકણ્ટકં કુઞ્ચિકા તાળં કત્તરયટ્ઠિ વેધકો નત્થુદાનં ભિણ્ડિવાલો લોહકૂટો લોહકુત્તિ લોહગુળો લોહપિણ્ડિ લોહચક્કલિકં અઞ્ઞમ્પિ વિપ્પકતલોહભણ્ડં ભાજનીયં. ધૂમનેત્તફાલદીપરુક્ખદીપકપલ્લકઓલમ્બકદીપઇત્થિપુરિસતિરચ્છાનગતરૂપકાનિ પન અઞ્ઞાનિ વા ભિત્તિચ્છદનકવાટાદીસુ ઉપનેતબ્બાનિ અન્તમસો લોહખિલકં ઉપાદાય સબ્બાનિ લોહભણ્ડાનિ ગરુભણ્ડાનિયેવ હોન્તિ, અત્તના લદ્ધાનિપિ પરિહરિત્વા પુગ્ગલિકપરિભોગેન ન પરિભુઞ્જિતબ્બાનિ, સઙ્ઘિકપરિભોગેન વા ગિહિવિકટાનિ વા વટ્ટન્તિ. તિપુભણ્ડેપિ એસેવ નયો. ખીરપાસાણમયાનિ તટ્ટકસરકાદીનિ ગરુભણ્ડાનિયેવ.
Ṭhapetvā pana bhājanavikatiṃ aññasmimpi kappiyalohabhaṇḍe añjanī añjanisalākā kaṇṇamalaharaṇī sūci paṇṇasūci khuddako pipphalako khuddakaṃ ārakaṇṭakaṃ kuñcikā tāḷaṃ kattarayaṭṭhi vedhako natthudānaṃ bhiṇḍivālo lohakūṭo lohakutti lohaguḷo lohapiṇḍi lohacakkalikaṃ aññampi vippakatalohabhaṇḍaṃ bhājanīyaṃ. Dhūmanettaphāladīparukkhadīpakapallakaolambakadīpaitthipurisatiracchānagatarūpakāni pana aññāni vā bhitticchadanakavāṭādīsu upanetabbāni antamaso lohakhilakaṃ upādāya sabbāni lohabhaṇḍāni garubhaṇḍāniyeva honti, attanā laddhānipi pariharitvā puggalikaparibhogena na paribhuñjitabbāni, saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭāni vā vaṭṭanti. Tipubhaṇḍepi eseva nayo. Khīrapāsāṇamayāni taṭṭakasarakādīni garubhaṇḍāniyeva.
ઘટકો પન તેલભાજનં વા પાદગણ્હનકતો અતિરેકમેવ ગરુભણ્ડં. સુવણ્ણરજતહારકૂટજાતિફલિકભાજનાનિ ગિહિવિકટાનિપિ ન વટ્ટન્તિ, પગેવ સઙ્ઘિકપરિભોગેન વા પુગ્ગલિકપરિભોગેન વા. સેનાસનપરિભોગે પન આમાસમ્પિ અનામાસમ્પિ સબ્બં વટ્ટતિ.
Ghaṭako pana telabhājanaṃ vā pādagaṇhanakato atirekameva garubhaṇḍaṃ. Suvaṇṇarajatahārakūṭajātiphalikabhājanāni gihivikaṭānipi na vaṭṭanti, pageva saṅghikaparibhogena vā puggalikaparibhogena vā. Senāsanaparibhoge pana āmāsampi anāmāsampi sabbaṃ vaṭṭati.
વાસિઆદીસુ યાય વાસિયા ઠપેત્વા દન્તકટ્ઠચ્છેદનં વા ઉચ્છુતચ્છનં વા અઞ્ઞં મહાકમ્મં કાતું ન સક્કા, અયં ભાજનીયા. તતો મહન્તતરા યેન કેનચિ આકારેન કતા વાસિ ગરુભણ્ડમેવ. ફરસુ પન અન્તમસો વેજ્જાનં સિરાવેધનફરસુપિ ગરુભણ્ડમેવ. કુઠારિયં ફરસુસદિસોયેવ વિનિચ્છયો. યા પન આવુધસઙ્ખેપેન કતા, અયં અનામાસા. કુદાલો અન્તમસો ચતુરઙ્ગુલમત્તોપિ ગરુભણ્ડમેવ. નિખાદનં ચતુરસ્સમુખં વા હોતુ દોણિમુખં વા વઙ્કં વા ઉજુકં વા, અન્તમસો સમ્મુઞ્જનીદણ્ડકવેધનમ્પિ દણ્ડબદ્ધં ચે, ગરુભણ્ડમેવ. સમ્મુઞ્જનીદણ્ડખણનકં પન અદણ્ડકં ફલમત્તમેવ. યં સક્કા સિપાટિકાય પક્ખિપિત્વા પરિહરિતું, તં ભાજનીયં. સિખરમ્પિ નિખાદનેનેવ સઙ્ગહિતં. યેહિ મનુસ્સેહિ વિહારે વાસિઆદીનિ દિન્નાનિ હોન્તિ, તે ચે ઘરે દડ્ઢે વા ચોરેહિ વા વિલુત્તે ‘‘દેથ નો, ભન્તે, ઉપકરણે, પુન પાકતિકે કરિસ્સામા’’તિ વદન્તિ, દાતબ્બા. સચે આહરન્તિ, ન વારેતબ્બા, અનાહરન્તાપિ ન ચોદેતબ્બા.
Vāsiādīsu yāya vāsiyā ṭhapetvā dantakaṭṭhacchedanaṃ vā ucchutacchanaṃ vā aññaṃ mahākammaṃ kātuṃ na sakkā, ayaṃ bhājanīyā. Tato mahantatarā yena kenaci ākārena katā vāsi garubhaṇḍameva. Pharasu pana antamaso vejjānaṃ sirāvedhanapharasupi garubhaṇḍameva. Kuṭhāriyaṃ pharasusadisoyeva vinicchayo. Yā pana āvudhasaṅkhepena katā, ayaṃ anāmāsā. Kudālo antamaso caturaṅgulamattopi garubhaṇḍameva. Nikhādanaṃ caturassamukhaṃ vā hotu doṇimukhaṃ vā vaṅkaṃ vā ujukaṃ vā, antamaso sammuñjanīdaṇḍakavedhanampi daṇḍabaddhaṃ ce, garubhaṇḍameva. Sammuñjanīdaṇḍakhaṇanakaṃ pana adaṇḍakaṃ phalamattameva. Yaṃ sakkā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharituṃ, taṃ bhājanīyaṃ. Sikharampi nikhādaneneva saṅgahitaṃ. Yehi manussehi vihāre vāsiādīni dinnāni honti, te ce ghare daḍḍhe vā corehi vā vilutte ‘‘detha no, bhante, upakaraṇe, puna pākatike karissāmā’’ti vadanti, dātabbā. Sace āharanti, na vāretabbā, anāharantāpi na codetabbā.
કમ્મારતચ્છકારચુન્દકારનળકારમણિકારપત્તબન્ધકાનં અધિકરણિમુટ્ઠિકસણ્ડાસતુલાદીનિ સબ્બાનિ લોહમયઉપકરણાનિ સઙ્ઘે દિન્નકાલતો પટ્ઠાય ગરુભણ્ડાનિ. તિપુકોટ્ટકસુવણ્ણકારચમ્મકારઉપકરણેસુપિ એસેવ નયો. અયં પન વિસેસો – તિપુકોટ્ટકઉપકરણેસુપિ તિપુચ્છેદનકસત્થકં, સુવણ્ણકારઉપકરણેસુ સુવણ્ણચ્છેદનકસત્થકં, ચમ્મકારઉપકરણેસુ કતપરિકમ્મચમ્મચ્છેદનકખુદ્દકસત્થકન્તિ ઇમાનિ ભાજનીયભણ્ડાનિ. નહાપિતતુન્નકારઉપકરણેસુપિ ઠપેત્વા મહાકત્તરિં મહાસણ્ડાસં મહાપિપ્ફલિકઞ્ચ સબ્બં ભાજનીયં, મહાકત્તરિઆદીનિ ગરુભણ્ડાનિ.
Kammāratacchakāracundakāranaḷakāramaṇikārapattabandhakānaṃ adhikaraṇimuṭṭhikasaṇḍāsatulādīni sabbāni lohamayaupakaraṇāni saṅghe dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍāni. Tipukoṭṭakasuvaṇṇakāracammakāraupakaraṇesupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – tipukoṭṭakaupakaraṇesupi tipucchedanakasatthakaṃ, suvaṇṇakāraupakaraṇesu suvaṇṇacchedanakasatthakaṃ, cammakāraupakaraṇesu kataparikammacammacchedanakakhuddakasatthakanti imāni bhājanīyabhaṇḍāni. Nahāpitatunnakāraupakaraṇesupi ṭhapetvā mahākattariṃ mahāsaṇḍāsaṃ mahāpipphalikañca sabbaṃ bhājanīyaṃ, mahākattariādīni garubhaṇḍāni.
વલ્લિઆદીસુ વેત્તવલ્લિઆદિકા યા કાચિ અડ્ઢબાહુપ્પમાણા વલ્લિ સઙ્ઘસ્સ દિન્ના વા તત્થજાતકા વા રક્ખિતગોપિતા ગરુભણ્ડં હોતિ, સા સઙ્ઘકમ્મે ચ ચેતિયકમ્મે ચ કતે સચે અતિરેકા હોતિ, પુગ્ગલિકકમ્મેપિ ઉપનેતું વટ્ટતિ. અરક્ખિતા પન ગરુભણ્ડમેવ ન હોતિ. સુત્તમકચિવાકનાળિકેરહીરચમ્મમયા રજ્જુકા વા યોત્તાનિ વા વાકે ચ નાળિકેરહીરે ચ વટ્ટેત્વા કતા એકવટ્ટા વા દ્વિવટ્ટા વા સઙ્ઘસ્સ દિન્નકાલતો પટ્ઠાય ગરુભણ્ડં. સુત્તં પન અવટ્ટેત્વા દિન્નં મકચિવાકનાળિકેરહીરા ચ ભાજનીયા. યેહિ પનેતાનિ રજ્જુકયોત્તાદીનિ દિન્નાનિ હોન્તિ, તે અત્તનો કરણીયેન હરન્તા ન વારેતબ્બા.
Valliādīsu vettavalliādikā yā kāci aḍḍhabāhuppamāṇā valli saṅghassa dinnā vā tatthajātakā vā rakkhitagopitā garubhaṇḍaṃ hoti, sā saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate sace atirekā hoti, puggalikakammepi upanetuṃ vaṭṭati. Arakkhitā pana garubhaṇḍameva na hoti. Suttamakacivākanāḷikerahīracammamayā rajjukā vā yottāni vā vāke ca nāḷikerahīre ca vaṭṭetvā katā ekavaṭṭā vā dvivaṭṭā vā saṅghassa dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍaṃ. Suttaṃ pana avaṭṭetvā dinnaṃ makacivākanāḷikerahīrā ca bhājanīyā. Yehi panetāni rajjukayottādīni dinnāni honti, te attano karaṇīyena harantā na vāretabbā.
યો કોચિ અન્તમસો અટ્ઠઙ્ગુલસૂચિદણ્ડકમત્તોપિ વેળુ સઙ્ઘસ્સ દિન્નો વા તત્થજાતકો વા રક્ખિતગોપિતો ગરુભણ્ડં, સોપિ સઙ્ઘકમ્મે ચ ચેતિયકમ્મે ચ કતે અતિરેકો પુગ્ગલિકકમ્મે ચ દાતું વટ્ટતિ. પાદગણ્હનકતેલનાળિ પન કત્તરયટ્ઠિ ઉપાહનદણ્ડકો છત્તદણ્ડકો છત્તસલાકાતિ ઇદમેત્થ ભાજનીયભણ્ડં. દડ્ઢગેહમનુસ્સા ગણ્હિત્વા ગચ્છન્તા ન વારેતબ્બા. રક્ખિતગોપિતં વેળું ગણ્હન્તેન સમકં વા અતિરેકં વા થાવરં અન્તમસો તંઅગ્ઘનકવલ્લિકાયપિ ફાતિકમ્મં કત્વા ગહેતબ્બો, ફાતિકમ્મં અકત્વા ગણ્હન્તેન તત્થેવ વળઞ્જેતબ્બો. ગમનકાલે સઙ્ઘિકે આવાસે ઠપેત્વા ગન્તબ્બં, અસતિયા ગહેત્વા ગતેન પહિણિત્વા દાતબ્બો. દેસન્તરગતેન સમ્પત્તવિહારો સઙ્ઘિકાવાસે ઠપેતબ્બો.
Yo koci antamaso aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍakamattopi veḷu saṅghassa dinno vā tatthajātako vā rakkhitagopito garubhaṇḍaṃ, sopi saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate atireko puggalikakamme ca dātuṃ vaṭṭati. Pādagaṇhanakatelanāḷi pana kattarayaṭṭhi upāhanadaṇḍako chattadaṇḍako chattasalākāti idamettha bhājanīyabhaṇḍaṃ. Daḍḍhagehamanussā gaṇhitvā gacchantā na vāretabbā. Rakkhitagopitaṃ veḷuṃ gaṇhantena samakaṃ vā atirekaṃ vā thāvaraṃ antamaso taṃagghanakavallikāyapi phātikammaṃ katvā gahetabbo, phātikammaṃ akatvā gaṇhantena tattheva vaḷañjetabbo. Gamanakāle saṅghike āvāse ṭhapetvā gantabbaṃ, asatiyā gahetvā gatena pahiṇitvā dātabbo. Desantaragatena sampattavihāro saṅghikāvāse ṭhapetabbo.
તિણન્તિ મુઞ્જઞ્ચ પબ્બજઞ્ચ ઠપેત્વા અવસેસં યં કિઞ્ચિ તિણં. યત્થ પન તિણં નત્થિ, તત્થ પણ્ણેહિ છાદેન્તિ, તસ્મા પણ્ણમ્પિ તિણેનેવ સઙ્ગહિતં. ઇતિ મુઞ્જાદીસુ યં કિઞ્ચિ મુટ્ઠિપ્પમાણં તિણં તાલપણ્ણાદીસુ ચ એકપણ્ણમ્પિ સઙ્ઘસ્સ દિન્નં વા તત્થજાતકં વા બહારામે સઙ્ઘસ્સ તિણવત્થુતો જાતતિણં વા રક્ખિતગોપિતં ગરુભણ્ડં હોતિ, તમ્પિ સઙ્ઘકમ્મે ચ ચેતિયકમ્મે ચ કતે અતિરેકં પુગ્ગલિકકમ્મે દાતું વટ્ટતિ, દડ્ઢગેહમનુસ્સા ગહેત્વા ગચ્છન્તા ન વારેતબ્બા. અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણોપિ રિત્તપોત્થકો ગરુભણ્ડમેવ.
Tiṇanti muñjañca pabbajañca ṭhapetvā avasesaṃ yaṃ kiñci tiṇaṃ. Yattha pana tiṇaṃ natthi, tattha paṇṇehi chādenti, tasmā paṇṇampi tiṇeneva saṅgahitaṃ. Iti muñjādīsu yaṃ kiñci muṭṭhippamāṇaṃ tiṇaṃ tālapaṇṇādīsu ca ekapaṇṇampi saṅghassa dinnaṃ vā tatthajātakaṃ vā bahārāme saṅghassa tiṇavatthuto jātatiṇaṃ vā rakkhitagopitaṃ garubhaṇḍaṃ hoti, tampi saṅghakamme ca cetiyakamme ca kate atirekaṃ puggalikakamme dātuṃ vaṭṭati, daḍḍhagehamanussā gahetvā gacchantā na vāretabbā. Aṭṭhaṅgulappamāṇopi rittapotthako garubhaṇḍameva.
મત્તિકા પકતિમત્તિકા વા હોતુ પઞ્ચવણ્ણા વા સુધા વા સજ્જુરસકઙ્ગુટ્ઠસિલેસાદીસુ વા યં કિઞ્ચિ દુલ્લભટ્ઠાને આનેત્વા દિન્નં તત્થજાતકં વા, રક્ખિતગોપિતં તાલફલપક્કમત્તં ગરુભણ્ડં હોતિ, તમ્પિ સઙ્ઘકમ્મે ચ ચેતિયકમ્મે ચ નિટ્ઠિતે અતિરેકં પુગ્ગલિકકમ્મે ચ દાતું વટ્ટતિ, હિઙ્ગુહિઙ્ગુલકહરિતાલમનોસિલઞ્જનાનિ પન ભાજનીયભણ્ડાનિ.
Mattikā pakatimattikā vā hotu pañcavaṇṇā vā sudhā vā sajjurasakaṅguṭṭhasilesādīsu vā yaṃ kiñci dullabhaṭṭhāne ānetvā dinnaṃ tatthajātakaṃ vā, rakkhitagopitaṃ tālaphalapakkamattaṃ garubhaṇḍaṃ hoti, tampi saṅghakamme ca cetiyakamme ca niṭṭhite atirekaṃ puggalikakamme ca dātuṃ vaṭṭati, hiṅguhiṅgulakaharitālamanosilañjanāni pana bhājanīyabhaṇḍāni.
દારુભણ્ડે ‘‘યો કોચિ અટ્ઠઙ્ગુલસૂચિદણ્ડમત્તોપિ દારુભણ્ડકો દારુદુલ્લભટ્ઠાને સઙ્ઘસ્સ દિન્નો વા તત્થજાતકો વા રક્ખિતગોપિતો, અયં ગરુભણ્ડં હોતી’’તિ કુરુન્દિયં વુત્તં. મહાઅટ્ઠકથાયં પન સબ્બમ્પિ દારુવેળુચમ્મપાસાણાદિવિકતિં દારુભણ્ડેન સઙ્ગણ્હિત્વા આસન્દિકતો પટ્ઠાય દારુભણ્ડે વિનિચ્છયો વુત્તો. તત્રાયં નયો – આસન્દિકો સત્તઙ્ગો ભદ્દપીઠં પીઠિકા એકપાદકપીઠં આમણ્ડકવણ્ટકપીઠં ફલકં કોચ્છં પલાલપીઠન્તિ ઇમેસુ તાવ યં કિઞ્ચિ ખુદ્દકં વા હોતુ મહન્તં વા, સઙ્ઘસ્સ દિન્નં ગરુભણ્ડં હોતિ. પલાલપીઠેન ચેત્થ કદલિપત્તાદિપીઠાનિપિ સઙ્ગહિતાનિ. બ્યગ્ઘચમ્મઓનદ્ધમ્પિ વાળરૂપપરિક્ખિત્તં રતનપરિસિબ્બિતં કોચ્છં ગરુભણ્ડમેવ, વઙ્કફલકં દીઘફલકં ચીવરધોવનફલકં ઘટ્ટનફલકં ઘટ્ટનમુગ્ગરો દન્તકટ્ઠચ્છેદનગણ્ઠિકા દણ્ડમુગ્ગરો અમ્બણં રજનદોણિ ઉદકપટિચ્છકો દારુમયો વા દન્તમયો વા વેળુમયો વા સપાદકોપિ અપાદકોપિ સમુગ્ગો મઞ્જૂસા પાદગણ્હનકતો અતિરેકપ્પમાણો કરણ્ડો ઉદકદોણિ ઉદકકટાહં ઉળુઙ્કો કટચ્છુ પાનીયસરાવં પાનીયસઙ્ખોતિ એતેસુપિ યં કિઞ્ચિ સઙ્ઘે દિન્નં ગરુભણ્ડં. સઙ્ખથાલકં પન ભાજનીયં, તથા દારુમયો ઉદકતુમ્બો.
Dārubhaṇḍe ‘‘yo koci aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattopi dārubhaṇḍako dārudullabhaṭṭhāne saṅghassa dinno vā tatthajātako vā rakkhitagopito, ayaṃ garubhaṇḍaṃ hotī’’ti kurundiyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana sabbampi dāruveḷucammapāsāṇādivikatiṃ dārubhaṇḍena saṅgaṇhitvā āsandikato paṭṭhāya dārubhaṇḍe vinicchayo vutto. Tatrāyaṃ nayo – āsandiko sattaṅgo bhaddapīṭhaṃ pīṭhikā ekapādakapīṭhaṃ āmaṇḍakavaṇṭakapīṭhaṃ phalakaṃ kocchaṃ palālapīṭhanti imesu tāva yaṃ kiñci khuddakaṃ vā hotu mahantaṃ vā, saṅghassa dinnaṃ garubhaṇḍaṃ hoti. Palālapīṭhena cettha kadalipattādipīṭhānipi saṅgahitāni. Byagghacammaonaddhampi vāḷarūpaparikkhittaṃ ratanaparisibbitaṃ kocchaṃ garubhaṇḍameva, vaṅkaphalakaṃ dīghaphalakaṃ cīvaradhovanaphalakaṃ ghaṭṭanaphalakaṃ ghaṭṭanamuggaro dantakaṭṭhacchedanagaṇṭhikā daṇḍamuggaro ambaṇaṃ rajanadoṇi udakapaṭicchako dārumayo vā dantamayo vā veḷumayo vā sapādakopi apādakopi samuggo mañjūsā pādagaṇhanakato atirekappamāṇo karaṇḍo udakadoṇi udakakaṭāhaṃ uḷuṅko kaṭacchu pānīyasarāvaṃ pānīyasaṅkhoti etesupi yaṃ kiñci saṅghe dinnaṃ garubhaṇḍaṃ. Saṅkhathālakaṃ pana bhājanīyaṃ, tathā dārumayo udakatumbo.
પાદકથલિકમણ્ડલં દારુમયં વા હોતુ ચોળપણ્ણાદિમયં વા, સબ્બં ગરુભણ્ડં. આધારકો પત્તપિધાનં તાલવણ્ટં બીજની ચઙ્કોટકં પચ્છિ યટ્ઠિસમ્મુઞ્જની મુટ્ઠિસમ્મુઞ્જનીતિ એતેસુપિ યં કિઞ્ચિ ખુદ્દકં વા હોતુ મહન્તં વા, દારુવેળુપણ્ણચમ્માદીસુ યેન કેનચિ કતં ગરુભણ્ડમેવ. થમ્ભતુલાસોપાનફલકાદીસુ દારુમયં વા પાસાણમયં વા યં કિઞ્ચિ ગેહસમ્ભારરૂપં યો કોચિ કટસારકો યં કિઞ્ચિ ભૂમત્થરણં યં કિઞ્ચિ અકપ્પિયચમ્મં, સબ્બં સઙ્ઘે દિન્નં ગરુભણ્ડં, ભૂમત્થરણં કાતું વટ્ટતિ. એળકચમ્મં પન પચ્ચત્થરણગતિકં હોતિ, તમ્પિ ગરુભણ્ડમેવ. કપ્પિયચમ્માનિ ભાજનીયાનિ. કુરુન્દિયં પન ‘‘સબ્બં મઞ્ચપ્પમાણં ચમ્મં ગરુભણ્ડ’’ન્તિ વુત્તં.
Pādakathalikamaṇḍalaṃ dārumayaṃ vā hotu coḷapaṇṇādimayaṃ vā, sabbaṃ garubhaṇḍaṃ. Ādhārako pattapidhānaṃ tālavaṇṭaṃ bījanī caṅkoṭakaṃ pacchi yaṭṭhisammuñjanī muṭṭhisammuñjanīti etesupi yaṃ kiñci khuddakaṃ vā hotu mahantaṃ vā, dāruveḷupaṇṇacammādīsu yena kenaci kataṃ garubhaṇḍameva. Thambhatulāsopānaphalakādīsu dārumayaṃ vā pāsāṇamayaṃ vā yaṃ kiñci gehasambhārarūpaṃ yo koci kaṭasārako yaṃ kiñci bhūmattharaṇaṃ yaṃ kiñci akappiyacammaṃ, sabbaṃ saṅghe dinnaṃ garubhaṇḍaṃ, bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭati. Eḷakacammaṃ pana paccattharaṇagatikaṃ hoti, tampi garubhaṇḍameva. Kappiyacammāni bhājanīyāni. Kurundiyaṃ pana ‘‘sabbaṃ mañcappamāṇaṃ cammaṃ garubhaṇḍa’’nti vuttaṃ.
ઉદુક્ખલં મુસલં સુપ્પં નિસદં નિસદપોતો પાસાણદોણિ પાસાણકટાહં તુરિવેમભસ્તાદિ સબ્બં પેસકારાદિભણ્ડં સબ્બં કસિભણ્ડં સબ્બં ચક્કયુત્તકં યાનં ગરુભણ્ડમેવ. મઞ્ચપાદો મઞ્ચઅટની પીઠપાદો પીઠઅટની વાસિફરસુઆદીનં દણ્ડાતિ એતેસુ યં કિઞ્ચિ વિપ્પકતતચ્છનકમ્મં અનિટ્ઠિતમેવ ભાજનીયં, તચ્છિતમટ્ઠં પન ગરુભણ્ડં હોતિ. અનુઞ્ઞાતવાસિયા પન દણ્ડો છત્તમુટ્ઠિપણ્ણં કત્તરયટ્ઠિ ઉપાહના અરણિસહિતં ધમ્મકરણો પાદગણ્હનકતો અનતિરિત્તં આમલકતુમ્બં આમલકઘટો લાબુકતુમ્બં લાબુઘટો વિસાણકતુમ્બન્તિ સબ્બમેવેતં ભાજનીયં, તતો મહન્તતરં ગરુભણ્ડં. હત્થિદન્તો વા યં કિઞ્ચિ વિસાણં વા અતચ્છિતં યથાગતમેવ ભાજનીયં. તેહિ કતમઞ્ચપાદાદીસુ પુરિમસદિસોયેવ વિનિચ્છયો. તચ્છિતનિટ્ઠિતોપિ હિઙ્ગુકરણ્ડકો ગણ્ઠિકા વિધો અઞ્જની અઞ્જનીસલાકા ઉદકપુઞ્છનીતિ ઇદં સબ્બં ભાજનીયમેવ.
Udukkhalaṃ musalaṃ suppaṃ nisadaṃ nisadapoto pāsāṇadoṇi pāsāṇakaṭāhaṃ turivemabhastādi sabbaṃ pesakārādibhaṇḍaṃ sabbaṃ kasibhaṇḍaṃ sabbaṃ cakkayuttakaṃ yānaṃ garubhaṇḍameva. Mañcapādo mañcaaṭanī pīṭhapādo pīṭhaaṭanī vāsipharasuādīnaṃ daṇḍāti etesu yaṃ kiñci vippakatatacchanakammaṃ aniṭṭhitameva bhājanīyaṃ, tacchitamaṭṭhaṃ pana garubhaṇḍaṃ hoti. Anuññātavāsiyā pana daṇḍo chattamuṭṭhipaṇṇaṃ kattarayaṭṭhi upāhanā araṇisahitaṃ dhammakaraṇo pādagaṇhanakato anatirittaṃ āmalakatumbaṃ āmalakaghaṭo lābukatumbaṃ lābughaṭo visāṇakatumbanti sabbamevetaṃ bhājanīyaṃ, tato mahantataraṃ garubhaṇḍaṃ. Hatthidanto vā yaṃ kiñci visāṇaṃ vā atacchitaṃ yathāgatameva bhājanīyaṃ. Tehi katamañcapādādīsu purimasadisoyeva vinicchayo. Tacchitaniṭṭhitopi hiṅgukaraṇḍako gaṇṭhikā vidho añjanī añjanīsalākā udakapuñchanīti idaṃ sabbaṃ bhājanīyameva.
મત્તિકાભણ્ડે સબ્બં મનુસ્સાનં ઉપભોગપરિભોગં ઘટપીઠરાદિકુલાલભાજનં પત્તકટાહં અઙ્ગારકટાહં ધૂમદાનં દીપરુક્ખકો દીપકપલ્લિકા ચયનિટ્ઠકા છદનિટ્ઠકા થૂપિકાતિ સઙ્ઘસ્સ દિન્નકાલતો પટ્ઠાય ગરુભણ્ડં, પાદગણ્હનકતો અનતિરિત્તપ્પમાણો પન ઘટકો પત્તં થાલકં કઞ્ચનકો કુણ્ડિકાતિ ઇદમેત્થ ભાજનીયભણ્ડં. યથા ચ મત્તિકાભણ્ડે, એવં લોહભણ્ડેપિ કુણ્ડિકા ભાજનીયકોટ્ઠાસમેવ ભજતીતિ અયમેત્થ અનુપુબ્બિકથા.
Mattikābhaṇḍe sabbaṃ manussānaṃ upabhogaparibhogaṃ ghaṭapīṭharādikulālabhājanaṃ pattakaṭāhaṃ aṅgārakaṭāhaṃ dhūmadānaṃ dīparukkhako dīpakapallikā cayaniṭṭhakā chadaniṭṭhakā thūpikāti saṅghassa dinnakālato paṭṭhāya garubhaṇḍaṃ, pādagaṇhanakato anatirittappamāṇo pana ghaṭako pattaṃ thālakaṃ kañcanako kuṇḍikāti idamettha bhājanīyabhaṇḍaṃ. Yathā ca mattikābhaṇḍe, evaṃ lohabhaṇḍepi kuṇḍikā bhājanīyakoṭṭhāsameva bhajatīti ayamettha anupubbikathā.
ઇતિ પાળિમુત્તકવિનયવિનિચ્છયસઙ્ગહે
Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe
ગરુભણ્ડવિનિચ્છયકથા સમત્તા.
Garubhaṇḍavinicchayakathā samattā.