Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā |
[૧૩૪] ૪. ઝાનસોધનજાતકવણ્ણના
[134] 4. Jhānasodhanajātakavaṇṇanā
યે સઞ્ઞિનોતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો સઙ્કસ્સનગરદ્વારે અત્તના સંખિત્તેન પુચ્છિતપઞ્હસ્સ ધમ્મસેનાપતિનો વિત્થારબ્યાકરણં આરબ્ભ કથેસિ. તત્રિદં અતીતવત્થુ – અતીતે કિર બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો અરઞ્ઞાયતને કાલં કરોન્તો અન્તેવાસિકેહિ પુચ્છિતો ‘‘નેવસઞ્ઞીનાસઞ્ઞી’’તિ આહ…પે॰… તાપસા જેટ્ઠન્તેવાસિકસ્સ કથં ન ગણ્હિંસુ. બોધિસત્તો આભસ્સરતો આગન્ત્વા આકાસે ઠત્વા ઇમં ગાથમાહ –
Yesaññinoti idaṃ satthā jetavane viharanto saṅkassanagaradvāre attanā saṃkhittena pucchitapañhassa dhammasenāpatino vitthārabyākaraṇaṃ ārabbha kathesi. Tatridaṃ atītavatthu – atīte kira bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto araññāyatane kālaṃ karonto antevāsikehi pucchito ‘‘nevasaññīnāsaññī’’ti āha…pe… tāpasā jeṭṭhantevāsikassa kathaṃ na gaṇhiṃsu. Bodhisatto ābhassarato āgantvā ākāse ṭhatvā imaṃ gāthamāha –
૧૩૪.
134.
‘‘યે સઞ્ઞિનો તેપિ દુગ્ગતા, યેપિ અસઞ્ઞિનો તેપિ દુગ્ગતા;
‘‘Ye saññino tepi duggatā, yepi asaññino tepi duggatā;
એતં ઉભયં વિવજ્જય, તં સમાપત્તિસુખં અનઙ્ગણ’’ન્તિ.
Etaṃ ubhayaṃ vivajjaya, taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇa’’nti.
તત્થ યે સઞ્ઞિનોતિ ઠપેત્વા નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનલાભિનો અવસેસે સચિત્તકસત્તે દસ્સેતિ. તેપિ દુગ્ગતાતિ તસ્સા સમાપત્તિયા અલાભતો તેપિ દુગ્ગતા નામ. યેપિ અસઞ્ઞિનોતિ અસઞ્ઞભવે નિબ્બત્તે અચિત્તકસત્તે દસ્સેતિ. તેપિ દુગ્ગતાતિ તેપિ ઇમિસ્સાયેવ સમાપત્તિયા અલાભતો દુગ્ગતાયેવ નામ. એતં ઉભયં વિવજ્જયાતિ એતં ઉભયમ્પિ સઞ્ઞિભવઞ્ચ અસઞ્ઞિભવઞ્ચ વિવજ્જય પજહાતિ અન્તેવાસિકં ઓવદતિ. તં સમાપત્તિસુખં અનઙ્ગણન્તિ તં નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસમાપત્તિલાભિનો સન્તટ્ઠેન ‘‘સુખ’’ન્તિ સઙ્ખં ગતં ઝાનસુખં અનઙ્ગણં નિદ્દોસં બલવચિત્તેકગ્ગતાસભાવેનપિ તં અનઙ્ગણં નામ જાતં.
Tattha ye saññinoti ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanalābhino avasese sacittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tassā samāpattiyā alābhato tepi duggatā nāma. Yepi asaññinoti asaññabhave nibbatte acittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tepi imissāyeva samāpattiyā alābhato duggatāyeva nāma. Etaṃ ubhayaṃ vivajjayāti etaṃ ubhayampi saññibhavañca asaññibhavañca vivajjaya pajahāti antevāsikaṃ ovadati. Taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇanti taṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpattilābhino santaṭṭhena ‘‘sukha’’nti saṅkhaṃ gataṃ jhānasukhaṃ anaṅgaṇaṃ niddosaṃ balavacittekaggatāsabhāvenapi taṃ anaṅgaṇaṃ nāma jātaṃ.
એવં બોધિસત્તો ધમ્મં દેસેત્વા અન્તેવાસિકસ્સ ગુણં કથેત્વા બ્રહ્મલોકમેવ અગમાસિ. તદા સેસતાપસા જેટ્ઠન્તેવાસિકસ્સ સદ્દહિંસુ.
Evaṃ bodhisatto dhammaṃ desetvā antevāsikassa guṇaṃ kathetvā brahmalokameva agamāsi. Tadā sesatāpasā jeṭṭhantevāsikassa saddahiṃsu.
સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા જેટ્ઠન્તેવાસિકો સારિપુત્તો, મહાબ્રહ્મા પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā jeṭṭhantevāsiko sāriputto, mahābrahmā pana ahameva ahosi’’nti.
ઝાનસોધનજાતકવણ્ણના ચતુત્થા.
Jhānasodhanajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૧૩૪. ઝાનસોધનજાતકં • 134. Jhānasodhanajātakaṃ