Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરીગાથા-અટ્ઠકથા • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ૧૫. ચત્તાલીસનિપાતો

    15. Cattālīsanipāto

    ૧. ઇસિદાસીથેરીગાથાવણ્ણના

    1. Isidāsītherīgāthāvaṇṇanā

    ચત્તાલીસનિપાતે નગરમ્હિ કુસુમનામેતિઆદિકા ઇસિદાસિયા થેરિયા ગાથા. અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારા તત્થ તત્થ ભવે પુરિસત્તભાવે ઠત્વા વિવટ્ટૂપનિસ્સયં કુસલં ઉપચિનન્તી ચરિમભવતો સત્તમે ભવે અકલ્યાણસન્નિસ્સયેન પરદારિકકમ્મં કત્વા, કાયસ્સ ભેદા નિરયે નિબ્બત્તિત્વા તત્થ બહૂનિ વસ્સસતાનિ નિરયે પચ્ચિત્વા, તતો ચુતા તીસુ જાતીસુ તિરચ્છાનયોનિયં નિબ્બત્તિત્વા તતો ચુતા દાસિયા કુચ્છિસ્મિં નપુંસકો હુત્વા નિબ્બત્તિ. તતો પન ચુતા એકસ્સ દલિદ્દસ્સ સાકટિકસ્સ ધીતા હુત્વા નિબ્બત્તિ. તં વયપ્પત્તં ગિરિદાસો નામ અઞ્ઞતરસ્સ સત્થવાહસ્સ પુત્તો અત્તનો ભરિયં કત્વા ગેહં આનેસિ. તસ્સ ચ ભરિયા અત્થિ સીલવતી કલ્યાણધમ્મા. તસ્સં ઇસ્સાપકતા સામિનો તસ્સા વિદ્દેસનકમ્મં અકાસિ. સા તત્થ યાવજીવં ઠત્વા કાયસ્સ ભેદા ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે ઉજ્જેનિયં કુલપદેસસીલાચારાદિગુણેહિ અભિસમ્મતસ્સ વિભવસમ્પન્નસ્સ સેટ્ઠિસ્સ ધીતા હુત્વા નિબ્બત્તિ, ઇસિદાસીતિસ્સા નામં અહોસિ.

    Cattālīsanipāte nagaramhi kusumanāmetiādikā isidāsiyā theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave purisattabhāve ṭhatvā vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī carimabhavato sattame bhave akalyāṇasannissayena paradārikakammaṃ katvā, kāyassa bhedā niraye nibbattitvā tattha bahūni vassasatāni niraye paccitvā, tato cutā tīsu jātīsu tiracchānayoniyaṃ nibbattitvā tato cutā dāsiyā kucchismiṃ napuṃsako hutvā nibbatti. Tato pana cutā ekassa daliddassa sākaṭikassa dhītā hutvā nibbatti. Taṃ vayappattaṃ giridāso nāma aññatarassa satthavāhassa putto attano bhariyaṃ katvā gehaṃ ānesi. Tassa ca bhariyā atthi sīlavatī kalyāṇadhammā. Tassaṃ issāpakatā sāmino tassā viddesanakammaṃ akāsi. Sā tattha yāvajīvaṃ ṭhatvā kāyassa bhedā imasmiṃ buddhuppāde ujjeniyaṃ kulapadesasīlācārādiguṇehi abhisammatassa vibhavasampannassa seṭṭhissa dhītā hutvā nibbatti, isidāsītissā nāmaṃ ahosi.

    તં વયપ્પત્તકાલે માતાપિતરો કુલરૂપવયવિભવાદિસદિસસ્સ અઞ્ઞતરસ્સ સેટ્ઠિપુત્તસ્સ અદંસુ. સા તસ્સ ગેહે પતિદેવતા હુત્વા માસમત્તં વસિ. અથસ્સા કમ્મબલેન સામિકો વિરત્તરૂપો હુત્વા તં ઘરતો નીહરિ. તં સબ્બં પાળિતો એવ વિઞ્ઞાયતિ. તેસં તેસં પન સામિકાનં અરુચ્ચનેય્યતાય સંવેગજાતા પિતરં અનુજાનાપેત્વા, જિનદત્તાય થેરિયા સન્તિકે પબ્બજિત્વા વિપસ્સનાય કમ્મં કરોન્તી નચિરસ્સેવ સહ પટિસમ્ભિદાહિ અરહત્તં પત્વા, ફલસુખેન નિબ્બાનસુખેન ચ વીતિનામેન્તી એકદિવસં પાટલિપુત્તનગરે પિણ્ડાય ચરિત્વા પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તા મહાગઙ્ગાયં વાલુકપુલિને નિસીદિત્વા બોધિત્થેરિયા નામ અત્તનો સહાયત્થેરિયા પુબ્બપટિપત્તિં પુચ્છિતા તમત્થં ગાથાબન્ધવસેન વિસ્સજ્જેસિ ‘‘ઉજ્જેનિયા પુરવરે’’તિઆદિના. તેસં પન પુચ્છાવિસ્સજ્જનાનં સમ્બન્ધં દસ્સેતું –

    Taṃ vayappattakāle mātāpitaro kularūpavayavibhavādisadisassa aññatarassa seṭṭhiputtassa adaṃsu. Sā tassa gehe patidevatā hutvā māsamattaṃ vasi. Athassā kammabalena sāmiko virattarūpo hutvā taṃ gharato nīhari. Taṃ sabbaṃ pāḷito eva viññāyati. Tesaṃ tesaṃ pana sāmikānaṃ aruccaneyyatāya saṃvegajātā pitaraṃ anujānāpetvā, jinadattāya theriyā santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā, phalasukhena nibbānasukhena ca vītināmentī ekadivasaṃ pāṭaliputtanagare piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā mahāgaṅgāyaṃ vālukapuline nisīditvā bodhittheriyā nāma attano sahāyattheriyā pubbapaṭipattiṃ pucchitā tamatthaṃ gāthābandhavasena vissajjesi ‘‘ujjeniyā puravare’’tiādinā. Tesaṃ pana pucchāvissajjanānaṃ sambandhaṃ dassetuṃ –

    ૪૦૨.

    402.

    ‘‘નગરમ્હિ કુસુમનામે, પાટલિપુત્તમ્હિ પથવિયા મણ્ડે;

    ‘‘Nagaramhi kusumanāme, pāṭaliputtamhi pathaviyā maṇḍe;

    સક્યકુલકુલીનાયો, દ્વે ભિક્ખુનિયો હિ ગુણવતિયો.

    Sakyakulakulīnāyo, dve bhikkhuniyo hi guṇavatiyo.

    ૪૦૩.

    403.

    ‘‘ઇસિદાસી તત્થ એકા, દુતિયા બોધીતિ સીલસમ્પન્ના ચ;

    ‘‘Isidāsī tattha ekā, dutiyā bodhīti sīlasampannā ca;

    ઝાનજ્ઝાયનરતાયો, બહુસ્સુતાયો ધુતકિલેસાયો.

    Jhānajjhāyanaratāyo, bahussutāyo dhutakilesāyo.

    ૪૦૪.

    404.

    ‘‘તા પિણ્ડાય ચરિત્વા, ભત્તત્થં કરિય ધોતપત્તાયો;

    ‘‘Tā piṇḍāya caritvā, bhattatthaṃ kariya dhotapattāyo;

    રહિતમ્હિ સુખનિસિન્ના, ઇમા ગિરા અબ્ભુદીરેસુ’’ન્તિ. –

    Rahitamhi sukhanisinnā, imā girā abbhudīresu’’nti. –

    ઇમા તિસ્સો ગાથા સઙ્ગીતિકારેહિ ઠપિતા.

    Imā tisso gāthā saṅgītikārehi ṭhapitā.

    ૪૦૫.

    405.

    ‘‘પાસાદિકાસિ અય્યે, ઇસિદાસિ વયોપિ તે અપરિહીનો;

    ‘‘Pāsādikāsi ayye, isidāsi vayopi te aparihīno;

    કિં દિસ્વાન બ્યાલિકં, અથાસિ નેક્ખમ્મમનુયુત્તા.

    Kiṃ disvāna byālikaṃ, athāsi nekkhammamanuyuttā.

    ૪૦૬.

    406.

    ‘‘એવમનુયુઞ્જિયમાના સા, રહિતે ધમ્મદેસનાકુસલા;

    ‘‘Evamanuyuñjiyamānā sā, rahite dhammadesanākusalā;

    ઇસિદાસી વચનમબ્રવિ, સુણ બોધિ યથામ્હિ પબ્બજિતા.

    Isidāsī vacanamabravi, suṇa bodhi yathāmhi pabbajitā.

    ઇતો પરં વિસ્સજ્જનગાથા.

    Ito paraṃ vissajjanagāthā.

    ૪૦૭.

    407.

    ‘‘ઉજ્જેનિયા પુરવરે, મય્હં પિતા સીલસંવુતો સેટ્ઠિ;

    ‘‘Ujjeniyā puravare, mayhaṃ pitā sīlasaṃvuto seṭṭhi;

    તસ્સમ્હિ એકધીતા, પિયા મનાપા ચ દયિતા ચ.

    Tassamhi ekadhītā, piyā manāpā ca dayitā ca.

    ૪૦૮.

    408.

    ‘‘અથ મે સાકેતતો વરકા, આગચ્છુમુત્તમકુલીના;

    ‘‘Atha me sāketato varakā, āgacchumuttamakulīnā;

    સેટ્ઠી પહૂતરતનો, તસ્સ મમં સુણુમદાસિ તાતો.

    Seṭṭhī pahūtaratano, tassa mamaṃ suṇumadāsi tāto.

    ૪૦૯.

    409.

    ‘‘સસ્સુયા સસુરસ્સ ચ, સાયં પાતં પણામમુપગમ્મ;

    ‘‘Sassuyā sasurassa ca, sāyaṃ pātaṃ paṇāmamupagamma;

    સિરસા કરોમિ પાદે, વન્દામિ યથામ્હિ અનુસિટ્ઠા.

    Sirasā karomi pāde, vandāmi yathāmhi anusiṭṭhā.

    ૪૧૦.

    410.

    ‘‘યા મય્હં સામિકસ્સ, ભગિનિયો ભાતુનો પરિજનો વા;

    ‘‘Yā mayhaṃ sāmikassa, bhaginiyo bhātuno parijano vā;

    તમેકવરકમ્પિ દિસ્વા, ઉબ્બિગ્ગા આસનં દેમિ.

    Tamekavarakampi disvā, ubbiggā āsanaṃ demi.

    ૪૧૧.

    411.

    ‘‘અન્નેન ચ પાનેન ચ, ખજ્જેન ચ યઞ્ચ તત્થ સન્નિહિતં;

    ‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;

    છાદેમિ ઉપનયામિ ચ, દેમિ ચ યં યસ્સ પતિરૂપં.

    Chādemi upanayāmi ca, demi ca yaṃ yassa patirūpaṃ.

    ૪૧૨.

    412.

    ‘‘કાલેન ઉપટ્ઠહિત્વા, ઘરં સમુપગમામિ ઉમ્મારે;

    ‘‘Kālena upaṭṭhahitvā, gharaṃ samupagamāmi ummāre;

    ધોવન્તી હત્થ્પાદે, પઞ્જલિકા સામિકમુપેમિ.

    Dhovantī hatthpāde, pañjalikā sāmikamupemi.

    ૪૧૩.

    413.

    ‘‘કોચ્છં પસાદં અઞ્જનિઞ્ચ, આદાસકઞ્ચ ગણ્હિત્વા;

    ‘‘Kocchaṃ pasādaṃ añjaniñca, ādāsakañca gaṇhitvā;

    પરિકમ્મકારિકા વિય, સયમેવ પતિં વિભૂસેમિ.

    Parikammakārikā viya, sayameva patiṃ vibhūsemi.

    ૪૧૪.

    414.

    ‘‘સયમેવ ઓદનં સાધયામિ, સયમેવ ભાજનં ધોવન્તી;

    ‘‘Sayameva odanaṃ sādhayāmi, sayameva bhājanaṃ dhovantī;

    માતાવ એકપુત્તકં, તથા ભત્તારં પરિચરામિ.

    Mātāva ekaputtakaṃ, tathā bhattāraṃ paricarāmi.

    ૪૧૫.

    415.

    ‘‘એવં મં ભત્તિકતં, અનુરત્તં કારિકં નિહતમાનં;

    ‘‘Evaṃ maṃ bhattikataṃ, anurattaṃ kārikaṃ nihatamānaṃ;

    ઉટ્ઠાયિકં અનલસં, સીલવતિં દુસ્સતે ભત્તા.

    Uṭṭhāyikaṃ analasaṃ, sīlavatiṃ dussate bhattā.

    ૪૧૬.

    416.

    ‘‘સો માતરઞ્ચ પિતરઞ્ચ, ભણતિ આપુચ્છહં ગમિસ્સામિ;

    ‘‘So mātarañca pitarañca, bhaṇati āpucchahaṃ gamissāmi;

    ઇસિદાસિયા ન સહ વચ્છં, એકાગારેહં સહ વત્થું.

    Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekāgārehaṃ saha vatthuṃ.

    ૪૧૭.

    417.

    ‘‘મા એવં પુત્ત અવચ, ઇસિદાસી પણ્ડિતા પરિબ્યત્તા;

    ‘‘Mā evaṃ putta avaca, isidāsī paṇḍitā paribyattā;

    ઉટ્ઠાયિકા અનલસા, કિં તુય્હં ન રોચતે પુત્ત.

    Uṭṭhāyikā analasā, kiṃ tuyhaṃ na rocate putta.

    ૪૧૮.

    418.

    ‘‘ન ચ મે હિંસતિ કિઞ્ચિ, ન ચહં ઇસિદાસિયા સહ વચ્છં;

    ‘‘Na ca me hiṃsati kiñci, na cahaṃ isidāsiyā saha vacchaṃ;

    દેસ્સાવ મે અલં મે, અપુચ્છાહં ગમિસ્સામિ.

    Dessāva me alaṃ me, apucchāhaṃ gamissāmi.

    ૪૧૯.

    419.

    ‘‘તસ્સ વચનં સુણિત્વા, સસ્સુ સસુરો ચ મં અપુચ્છિંસુ;

    ‘‘Tassa vacanaṃ suṇitvā, sassu sasuro ca maṃ apucchiṃsu;

    કિસ્સ તયા અપરદ્ધં, ભણ વિસ્સટ્ઠા યથાભૂતં.

    Kissa tayā aparaddhaṃ, bhaṇa vissaṭṭhā yathābhūtaṃ.

    ૪૨૦.

    420.

    ‘‘નપિહં અપરજ્ઝં કિઞ્ચિ, નપિ હિંસેમિ ન ભણામિ દુબ્બચનં;

    ‘‘Napihaṃ aparajjhaṃ kiñci, napi hiṃsemi na bhaṇāmi dubbacanaṃ;

    કિં સક્કા કાતુય્યે, યં મં વિદ્દેસ્સતે ભત્તા.

    Kiṃ sakkā kātuyye, yaṃ maṃ viddessate bhattā.

    ૪૨૧.

    421.

    ‘‘તે મં પિતુઘરં પટિનયિંસુ, વિમના દુખેન અધિભૂતા;

    ‘‘Te maṃ pitugharaṃ paṭinayiṃsu, vimanā dukhena adhibhūtā;

    પુત્તમનુરક્ખમાના, જિતામ્હસે રૂપિનિં લક્ખિં.

    Puttamanurakkhamānā, jitāmhase rūpiniṃ lakkhiṃ.

    ૪૨૨.

    422.

    ‘‘અથ મં અદાસિ તાતો, અડ્ઢસ્સ ઘરમ્હિ દુતિયકુલિકસ્સ;

    ‘‘Atha maṃ adāsi tāto, aḍḍhassa gharamhi dutiyakulikassa;

    તતો ઉપડ્ઢસુઙ્કેન, યેન મં વિન્દથ સેટ્ઠિ.

    Tato upaḍḍhasuṅkena, yena maṃ vindatha seṭṭhi.

    ૪૨૩.

    423.

    ‘‘તસ્સપિ ઘરમ્હિ માસં, અવસિં અથ સોપિ મં પટિચ્છરયિ;

    ‘‘Tassapi gharamhi māsaṃ, avasiṃ atha sopi maṃ paṭiccharayi;

    દાસીવ ઉપટ્ઠહન્તિં, અદૂસિકં સીલસમ્પન્નં.

    Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, adūsikaṃ sīlasampannaṃ.

    ૪૨૪.

    424.

    ‘‘ભિક્ખાય ચ વિચરન્તં, દમકં દન્તં મે પિતા ભણતિ;

    ‘‘Bhikkhāya ca vicarantaṃ, damakaṃ dantaṃ me pitā bhaṇati;

    હોહિસિ મે જામાતા, નિક્ખિપ પોટ્ઠિઞ્ચ ઘટિકઞ્ચ.

    Hohisi me jāmātā, nikkhipa poṭṭhiñca ghaṭikañca.

    ૪૨૫.

    425.

    ‘‘સોપિ વસિત્વા પક્ખં, અથ તાતં ભણતિ ‘દેહિ મે પોટ્ઠિં;

    ‘‘Sopi vasitvā pakkhaṃ, atha tātaṃ bhaṇati ‘dehi me poṭṭhiṃ;

    ઘટિકઞ્ચ મલ્લકઞ્ચ, પુનપિ ભિક્ખં ચરિસ્સામિ’.

    Ghaṭikañca mallakañca, punapi bhikkhaṃ carissāmi’.

    ૪૨૬.

    426.

    ‘‘અથ નં ભણતી તાતો, અમ્મા સબ્બો ચ મે ઞાતિગણવગ્ગો;

    ‘‘Atha naṃ bhaṇatī tāto, ammā sabbo ca me ñātigaṇavaggo;

    કિં તે ન કીરતિ ઇધ, ભણ ખિપ્પં તં તે કરિહિતિ.

    Kiṃ te na kīrati idha, bhaṇa khippaṃ taṃ te karihiti.

    ૪૨૭.

    427.

    ‘‘એવં ભણિતો ભણતિ, યદિ મે અત્તા સક્કોતિ અલં મય્હં;

    ‘‘Evaṃ bhaṇito bhaṇati, yadi me attā sakkoti alaṃ mayhaṃ;

    ઇસિદાસિયા ન સહ વચ્છં, એકઘરેહં સહ વત્થું.

    Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekagharehaṃ saha vatthuṃ.

    ૪૨૮.

    428.

    ‘‘વિસ્સજ્જિતો ગતો સો, અહમ્પિ એકાકિની વિચિન્તેમિ;

    ‘‘Vissajjito gato so, ahampi ekākinī vicintemi;

    આપુચ્છિતૂન ગચ્છં, મરિતુયે વા પબ્બજિસ્સં વા.

    Āpucchitūna gacchaṃ, marituye vā pabbajissaṃ vā.

    ૪૨૯.

    429.

    ‘‘અથ અય્યા જિનદત્તા, આગચ્છી ગોચરાય ચરમાના;

    ‘‘Atha ayyā jinadattā, āgacchī gocarāya caramānā;

    તાત કુલં વિનયધરી, બહુસ્સુતા સીલસમ્પન્ના.

    Tāta kulaṃ vinayadharī, bahussutā sīlasampannā.

    ૪૩૦.

    430.

    ‘‘તં દિસ્વાન અમ્હાકં, ઉટ્ઠાયાસનં તસ્સા પઞ્ઞાપયિં;

    ‘‘Taṃ disvāna amhākaṃ, uṭṭhāyāsanaṃ tassā paññāpayiṃ;

    નિસિન્નાય ચ પાદે, વન્દિત્વા ભોજનમદાસિં.

    Nisinnāya ca pāde, vanditvā bhojanamadāsiṃ.

    ૪૩૧.

    431.

    ‘‘અન્નેન ચ પાનેન ચ, ખજ્જેન ચ યઞ્ચ તત્થ સન્નિહિતં;

    ‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;

    સન્તપ્પયિત્વા અવચં, અય્યે ઇચ્છામિ પબ્બજિતું.

    Santappayitvā avacaṃ, ayye icchāmi pabbajituṃ.

    ૪૩૨.

    432.

    ‘‘અથ મં ભણતી તાતો, ઇધેવ પુત્તક ચરાહિ ત્વં ધમ્મં;

    ‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, idheva puttaka carāhi tvaṃ dhammaṃ;

    અન્નેન ચ પાનેન ચ, તપ્પય સમણે દ્વિજાતી ચ.

    Annena ca pānena ca, tappaya samaṇe dvijātī ca.

    ૪૩૩.

    433.

    ‘‘અથહં ભણામિ તાતં, રોદન્તી અઞ્જલિં પણામેત્વા;

    ‘‘Athahaṃ bhaṇāmi tātaṃ, rodantī añjaliṃ paṇāmetvā;

    પાપઞ્હિ મયા પકતં, કમ્મં તં નિજ્જરેસ્સામિ.

    Pāpañhi mayā pakataṃ, kammaṃ taṃ nijjaressāmi.

    ૪૩૪.

    434.

    ‘‘અથ મં ભણતી તાતો, પાપુણ બોધિઞ્ચ અગ્ગધમ્મઞ્ચ;

    ‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, pāpuṇa bodhiñca aggadhammañca;

    નિબ્બાનઞ્ચ લભસ્સુ, યં સચ્છિકરી દ્વિપદસેટ્ઠો.

    Nibbānañca labhassu, yaṃ sacchikarī dvipadaseṭṭho.

    ૪૩૫.

    435.

    ‘‘માતાપિતૂ અભિવાદ, યિત્વા સબ્બઞ્ચ ઞાતિગણવગ્ગં;

    ‘‘Mātāpitū abhivāda, yitvā sabbañca ñātigaṇavaggaṃ;

    સત્તાહં પબ્બજિતા, તિસ્સો વિજ્જા અફસ્સયિં.

    Sattāhaṃ pabbajitā, tisso vijjā aphassayiṃ.

    ૪૩૬.

    436.

    ‘‘જાનામિ અત્તનો સત્ત, જાતિયો યસ્સયં ફલવિપાકો;

    ‘‘Jānāmi attano satta, jātiyo yassayaṃ phalavipāko;

    તં તવ આચિક્ખિસ્સં, તં એકમના નિસામેહિ.

    Taṃ tava ācikkhissaṃ, taṃ ekamanā nisāmehi.

    ૪૩૭.

    437.

    ‘‘નગરમ્હિ એરકચ્છે, સુવણ્ણકારો અહં પહૂતધનો;

    ‘‘Nagaramhi erakacche, suvaṇṇakāro ahaṃ pahūtadhano;

    યોબ્બનમદેન મત્તો, સો પરદારં અસેવિહં.

    Yobbanamadena matto, so paradāraṃ asevihaṃ.

    ૪૩૮.

    438.

    ‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, નિરયમ્હિ અપચ્ચિસં ચિરં;

    ‘‘Sohaṃ tato cavitvā, nirayamhi apaccisaṃ ciraṃ;

    પક્કો તતો ચ ઉટ્ઠહિત્વા, મક્કટિયા કુચ્છિમોક્કમિં.

    Pakko tato ca uṭṭhahitvā, makkaṭiyā kucchimokkamiṃ.

    ૪૩૯.

    439.

    ‘‘સત્તાહજાતકં મં, મહાકપિ યૂથપો નિલ્લચ્છેસિ;

    ‘‘Sattāhajātakaṃ maṃ, mahākapi yūthapo nillacchesi;

    તસ્સેતં કમ્મફલં, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

    Tassetaṃ kammaphalaṃ, yathāpi gantvāna paradāraṃ.

    ૪૪૦.

    440.

    ‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, કાલં કરિત્વા સિન્ધવારઞ્ઞે;

    ‘‘Sohaṃ tato cavitvā, kālaṃ karitvā sindhavāraññe;

    કાણાય ચ ખઞ્જાય ચ, એળકિયા કુચ્છિમોક્કમિં.

    Kāṇāya ca khañjāya ca, eḷakiyā kucchimokkamiṃ.

    ૪૪૧.

    441.

    ‘‘દ્વાદસ વસ્સાનિ અહં, નિલ્લચ્છિતો દારકે પરિવહિત્વા;

    ‘‘Dvādasa vassāni ahaṃ, nillacchito dārake parivahitvā;

    કિમિનાવટ્ટો અકલ્લો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

    Kimināvaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.

    ૪૪૨.

    442.

    ‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, ગોવાણિજકસ્સ ગાવિયા જાતો;

    ‘‘Sohaṃ tato cavitvā, govāṇijakassa gāviyā jāto;

    વચ્છો લાખાતમ્બો, નિલ્લચ્છિતો દ્વાદસે માસે.

    Vaccho lākhātambo, nillacchito dvādase māse.

    ૪૪૩.

    443.

    ‘‘વોઢૂન નઙ્ગલમહં, સકટઞ્ચ ધારયામિ;

    ‘‘Voḍhūna naṅgalamahaṃ, sakaṭañca dhārayāmi;

    અન્ધોવટ્ટો અકલ્લો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

    Andhovaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.

    ૪૪૪.

    444.

    ‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, વીથિયા દાસિયા ઘરે જાતો;

    ‘‘Sohaṃ tato cavitvā, vīthiyā dāsiyā ghare jāto;

    નેવ મહિલા ન પુરિસો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

    Neva mahilā na puriso, yathāpi gantvāna paradāraṃ.

    ૪૪૫.

    445.

    ‘‘તિંસતિવસ્સમ્હિ મતો, સાકટિકકુલમ્હિ દારિકા જાતા;

    ‘‘Tiṃsativassamhi mato, sākaṭikakulamhi dārikā jātā;

    કપણમ્હિ અપ્પભોગે, ધનિકપુરિસપાતબહુલમ્હિ.

    Kapaṇamhi appabhoge, dhanikapurisapātabahulamhi.

    ૪૪૬.

    446.

    ‘‘તં મં તતો સત્થવાહો, ઉસ્સન્નાય વિપુલાય વડ્ઢિયા;

    ‘‘Taṃ maṃ tato satthavāho, ussannāya vipulāya vaḍḍhiyā;

    ઓકડ્ઢતિ વિલપન્તિં, અચ્છિન્દિત્વા કુલઘરસ્મા.

    Okaḍḍhati vilapantiṃ, acchinditvā kulagharasmā.

    ૪૪૭.

    447.

    ‘‘અથ સોળસમે વસ્સે, દિસ્વા મં પત્તયોબ્બનં કઞ્ઞં;

    ‘‘Atha soḷasame vasse, disvā maṃ pattayobbanaṃ kaññaṃ;

    ઓરુન્ધતસ્સ પુત્તો, ગિરિદાસો નામ નામેન.

    Orundhatassa putto, giridāso nāma nāmena.

    ૪૪૮.

    448.

    ‘‘તસ્સપિ અઞ્ઞા ભરિયા, સીલવતી ગુણવતી યસવતી ચ;

    ‘‘Tassapi aññā bhariyā, sīlavatī guṇavatī yasavatī ca;

    અનુરત્તા ભત્તારં, તસ્સાહં વિદ્દેસનમકાસિં.

    Anurattā bhattāraṃ, tassāhaṃ viddesanamakāsiṃ.

    ૪૪૯.

    449.

    ‘‘તસ્સેતં કમ્મફલં, યં મં અપકીરિતૂન ગચ્છન્તિ;

    ‘‘Tassetaṃ kammaphalaṃ, yaṃ maṃ apakīritūna gacchanti;

    દાસીવ ઉપટ્ઠહન્તિં, તસ્સપિ અન્તો કતો મયા’’તિ.

    Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, tassapi anto kato mayā’’ti.

    તત્થ નગરમ્હિ કુસુમનામેતિ ‘‘કુસુમપુર’’ન્તિ એવં કુસુમસદ્દેન ગહિતનામકે નગરે, ઇદાનિ તં નગરં પાટલિપુત્તમ્હીતિ સરૂપતો દસ્સેતિ. પથવિયા મણ્ડેતિ સકલાય પથવિયા મણ્ડભૂતે. સક્યકુલકુલીનાયોતિ સક્યકુલે કુલધીતરો, સક્યપુત્તસ્સ ભગવતો સાસને પબ્બજિતતાય એવં વુત્તં.

    Tattha nagaramhi kusumanāmeti ‘‘kusumapura’’nti evaṃ kusumasaddena gahitanāmake nagare, idāni taṃ nagaraṃ pāṭaliputtamhīti sarūpato dasseti. Pathaviyā maṇḍeti sakalāya pathaviyā maṇḍabhūte. Sakyakulakulīnāyoti sakyakule kuladhītaro, sakyaputtassa bhagavato sāsane pabbajitatāya evaṃ vuttaṃ.

    તત્થાતિ તાસુ દ્વીસુ ભિક્ખુનીસુ. બોધીતિ એવંનામિકા થેરી. ઝાનજ્ઝાયનરતાયોતિ લોકિયલોકુત્તરસ્સ ઝાનસ્સ ઝાયને અભિરતા. બહુસ્સુતાયોતિ પરિયત્તિબાહુસચ્ચેન બહુસ્સુતા. ધુતકિલેસાયોતિ અગ્ગમગ્ગેન સબ્બસો સમુગ્ઘાતિતકિલેસા. ભત્તત્થં કરિયાતિ ભત્તકિચ્ચં નિટ્ઠાપેત્વા. રહિતમ્હીતિ જનરહિતમ્હિ વિવિત્તટ્ઠાને. સુખનિસિન્નાતિ પબ્બજ્જાસુખેન વિવેકસુખેન ચ સુખનિસિન્ના. ઇમા ગિરાતિ ઇદાનિ વુચ્ચમાના સુખા લાપના. અબ્ભુદીરેસુન્તિ પુચ્છાવિસ્સજ્જનવસેન કથયિંસુ.

    Tatthāti tāsu dvīsu bhikkhunīsu. Bodhīti evaṃnāmikā therī. Jhānajjhāyanaratāyoti lokiyalokuttarassa jhānassa jhāyane abhiratā. Bahussutāyoti pariyattibāhusaccena bahussutā. Dhutakilesāyoti aggamaggena sabbaso samugghātitakilesā. Bhattatthaṃ kariyāti bhattakiccaṃ niṭṭhāpetvā. Rahitamhīti janarahitamhi vivittaṭṭhāne. Sukhanisinnāti pabbajjāsukhena vivekasukhena ca sukhanisinnā. Imā girāti idāni vuccamānā sukhā lāpanā. Abbhudīresunti pucchāvissajjanavasena kathayiṃsu.

    ‘‘પાસાદિકાસી’’તિ ગાથા બોધિત્થેરિયા પુચ્છાવસેન વુત્તા. ‘‘એવમનુયુઞ્જિયમાના’’તિ ગાથા સઙ્ગીતિકારેહેવ વુત્તા. ‘‘ઉજ્જેનિયા’’તિઆદિકા હિ સબ્બાપિ ઇસિદાસિયાવ વુત્તા. તત્થ પાસાદિકાસીતિ રૂપસમ્પત્તિયા પસ્સન્તાનં પસાદાવહા અસિ. વયોપિ તે અપરિહીનોતિ તુય્હં વયોપિ ન પરિહીનો, પઠમવયે ઠિતાસીતિ અત્થો. કિં દિસ્વાન બ્યાલિકન્તિ કીદિસં બ્યાલિકં દોસં ઘરાવાસે આદીનવં દિસ્વા. અથાસિ નેક્ખમ્મમનુયુત્તાતિ અથાતિ નિપાતમત્તં, નેક્ખમ્મં પબ્બજ્જં અનુયુત્તા અસિ.

    ‘‘Pāsādikāsī’’ti gāthā bodhittheriyā pucchāvasena vuttā. ‘‘Evamanuyuñjiyamānā’’ti gāthā saṅgītikāreheva vuttā. ‘‘Ujjeniyā’’tiādikā hi sabbāpi isidāsiyāva vuttā. Tattha pāsādikāsīti rūpasampattiyā passantānaṃ pasādāvahā asi. Vayopi te aparihīnoti tuyhaṃ vayopi na parihīno, paṭhamavaye ṭhitāsīti attho. Kiṃ disvāna byālikanti kīdisaṃ byālikaṃ dosaṃ gharāvāse ādīnavaṃ disvā. Athāsi nekkhammamanuyuttāti athāti nipātamattaṃ, nekkhammaṃ pabbajjaṃ anuyuttā asi.

    અનુયુઞ્જિયમાનાતિ પુચ્છિયમાના, સા ઇસિદાસીતિ યોજના. રહિતેતિ સુઞ્ઞટ્ઠાને. સુણ બોધિ યથામ્હિ પબ્બજિતાતિ બોધિત્થેરિ અહં યથા પબ્બજિતા અમ્હિ, તં તં પુરાણં સુણ સુણાહિ.

    Anuyuñjiyamānāti pucchiyamānā, sā isidāsīti yojanā. Rahiteti suññaṭṭhāne. Suṇa bodhi yathāmhi pabbajitāti bodhittheri ahaṃ yathā pabbajitā amhi, taṃ taṃ purāṇaṃ suṇa suṇāhi.

    ઉજ્જેનિયા પુરવરેતિ ઉજ્જેનીનામકે અવન્તિરટ્ઠે ઉત્તમનગરે. પિયાતિ એકધીતુભાવેન પિયાયિતબ્બા. મનાપાતિ સીલાચારગુણેન મનવડ્ઢનકા. દયિતાતિ અનુકમ્પિતબ્બા.

    Ujjeniyā puravareti ujjenīnāmake avantiraṭṭhe uttamanagare. Piyāti ekadhītubhāvena piyāyitabbā. Manāpāti sīlācāraguṇena manavaḍḍhanakā. Dayitāti anukampitabbā.

    અથાતિ પચ્છા મમ વયપ્પત્તકાલે. મે સાકેતતો વરકાતિ સાકેતનગરતો મમ વરકા મં વારેન્તા આગચ્છું. ઉત્તમકુલીનાતિ તસ્મિં નગરે અગ્ગકુલિકા, યેન તે પેસિતા, સો સેટ્ઠિ પહૂતરતનો. તસ્સ મમં સુણ્હમદાસિ તાતોતિ તસ્સ સાકેતસેટ્ઠિનો સુણિસં પુત્તસ્સ ભરિયં કત્વા મય્હં પિતા મં અદાસિ.

    Athāti pacchā mama vayappattakāle. Me sāketato varakāti sāketanagarato mama varakā maṃ vārentā āgacchuṃ. Uttamakulīnāti tasmiṃ nagare aggakulikā, yena te pesitā, so seṭṭhi pahūtaratano. Tassa mamaṃ suṇhamadāsi tātoti tassa sāketaseṭṭhino suṇisaṃ puttassa bhariyaṃ katvā mayhaṃ pitā maṃ adāsi.

    સાયં પાતન્તિ સાયન્હે પુબ્બણ્હે ચ. પણામમુપગમ્મ સિરસા કરોમીતિ સસ્સુયા સસુરસ્સ ચ સન્તિકં ઉપગન્ત્વા સિરસા પણામં કરોમિ, તેસં પાદે વન્દામિ. યથામ્હિ અનુસિટ્ઠાતિ તેહિ યથા અનુસિટ્ઠા અમ્હિ, તથા કરોમિ, તેસં અનુસિટ્ઠિં ન અતિક્કમામિ.

    Sāyaṃ pātanti sāyanhe pubbaṇhe ca. Paṇāmamupagamma sirasā karomīti sassuyā sasurassa ca santikaṃ upagantvā sirasā paṇāmaṃ karomi, tesaṃ pāde vandāmi. Yathāmhi anusiṭṭhāti tehi yathā anusiṭṭhā amhi, tathā karomi, tesaṃ anusiṭṭhiṃ na atikkamāmi.

    તમેકવરકમ્પીતિ એકવલ્લભમ્પિ. ઉબ્બિગ્ગાતિ તસન્તા. આસનં દેમીતિ યસ્સ પુગ્ગલસ્સ યં અનુચ્છવિકં, તં તસ્સ દેમિ.

    Tamekavarakampīti ekavallabhampi. Ubbiggāti tasantā. Āsanaṃ demīti yassa puggalassa yaṃ anucchavikaṃ, taṃ tassa demi.

    તત્થાતિ પરિવેસનટ્ઠાને. સન્નિહિતન્તિ સજ્જિતં હુત્વા વિજ્જમાનં. છાદેમીતિ ઉપચ્છાદેમિ, ઉપચ્છાદેત્વા ઉપનયામિ ચ, ઉપનેત્વા દેમિ, દેન્તીપિ યં યસ્સ પતિરૂપં, તદેવ દેમીતિ અત્થો.

    Tatthāti parivesanaṭṭhāne. Sannihitanti sajjitaṃ hutvā vijjamānaṃ. Chādemīti upacchādemi, upacchādetvā upanayāmi ca, upanetvā demi, dentīpi yaṃ yassa patirūpaṃ, tadeva demīti attho.

    ઉમ્મારેતિ દ્વારે. ધોવન્તી હત્થપાદેતિ હત્થપાદે ધોવિની આસિં, ધોવિત્વા ઘરં સમુપગમામીતિ યોજના.

    Ummāreti dvāre. Dhovantī hatthapādeti hatthapāde dhovinī āsiṃ, dhovitvā gharaṃ samupagamāmīti yojanā.

    કોચ્છન્તિ મસ્સૂનં કેસાનઞ્ચ ઉલ્લિખનકોચ્છં. પસાદન્તિ ગન્ધચુણ્ણાદિમુખવિલેપનં. ‘‘પસાધન’’ન્તિપિ પાઠો, પસાધનભણ્ડં. અઞ્જનિન્તિ અઞ્જનનાળિં. પરિકમ્મકારિકા વિયાતિ અગ્ગકુલિકા વિભવસમ્પન્નાપિ પતિપરિચારિકા ચેટિકા વિય.

    Kocchanti massūnaṃ kesānañca ullikhanakocchaṃ. Pasādanti gandhacuṇṇādimukhavilepanaṃ. ‘‘Pasādhana’’ntipi pāṭho, pasādhanabhaṇḍaṃ. Añjaninti añjananāḷiṃ. Parikammakārikā viyāti aggakulikā vibhavasampannāpi patiparicārikā ceṭikā viya.

    સાધયામીતિ પચામિ. ભાજનન્તિ લોહભાજનઞ્ચ. ધોવન્તી પરિચરામીતિ યોજના.

    Sādhayāmīti pacāmi. Bhājananti lohabhājanañca. Dhovantī paricarāmīti yojanā.

    ભત્તિકતન્તિ કતસામિભતિકં. અનુરત્તન્તિ અનુરત્તવન્તિં. કારિકન્તિ તસ્સ તસ્સેવ ઇતિ કત્તબ્બસ્સ કારિકં. નિહતમાનન્તિ અપનીતમાનં. ઉટ્ઠાયિકન્તિ ઉટ્ઠાનવીરિયસમ્પન્નં. અનલસન્તિ તતો એવ અકુસીતં. સીલવતિન્તિ સીલાચારસમ્પન્નં. દુસ્સતેતિ દુસ્સતિ, કુજ્ઝિત્વા ભણતિ.

    Bhattikatanti katasāmibhatikaṃ. Anurattanti anurattavantiṃ. Kārikanti tassa tasseva iti kattabbassa kārikaṃ. Nihatamānanti apanītamānaṃ. Uṭṭhāyikanti uṭṭhānavīriyasampannaṃ. Analasanti tato eva akusītaṃ. Sīlavatinti sīlācārasampannaṃ. Dussateti dussati, kujjhitvā bhaṇati.

    ભણતિ આપુચ્છહં ગમિસ્સામીતિ ‘‘અહં તુમ્હે આપુચ્છિત્વા યત્થ કત્થચિ ગમિસ્સામી’’તિ સો મમ સામિકો અત્તનો માતરઞ્ચ પિતરઞ્ચ ભણતિ. કિં ભણતીતિ ચે આહ – ‘‘ઇસિદાસિયા ન સહ વચ્છં, એકાગારેહં સહ વત્થુ’’ન્તિ. તત્થ વચ્છન્તિ વસિસ્સં.

    Bhaṇati āpucchahaṃ gamissāmīti ‘‘ahaṃ tumhe āpucchitvā yattha katthaci gamissāmī’’ti so mama sāmiko attano mātarañca pitarañca bhaṇati. Kiṃ bhaṇatīti ce āha – ‘‘isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekāgārehaṃ saha vatthu’’nti. Tattha vacchanti vasissaṃ.

    દેસ્સાતિ અપ્પિયા. અલં મેતિ પયોજનં મે તાય ઇત્થીતિ અત્થો . અપુચ્છાહં ગમિસ્સામીતિ યદિ મે તુમ્હે તાય સદ્ધિં સંવાસં ઇચ્છથ, અહં તુમ્હે અપુચ્છિત્વા વિદેસં પક્કમિસ્સામિ.

    Dessāti appiyā. Alaṃ meti payojanaṃ me tāya itthīti attho . Apucchāhaṃ gamissāmīti yadi me tumhe tāya saddhiṃ saṃvāsaṃ icchatha, ahaṃ tumhe apucchitvā videsaṃ pakkamissāmi.

    તસ્સાતિ મમ ભત્તુનો. કિસ્સાતિ કિં અસ્સ તવ સામિકસ્સ. તયા અપરદ્ધં બ્યાલિકં કતં.

    Tassāti mama bhattuno. Kissāti kiṃ assa tava sāmikassa. Tayā aparaddhaṃ byālikaṃ kataṃ.

    નપિહં અપરજ્ઝન્તિ નપિ અહં તસ્સ કિઞ્ચિ અપરજ્ઝિં. અયમેવ વા પાઠો. નપિ હિંસેમીતિ નપિ બાધેમિ. દુબ્બચનન્તિ દુરુત્તવચનં. કિં સક્કા કાતુય્યેતિ કિં મયા કાતું અય્યે સક્કા. યં મં વિદ્દેસ્સતે ભત્તાતિ યસ્મા અકારણેનેવ ભત્તા મય્હં વિદ્દેસ્સતે વિદ્દેસ્સં ચિત્તપ્પકોપં કરોતિ.

    Napihaṃ aparajjhanti napi ahaṃ tassa kiñci aparajjhiṃ. Ayameva vā pāṭho. Napi hiṃsemīti napi bādhemi. Dubbacananti duruttavacanaṃ. Kiṃ sakkā kātuyyeti kiṃ mayā kātuṃ ayye sakkā. Yaṃ maṃ viddessate bhattāti yasmā akāraṇeneva bhattā mayhaṃ viddessate viddessaṃ cittappakopaṃ karoti.

    વિમનાતિ દોમનસ્સિકા. પુત્તમનુરક્ખમાનાતિ અત્તનો પુત્તં મય્હં સામિકં ચિત્તમનુરક્ખણેન અનુરક્ખન્તા. જિતામ્હસે રૂપિનિં લક્ખિન્તિ જિતા અમ્હસે જિતા વતામ્હ રૂપવતિં સિરિં, મનુસ્સવેસેન ચરન્તિયા સિરિદેવતાય પરિહીના વતાતિ અત્થો.

    Vimanāti domanassikā. Puttamanurakkhamānāti attano puttaṃ mayhaṃ sāmikaṃ cittamanurakkhaṇena anurakkhantā. Jitāmhase rūpiniṃ lakkhinti jitā amhase jitā vatāmha rūpavatiṃ siriṃ, manussavesena carantiyā siridevatāya parihīnā vatāti attho.

    અડ્ઢસ્સ ઘરમ્હિ દુતિયકુલિકસ્સાતિ પઠમસામિકં ઉપાદાય દુતિયસ્સ અડ્ઢસ્સ કુલપુત્તસ્સ ઘરમ્હિ મં અદાસિ, દેન્તો ચ તતો પઠમસુઙ્કતો ઉપડ્ઢસુઙ્કેન અદાસિ. યેન મં વિન્દથ સેટ્ઠીતિ યેન સુઙ્કેન મં પઠમં સેટ્ઠિ વિન્દથ પટિલભિ, તતો ઉપડ્ઢસુઙ્કેનાતિ યોજના.

    Aḍḍhassa gharamhi dutiyakulikassāti paṭhamasāmikaṃ upādāya dutiyassa aḍḍhassa kulaputtassa gharamhi maṃ adāsi, dento ca tato paṭhamasuṅkato upaḍḍhasuṅkena adāsi. Yena maṃ vindatha seṭṭhīti yena suṅkena maṃ paṭhamaṃ seṭṭhi vindatha paṭilabhi, tato upaḍḍhasuṅkenāti yojanā.

    સોપીતિ દુતિયસામિકોપિ. મં પટિચ્છરયીતિ મં નીહરિ, સો મં ગેહતો નિક્કડ્ઢિ. ઉપટ્ઠહન્તિન્તિ દાસી વિય ઉપટ્ઠહન્તિં ઉપટ્ઠાનં કરોન્તિં. અદૂસિકન્તિ અદુબ્ભનકં.

    Sopīti dutiyasāmikopi. Maṃ paṭiccharayīti maṃ nīhari, so maṃ gehato nikkaḍḍhi. Upaṭṭhahantinti dāsī viya upaṭṭhahantiṃ upaṭṭhānaṃ karontiṃ. Adūsikanti adubbhanakaṃ.

    દમકન્તિ કારુઞ્ઞાધિટ્ઠાનતાય પરેસં ચિત્તસ્સ દમકં. યથા પરે કિઞ્ચિ દસ્સન્તિ, એવં અત્તનો કાયં વાચઞ્ચ દન્તં વૂપસન્તં કત્વા પરદત્તભિક્ખાય વિચરણકં. જામાતાતિ દુહિતુપતિ. નિક્ખિપ પોટ્ઠિઞ્ચ ઘટિકઞ્ચાતિ તયા પરિદહિતં પિલોતિકાખણ્ડઞ્ચ ભિક્ખાકપાલઞ્ચ છડ્ડેહિ.

    Damakanti kāruññādhiṭṭhānatāya paresaṃ cittassa damakaṃ. Yathā pare kiñci dassanti, evaṃ attano kāyaṃ vācañca dantaṃ vūpasantaṃ katvā paradattabhikkhāya vicaraṇakaṃ. Jāmātāti duhitupati. Nikkhipa poṭṭhiñca ghaṭikañcāti tayā paridahitaṃ pilotikākhaṇḍañca bhikkhākapālañca chaḍḍehi.

    સોપિ વસિત્વા પક્ખન્તિ સોપિ ભિક્ખકો પુરિસો મયા સદ્ધિં અદ્ધમાસમત્તં વસિત્વા પક્કામિ.

    Sopi vasitvā pakkhanti sopi bhikkhako puriso mayā saddhiṃ addhamāsamattaṃ vasitvā pakkāmi.

    અથ નં ભણતી તાતોતિ તં ભિક્ખકં મમ પિતા માતા સબ્બો ચ મે ઞાતિગણો વગ્ગવગ્ગો હુત્વા ભણતિ. કથં? કિં તે ન કીરતિ ઇધ તુય્હં કિં નામ ન કિરતિ ન સાધિયતિ, ભણ ખિપ્પં. તં તે કરિહિતીતિ તં તુય્હં કરિસ્સતિ.

    Atha naṃ bhaṇatī tātoti taṃ bhikkhakaṃ mama pitā mātā sabbo ca me ñātigaṇo vaggavaggo hutvā bhaṇati. Kathaṃ? Kiṃ te na kīrati idha tuyhaṃ kiṃ nāma na kirati na sādhiyati, bhaṇa khippaṃ. Taṃ te karihitīti taṃ tuyhaṃ karissati.

    યદિ મે અત્તા સક્કોતીતિ યદિ મય્હં અત્તા અત્તાધીનો ભુજિસ્સો ચ હોતિ, અલં મય્હં ઇસિદાસિયા તાય પયોજનં નત્થિ, તસ્મા ન સહ વચ્છં ન સહ વસિસ્સં, એકઘરે અહં તાય સહ વત્થુન્તિ યોજના.

    Yadi me attā sakkotīti yadi mayhaṃ attā attādhīno bhujisso ca hoti, alaṃ mayhaṃ isidāsiyā tāya payojanaṃ natthi, tasmā na saha vacchaṃ na saha vasissaṃ, ekaghare ahaṃ tāya saha vatthunti yojanā.

    વિસ્સજ્જિતો ગતો સોતિ સો ભિક્ખકો પિતરા વિસ્સજ્જિતો યથારુચિ ગતો. એકાકિનીતિ એકિકાવ. આપુચ્છિતૂન ગચ્છન્તિ મય્હં પિતરં વિસ્સજ્જેત્વા ગચ્છામિ. મરિતુયેતિ મરિતું. વાતિ વિકપ્પત્થે નિપાતો.

    Vissajjito gato soti so bhikkhako pitarā vissajjito yathāruci gato. Ekākinīti ekikāva. Āpucchitūna gacchanti mayhaṃ pitaraṃ vissajjetvā gacchāmi. Marituyeti marituṃ. ti vikappatthe nipāto.

    ગોચરાયાતિ ભિક્ખાય, તાત-કુલં આગચ્છીતિ યોજના.

    Gocarāyāti bhikkhāya, tāta-kulaṃ āgacchīti yojanā.

    ન્તિ તં જિનદત્તત્થેરિં. ઉટ્ઠાયાસનં તસ્સા પઞ્ઞાપયિન્તિ ઉટ્ઠહિત્વા આસનં તસ્સા થેરિયા પઞ્ઞાપેસિં.

    Tanti taṃ jinadattattheriṃ. Uṭṭhāyāsanaṃ tassā paññāpayinti uṭṭhahitvā āsanaṃ tassā theriyā paññāpesiṃ.

    ઇધેવાતિ ઇમસ્મિં એવ ગેહે ઠિતા. પુત્તકાતિ સામઞ્ઞવોહારેન ધીતરં અનુકમ્પેન્તો આલપતિ. ચરાહિ ત્વં ધમ્મન્તિ ત્વં પબ્બજિત્વા ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયાદિધમ્મં ચર. દ્વિજાતીતિ બ્રાહ્મણજાતી.

    Idhevāti imasmiṃ eva gehe ṭhitā. Puttakāti sāmaññavohārena dhītaraṃ anukampento ālapati. Carāhi tvaṃ dhammanti tvaṃ pabbajitvā caritabbaṃ brahmacariyādidhammaṃ cara. Dvijātīti brāhmaṇajātī.

    નિજ્જરેસ્સામીતિ જીરાપેસ્સામિ વિનાસેસ્સામિ.

    Nijjaressāmīti jīrāpessāmi vināsessāmi.

    બોધિન્તિ સચ્ચાભિસમ્બોધિં, મગ્ગઞાણન્તિ અત્થો. અગ્ગધમ્મન્તિ ફલધમ્મં, અરહત્તં. યં સચ્છિકરી દ્વિપદસેટ્ઠોતિ યં મગ્ગફલનિબ્બાનસઞ્ઞિતં લોકુત્તરધમ્મં દ્વિપદાનં સેટ્ઠો સમ્માસમ્બુદ્ધો સચ્છિ અકાસિ, તં લભસ્સૂતિ યોજના.

    Bodhinti saccābhisambodhiṃ, maggañāṇanti attho. Aggadhammanti phaladhammaṃ, arahattaṃ. Yaṃ sacchikarīdvipadaseṭṭhoti yaṃ maggaphalanibbānasaññitaṃ lokuttaradhammaṃ dvipadānaṃ seṭṭho sammāsambuddho sacchi akāsi, taṃ labhassūti yojanā.

    સત્તાહં પબ્બજિતાતિ પબ્બજિતા હુત્વા સત્તાહેન. અફસ્સયિન્તિ ફુસિં સચ્છાકાસિં.

    Sattāhaṃ pabbajitāti pabbajitā hutvā sattāhena. Aphassayinti phusiṃ sacchākāsiṃ.

    યસ્સયં ફલવિપાકોતિ યસ્સ પાપકમ્મસ્સ, અયં સામિકસ્સ અમનાપભાવસઙ્ખાતો નિસ્સન્દફલભૂતો વિપાકો. તં તવ આચિક્ખિસ્સન્તિ તં કમ્મં તવ કથેસ્સામિ. ન્તિ આચિક્ખિયમાનં તમેવ કમ્મં, તં વા મમ વચનં. એકમનાતિ એકગ્ગમના. અયમેવ વા પાઠો.

    Yassayaṃ phalavipākoti yassa pāpakammassa, ayaṃ sāmikassa amanāpabhāvasaṅkhāto nissandaphalabhūto vipāko. Taṃ tava ācikkhissanti taṃ kammaṃ tava kathessāmi. Tanti ācikkhiyamānaṃ tameva kammaṃ, taṃ vā mama vacanaṃ. Ekamanāti ekaggamanā. Ayameva vā pāṭho.

    નગરમ્હિ એરકચ્છેતિ એવંનામકે નગરે. સો પરદારં અસેવિહન્તિ સો અહં પરસ્સ દારં અસેવિં.

    Nagaramhi erakaccheti evaṃnāmake nagare. So paradāraṃ asevihanti so ahaṃ parassa dāraṃ aseviṃ.

    ચિરં પક્કોતિ બહૂનિ વસ્સસતસહસ્સાનિ નિરયગ્ગિના દડ્ઢો. તતો ચ ઉટ્ઠહિત્વાતિ તતો નિરયતો વુટ્ઠિતો ચુતો. મક્કટિયા કુચ્છિમોક્કમિન્તિ વાનરિયા કુચ્છિમ્હિ પટિસન્ધિં ગણ્હિં.

    Ciraṃ pakkoti bahūni vassasatasahassāni nirayagginā daḍḍho. Tato ca uṭṭhahitvāti tato nirayato vuṭṭhito cuto. Makkaṭiyā kucchimokkaminti vānariyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhiṃ.

    યૂથપોતિ યૂથપતિ. નિલ્લચ્છેસીતિ પુરિસભાવસ્સ લક્ખણભૂતાનિ બીજકાનિ નિલ્લચ્છેસિ નીહરિ. તસ્સેતં કમ્મફલન્તિ તસ્સ મય્હં એતં અતીતે કતસ્સ કમ્મસ્સ ફલં. યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારન્તિ યથા તં પરદારં અતિક્કમિત્વા.

    Yūthapoti yūthapati. Nillacchesīti purisabhāvassa lakkhaṇabhūtāni bījakāni nillacchesi nīhari. Tassetaṃ kammaphalanti tassa mayhaṃ etaṃ atīte katassa kammassa phalaṃ. Yathāpi gantvāna paradāranti yathā taṃ paradāraṃ atikkamitvā.

    તતોતિ મક્કટયોનિતો. સિન્ધવારઞ્ઞેતિ સિન્ધવરટ્ઠે અરઞ્ઞટ્ઠાને. એળકિયાતિ અજિયા.

    Tatoti makkaṭayonito. Sindhavāraññeti sindhavaraṭṭhe araññaṭṭhāne. Eḷakiyāti ajiyā.

    દારકે પરિવહિત્વાતિ પિટ્ઠિં આરુય્હ કુમારકે વહિત્વા. કિમિનાવટ્ટોતિ અભિજાતટ્ઠાને કિમિપરિગતોવ હુત્વા અટ્ટો અટ્ટિતો. અકલ્લોતિ ગિલાનો, અહોસીતિ વચનસેસો.

    Dārake parivahitvāti piṭṭhiṃ āruyha kumārake vahitvā. Kimināvaṭṭoti abhijātaṭṭhāne kimiparigatova hutvā aṭṭo aṭṭito. Akalloti gilāno, ahosīti vacanaseso.

    ગોવાણિજકસ્સાતિ ગાવિયો વિક્કિણિત્વા જીવકસ્સ. લાખાતમ્બોતિ લાખારસરત્તેહિ વિય તમ્બેહિ લોમેહિ સમન્નાગતો.

    Govāṇijakassāti gāviyo vikkiṇitvā jīvakassa. Lākhātamboti lākhārasarattehi viya tambehi lomehi samannāgato.

    વોઢૂનાતિ વહિત્વા. નઙ્ગલન્તિ સીરં, સકટઞ્ચ ધારયામીતિ અત્થો . અન્ધોવટ્ટોતિ કાણોવ હુત્વા અટ્ટો પીળિતો.

    Voḍhūnāti vahitvā. Naṅgalanti sīraṃ, sakaṭañca dhārayāmīti attho . Andhovaṭṭoti kāṇova hutvā aṭṭo pīḷito.

    વીથિયાતિ નગરવીથિયં. દાસિયા ઘરે જાતોતિ ઘરદાસિયા કુચ્છિમ્હિ જાતો. ‘‘વણ્ણદાસિયા’’તિપિ વદન્તિ. નેવ મહિલા ન પુરિસોતિ ઇત્થીપિ પુરિસોપિ ન હોમિ, જાતિનપુંસકોતિ અત્થો.

    Vīthiyāti nagaravīthiyaṃ. Dāsiyā ghare jātoti gharadāsiyā kucchimhi jāto. ‘‘Vaṇṇadāsiyā’’tipi vadanti. Neva mahilā na purisoti itthīpi purisopi na homi, jātinapuṃsakoti attho.

    તિંસતિવસ્સમ્હિ મતોતિ નપુંસકો હુત્વા તિંસવસ્સકાલે મતો. સાકટિકકુલમ્હીતિ સૂતકકુલે. ધનિકપુરિસપાતબહુલમ્હીતિ ઇણાયિકાનં પુરિસાનં અધિપતનબહુલે બહૂહિ ઇણાયિકેહિ અભિભવિતબ્બે.

    Tiṃsativassamhimatoti napuṃsako hutvā tiṃsavassakāle mato. Sākaṭikakulamhīti sūtakakule. Dhanikapurisapātabahulamhīti iṇāyikānaṃ purisānaṃ adhipatanabahule bahūhi iṇāyikehi abhibhavitabbe.

    ઉસ્સન્નાયાતિ ઉપચિતાય. વિપુલાયાતિ મહતિયા. વડ્ઢિયાતિ ઇણવડ્ઢિયા. ઓકડ્ઢતીતિ અવકડ્ઢતિ. કુલઘરસ્માતિ મમ જાતકુલગેહતો.

    Ussannāyāti upacitāya. Vipulāyāti mahatiyā. Vaḍḍhiyāti iṇavaḍḍhiyā. Okaḍḍhatīti avakaḍḍhati. Kulagharasmāti mama jātakulagehato.

    ઓરુન્ધતસ્સ પુત્તોતિ અસ્સ સત્થવાહસ્સ પુત્તો, મયિ પટિબદ્ધચિત્તો નામેન ગિરિદાસો નામ અવરુન્ધતિ અત્તનો પરિગ્ગહભાવેન ગેહે કરોતિ.

    Orundhatassa puttoti assa satthavāhassa putto, mayi paṭibaddhacitto nāmena giridāso nāma avarundhati attano pariggahabhāvena gehe karoti.

    અનુરત્તા ભત્તારન્તિ ભત્તારં અનુવત્તિકા. તસ્સાહં વિદ્દેસનમકાસિન્તિ તસ્સ ભત્તુનો તં ભરિયં સપત્તિં વિદ્દેસનકમ્મં અકાસિં. યથા તં સો કુજ્ઝતિ, એવં પટિપજ્જિં.

    Anurattā bhattāranti bhattāraṃ anuvattikā. Tassāhaṃ viddesanamakāsinti tassa bhattuno taṃ bhariyaṃ sapattiṃ viddesanakammaṃ akāsiṃ. Yathā taṃ so kujjhati, evaṃ paṭipajjiṃ.

    યં મં અપકીરિતૂન ગચ્છન્તીતિ યં દાસી વિય સક્કચ્ચં ઉપટ્ઠહન્તિં મં તત્થ તત્થ પતિનો અપકિરિત્વા છડ્ડેત્વા અનપેક્ખા અપગચ્છન્તિ. એતં તસ્સા મય્હં તદા કતસ્સ પરદારિકકમ્મસ્સ સપત્તિં વિદ્દેસનકમ્મસ્સ ચ નિસ્સન્દફલં. તસ્સપિ અન્તો કતો મયાતિ તસ્સપિ તથા અનુનયપાપકકમ્મસ્સ દારુણસ્સ પરિયન્તો ઇદાનિ મયા અગ્ગમગ્ગં અધિગચ્છન્તિયા કતો, ઇતો પરં કિઞ્ચિ દુક્ખં નત્થીતિ. યં પનેત્થ અન્તરન્તરા ન વિભત્તં, તં વુત્તનયત્તા ઉત્તાનત્થમેવ.

    Yaṃmaṃ apakīritūna gacchantīti yaṃ dāsī viya sakkaccaṃ upaṭṭhahantiṃ maṃ tattha tattha patino apakiritvā chaḍḍetvā anapekkhā apagacchanti. Etaṃ tassā mayhaṃ tadā katassa paradārikakammassa sapattiṃ viddesanakammassa ca nissandaphalaṃ. Tassapi anto kato mayāti tassapi tathā anunayapāpakakammassa dāruṇassa pariyanto idāni mayā aggamaggaṃ adhigacchantiyā kato, ito paraṃ kiñci dukkhaṃ natthīti. Yaṃ panettha antarantarā na vibhattaṃ, taṃ vuttanayattā uttānatthameva.

    ઇસિદાસીથેરીગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Isidāsītherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ચત્તાલીસનિપાતવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Cattālīsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરીગાથાપાળિ • Therīgāthāpāḷi / ૧. ઇસિદાસીથેરીગાથા • 1. Isidāsītherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact