Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
૪-૬. ગોમયપિણ્ડસુત્તાદિવણ્ણના
4-6. Gomayapiṇḍasuttādivaṇṇanā
૯૬-૯૮. ચતુત્થે સસ્સતિસમન્તિ સિનેરુમહાપથવીચન્દિમસૂરિયાદીહિ સસ્સતીહિ સમં. પરિત્તં ગોમયપિણ્ડન્તિ અપ્પમત્તકં મધુકપુપ્ફપ્પમાણં ગોમયખણ્ડં. કુતો પનાનેનેતં લદ્ધન્તિ. પરિભણ્ડકરણત્થાય આભતતો ગહિતન્તિ એકે. અત્થસ્સ પન વિઞ્ઞાપનત્થં ઇદ્ધિયા અભિસઙ્ખરિત્વા હત્થારુળ્હં કતન્તિ વેદિતબ્બન્તિ. અત્તભાવપટિલાભોતિ પટિલદ્ધઅત્તભાવો. ન યિદં બ્રહ્મચરિયવાસો પઞ્ઞાયેથાતિ અયં મગ્ગબ્રહ્મચરિયવાસો નામ ન પઞ્ઞાયેય્ય. મગ્ગો હિ તેભૂમકસઙ્ખારે વિવટ્ટેન્તો ઉપ્પજ્જતિ. યદિ ચ એત્તકો અત્તભાવો નિચ્ચો ભવેય્ય, મગ્ગો ઉપ્પજ્જિત્વાપિ સઙ્ખારવટ્ટં વિવટ્ટેતું ન સક્કુણેય્યાતિ બ્રહ્મચરિયવાસો ન પઞ્ઞાયેથ.
96-98. Catutthe sassatisamanti sinerumahāpathavīcandimasūriyādīhi sassatīhi samaṃ. Parittaṃ gomayapiṇḍanti appamattakaṃ madhukapupphappamāṇaṃ gomayakhaṇḍaṃ. Kuto panānenetaṃ laddhanti. Paribhaṇḍakaraṇatthāya ābhatato gahitanti eke. Atthassa pana viññāpanatthaṃ iddhiyā abhisaṅkharitvā hatthāruḷhaṃ katanti veditabbanti. Attabhāvapaṭilābhoti paṭiladdhaattabhāvo. Na yidaṃ brahmacariyavāso paññāyethāti ayaṃ maggabrahmacariyavāso nāma na paññāyeyya. Maggo hi tebhūmakasaṅkhāre vivaṭṭento uppajjati. Yadi ca ettako attabhāvo nicco bhaveyya, maggo uppajjitvāpi saṅkhāravaṭṭaṃ vivaṭṭetuṃ na sakkuṇeyyāti brahmacariyavāso na paññāyetha.
ઇદાનિ સચે કોચિ સઙ્ખારો નિચ્ચો ભવેય્ય, મયા મહાસુદસ્સનરાજકાલે અનુભૂતા સમ્પત્તિ નિચ્ચા ભવેય્ય, સાપિ ચ અનિચ્ચાતિ તં દસ્સેતું ભૂતપુબ્બાહં ભિક્ખુ રાજા અહોસિન્તિઆદિમાહ. તત્થ કુસાવતીરાજધાનિપ્પમુખાનીતિ કુસાવતીરાજધાની તેસં નગરાનં પમુખા, સબ્બસેટ્ઠાતિ અત્થો. સારમયાનીતિ રત્તચન્દનસારમયાનિ. ઉપધાનં પન સબ્બેસં સુત્તમયમેવ. ગોણકત્થતાનીતિ ચતુરઙ્ગુલાધિકલોમેન કાળકોજવેન અત્થતાનિ, યં મહાપિટ્ઠિયકોજવોતિ વદન્તિ. પટકત્થતાનીતિ ઉભતોલોમેન ઉણ્ણામયેન સેતકમ્બલેન અત્થતાનિ. પટલિકત્થતાનીતિ ઘનપુપ્ફેન ઉણ્ણામયઅત્થરણેન અત્થતાનિ. કદલિમિગપવરપચ્ચત્થરણાનીતિ કદલિમિગચમ્મમયેન ઉત્તમપચ્ચત્થરણેન અત્થતાનિ. તં કિર પચ્ચત્થરણં સેતવત્થસ્સ ઉપરિ કદલિમિગચમ્મં અત્થરિત્વા સિબ્બેત્વા કરોન્તિ. સઉત્તરચ્છદાનીતિ સહ ઉત્તરચ્છદેન, ઉપરિ બદ્ધેન રત્તવિતાનેન સદ્ધિન્તિ અત્થો. ઉભતોલોહિતકૂપધાનીતિ સીસૂપધાનઞ્ચ પાદૂપધાનઞ્ચાતિ પલ્લઙ્કાનં ઉભતોલોહિતકૂપધાનાનિ. વેજયન્તરથપ્પમુખાનીતિ એત્થ વેજયન્તો નામ તસ્સ રઞ્ઞો રથો, યસ્સ ચક્કાનં ઇન્દનીલમણિમયા નાભિ, સત્તરતનમયા અરા, પવાળમયા નેમિ, રજતમયો અક્ખો, ઇન્દનીલમણિમયં ઉપક્ખરં, રજતમયં કુબ્બરં. સો તેસં રથાનં પમુખો અગ્ગો. દુકૂલસન્દાનાનીતિ દુકૂલસન્થરાનિ. કંસૂપધારણાનીતિ રજતમયદોહભાજનાનિ. વત્થકોટિસહસ્સાનીતિ યથારુચિતં પરિભુઞ્જિસ્સતીતિ ન્હત્વા ઠિતકાલે ઉપનીતવત્થાનેવ સન્ધાયેતં વુત્તં. ભત્તાભિહારોતિ અભિહરિતબ્બભત્તં.
Idāni sace koci saṅkhāro nicco bhaveyya, mayā mahāsudassanarājakāle anubhūtā sampatti niccā bhaveyya, sāpi ca aniccāti taṃ dassetuṃ bhūtapubbāhaṃ bhikkhu rājā ahosintiādimāha. Tattha kusāvatīrājadhānippamukhānīti kusāvatīrājadhānī tesaṃ nagarānaṃ pamukhā, sabbaseṭṭhāti attho. Sāramayānīti rattacandanasāramayāni. Upadhānaṃ pana sabbesaṃ suttamayameva. Goṇakatthatānīti caturaṅgulādhikalomena kāḷakojavena atthatāni, yaṃ mahāpiṭṭhiyakojavoti vadanti. Paṭakatthatānīti ubhatolomena uṇṇāmayena setakambalena atthatāni. Paṭalikatthatānīti ghanapupphena uṇṇāmayaattharaṇena atthatāni. Kadalimigapavarapaccattharaṇānīti kadalimigacammamayena uttamapaccattharaṇena atthatāni. Taṃ kira paccattharaṇaṃ setavatthassa upari kadalimigacammaṃ attharitvā sibbetvā karonti. Sauttaracchadānīti saha uttaracchadena, upari baddhena rattavitānena saddhinti attho. Ubhatolohitakūpadhānīti sīsūpadhānañca pādūpadhānañcāti pallaṅkānaṃ ubhatolohitakūpadhānāni. Vejayantarathappamukhānīti ettha vejayanto nāma tassa rañño ratho, yassa cakkānaṃ indanīlamaṇimayā nābhi, sattaratanamayā arā, pavāḷamayā nemi, rajatamayo akkho, indanīlamaṇimayaṃ upakkharaṃ, rajatamayaṃ kubbaraṃ. So tesaṃ rathānaṃ pamukho aggo. Dukūlasandānānīti dukūlasantharāni. Kaṃsūpadhāraṇānīti rajatamayadohabhājanāni. Vatthakoṭisahassānīti yathārucitaṃ paribhuñjissatīti nhatvā ṭhitakāle upanītavatthāneva sandhāyetaṃ vuttaṃ. Bhattābhihāroti abhiharitabbabhattaṃ.
યમહં તેન સમયેન અજ્ઝાવસામીતિ યત્થ વસામિ, તં એકઞ્ઞેવ નગરં હોતિ, અવસેસેસુ પુત્તધીતાદયો ચેવ દાસમનુસ્સા ચ વસિંસુ. પાસાદકૂટાગારાદીસુપિ એસેવ નયો. પલ્લઙ્કાદીસુ એકંયેવ સયં પરિભુઞ્જતિ, સેસા પુત્તાદીનં પરિભોગા હોન્તિ. ઇત્થીસુ એકાવ પચ્ચુપટ્ઠાતિ, સેસા પરિવારમત્તા હોન્તિ. વેલામિકાતિ ખત્તિયસ્સ વા બ્રાહ્મણિયા, બ્રાહ્મણસ્સ વા ખત્તિયાનિયા કુચ્છિસ્મિં જાતા. પરિદહામીતિ એકંયેવ દુસ્સયુગં નિવાસેમિ, સેસાનિ પરિવારેત્વા વિચરન્તાનં અસીતિસહસ્સાધિકાનં સોળસન્નં પુરિસસતસહસ્સાનં હોન્તીતિ દસ્સેતિ. ભુઞ્જામીતિ પરમપ્પમાણેન નાળિકોદનમત્તં ભુઞ્જામિ, સેસં પરિવારેત્વા વિચરન્તાનં ચત્તાલીસસહસ્સાધિકાનં અટ્ઠન્નં પુરિસસતસહસ્સાનં હોતીતિ દસ્સેતિ. એકથાલિપાકો હિ દસન્નં જનાનં પહોતિ.
Yamahaṃ tena samayena ajjhāvasāmīti yattha vasāmi, taṃ ekaññeva nagaraṃ hoti, avasesesu puttadhītādayo ceva dāsamanussā ca vasiṃsu. Pāsādakūṭāgārādīsupi eseva nayo. Pallaṅkādīsu ekaṃyeva sayaṃ paribhuñjati, sesā puttādīnaṃ paribhogā honti. Itthīsu ekāva paccupaṭṭhāti, sesā parivāramattā honti. Velāmikāti khattiyassa vā brāhmaṇiyā, brāhmaṇassa vā khattiyāniyā kucchismiṃ jātā. Paridahāmīti ekaṃyeva dussayugaṃ nivāsemi, sesāni parivāretvā vicarantānaṃ asītisahassādhikānaṃ soḷasannaṃ purisasatasahassānaṃ hontīti dasseti. Bhuñjāmīti paramappamāṇena nāḷikodanamattaṃ bhuñjāmi, sesaṃ parivāretvā vicarantānaṃ cattālīsasahassādhikānaṃ aṭṭhannaṃ purisasatasahassānaṃ hotīti dasseti. Ekathālipāko hi dasannaṃ janānaṃ pahoti.
ઇતિ ઇમં મહાસુદસ્સનકાલે સમ્પત્તિં દસ્સેત્વા ઇદાનિ તસ્સા અનિચ્ચતં દસ્સેન્તો ઇતિ ખો ભિક્ખૂતિઆદિમાહ. તત્થ વિપરિણતાતિ પકતિજહનેન નિબ્બુતપદીપો વિય અપણ્ણત્તિકભાવં ગતા. એવં અનિચ્ચા ખો ભિક્ખુ સઙ્ખારાતિ એવં હુત્વાઅભાવટ્ઠેન અનિચ્ચા. એત્તાવતા ભગવા યથા નામ પુરિસો સતહત્થુબ્બેધે ચમ્પકરુક્ખે નિસ્સેણિં બન્ધિત્વા અભિરુહિત્વા ચમ્પકપુપ્ફં આદાય નિસ્સેણિં મુઞ્ચન્તો ઓતરેય્ય, એવમેવં નિસ્સેણિં બન્ધન્તો વિય અનેકવસ્સકોટિસતસહસ્સુબ્બેધં મહાસુદસ્સનસમ્પત્તિં આરુય્હ સમ્પત્તિમત્થકે ઠિતં અનિચ્ચલક્ખણં આદાય નિસ્સેણિં મુઞ્ચન્તો વિય ઓતિણ્ણો. એવં અદ્ધુવાતિ એવં ઉદકપુબ્બુળાદયો વિય ધુવભાવરહિતા. એવં અનસ્સાસિકાતિ એવં સુપિનકે પીતપાનીયં વિય અનુલિત્તચન્દનં વિય ચ અસ્સાસવિરહિતા. ઇતિ ઇમસ્મિં સુત્તે અનિચ્ચલક્ખણં કથિતં. પઞ્ચમે સબ્બં વુત્તનયમેવ. છટ્ઠં તથા બુજ્ઝનકસ્સ અજ્ઝાસયેન વુત્તં. ચતુત્થાદીનિ.
Iti imaṃ mahāsudassanakāle sampattiṃ dassetvā idāni tassā aniccataṃ dassento iti kho bhikkhūtiādimāha. Tattha vipariṇatāti pakatijahanena nibbutapadīpo viya apaṇṇattikabhāvaṃ gatā. Evaṃ aniccā kho bhikkhu saṅkhārāti evaṃ hutvāabhāvaṭṭhena aniccā. Ettāvatā bhagavā yathā nāma puriso satahatthubbedhe campakarukkhe nisseṇiṃ bandhitvā abhiruhitvā campakapupphaṃ ādāya nisseṇiṃ muñcanto otareyya, evamevaṃ nisseṇiṃ bandhanto viya anekavassakoṭisatasahassubbedhaṃ mahāsudassanasampattiṃ āruyha sampattimatthake ṭhitaṃ aniccalakkhaṇaṃ ādāya nisseṇiṃ muñcanto viya otiṇṇo. Evaṃ addhuvāti evaṃ udakapubbuḷādayo viya dhuvabhāvarahitā. Evaṃ anassāsikāti evaṃ supinake pītapānīyaṃ viya anulittacandanaṃ viya ca assāsavirahitā. Iti imasmiṃ sutte aniccalakkhaṇaṃ kathitaṃ. Pañcame sabbaṃ vuttanayameva. Chaṭṭhaṃ tathā bujjhanakassa ajjhāsayena vuttaṃ. Catutthādīni.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya
૪. ગોમયપિણ્ડસુત્તં • 4. Gomayapiṇḍasuttaṃ
૫. નખસિખાસુત્તં • 5. Nakhasikhāsuttaṃ
૬. સુદ્ધિકસુત્તં • 6. Suddhikasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪-૬. ગોમયપિણ્ડસુત્તાદિવણ્ણના • 4-6. Gomayapiṇḍasuttādivaṇṇanā