| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૧૩. કમ્મપચ્ચયનિદ્દેસવણ્ણના
13. Kammapaccayaniddesavaṇṇanā
૧૩. કમ્મપચ્ચયનિદ્દેસે કમ્મન્તિ ચેતનાકમ્મમેવ. કટત્તા ચ રૂપાનન્તિ કમ્મસ્સ કટત્તા ઉપ્પન્નરૂપાનં. કમ્મપચ્ચયેનાતિ અનેકાનમ્પિ કપ્પકોટીનં મત્થકે અત્તનો ફલં ઉપ્પાદેતું સમત્થેન નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયેનાતિ અત્થો. કુસલાકુસલઞ્હિ કમ્મં અત્તનો પવત્તિક્ખણે ફલં ન દેતિ. યદિ દદેય્ય, યં મનુસ્સો દેવલોકૂપગં કુસલકમ્મં કરોતિ, તસ્સાનુભાવેન તસ્મિંયેવ ખણે દેવો ભવેય્ય. યસ્મિં પન ખણે તં કતં, તતો અઞ્ઞસ્મિં ખણે અવિજ્જમાનમ્પિ કેવલં કટત્તાયેવ દિટ્ઠેવ ધમ્મે ઉપપજ્જે વા અપરે વા પરિયાયે અવસેસપચ્ચયસમાયોગે સતિ ફલં ઉપ્પાદેતિ નિરુદ્ધાપિ પુરિમસિપ્પાદિકિરિયા વિય કાલન્તરે પચ્છિમસિપ્પાદિકિરિયાય. તસ્મા નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયોતિ વુચ્ચતિ. ચેતના સમ્પયુત્તકાનં ધમ્માનન્તિ યા કાચિ ચેતના અત્તના સમ્પયુત્તકાનં ધમ્માનં. તંસમુટ્ઠાનાનન્તિ ઇમિના પટિસન્ધિક્ખણે કટત્તારૂપમ્પિ ગણ્હાતિ. કમ્મપચ્ચયેનાતિ ઇદં સહજાતચેતનં સન્ધાય વુત્તં. કુસલાદીસુ હિ યા કાચિ સહજાતચેતના સેસધમ્માનં ચિત્તપયોગસઙ્ખાતેન કિરિયાભાવેન ઉપકારિકા હોતિ. તસ્મા સહજાતકમ્મપચ્ચયોતિ વુચ્ચતિ. અયં તાવેત્થ પાળિવણ્ણના.
13. Kammapaccayaniddese kammanti cetanākammameva. Kaṭattā ca rūpānanti kammassa kaṭattā uppannarūpānaṃ. Kammapaccayenāti anekānampi kappakoṭīnaṃ matthake attano phalaṃ uppādetuṃ samatthena nānākkhaṇikakammapaccayenāti attho. Kusalākusalañhi kammaṃ attano pavattikkhaṇe phalaṃ na deti. Yadi dadeyya, yaṃ manusso devalokūpagaṃ kusalakammaṃ karoti, tassānubhāvena tasmiṃyeva khaṇe devo bhaveyya. Yasmiṃ pana khaṇe taṃ kataṃ, tato aññasmiṃ khaṇe avijjamānampi kevalaṃ kaṭattāyeva diṭṭheva dhamme upapajje vā apare vā pariyāye avasesapaccayasamāyoge sati phalaṃ uppādeti niruddhāpi purimasippādikiriyā viya kālantare pacchimasippādikiriyāya. Tasmā nānākkhaṇikakammapaccayoti vuccati. Cetanā sampayuttakānaṃ dhammānanti yā kāci cetanā attanā sampayuttakānaṃ dhammānaṃ. Taṃsamuṭṭhānānanti iminā paṭisandhikkhaṇe kaṭattārūpampi gaṇhāti. Kammapaccayenāti idaṃ sahajātacetanaṃ sandhāya vuttaṃ. Kusalādīsu hi yā kāci sahajātacetanā sesadhammānaṃ cittapayogasaṅkhātena kiriyābhāvena upakārikā hoti. Tasmā sahajātakammapaccayoti vuccati. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
અયં પન કમ્મપચ્ચયો અત્થતો ચતુભૂમિકચેતનામત્તમેવ. સો હિ જાતિભેદતો કુસલો અકુસલો વિપાકો કિરિયાતિ ચતુધા ભિજ્જતિ. તત્થ કુસલો ભૂમિતો કામાવચરાદિવસેન ચતુધા ભિજ્જતિ. અકુસલો એકધાવ વિપાકો ચતુધા, કિરિયા તિધાવાતિ એવમેત્થ નાનપ્પકારભેદતો વિઞ્ઞાતબ્બો વિનિચ્છયો.
Ayaṃ pana kammapaccayo atthato catubhūmikacetanāmattameva. So hi jātibhedato kusalo akusalo vipāko kiriyāti catudhā bhijjati. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacarādivasena catudhā bhijjati. Akusalo ekadhāva vipāko catudhā, kiriyā tidhāvāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
એવં ભિન્ને પનેત્થ સહજાતા કામાવચરકુસલચેતના પઞ્ચવોકારે અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ, ચતુવોકારે સમ્પયુત્તક્ખન્ધાનઞ્ઞેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયો હોતિ. ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુદ્ધા પન અત્તનો વિપાકાનં ખન્ધાનં કટત્તા ચ રૂપાનં નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો હોતિ. સા ચ ખો પઞ્ચવોકારેયેવ, ન અઞ્ઞત્થ. સહજાતા રૂપાવચરકુસલચેતના અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપાનઞ્ચ એકન્તેનેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુદ્ધા પન અત્તનો વિપાકાનઞ્ચેવ કટત્તારૂપાનઞ્ચ નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. અરૂપાવચરા પન લોકુત્તરા ચ સહજાતા કુસલચેતના પઞ્ચવોકારે અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપાનઞ્ચ, ચતુવોકારે સમ્પયુત્તક્ખન્ધાનઞ્ઞેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુદ્ધા પનેસા દુવિધાપિ અત્તનો અત્તનો વિપાકક્ખન્ધાનઞ્ઞેવ નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. સહજાતા અકુસલચેતના પઞ્ચવોકારે અત્તના સમ્પયુત્તક્ખન્ધાનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપાનઞ્ચ ચતુવોકારે અરૂપક્ખન્ધાનઞ્ઞેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુદ્ધા પન વિપાકક્ખન્ધાનઞ્ચેવ કટત્તારૂપાનઞ્ચ નાનાક્ખણિકકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો.
Evaṃ bhinne panettha sahajātā kāmāvacarakusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayo hoti. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo hoti. Sā ca kho pañcavokāreyeva, na aññattha. Sahajātā rūpāvacarakusalacetanā attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca ekanteneva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Arūpāvacarā pana lokuttarā ca sahajātā kusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā panesā duvidhāpi attano attano vipākakkhandhānaññeva nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Sahajātā akusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca catuvokāre arūpakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana vipākakkhandhānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo.
કામાવચરરૂપાવચરતો વિપાકચેતના અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનં પવત્તે ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપાનં, પટિસન્ધિયં કટત્તારૂપાનઞ્ચ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. અરૂપાવચરવિપાકચેતના અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ઞેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. લોકુત્તરવિપાકચેતના પઞ્ચવોકારે અત્તના સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ, ચતુવોકારે અરૂપસ્સેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. તેભૂમિકા કિરિયચેતના પઞ્ચવોકારે સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચેવ ચિત્તસમુટ્ઠાનરૂપસ્સ ચ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયો. યા પનેત્થ આરુપ્પે ઉપ્પજ્જતિ, સા અરૂપધમ્માનઞ્ઞેવ સહજાતકમ્મપચ્ચયેન પચ્ચયોતિ એવમેત્થ પચ્ચયુપ્પન્નતોપિ વિઞ્ઞાતબ્બો વિનિચ્છયોતિ.
Kāmāvacararūpāvacarato vipākacetanā attanā sampayuttadhammānaṃ pavatte cittasamuṭṭhānarūpānaṃ, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpānañca sahajātakammapaccayena paccayo. Arūpāvacaravipākacetanā attanā sampayuttadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Lokuttaravipākacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva sahajātakammapaccayena paccayo. Tebhūmikā kiriyacetanā pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātakammapaccayena paccayo. Yā panettha āruppe uppajjati, sā arūpadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
કમ્મપચ્ચયનિદ્દેસવણ્ણના.
Kammapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / પટ્ઠાનપાળિ • Paṭṭhānapāḷi / (૨) પચ્ચયનિદ્દેસો • (2) Paccayaniddeso
