Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૪. જાણુસ્સોણિબ્રાહ્મણસુત્તવણ્ણના

    4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā

    . વળવાભિ-સદ્દો વળવાપરિયાયોતિ આહ ‘‘ચતૂહિ વળવાહિ યુત્તરથેના’’તિ. યોધરથોતિ યોધેહિ યુજ્ઝનત્થં આરોહિતબ્બરથો. અલઙ્કારરથો મઙ્ગલદિવસેસુ અલઙ્કતપટિયત્તેહિ આરોહિતબ્બરથો. ઘનદુકુલેન પરિવારિતોતિ રજતપટ્ટવણ્ણેન સેતદુકુલેન પટિચ્છાદિતો. પટિચ્છાદનત્થો હિ ઇધ પરિવારસદ્દો. રજતપનાળિસુપરિક્ખિત્તા સેતભાવકરણત્થં.

    4.Vaḷavābhi-saddo vaḷavāpariyāyoti āha ‘‘catūhi vaḷavāhi yuttarathenā’’ti. Yodharathoti yodhehi yujjhanatthaṃ ārohitabbaratho. Alaṅkāraratho maṅgaladivasesu alaṅkatapaṭiyattehi ārohitabbaratho. Ghanadukulena parivāritoti rajatapaṭṭavaṇṇena setadukulena paṭicchādito. Paṭicchādanattho hi idha parivārasaddo. Rajatapanāḷisuparikkhittā setabhāvakaraṇatthaṃ.

    છન્નં છન્નં માસાનન્તિ નિદ્ધારણે સામિવચનં. એકવારં નગરં પદક્ખિણં કરોતીતિ ઇદં તસ્મિં ઠાનન્તરે ઠિતેન કાતબ્બં ચારિત્તં. નગરતો ન પક્કન્તાતિ નગરતો બહિ ન ગતા. મઙ્ગલવચને નિયુત્તા મઙ્ગલિકા, સુવત્થિવચને નિયુત્તા સોવત્થિકા. આદિ-સદ્દેન થુતિમાગધવન્દિકાચરિયકે સઙ્ગણ્હાતિ. સુકપત્તસદિસાનિ વણ્ણતો.

    Channaṃ channaṃ māsānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Ekavāraṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ karotīti idaṃ tasmiṃ ṭhānantare ṭhitena kātabbaṃ cārittaṃ. Nagarato na pakkantāti nagarato bahi na gatā. Maṅgalavacane niyuttā maṅgalikā, suvatthivacane niyuttā sovatthikā. Ādi-saddena thutimāgadhavandikācariyake saṅgaṇhāti. Sukapattasadisāni vaṇṇato.

    વણ્ણગીતન્તિ થુતિગીતં. બ્રહ્મભૂતં સેટ્ઠભૂતં યાનં, બ્રહ્મભૂતાનં સેટ્ઠભૂતાનં યાનન્તિ વા બ્રહ્મયાનં. વિજિતત્તા વિસેસેન જિનનતો. રાગં વિનયમાના પરિયોસાપેતીતિ સબ્બમ્પિ રાગં સમુચ્છેદવિનયવસેન વિનેતિ, અત્તનો કિચ્ચં પરિયોસાપેતિ. કિચ્ચપરિયોસાપનેનેવ હિ સયમ્પિ પરિયોસાનં નિપ્ફત્તિં ઉપગચ્છતિ. તેનાહ ‘‘પરિયોસાનં ગચ્છતિ નિપ્ફજ્જતી’’તિ.

    Vaṇṇagītanti thutigītaṃ. Brahmabhūtaṃ seṭṭhabhūtaṃ yānaṃ, brahmabhūtānaṃ seṭṭhabhūtānaṃ yānanti vā brahmayānaṃ. Vijitattā visesena jinanato. Rāgaṃ vinayamānā pariyosāpetīti sabbampi rāgaṃ samucchedavinayavasena vineti, attano kiccaṃ pariyosāpeti. Kiccapariyosāpaneneva hi sayampi pariyosānaṃ nipphattiṃ upagacchati. Tenāha ‘‘pariyosānaṃ gacchati nipphajjatī’’ti.

    ધુરન્તિ ભુમ્મત્થે ઉપયોગવચનન્તિ આહ ‘‘તત્રમજ્ઝત્તતાયુગે યુત્તા’’તિ. ઈસાતિ યુગસન્ધારિકા દારુયુગળા. યથા વા બાહિરં યુગં ધારેતિ, તસ્સા ઠિતાય એવ કિચ્ચસિદ્ધિ, એવં કિરિયાવસેન લદ્ધબલેન તત્રમજ્ઝત્તતાયુગે થિરં ધારેતિ, તેહેવ અરિયમગ્ગરથસ્સ પવત્તનં. હિરિગ્ગહણેન ચેત્થ તંસહચરણતો ઓત્તપ્પમ્પિ ગહિતંયેવ હોતિ. તેનાહ ‘‘અત્તના સદ્ધિ’’ન્તિઆદિ. નાળિયા મિનમાનો પુરિસો વિય આરમ્મણં મિનાતીતિ મનો. કતરં પન તં મનો, કથઞ્ચસ્સ યોત્તસદિસતાતિ આહ ‘‘વિપસ્સનાચિત્ત’’ન્તિઆદિ. તેન યોત્તં વિયાતિ યોત્તન્તિ દસ્સેતિ. લોકિયવિપસ્સનાચિત્તં અતિરેકપઞ્ઞાસ કુસલધમ્મે એકાબદ્ધે એકસઙ્ગહિતે કરોતીતિ સમ્બન્ધો. તે પન ‘‘ફસ્સો હોતિ…પે॰… અવિક્ખેપો હોતી’’તિ ચિત્તઙ્ગવસેન ધમ્મસઙ્ગહે (ધ॰ સ॰ ૧) આગતનયેનેવ વેદિતબ્બા. લોકુત્તરવિપસ્સનાચિત્તન્તિ મગ્ગચિત્તં આહ. અતિરેકસટ્ઠીતિ તે એવ સમ્માકમ્મન્તાજીવેહિ અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયાદીહિ ચ સદ્ધિં અતિરેકસટ્ઠિ કુસલધમ્મે. એકાબદ્ધેતિ એકસ્મિં એવ આરમ્મણે આબદ્ધે. એકસઙ્ગહેતિ તથેવ વિપસ્સનાકિચ્ચવસેન એકસઙ્ગહે કરોતિ. પુબ્બઙ્ગમભાવેન આરક્ખં સારેતીતિ આરક્ખસારથી. ‘‘યથા હિ રથસ્સ…પે॰… સારથી’’તિ વત્વા તં દસ્સેતું ‘‘યોગ્ગિયો’’તિ વુત્તં. ધુરં વાહેતિ યોગ્ગે. યોજેતિ યોગ્ગે સમગતિયઞ્ચ. અક્ખં અબ્ભઞ્જતિ સુખપ્પવત્તનત્થં. રથં પેસેતિ યોગ્ગચોદનેન. નિબ્બિસેવને કરોતિ ગમનવીથિયં પટિપાદનેન સન્નિયોજેતિ. આરક્ખપચ્ચુપટ્ઠાનાતિ આરક્ખં પચ્ચુપટ્ઠપેતિ અસમ્મોસસભાવત્તા. ગતિયોતિ પવત્તિયો, નિપ્ફત્તિયો વા. સમન્વેસતીતિ ગવેસતિ.

    Dhuranti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘tatramajjhattatāyuge yuttā’’ti. Īsāti yugasandhārikā dāruyugaḷā. Yathā vā bāhiraṃ yugaṃ dhāreti, tassā ṭhitāya eva kiccasiddhi, evaṃ kiriyāvasena laddhabalena tatramajjhattatāyuge thiraṃ dhāreti, teheva ariyamaggarathassa pavattanaṃ. Hiriggahaṇena cettha taṃsahacaraṇato ottappampi gahitaṃyeva hoti. Tenāha ‘‘attanā saddhi’’ntiādi. Nāḷiyā minamāno puriso viya ārammaṇaṃ minātīti mano. Kataraṃ pana taṃ mano, kathañcassa yottasadisatāti āha ‘‘vipassanācitta’’ntiādi. Tena yottaṃ viyāti yottanti dasseti. Lokiyavipassanācittaṃ atirekapaññāsa kusaladhamme ekābaddhe ekasaṅgahite karotīti sambandho. Te pana ‘‘phasso hoti…pe… avikkhepo hotī’’ti cittaṅgavasena dhammasaṅgahe (dha. sa. 1) āgatanayeneva veditabbā. Lokuttaravipassanācittanti maggacittaṃ āha. Atirekasaṭṭhīti te eva sammākammantājīvehi anaññātaññassāmītindriyādīhi ca saddhiṃ atirekasaṭṭhi kusaladhamme. Ekābaddheti ekasmiṃ eva ārammaṇe ābaddhe. Ekasaṅgaheti tatheva vipassanākiccavasena ekasaṅgahe karoti. Pubbaṅgamabhāvena ārakkhaṃ sāretīti ārakkhasārathī. ‘‘Yathā hi rathassa…pe… sārathī’’ti vatvā taṃ dassetuṃ ‘‘yoggiyo’’ti vuttaṃ. Dhuraṃ vāheti yogge. Yojeti yogge samagatiyañca. Akkhaṃ abbhañjati sukhappavattanatthaṃ. Rathaṃ peseti yoggacodanena. Nibbisevane karoti gamanavīthiyaṃ paṭipādanena sanniyojeti. Ārakkhapaccupaṭṭhānāti ārakkhaṃ paccupaṭṭhapeti asammosasabhāvattā. Gatiyoti pavattiyo, nipphattiyo vā. Samanvesatīti gavesati.

    અરિયપુગ્ગલસ્સ નિબ્બાનં પટિમુખં સમ્પાપને રથો વિયાતિ રથો. પરિકરોતિ વિભૂસયતીતિ પરિક્ખારો, વિભૂસનં, સીલઞ્ચ અરિયમગ્ગસ્સ વિભૂસનટ્ઠાનિયં. તેન વુત્તં ‘‘ચતુપારિસુદ્ધિસીલાલઙ્કારો’’તિ, સીલભૂસનોતિ અત્થો. વિપસ્સનાસમ્પયુત્તાનન્તિ લોકિયાય લોકુત્તરાય ચ વિપસ્સનાય સમ્પયુત્તાનં. વિધિના ઈરેતબ્બતો પવત્તેતબ્બતો વીરિયં, સમ્માવાયામો. સમં સમ્મા ચ ધિયતીતિ સમાધિ, ધુરઞ્ચ તં સમાધિ ચાતિ ધુરસમાધિ, ઉપેક્ખા ધુરસમાધિ એતસ્સાતિ ઉપેક્ખાધુરસમાધિ, અરિયમગ્ગો ઉપેક્ખાસઙ્ખાતધુરસમાધીતિ અત્થો. અટ્ઠકથાયં પન બ્યઞ્જનં અનાદિયિત્વા ધુરસમાધિસદ્દાનં ભિન્નાધિકરણતા વુત્તા. પયોગમજ્ઝત્તેતિ વીરિયસમતાય. અનિચ્છાતિ ઇચ્છાપટિપક્ખા. તેનાહ ‘‘અલોભસઙ્ખાતા’’તિ. પરિવારણન્તિ પરિવારો, પરિચ્છદોતિ અત્થો.

    Ariyapuggalassa nibbānaṃ paṭimukhaṃ sampāpane ratho viyāti ratho. Parikaroti vibhūsayatīti parikkhāro, vibhūsanaṃ, sīlañca ariyamaggassa vibhūsanaṭṭhāniyaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘catupārisuddhisīlālaṅkāro’’ti, sīlabhūsanoti attho. Vipassanāsampayuttānanti lokiyāya lokuttarāya ca vipassanāya sampayuttānaṃ. Vidhinā īretabbato pavattetabbato vīriyaṃ, sammāvāyāmo. Samaṃ sammā ca dhiyatīti samādhi, dhurañca taṃ samādhi cāti dhurasamādhi, upekkhā dhurasamādhi etassāti upekkhādhurasamādhi, ariyamaggo upekkhāsaṅkhātadhurasamādhīti attho. Aṭṭhakathāyaṃ pana byañjanaṃ anādiyitvā dhurasamādhisaddānaṃ bhinnādhikaraṇatā vuttā. Payogamajjhatteti vīriyasamatāya. Anicchāti icchāpaṭipakkhā. Tenāha ‘‘alobhasaṅkhātā’’ti. Parivāraṇanti parivāro, paricchadoti attho.

    મેત્તાતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. તથા કરુણા. પુબ્બભાગોતિ ઉભિન્નમ્પિ ઉપચારો. દ્વેપિ કાયચિત્તવિવેકા વિય પુબ્બભાગધમ્મવસેન વુત્તા. અરિયમગ્ગરથેતિ પરિસુદ્ધમગ્ગસઙ્ખાતે રથે. અરિયમગ્ગરથો ચ મગ્ગરથો ચાતિ અરિયમગ્ગરથો, એવં એકસેસનયેન વા અત્થો વેદિતબ્બો. તેનાહ ‘‘ઇમસ્મિં લોકિયલોકુત્તરમગ્ગરથે ઠિતો’’તિ. સન્નદ્ધચમ્મોતિ યોગાવચરસ્સ પટિમુક્કચમ્મં. ન નં તે વિજ્ઝન્તીતિ વચનપથા ન નં વિજ્ઝન્તિ. ધમ્મભેદનવસેન ન ભઞ્જતિ, તસ્સ અરિયમગ્ગસ્સ રથસ્સ સમ્મા યોજિતસ્સ અન્તરા ભઙ્ગો નત્થીતિ અત્થો.

    Mettāti mettācetovimutti. Tathā karuṇā. Pubbabhāgoti ubhinnampi upacāro. Dvepi kāyacittavivekā viya pubbabhāgadhammavasena vuttā. Ariyamaggaratheti parisuddhamaggasaṅkhāte rathe. Ariyamaggaratho ca maggaratho cāti ariyamaggaratho, evaṃ ekasesanayena vā attho veditabbo. Tenāha ‘‘imasmiṃ lokiyalokuttaramaggarathe ṭhito’’ti. Sannaddhacammoti yogāvacarassa paṭimukkacammaṃ. Na naṃ te vijjhantīti vacanapathā na naṃ vijjhanti. Dhammabhedanavasena na bhañjati, tassa ariyamaggassa rathassa sammā yojitassa antarā bhaṅgo natthīti attho.

    અત્તનો પુરિસકારં નિસ્સાય લદ્ધત્તા અત્તનો સન્તાનેતિ અધિપ્પાયો. અનુત્તરન્તિ ઉત્તરરહિતં. તતો એવ સેટ્ઠયાનં, નસ્સ કેનચિ સદિસન્તિ અસદિસં. ધિતિસમ્પન્નતાય ધીરા પણ્ડિતપુરિસા લોકમ્હા નિય્યન્તિ ગચ્છન્તિ. ‘‘જયં જય’’ન્તિ ગાથાયં વચનવિપલ્લાસેન વુત્તન્તિ આહ ‘‘જિનન્તા જિનન્તા’’તિ.

    Attano purisakāraṃ nissāya laddhattā attano santāneti adhippāyo. Anuttaranti uttararahitaṃ. Tato eva seṭṭhayānaṃ, nassa kenaci sadisanti asadisaṃ. Dhitisampannatāya dhīrā paṇḍitapurisālokamhā niyyanti gacchanti. ‘‘Jayaṃ jaya’’nti gāthāyaṃ vacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘jinantā jinantā’’ti.

    જાણુસ્સોણિબ્રાહ્મણસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૪. જાણુસ્સોણિબ્રાહ્મણસુત્તં • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. જાણુસ્સોણિબ્રાહ્મણસુત્તવણ્ણના • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact