| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૧૦. જનપદકલ્યાણીસુત્તવણ્ણના
10. Janapadakalyāṇīsuttavaṇṇanā
૩૮૬. જનપદસ્મિં કલ્યાણીતિ સકલજનપદે ભદ્દા રૂપસમ્પત્તિયા સિક્ખાસમ્પત્તિયા ચ સુન્દરા સેટ્ઠા. રૂપસમ્પત્તિ ચ નામ સબ્બસો રૂપદોસાભાવેન રૂપગુણપારિપૂરિયા હોતીતિ તદુભયં દસ્સેતું ‘‘છસરીરદોસરહિતા પઞ્ચકલ્યાણસમન્નાગતા’’તિ વુત્તં. તં દુવિધમ્પિ વિવરન્તો ‘‘સા હી’’તિઆદિમાહ. પઞ્ચકલ્યાણસમન્નાગતાતિ પઞ્ચવિધસરીરગુણસમ્પદાહિ સમન્નાગતા. નાતિદીઘા નાતિરસ્સાતિ પમાણમજ્ઝિમા દીઘતરપ્પમાણા ન હોતિ, ન અતિરસ્સા, લકુણ્ડકરૂપા ન હોતિ. નાતિકિસાતિ અતિવિય કિસથદ્ધમંસલોહિતા દિસ્સમાના અટ્ઠિસરીરા જાલસરીરા ન હોતિ. નાતિથૂલાતિ ભારિયમંસા મહોદરા ન હોતિ. નાતિકાળા નાચ્ચોદાતાતિ અતિવિય કાળવણ્ણા ઝામઙ્ગારો વિય , દધિતક્કાદીહિ પમજ્જિતમત્તકંસલોહવણ્ણા ન હોતિ. મનુસ્સલોકે તાદિસિયા રૂપસમ્પત્તિયા અભાવતો અતિક્કન્તા મનુસ્સવણ્ણં. યથા પમાણયુત્તા, એવં આરોહપરિણાહયોગતો ચ પરેસં પસાદાવહા નાતિદીઘતાદયો. એવં મનુસ્સાનં દિબ્બરૂપતાસમ્પત્તીપીતિ વુત્તં ‘‘અપ્પત્તા દિબ્બવણ્ણ’’ન્તિ. એત્થ ચ નાતિદીઘનાતિરસ્સતાવચનેન આરોહસમ્પત્તિ વુત્તા ઉબ્બેધેન પાસાદિકભાવતો. કિસથૂલદોસાભાવવચનેન પરિણાહસમ્પત્તિ વુત્તા. ઉભયેનપિ સણ્ઠાનસમ્પદા વિભાવિતા, નાતિકાળતાવચનેન વણ્ણસમ્પત્તિ વુત્તા વિવણ્ણતાભાવતો. પિયઙ્ગુસામાતિ પરિણતપિયઙ્ગુપુપ્ફસદિસસરીરનિભાસા. મુખપરિયોસાનન્તિ અધરોટ્ઠમાહ. અયં યથાવુત્તા સરીરવણ્ણસમ્પત્તિ. અસ્સાતિ જનપદકલ્યાણિયા. છવિકલ્યાણતા છવિસમ્પત્તિહેતુકત્તા તસ્સા. એસ નયો સેસેસુપિ. નખા એવ પત્તસદિસતાય નખપત્તાનિ.
386.Janapadasmiṃ kalyāṇīti sakalajanapade bhaddā rūpasampattiyā sikkhāsampattiyā ca sundarā seṭṭhā. Rūpasampatti ca nāma sabbaso rūpadosābhāvena rūpaguṇapāripūriyā hotīti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘chasarīradosarahitā pañcakalyāṇasamannāgatā’’ti vuttaṃ. Taṃ duvidhampi vivaranto ‘‘sā hī’’tiādimāha. Pañcakalyāṇasamannāgatāti pañcavidhasarīraguṇasampadāhi samannāgatā. Nātidīghā nātirassāti pamāṇamajjhimā dīghatarappamāṇā na hoti, na atirassā, lakuṇḍakarūpā na hoti. Nātikisāti ativiya kisathaddhamaṃsalohitā dissamānā aṭṭhisarīrā jālasarīrā na hoti. Nātithūlāti bhāriyamaṃsā mahodarā na hoti. Nātikāḷā nāccodātāti ativiya kāḷavaṇṇā jhāmaṅgāro viya , dadhitakkādīhi pamajjitamattakaṃsalohavaṇṇā na hoti. Manussaloke tādisiyā rūpasampattiyā abhāvato atikkantā manussavaṇṇaṃ. Yathā pamāṇayuttā, evaṃ ārohapariṇāhayogato ca paresaṃ pasādāvahā nātidīghatādayo. Evaṃ manussānaṃ dibbarūpatāsampattīpīti vuttaṃ ‘‘appattā dibbavaṇṇa’’nti. Ettha ca nātidīghanātirassatāvacanena ārohasampatti vuttā ubbedhena pāsādikabhāvato. Kisathūladosābhāvavacanena pariṇāhasampatti vuttā. Ubhayenapi saṇṭhānasampadā vibhāvitā, nātikāḷatāvacanena vaṇṇasampatti vuttā vivaṇṇatābhāvato. Piyaṅgusāmāti pariṇatapiyaṅgupupphasadisasarīranibhāsā. Mukhapariyosānanti adharoṭṭhamāha. Ayaṃ yathāvuttā sarīravaṇṇasampatti. Assāti janapadakalyāṇiyā. Chavikalyāṇatā chavisampattihetukattā tassā. Esa nayo sesesupi. Nakhā eva pattasadisatāya nakhapattāni.
(પસાવો સરીરાવયવેન ઇરિયનન્તિ આહ – ‘‘પવત્તીતિ અત્થો’’તિ, પસાવો યથાપરિતમેવ કનતન્તિ, ન સભાવસન્ધાનં. યથાવિભાવસેન ઉત્તમમેવ નચ્ચં નચ્ચતિ. તે વા વીસતિયાસૂતિરં ધાનપ્પત્તિયા પવત્તિયા પવત્તિમકતમન્દતા વિભાવસુટતસ્સ ઉત્તમમેવ ગીતઞ્ચ ગાયતીતિ અત્થો.) [એત્થન્તરે પાઠો અસુદ્ધો દુસ્સોધનીયો ચ. સુદ્ધપાઠો ગવેસિતબ્બો.] સમતિત્તિકો તેલપત્તોતિ મુખવત્તિસમં તેલાનં પૂરિતત્તા સમતિત્તિકમુખં તેલભાજનં. અન્તરેન ચ મહાસમજ્જં અન્તરેન ચ જનપદકલ્યાણિન્તિ જનપદકલ્યાણિયા, તસ્સા ચ નચ્ચગીતં પેક્ખિતું સન્નિપતિતમહાજનસમૂહસ્સ મજ્ઝતો પરિહરિતબ્બો નેતબ્બો. નન્તિ તેલં. આહરેય્યાતિ આપજ્જેય્ય. તત્રિદં ઓપમ્મસંસન્દનં – તેલપત્તં વિય કાયગતાસતિ, તસ્સ પરિહરણપુગ્ગલો વિય વિપસ્સકો, જનકાયા વિય પુથુત્તારમ્મણાનિ, અસિપુરિસો વિય મનો, તેલસ્સ ચજનં વિય કિલેસુપ્પાદનં, સીસપાતનં વિય અરિયમગ્ગઞાણસીસાનુપ્પત્તિ. ‘‘કાયગતા સતિ નો ભાવિતા…પે॰… સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ વુત્તત્તા ‘‘પુબ્બભાગવિપસ્સનાવ કથિતા’’તિ વુત્તં.
(Pasāvo sarīrāvayavena iriyananti āha – ‘‘pavattīti attho’’ti, pasāvo yathāparitameva kanatanti, na sabhāvasandhānaṃ. Yathāvibhāvasena uttamameva naccaṃ naccati. Te vā vīsatiyāsūtiraṃ dhānappattiyā pavattiyā pavattimakatamandatā vibhāvasuṭatassa uttamameva gītañca gāyatīti attho.) [Etthantare pāṭho asuddho dussodhanīyo ca. Suddhapāṭho gavesitabbo.] Samatittiko telapattoti mukhavattisamaṃ telānaṃ pūritattā samatittikamukhaṃ telabhājanaṃ. Antarena ca mahāsamajjaṃ antarena ca janapadakalyāṇinti janapadakalyāṇiyā, tassā ca naccagītaṃ pekkhituṃ sannipatitamahājanasamūhassa majjhato pariharitabbo netabbo. Nanti telaṃ. Āhareyyāti āpajjeyya. Tatridaṃ opammasaṃsandanaṃ – telapattaṃ viya kāyagatāsati, tassa pariharaṇapuggalo viya vipassako, janakāyā viya puthuttārammaṇāni, asipuriso viya mano, telassa cajanaṃ viya kilesuppādanaṃ, sīsapātanaṃ viya ariyamaggañāṇasīsānuppatti. ‘‘Kāyagatā sati no bhāvitā…pe… sikkhitabba’’nti vuttattā ‘‘pubbabhāgavipassanāva kathitā’’ti vuttaṃ.
નાલન્દવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Nālandavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧૦. જનપદકલ્યાણીસુત્તં • 10. Janapadakalyāṇīsuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. જનપદકલ્યાણીસુત્તવણ્ણના • 10. Janapadakalyāṇīsuttavaṇṇanā
