Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. ગિલાનદસ્સનસુત્તં
10. Gilānadassanasuttaṃ
૩૫૨. તેન ખો પન સમયેન ચિત્તો ગહપતિ આબાધિકો હોતિ દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. અથ ખો સમ્બહુલા આરામદેવતા વનદેવતા રુક્ખદેવતા ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થા દેવતા સઙ્ગમ્મ સમાગમ્મ ચિત્તં ગહપતિં એતદવોચું – ‘‘પણિધેહિ, ગહપતિ, અનાગતમદ્ધાનં રાજા અસ્સં ચક્કવત્તી’’તિ.
352. Tena kho pana samayena citto gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho sambahulā ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā osadhitiṇavanappatīsu adhivatthā devatā saṅgamma samāgamma cittaṃ gahapatiṃ etadavocuṃ – ‘‘paṇidhehi, gahapati, anāgatamaddhānaṃ rājā assaṃ cakkavattī’’ti.
એવં વુત્તે, ચિત્તો ગહપતિ તા આરામદેવતા વનદેવતા રુક્ખદેવતા ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થા દેવતા એતદવોચ – ‘‘તમ્પિ અનિચ્ચં, તમ્પિ અદ્ધુવં, તમ્પિ પહાય ગમનીય’’ન્તિ. એવં વુત્તે, ચિત્તસ્સ ગહપતિનો મિત્તામચ્ચા ઞાતિસાલોહિતા ચિત્તં ગહપતિં એતદવોચું – ‘‘સતિં, અય્યપુત્ત, ઉપટ્ઠપેહિ, મા વિપ્પલપી’’તિ. ‘‘કિં તાહં વદામિ યં મં તુમ્હે એવં વદેથ – ‘સતિં, અય્યપુત્ત, ઉપટ્ઠપેહિ, મા વિપ્પલપી’’’તિ? ‘‘એવં ખો ત્વં, અય્યપુત્ત, વદેસિ – ‘તમ્પિ અનિચ્ચં, તમ્પિ અદ્ધુવં, તમ્પિ પહાય ગમનીય’’’ન્તિ. ‘‘તથા હિ પન મં આરામદેવતા વનદેવતા રુક્ખદેવતા ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થા દેવતા એવમાહંસુ – ‘પણિધેહિ, ગહપતિ, અનાગતમદ્ધાનં રાજા અસ્સં ચક્કવત્તી’તિ. તાહં એવં વદામિ – ‘તમ્પિ અનિચ્ચં…પે॰… તમ્પિ પહાય ગમનીય’’’ન્તિ. ‘‘કિં પન તા, અય્યપુત્ત, આરામદેવતા વનદેવતા રુક્ખદેવતા ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થા દેવતા અત્થવસં સમ્પસ્સમાના એવમાહંસુ – ‘પણિધેહિ, ગહપતિ, અનાગતમદ્ધાનં રાજા અસ્સં ચક્કવત્તી’’’તિ? ‘‘તાસં ખો આરામદેવતાનં વનદેવતાનં રુક્ખદેવતાનં ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થાનં દેવતાનં એવં હોતિ – ‘અયં ખો ચિત્તો ગહપતિ, સીલવા 1 કલ્યાણધમ્મો. સચે પણિદહિસ્સતિ – અનાગતમદ્ધાનં રાજા અસ્સં ચક્કવત્તી’તિ, ‘તસ્સ ખો અયં ઇજ્ઝિસ્સતિ, સીલવતો ચેતોપણિધિ વિસુદ્ધત્તા ધમ્મિકો ધમ્મિકં ફલં અનુપસ્સતી’તિ. ઇમં ખો તા આરામદેવતા વનદેવતા રુક્ખદેવતા ઓસધિતિણવનપ્પતીસુ અધિવત્થા દેવતા અત્થવસં સમ્પસ્સમાના એવમાહંસુ – ‘પણિધેહિ, ગહપતિ, અનાગતમદ્ધાનં રાજા અસ્સં ચક્કવત્તી’તિ. તાહં એવં વદામિ – ‘તમ્પિ અનિચ્ચં, તમ્પિ અદ્ધુવં, તમ્પિ પહાય ગમનીય’’’ન્તિ.
Evaṃ vutte, citto gahapati tā ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā osadhitiṇavanappatīsu adhivatthā devatā etadavoca – ‘‘tampi aniccaṃ, tampi addhuvaṃ, tampi pahāya gamanīya’’nti. Evaṃ vutte, cittassa gahapatino mittāmaccā ñātisālohitā cittaṃ gahapatiṃ etadavocuṃ – ‘‘satiṃ, ayyaputta, upaṭṭhapehi, mā vippalapī’’ti. ‘‘Kiṃ tāhaṃ vadāmi yaṃ maṃ tumhe evaṃ vadetha – ‘satiṃ, ayyaputta, upaṭṭhapehi, mā vippalapī’’’ti? ‘‘Evaṃ kho tvaṃ, ayyaputta, vadesi – ‘tampi aniccaṃ, tampi addhuvaṃ, tampi pahāya gamanīya’’’nti. ‘‘Tathā hi pana maṃ ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā osadhitiṇavanappatīsu adhivatthā devatā evamāhaṃsu – ‘paṇidhehi, gahapati, anāgatamaddhānaṃ rājā assaṃ cakkavattī’ti. Tāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tampi aniccaṃ…pe… tampi pahāya gamanīya’’’nti. ‘‘Kiṃ pana tā, ayyaputta, ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā osadhitiṇavanappatīsu adhivatthā devatā atthavasaṃ sampassamānā evamāhaṃsu – ‘paṇidhehi, gahapati, anāgatamaddhānaṃ rājā assaṃ cakkavattī’’’ti? ‘‘Tāsaṃ kho ārāmadevatānaṃ vanadevatānaṃ rukkhadevatānaṃ osadhitiṇavanappatīsu adhivatthānaṃ devatānaṃ evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho citto gahapati, sīlavā 2 kalyāṇadhammo. Sace paṇidahissati – anāgatamaddhānaṃ rājā assaṃ cakkavattī’ti, ‘tassa kho ayaṃ ijjhissati, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā dhammiko dhammikaṃ phalaṃ anupassatī’ti. Imaṃ kho tā ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā osadhitiṇavanappatīsu adhivatthā devatā atthavasaṃ sampassamānā evamāhaṃsu – ‘paṇidhehi, gahapati, anāgatamaddhānaṃ rājā assaṃ cakkavattī’ti. Tāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘tampi aniccaṃ, tampi addhuvaṃ, tampi pahāya gamanīya’’’nti.
‘‘તેન હિ, અય્યપુત્ત, અમ્હેપિ ઓવદાહી’’તિ. ‘‘તસ્મા હિ વો એવં સિક્ખિતબ્બં – બુદ્ધે અવેચ્ચપ્પસાદેન સમન્નાગતા ભવિસ્સામ – ‘ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’તિ. ધમ્મે અવેચ્ચપ્પસાદેન સમન્નાગતા ભવિસ્સામ – ‘સ્વાક્ખાતો ભગવતા ધમ્મો સન્દિટ્ઠિકો અકાલિકો એહિપસ્સિકો ઓપનેય્યિકો પચ્ચત્તં વેદિતબ્બો વિઞ્ઞૂહી’તિ. સઙ્ઘે અવેચ્ચપ્પસાદેન સમન્નાગતા ભવિસ્સામ – ‘સુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, ઉજુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, ઞાયપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, સામીચિપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, યદિદં ચત્તારિ પુરિસયુગાનિ અટ્ઠ પુરિસપુગ્ગલા એસ ભગવતો સાવકસઙ્ઘો આહુનેય્યો પાહુનેય્યો દક્ખિણેય્યો અઞ્જલિકરણીયો અનુત્તરં પુઞ્ઞક્ખેત્તં લોકસ્સા’તિ. યં ખો પન કિઞ્ચિ કુલે દેય્યધમ્મં સબ્બં તં અપ્પટિવિભત્તં ભવિસ્સતિ સીલવન્તેહિ કલ્યાણધમ્મેહીતિ એવઞ્હિ વો સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ. અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ મિત્તામચ્ચે ઞાતિસાલોહિતે બુદ્ધે ચ ધમ્મે ચ સઙ્ઘે ચ ચાગે ચ સમાદપેત્વા કાલમકાસીતિ. દસમં.
‘‘Tena hi, ayyaputta, amhepi ovadāhī’’ti. ‘‘Tasmā hi vo evaṃ sikkhitabbaṃ – buddhe aveccappasādena samannāgatā bhavissāma – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Dhamme aveccappasādena samannāgatā bhavissāma – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgatā bhavissāma – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti. Yaṃ kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabbaṃ taṃ appaṭivibhattaṃ bhavissati sīlavantehi kalyāṇadhammehīti evañhi vo sikkhitabba’’nti. Atha kho citto gahapati mittāmacce ñātisālohite buddhe ca dhamme ca saṅghe ca cāge ca samādapetvā kālamakāsīti. Dasamaṃ.
ચિત્તસંયુત્તં સમત્તં.
Cittasaṃyuttaṃ samattaṃ.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
સંયોજનં દ્વે ઇસિદત્તા, મહકો કામભૂપિ ચ;
Saṃyojanaṃ dve isidattā, mahako kāmabhūpi ca;
ગોદત્તો ચ નિગણ્ઠો ચ, અચેલેન ગિલાનદસ્સનન્તિ.
Godatto ca nigaṇṭho ca, acelena gilānadassananti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. ગિલાનદસ્સનસુત્તવણ્ણના • 10. Gilānadassanasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧૦. ગિલાનદસ્સનસુત્તવણ્ણના • 10. Gilānadassanasuttavaṇṇanā