Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ૬. ઝાનસઙ્કન્તિકથાવણ્ણના

    6. Jhānasaṅkantikathāvaṇṇanā

    ૮૧૩-૮૧૬. ઇદાનિ ઝાનસઙ્કન્તિકથા નામ હોતિ. તત્થ યેસં ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ વિવિચ્ચેવ કામેહિ પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા દુતિયં ઝાનં, તતિયં ઝાનં, ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતી’’તિ (સં॰ નિ॰ ૫.૯૨૩-૯૩૪) ઇમં પટિપાટિદેસનં નિસ્સાય ‘‘તસ્સ તસ્સ ઝાનસ્સ ઉપચારપ્પવત્તિં વિનાવ ઝાના ઝાનં સઙ્કમતી’’તિ લદ્ધિ, સેય્યથાપિ મહિસાસકાનઞ્ચેવ એકચ્ચાનઞ્ચ અન્ધકાનં; તે સન્ધાય પુચ્છા સકવાદિસ્સ, પટિઞ્ઞા ઇતરસ્સ. અથ નં ‘‘યદિ તે દુતિયજ્ઝાનૂપચારં અપ્પત્વા ઉપ્પટિપાટિયા પઠમજ્ઝાના દુતિયજ્ઝાનમેવ સઙ્કમતિ, પઠમતો તતિયં, દુતિયતો ચતુત્થમ્પિ સઙ્કમેય્યા’’તિ ચોદેતું પઠમા ઝાનાતિઆદિમાહ. યા પઠમસ્સાતિઆદિ ‘‘યદિ પઠમતો અનન્તરં દુતિયં, દુતિયાદીહિ વા તતિયાદીનિ સમાપજ્જતિ, એકાવજ્જનેન સમાપજ્જેય્યા’’તિ ચોદનત્થં વુત્તં. કામે આદીનવતોતિ પઠમં કામે આદીનવતો મનસિ કરોતો પચ્છા ઉપ્પજ્જતિ. ઝાનક્ખણે પનેસ નિમિત્તમેવ મનસિ કરોતિ. તઞ્ઞેવ પઠમન્તિ ‘‘યદિ પુરિમજવનતો પચ્છિમજવનં વિય અનન્તરં ઉપ્પજ્જેય્ય, ઠપેત્વા પુરિમપચ્છિમભાવં લક્ખણતો તઞ્ઞેવ તં ભવેય્યા’’તિ ચોદેતું પુચ્છતિ. ઇમિના ઉપાયેન સબ્બત્થ અત્થો વેદિતબ્બો. વિવિચ્ચેવ કામેહીતિઆદીહિ પટિપાટિયા ઝાનાનં દેસિતભાવં દીપેતિ, ન અનન્તરુપ્પત્તિં, તસ્મા અસાધકન્તિ.

    813-816. Idāni jhānasaṅkantikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, vitakkavicārānaṃ vūpasamā dutiyaṃ jhānaṃ, tatiyaṃ jhānaṃ, catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’’ti (saṃ. ni. 5.923-934) imaṃ paṭipāṭidesanaṃ nissāya ‘‘tassa tassa jhānassa upacārappavattiṃ vināva jhānā jhānaṃ saṅkamatī’’ti laddhi, seyyathāpi mahisāsakānañceva ekaccānañca andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi te dutiyajjhānūpacāraṃ appatvā uppaṭipāṭiyā paṭhamajjhānā dutiyajjhānameva saṅkamati, paṭhamato tatiyaṃ, dutiyato catutthampi saṅkameyyā’’ti codetuṃ paṭhamā jhānātiādimāha. Yā paṭhamassātiādi ‘‘yadi paṭhamato anantaraṃ dutiyaṃ, dutiyādīhi vā tatiyādīni samāpajjati, ekāvajjanena samāpajjeyyā’’ti codanatthaṃ vuttaṃ. Kāme ādīnavatoti paṭhamaṃ kāme ādīnavato manasi karoto pacchā uppajjati. Jhānakkhaṇe panesa nimittameva manasi karoti. Taññeva paṭhamanti ‘‘yadi purimajavanato pacchimajavanaṃ viya anantaraṃ uppajjeyya, ṭhapetvā purimapacchimabhāvaṃ lakkhaṇato taññeva taṃ bhaveyyā’’ti codetuṃ pucchati. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo. Vivicceva kāmehītiādīhi paṭipāṭiyā jhānānaṃ desitabhāvaṃ dīpeti, na anantaruppattiṃ, tasmā asādhakanti.

    ઝાનસઙ્કન્તિકથાવણ્ણના.

    Jhānasaṅkantikathāvaṇṇanā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૧૮૨) ૬. ઝાનસઙ્કન્તિકથા • (182) 6. Jhānasaṅkantikathā

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૬. ઝાનસઙ્કન્તિકથાવણ્ણના • 6. Jhānasaṅkantikathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૬. ઝાનસઙ્કન્તિકથાવણ્ણના • 6. Jhānasaṅkantikathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact