Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā

    હત્થિમંસાદિપટિક્ખેપકથાવણ્ણના

    Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā

    ૨૮૧. ઇમેસં …પે॰… સબ્બં ન વટ્ટતીતિ ઇદં દસન્નમ્પિ મનુસ્સમંસાદીનં અકપ્પિયભાવમત્તપરિદીપનવચનં, નાપત્તિવિભાગદસ્સનવચનં. યં કિઞ્ચિ ઞત્વા વા અઞત્વા વા ખાદન્તસ્સ આપત્તિયેવાતિ ઇદમ્પિ અનિયમિતવચનમેવ ‘‘અયં નામ આપત્તી’’તિ અવુત્તત્તા . તદુભયમ્પિ હેટ્ઠા મનુસ્સાદીનં મંસાદીસુ થુલ્લચ્ચયદુક્કટાપત્તિયો હોન્તીતિ ગહિતનયેહિ અધિપ્પાયો જાનિતું સક્કાતિ એવં વુત્તં. તત્રાયં અધિપ્પાયો – યસ્મા એતેસં મનુસ્સાદીનં મંસાદીનિ અકપ્પિયાનિ, તસ્મા મનુસ્સાનં મંસાદીસુ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ. સેસાનં સબ્બત્થ દુક્કટાપત્તીતિ. પાઠેયેવ હિ લોહિતાદિં મંસગતિકં કત્વા ‘‘ન, ભિક્ખવે, મનુસ્સમંસં…પે॰… થુલ્લચ્ચયસ્સા’’તિ વુત્તં. તત્થેવ હત્થાદીનં મંસાદીસુપિ દુક્કટાપત્તિ પઞ્ઞત્તા. તેન વુત્તં સીહળટ્ઠકથાયં ‘‘મનુસ્સમંસે વા કેસે વા નખે વા અટ્ઠિમ્હિ વા લોહિતે વા થુલ્લચ્ચયમેવા’’તિ વુત્તં. ઇમિના એવ –

    281.Imesaṃ…pe… sabbaṃ na vaṭṭatīti idaṃ dasannampi manussamaṃsādīnaṃ akappiyabhāvamattaparidīpanavacanaṃ, nāpattivibhāgadassanavacanaṃ. Yaṃ kiñci ñatvā vā añatvā vā khādantassa āpattiyevāti idampi aniyamitavacanameva ‘‘ayaṃ nāma āpattī’’ti avuttattā . Tadubhayampi heṭṭhā manussādīnaṃ maṃsādīsu thullaccayadukkaṭāpattiyo hontīti gahitanayehi adhippāyo jānituṃ sakkāti evaṃ vuttaṃ. Tatrāyaṃ adhippāyo – yasmā etesaṃ manussādīnaṃ maṃsādīni akappiyāni, tasmā manussānaṃ maṃsādīsu thullaccayāpatti. Sesānaṃ sabbattha dukkaṭāpattīti. Pāṭheyeva hi lohitādiṃ maṃsagatikaṃ katvā ‘‘na, bhikkhave, manussamaṃsaṃ…pe… thullaccayassā’’ti vuttaṃ. Tattheva hatthādīnaṃ maṃsādīsupi dukkaṭāpatti paññattā. Tena vuttaṃ sīhaḷaṭṭhakathāyaṃ ‘‘manussamaṃse vā kese vā nakhe vā aṭṭhimhi vā lohite vā thullaccayamevā’’ti vuttaṃ. Iminā eva –

    ‘‘અટ્ઠિપિ લોહિતં ચમ્મં, લોમમેસં ન કપ્પતી’’તિ. –

    ‘‘Aṭṭhipi lohitaṃ cammaṃ, lomamesaṃ na kappatī’’ti. –

    ખુદ્દસિક્ખાગાથાપદસ્સ અત્થો ચ અધિપ્પાયો ચ સુવિઞ્ઞેય્યોતિ. પટિગ્ગહણેતિ એત્થ અનાદરિયદુક્કટં વુત્તં. ‘‘ઉદકમનુસ્સાદિમંસમ્પિ ન વટ્ટતી’’તિ વદન્તિ. નાગરાજેન વુત્તાદીનવે સતિપિ ઉજ્ઝાયનાધિકારમેવ ગહેત્વા ‘‘પટિકૂલતાયા’’તિ વુત્તં.

    Khuddasikkhāgāthāpadassa attho ca adhippāyo ca suviññeyyoti. Paṭiggahaṇeti ettha anādariyadukkaṭaṃ vuttaṃ. ‘‘Udakamanussādimaṃsampi na vaṭṭatī’’ti vadanti. Nāgarājena vuttādīnave satipi ujjhāyanādhikārameva gahetvā ‘‘paṭikūlatāyā’’ti vuttaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૧૬૯. હત્થિમંસાદિપટિક્ખેપકથા • 169. Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / હત્થિમંસાદિપટિક્ખેપકથા • Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૬૯. હત્થિમંસાદિપટિક્ખેપકથા • 169. Hatthimaṃsādipaṭikkhepakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact