Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya |
6. ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸுத்தங்
6. Hatthisāriputtasuttaṃ
60. ஏவங் மே ஸுதங் – ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வா பா³ராணஸியங் விஹரதி இஸிபதனே மிக³தா³யே. தேன கோ² பன ஸமயேன ஸம்ப³ஹுலா தே²ரா பி⁴க்கூ² பச்சா²ப⁴த்தங் பிண்ட³பாதபடிக்கந்தா மண்ட³லமாளே ஸன்னிஸின்னா ஸன்னிபதிதா அபி⁴த⁴ம்மகத²ங் கதெ²ந்தி. தத்ர ஸுத³ங் ஆயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் அபி⁴த⁴ம்மகத²ங் கதெ²ந்தானங் அந்தரந்தரா கத²ங் ஓபாதேதி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகொட்டி²கோ ஆயஸ்மந்தங் சித்தங் ஹத்தி²ஸாரிபுத்தங் ஏதத³வோச – ‘‘மாயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் அபி⁴த⁴ம்மகத²ங் கதெ²ந்தானங் அந்தரந்தரா கத²ங் ஓபாதேஸி, யாவ கதா²பரியோஸானங் ஆயஸ்மா சித்தோ ஆக³மேதூ’’தி. ஏவங் வுத்தே ஆயஸ்மதோ சித்தஸ்ஸ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸ்ஸ ஸஹாயகா பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் மஹாகொட்டி²கங் ஏதத³வோசுங் – ‘‘மாயஸ்மா மஹாகொட்டி²கோ ஆயஸ்மந்தங் சித்தங் ஹத்தி²ஸாரிபுத்தங் அபஸாதே³ஸி, பண்டி³தோ ஆயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ. பஹோதி சாயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் அபி⁴த⁴ம்மகத²ங் கதே²து’’ந்தி.
60. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tena kho pana samayena sambahulā therā bhikkhū pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā maṇḍalamāḷe sannisinnā sannipatitā abhidhammakathaṃ kathenti. Tatra sudaṃ āyasmā citto hatthisāriputto therānaṃ bhikkhūnaṃ abhidhammakathaṃ kathentānaṃ antarantarā kathaṃ opāteti. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ cittaṃ hatthisāriputtaṃ etadavoca – ‘‘māyasmā citto hatthisāriputto therānaṃ bhikkhūnaṃ abhidhammakathaṃ kathentānaṃ antarantarā kathaṃ opātesi, yāva kathāpariyosānaṃ āyasmā citto āgametū’’ti. Evaṃ vutte āyasmato cittassa hatthisāriputtassa sahāyakā bhikkhū āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavocuṃ – ‘‘māyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ cittaṃ hatthisāriputtaṃ apasādesi, paṇḍito āyasmā citto hatthisāriputto. Pahoti cāyasmā citto hatthisāriputto therānaṃ bhikkhūnaṃ abhidhammakathaṃ kathetu’’nti.
‘‘து³ஜ்ஜானங் கோ² ஏதங், ஆவுஸோ, பரஸ்ஸ சேதோபரியாயங் அஜானந்தேஹி. இதா⁴வுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ தாவதே³வ ஸோரதஸோரதோ ஹோதி, நிவாதனிவாதோ ஹோதி, உபஸந்துபஸந்தோ ஹோதி, யாவ ஸத்தா²ரங் உபனிஸ்ஸாய விஹரதி அஞ்ஞதரங் வா க³ருட்டா²னியங் ஸப்³ரஹ்மசாரிங். யதோ ச கோ² ஸோ வபகஸ்ஸதேவ ஸத்தா²ரா, வபகஸ்ஸதி க³ருட்டா²னியேஹி ஸப்³ரஹ்மசாரீஹி, ஸோ ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி பி⁴க்கு²னீஹி உபாஸகேஹி உபாஸிகாஹி ரஞ்ஞா ராஜமஹாமத்தேஹி தித்தி²யேஹி தித்தி²யஸாவகேஹி. தஸ்ஸ ஸங்ஸட்ட²ஸ்ஸ விஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ பாகதஸ்ஸ ப⁴ஸ்ஸமனுயுத்தஸ்ஸ விஹரதோ ராகோ³ சித்தங் அனுத்³த⁴ங்ஸேதி. ஸோ ராகா³னுத்³த⁴ங்ஸிதேன சித்தேன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Dujjānaṃ kho etaṃ, āvuso, parassa cetopariyāyaṃ ajānantehi. Idhāvuso, ekacco puggalo tāvadeva soratasorato hoti, nivātanivāto hoti, upasantupasanto hoti, yāva satthāraṃ upanissāya viharati aññataraṃ vā garuṭṭhāniyaṃ sabrahmacāriṃ. Yato ca kho so vapakassateva satthārā, vapakassati garuṭṭhāniyehi sabrahmacārīhi, so saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi. Tassa saṃsaṭṭhassa vissatthassa pākatassa bhassamanuyuttassa viharato rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. So rāgānuddhaṃsitena cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘ஸெய்யதா²பி, ஆவுஸோ, கோ³ணோ கிட்டா²தோ³ தா³மேன வா ப³த்³தோ⁴ 1 வஜே வா ஓருத்³தோ⁴. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னாயங் கோ³ணோ கிட்டா²தோ³ புனதே³வ கிட்ட²ங் ஓதரிஸ்ஸதீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ, ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, யங் ஸோ கோ³ணோ கிட்டா²தோ³ தா³மங் வா செ²த்வா வஜங் வா பி⁴ந்தி³த்வா, அத² புனதே³வ கிட்ட²ங் ஓதரெய்யாதி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ தாவதே³வ ஸோரதஸோரதோ ஹோதி, நிவாதனிவாதோ ஹோதி, உபஸந்துபஸந்தோ ஹோதி யாவ ஸத்தா²ரங் உபனிஸ்ஸாய விஹரதி அஞ்ஞதரங் வா க³ருட்டா²னியங் ஸப்³ரஹ்மசாரிங். யதோ ச கோ² ஸோ வபகஸ்ஸதேவ ஸத்தா²ரா, வபகஸ்ஸதி க³ருட்டா²னியேஹி ஸப்³ரஹ்மசாரீஹி, ஸோ ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி பி⁴க்கு²னீஹி உபாஸகேஹி உபாஸிகாஹி ரஞ்ஞா ராஜமஹாமத்தேஹி தித்தி²யேஹி தித்தி²யஸாவகேஹி. தஸ்ஸ ஸங்ஸட்ட²ஸ்ஸ விஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ பாகதஸ்ஸ ப⁴ஸ்ஸமனுயுத்தஸ்ஸ விஹரதோ ராகோ³ சித்தங் அனுத்³த⁴ங்ஸேதி . ஸோ ராகா³னுத்³த⁴ங்ஸிதேன சித்தேன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, goṇo kiṭṭhādo dāmena vā baddho 2 vaje vā oruddho. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dānāyaṃ goṇo kiṭṭhādo punadeva kiṭṭhaṃ otarissatī’ti, sammā nu kho so, āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ so goṇo kiṭṭhādo dāmaṃ vā chetvā vajaṃ vā bhinditvā, atha punadeva kiṭṭhaṃ otareyyāti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo tāvadeva soratasorato hoti, nivātanivāto hoti, upasantupasanto hoti yāva satthāraṃ upanissāya viharati aññataraṃ vā garuṭṭhāniyaṃ sabrahmacāriṃ. Yato ca kho so vapakassateva satthārā, vapakassati garuṭṭhāniyehi sabrahmacārīhi, so saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi. Tassa saṃsaṭṭhassa vissatthassa pākatassa bhassamanuyuttassa viharato rāgo cittaṃ anuddhaṃseti . So rāgānuddhaṃsitena cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘இத⁴ பனாவுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி பட²மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. ஸெய்யதா²பி, ஆவுஸோ, சாதுமஹாபதே² து²ல்லபு²ஸிதகோ தே³வோ வஸ்ஸந்தோ 3 ரஜங் அந்தரதா⁴பெய்ய, சிக்க²ல்லங் பாதுகரெய்ய. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னி அமுஸ்மிங் 4 சாதுமஹாபதே² புனதே³வ ரஜோ பாதுப⁴விஸ்ஸதீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ, ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, யங் அமுஸ்மிங் சாதுமஹாபதே² மனுஸ்ஸா வா அதிக்கமெய்யுங், கோ³பஸூ வா அதிக்கமெய்யுங், வாதாதபோ வா ஸ்னேஹக³தங் பரியாதி³யெய்ய, அத² புனதே³வ ரஜோ பாதுப⁴வெய்யாதி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி பட²மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Idha panāvuso, ekacco puggalo vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi paṭhamassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Seyyathāpi, āvuso, cātumahāpathe thullaphusitako devo vassanto 5 rajaṃ antaradhāpeyya, cikkhallaṃ pātukareyya. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dāni amusmiṃ 6 cātumahāpathe punadeva rajo pātubhavissatī’ti, sammā nu kho so, āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ amusmiṃ cātumahāpathe manussā vā atikkameyyuṃ, gopasū vā atikkameyyuṃ, vātātapo vā snehagataṃ pariyādiyeyya, atha punadeva rajo pātubhaveyyāti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi paṭhamassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘இத⁴ பனாவுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி து³தியஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. ஸெய்யதா²பி , ஆவுஸோ, கா³மஸ்ஸ வா நிக³மஸ்ஸ வா அவிதூ³ரே மஹந்தங் தளாகங். தத்த² து²ல்லபு²ஸிதகோ தே³வோ வுட்டோ² ஸிப்பிஸம்பு³கம்பி ஸக்க²ரகட²லம்பி அந்தரதா⁴பெய்ய. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னி அமுஸ்மிங் தளாகே புனதே³வ ஸிப்பிஸம்பு³கா வா ஸக்க²ரகட²லா வா பாதுப⁴விஸ்ஸந்தீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ, ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, யங் அமுஸ்மிங் தளாகே மனுஸ்ஸா வா பிவெய்யுங், கோ³பஸூ வா பிவெய்யுங், வாதாதபோ வா ஸ்னேஹக³தங் பரியாதி³யெய்ய, அத² புனதே³வ ஸிப்பிஸம்பு³காபி ஸக்க²ரகட²லாபி பாதுப⁴வெய்யுந்தி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா…பே॰… து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி து³தியஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Idha panāvuso, ekacco puggalo vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi dutiyassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Seyyathāpi , āvuso, gāmassa vā nigamassa vā avidūre mahantaṃ taḷākaṃ. Tattha thullaphusitako devo vuṭṭho sippisambukampi sakkharakaṭhalampi antaradhāpeyya. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dāni amusmiṃ taḷāke punadeva sippisambukā vā sakkharakaṭhalā vā pātubhavissantī’ti, sammā nu kho so, āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ amusmiṃ taḷāke manussā vā piveyyuṃ, gopasū vā piveyyuṃ, vātātapo vā snehagataṃ pariyādiyeyya, atha punadeva sippisambukāpi sakkharakaṭhalāpi pātubhaveyyunti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi dutiyassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘இத⁴ பனாவுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி ததியஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. ஸெய்யதா²பி, ஆவுஸோ, புரிஸங் பணீதபோ⁴ஜனங் பு⁴த்தாவிங் ஆபி⁴தோ³ஸிகங் போ⁴ஜனங் நச்சா²தெ³ய்ய. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னி அமுங் புரிஸங் புனதே³வ போ⁴ஜனங் சா²தெ³ஸ்ஸதீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ, ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, அமுங் புரிஸங் பணீதபோ⁴ஜனங் பு⁴த்தாவிங் யாவஸ்ஸ ஸா ஓஜா காயே ட²ஸ்ஸதி தாவ ந அஞ்ஞங் போ⁴ஜனங் சா²தெ³ஸ்ஸதி. யதோ ச க்²வஸ்ஸ ஸா ஓஜா அந்தரதா⁴யிஸ்ஸதி, அத² புனதே³வ தங் போ⁴ஜனங் சா²தெ³ய்யாதி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ பீதியா ச விராகா³…பே॰… ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி ததியஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Idha panāvuso, ekacco puggalo pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi tatiyassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Seyyathāpi, āvuso, purisaṃ paṇītabhojanaṃ bhuttāviṃ ābhidosikaṃ bhojanaṃ nacchādeyya. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dāni amuṃ purisaṃ punadeva bhojanaṃ chādessatī’ti, sammā nu kho so, āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, amuṃ purisaṃ paṇītabhojanaṃ bhuttāviṃ yāvassa sā ojā kāye ṭhassati tāva na aññaṃ bhojanaṃ chādessati. Yato ca khvassa sā ojā antaradhāyissati, atha punadeva taṃ bhojanaṃ chādeyyāti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi tatiyassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘இத⁴ , பனாவுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி சதுத்த²ஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. ஸெய்யதா²பி, ஆவுஸோ, பப்³ப³தஸங்கே²பே உத³கரஹதோ³ நிவாதோ விக³தஊமிகோ. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னி அமுஸ்மிங் உத³கரஹதே³ புனதே³வ ஊமி பாதுப⁴விஸ்ஸதீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ, ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, யா புரத்தி²மாய தி³ஸாய ஆக³ச்செ²ய்ய பு⁴ஸா வாதவுட்டி². ஸா தஸ்மிங் உத³கரஹதே³ ஊமிங் ஜனெய்ய. யா பச்சி²மாய தி³ஸாய ஆக³ச்செ²ய்ய…பே॰… யா உத்தராய தி³ஸாய ஆக³ச்செ²ய்ய… யா த³க்கி²ணாய தி³ஸாய ஆக³ச்செ²ய்ய பு⁴ஸா வாதவுட்டி². ஸா தஸ்மிங் உத³கரஹதே³ ஊமிங் ஜனெய்யாதி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா…பே॰… சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி சதுத்த²ஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி…பே॰… ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி.
‘‘Idha , panāvuso, ekacco puggalo sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi catutthassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Seyyathāpi, āvuso, pabbatasaṅkhepe udakarahado nivāto vigataūmiko. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dāni amusmiṃ udakarahade punadeva ūmi pātubhavissatī’ti, sammā nu kho so, āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, yā puratthimāya disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi. Sā tasmiṃ udakarahade ūmiṃ janeyya. Yā pacchimāya disāya āgaccheyya…pe… yā uttarāya disāya āgaccheyya… yā dakkhiṇāya disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi. Sā tasmiṃ udakarahade ūmiṃ janeyyāti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi catutthassa jhānassā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi…pe… sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
‘‘இத⁴, பனாவுஸோ, ஏகச்சோ புக்³க³லோ ஸப்³ப³னிமித்தானங் அமனஸிகாரா அனிமித்தங் சேதோஸமாதி⁴ங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி அனிமித்தஸ்ஸ சேதோஸமாதி⁴ஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி பி⁴க்கு²னீஹி உபாஸகேஹி உபாஸிகாஹி ரஞ்ஞா ராஜமஹாமத்தேஹி தித்தி²யேஹி தித்தி²யஸாவகேஹி . தஸ்ஸ ஸங்ஸட்ட²ஸ்ஸ விஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ பாகதஸ்ஸ ப⁴ஸ்ஸமனுயுத்தஸ்ஸ விஹரதோ ராகோ³ சித்தங் அனுத்³த⁴ங்ஸேதி. ஸோ ராகா³னுத்³த⁴ங்ஸிதேன சித்தேன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. ஸெய்யதா²பி, ஆவுஸோ, ராஜா வா ராஜமஹாமத்தோ வா சதுரங்கி³னியா ஸேனாய அத்³தா⁴னமக்³க³ப்படிபன்னோ அஞ்ஞதரஸ்மிங் வனஸண்டே³ ஏகரத்திங் வாஸங் உபக³ச்செ²ய்ய. தத்ர 7 ஹத்தி²ஸத்³தே³ன அஸ்ஸஸத்³தே³ன ரத²ஸத்³தே³ன பத்திஸத்³தே³ன பே⁴ரிபணவஸங்க²திணவனின்னாத³ஸத்³தே³ன சீரிகஸத்³தோ³ 8 அந்தரதா⁴யெய்ய 9. யோ நு கோ², ஆவுஸோ, ஏவங் வதெ³ய்ய – ‘ந தா³னி அமுஸ்மிங் வனஸண்டே³ புனதே³வ சீரிகஸத்³தோ³ பாதுப⁴விஸ்ஸதீ’தி, ஸம்மா நு கோ² ஸோ , ஆவுஸோ, வத³மானோ வதெ³ய்யா’’தி? ‘‘நோ ஹித³ங், ஆவுஸோ’’. ‘‘டா²னஞ்ஹேதங், ஆவுஸோ, விஜ்ஜதி, யங் ஸோ ராஜா வா ராஜமஹாமத்தோ வா தம்ஹா வனஸண்டா³ பக்கமெய்ய, அத² புனதே³வ சீரிகஸத்³தோ³ பாதுப⁴வெய்யாதி. ஏவமேவங் கோ², ஆவுஸோ, இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ ஸப்³ப³னிமித்தானங் அமனஸிகாரா அனிமித்தங் சேதோஸமாதி⁴ங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ஸோ ‘லாபி⁴ம்ஹி அனிமித்தஸ்ஸ சேதோஸமாதி⁴ஸ்ஸா’தி ஸங்ஸட்டோ² விஹரதி பி⁴க்கூ²ஹி பி⁴க்கு²னீஹி உபாஸகேஹி உபாஸிகாஹி ரஞ்ஞா ராஜமஹாமத்தேஹி தித்தி²யேஹி தித்தி²யஸாவகேஹி. தஸ்ஸ ஸங்ஸட்ட²ஸ்ஸ விஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ பாகதஸ்ஸ ப⁴ஸ்ஸமனுயுத்தஸ்ஸ விஹரதோ ராகோ³ சித்தங் அனுத்³த⁴ங்ஸேதி. ஸோ ராகா³னுத்³த⁴ங்ஸிதேன சித்தேன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததீ’’தி.
‘‘Idha, panāvuso, ekacco puggalo sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi animittassa cetosamādhissā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi . Tassa saṃsaṭṭhassa vissatthassa pākatassa bhassamanuyuttassa viharato rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. So rāgānuddhaṃsitena cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Seyyathāpi, āvuso, rājā vā rājamahāmatto vā caturaṅginiyā senāya addhānamaggappaṭipanno aññatarasmiṃ vanasaṇḍe ekarattiṃ vāsaṃ upagaccheyya. Tatra 10 hatthisaddena assasaddena rathasaddena pattisaddena bheripaṇavasaṅkhatiṇavaninnādasaddena cīrikasaddo 11 antaradhāyeyya 12. Yo nu kho, āvuso, evaṃ vadeyya – ‘na dāni amusmiṃ vanasaṇḍe punadeva cīrikasaddo pātubhavissatī’ti, sammā nu kho so , āvuso, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’. ‘‘Ṭhānañhetaṃ, āvuso, vijjati, yaṃ so rājā vā rājamahāmatto vā tamhā vanasaṇḍā pakkameyya, atha punadeva cīrikasaddo pātubhaveyyāti. Evamevaṃ kho, āvuso, idhekacco puggalo sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. So ‘lābhimhi animittassa cetosamādhissā’ti saṃsaṭṭho viharati bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi raññā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi. Tassa saṃsaṭṭhassa vissatthassa pākatassa bhassamanuyuttassa viharato rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. So rāgānuddhaṃsitena cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī’’ti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ அபரேன ஸமயேன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததி. அத² கோ² சித்தஸ்ஸ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸ்ஸ ஸஹாயகா பி⁴க்கூ² யேனாயஸ்மா மஹாகொட்டி²கோ தேனுபஸங்கமிங்ஸு; உபஸங்கமித்வா ஆயஸ்மந்தங் மஹாகொட்டி²கங் ஏதத³வோசுங் – ‘‘கிங் நு கோ² ஆயஸ்மதா மஹாகொட்டி²கேன சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ சேதஸா சேதோ பரிச்ச விதி³தோ – ‘இமாஸஞ்ச இமாஸஞ்ச விஹாரஸமாபத்தீனங் சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ லாபீ⁴, அத² ச பன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்திஸ்ஸதீ’தி; உதா³ஹு தே³வதா ஏதமத்த²ங் ஆரோசேஸுங் – ‘சித்தோ, ப⁴ந்தே, ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ இமாஸஞ்ச இமாஸஞ்ச விஹாரஸமாபத்தீனங் லாபீ⁴, அத² ச பன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்திஸ்ஸதீ’’’தி? ‘‘சேதஸா சேதோ பரிச்ச விதி³தோ மே, ஆவுஸோ – ‘சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ இமாஸஞ்ச இமாஸஞ்ச விஹாரஸமாபத்தீனங் லாபீ⁴, அத² ச பன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்திஸ்ஸதீ’தி. தே³வதாபி மே ஏதமத்த²ங் ஆரோசேஸுங் – ‘சித்தோ, ப⁴ந்தே, ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ இமாஸஞ்ச இமாஸஞ்ச விஹாரஸமாபத்தீனங் லாபீ⁴, அத² ச பன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்திஸ்ஸதீ’’தி.
Atha kho āyasmā citto hatthisāriputto aparena samayena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Atha kho cittassa hatthisāriputtassa sahāyakā bhikkhū yenāyasmā mahākoṭṭhiko tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ nu kho āyasmatā mahākoṭṭhikena citto hatthisāriputto cetasā ceto paricca vidito – ‘imāsañca imāsañca vihārasamāpattīnaṃ citto hatthisāriputto lābhī, atha ca pana sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissatī’ti; udāhu devatā etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘citto, bhante, hatthisāriputto imāsañca imāsañca vihārasamāpattīnaṃ lābhī, atha ca pana sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissatī’’’ti? ‘‘Cetasā ceto paricca vidito me, āvuso – ‘citto hatthisāriputto imāsañca imāsañca vihārasamāpattīnaṃ lābhī, atha ca pana sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissatī’ti. Devatāpi me etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘citto, bhante, hatthisāriputto imāsañca imāsañca vihārasamāpattīnaṃ lābhī, atha ca pana sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattissatī’’ti.
அத² கோ² சித்தஸ்ஸ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸ்ஸ ஸஹாயகா பி⁴க்கூ² யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமிங்ஸு; உபஸங்கமித்வா ப⁴க³வந்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³ங்ஸு. ஏகமந்தங் நிஸின்னா கோ² தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோசுங் – ‘‘சித்தோ, ப⁴ந்தே, ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ இமாஸஞ்ச இமாஸஞ்ச விஹாரஸமாபத்தீனங் லாபீ⁴, அத² ச பன ஸிக்க²ங் பச்சக்கா²ய ஹீனாயாவத்ததீ’’தி. ‘‘ந, பி⁴க்க²வே, சித்தோ சிரங் ஸரிஸ்ஸதி 13 நெக்க²ம்மஸ்ஸா’’தி.
Atha kho cittassa hatthisāriputtassa sahāyakā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘citto, bhante, hatthisāriputto imāsañca imāsañca vihārasamāpattīnaṃ lābhī, atha ca pana sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, citto ciraṃ sarissati 14 nekkhammassā’’ti.
அத² கோ² சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ நசிரஸ்ஸேவ கேஸமஸ்ஸுங் ஓஹாரெத்வா காஸாயானி வத்தா²னி அச்சா²தெ³த்வா அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜி. அத² கோ² ஆயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ ஏகோ வூபகட்டோ² அப்பமத்தோ ஆதாபீ பஹிதத்தோ விஹரந்தோ நசிரஸ்ஸேவ – யஸ்ஸத்தா²ய குலபுத்தா ஸம்மதே³வ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜந்தி தத³னுத்தரங் – ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானங் தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸி. ‘‘கீ²ணா ஜாதி, வுஸிதங் ப்³ரஹ்மசரியங், கதங் கரணீயங், நாபரங் இத்த²த்தாயா’’தி அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸி. அஞ்ஞதரோ ச பனாயஸ்மா சித்தோ ஹத்தி²ஸாரிபுத்தோ அரஹதங் அஹோஸீதி. ச²ட்ட²ங்.
Atha kho citto hatthisāriputto nacirasseva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. Atha kho āyasmā citto hatthisāriputto eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā citto hatthisāriputto arahataṃ ahosīti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸுத்தவண்ணனா • 6. Hatthisāriputtasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 6. ஹத்தி²ஸாரிபுத்தஸுத்தவண்ணனா • 6. Hatthisāriputtasuttavaṇṇanā