Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā |
૭. કથિનક્ખન્ધકો
7. Kathinakkhandhako
કથિનાનુજાનનકથાવણ્ણના
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
૩૦૬. કથિનક્ખન્ધકે સીસવસેનાતિ પધાનવસેન. કથિનન્તિ પઞ્ચાનિસંસે અન્તોકરણસમત્થતાય થિરન્તિ અત્થો. સો નેસં ભવિસ્સતીતિ યુજ્જતીતિ ‘‘સો તુમ્હાક’’ન્તિ અવત્વા ‘‘નેસ’’ન્તિ વચનં યુજ્જતિ. યે અત્થતકથિનાતિ ન કેવલં તુમ્હાકમેવ, યે અઞ્ઞેપિ અત્થતકથિના, તેસં ભવિસ્સતીતિ અત્થો. અથ વા વોતિ તદા સમ્મુખીભૂતેહિ સદ્ધિં અસમ્મુખીભૂતે ચ અનાગતે ચ ભિક્ખૂ સબ્બે એકતો સમ્પિણ્ડેત્વા વુત્તં, તુમ્હાકન્તિ અત્થો. સો નેસન્તિ એત્થ સો તેસન્તિ યોજેતબ્બં. તેનાહ ‘‘અત્થતકથિનાનં વો, ભિક્ખવે, ઇમાનિ પઞ્ચ કપ્પિસ્સન્તી’’તિ. મતકચીવરન્તિ મતસ્સ ચીવરં. ‘‘વુત્થવસ્સવસેના’’તિ ઇદં પચ્છિમવસ્સંવુત્થાનમ્પિ સાધારણન્તિ આહ ‘‘પુરિમિકાય વસ્સં ઉપગન્ત્વા પઠમપવારણાય પવારિતા લભન્તી’’તિ. ઉપગતા વા ન લભન્તીતિ પચ્છિમિકાય વુત્થવસ્સેપિ સન્ધાય વુત્તં.
306. Kathinakkhandhake sīsavasenāti padhānavasena. Kathinanti pañcānisaṃse antokaraṇasamatthatāya thiranti attho. So nesaṃ bhavissatīti yujjatīti ‘‘so tumhāka’’nti avatvā ‘‘nesa’’nti vacanaṃ yujjati. Ye atthatakathināti na kevalaṃ tumhākameva, ye aññepi atthatakathinā, tesaṃ bhavissatīti attho. Atha vā voti tadā sammukhībhūtehi saddhiṃ asammukhībhūte ca anāgate ca bhikkhū sabbe ekato sampiṇḍetvā vuttaṃ, tumhākanti attho. So nesanti ettha so tesanti yojetabbaṃ. Tenāha ‘‘atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, imāni pañca kappissantī’’ti. Matakacīvaranti matassa cīvaraṃ. ‘‘Vutthavassavasenā’’ti idaṃ pacchimavassaṃvutthānampi sādhāraṇanti āha ‘‘purimikāya vassaṃ upagantvā paṭhamapavāraṇāya pavāritā labhantī’’ti. Upagatā vā na labhantīti pacchimikāya vutthavassepi sandhāya vuttaṃ.
ખલિમક્ખિતસાટકોતિ અહતવત્થં સન્ધાય વુત્તં. ‘‘અકાતું ન લબ્ભતી’’તિ ઇમિના અનાદરિયે સતિ દુક્કટન્તિ દીપેતિ.
Khalimakkhitasāṭakoti ahatavatthaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Akātuṃ na labbhatī’’ti iminā anādariye sati dukkaṭanti dīpeti.
‘‘અપલોકેત્વા’’તિ ઇદં અઞ્ઞેસં વસ્સંવુત્થભિક્ખૂનં અદત્વા દાતુકામેહિ કત્તબ્બવિધિદસ્સનં. યદિ એવં કમ્મવાચાય એવ દાનં અવુત્તન્તિ આહ ‘‘કમ્મવાચા પના’’તિઆદિ. કથિનચીવરં વિય કમ્મવાચાય દાતું ન વટ્ટતીતિ અપલોકેત્વાવ દાતબ્બન્તિ અધિપ્પાયો.
‘‘Apaloketvā’’ti idaṃ aññesaṃ vassaṃvutthabhikkhūnaṃ adatvā dātukāmehi kattabbavidhidassanaṃ. Yadi evaṃ kammavācāya eva dānaṃ avuttanti āha ‘‘kammavācā panā’’tiādi. Kathinacīvaraṃ viya kammavācāya dātuṃ na vaṭṭatīti apaloketvāva dātabbanti adhippāyo.
૩૦૮. મહાભૂમિકન્તિ મહાવિસયં, ચતુવીસતિઆકારવન્તતાય મહાવિત્થારિકન્તિ વુત્તં હોતિ. પઞ્ચકન્તિ પઞ્ચખણ્ડં. એસેવ નયો સેસેસુપિ. પઠમચિમિલિકાતિ કથિનવત્થતો અઞ્ઞા અત્તનો પકતિચિમિલિકા. કુચ્છિચિમિલિકં કત્વા સિબ્બિતમત્તેનાતિ થિરજિણ્ણાનં ચિમિલિકાનં એકતો કત્વા સિબ્બનસ્સેતં અધિવચનન્તિ વદન્તિ. મહાપચ્ચરિયં, કુરુન્દિયઞ્ચ વુત્તવચનન્તિ દસ્સનં, બ્યઞ્જનતો એવ ભેદો, ન અત્થતોતિ દસ્સનત્થં કતન્તિપિ વદન્તિ. પિટ્ઠિઅનુવાતારોપનમત્તેનાતિ દીઘતો અનુવાતસ્સ આરોપનમત્તેન. કુચ્છિઅનુવાતારોપનમત્તેનાતિ પુથુલતો અનુવાતસ્સ આરોપનમત્તેન. રત્તિનિસ્સગ્ગિયેનાતિ રત્તિઅતિક્કન્તેન.
308.Mahābhūmikanti mahāvisayaṃ, catuvīsatiākāravantatāya mahāvitthārikanti vuttaṃ hoti. Pañcakanti pañcakhaṇḍaṃ. Eseva nayo sesesupi. Paṭhamacimilikāti kathinavatthato aññā attano pakaticimilikā. Kucchicimilikaṃ katvā sibbitamattenāti thirajiṇṇānaṃ cimilikānaṃ ekato katvā sibbanassetaṃ adhivacananti vadanti. Mahāpaccariyaṃ, kurundiyañca vuttavacananti dassanaṃ, byañjanato eva bhedo, na atthatoti dassanatthaṃ katantipi vadanti. Piṭṭhianuvātāropanamattenāti dīghato anuvātassa āropanamattena. Kucchianuvātāropanamattenāti puthulato anuvātassa āropanamattena. Rattinissaggiyenāti rattiatikkantena.
૩૦૯. હતવત્થકસાટકેનાતિ અતિજિણ્ણસાટકો. ન હિ તેનાતિઆદીસુ તેન પરિવારાગતપાઠેન ઇધ આનેત્વા અવુચ્ચમાનેન કથિનત્થારકસ્સ જાનિતબ્બેસુ ન કિઞ્ચિ પરિહાયતિ, તસ્સ સબ્બસ્સ ઇધેવ વુત્તત્તાતિ અધિપ્પાયો.
309.Hatavatthakasāṭakenāti atijiṇṇasāṭako. Na hi tenātiādīsu tena parivārāgatapāṭhena idha ānetvā avuccamānena kathinatthārakassa jānitabbesu na kiñci parihāyati, tassa sabbassa idheva vuttattāti adhippāyo.
૩૧૦. માતા વિયાતિ માતિકા, ઇવત્થે ક-પચ્ચયો દટ્ઠબ્બો. તેન સિદ્ધમત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘માતિકાતિ માતરો’’તિઆદિ. અસ્સાતિ એતિસ્સા માતિકાય. પક્કમનન્તિકો કથિનુબ્ભારો એવ હિ સયં અત્તનો ઉપ્પજ્જતીતિ એવમભેદૂપચારેન ‘‘માતિકા’’તિ વુત્તો ઉબ્ભારસ્સેવ પક્કમનન્તે સમુપ્પત્તિતો, તબ્બિનિમુત્તાય ચ માતિકાય અભાવા, તપ્પકાસિકાપિ ચેત્થ પાળિ ‘‘માતિકા’’તિ વત્તું યુજ્જતિ. સાપિ હિ પક્કમનન્તિકુબ્ભારપ્પકાસનેન ‘‘પક્કમનન્તિકા’’તિ વુત્તા. એસેવ નયો સેસુબ્ભારેસુપિ. પક્કમનન્તિ ચેત્થ ઉપચારસીમાતિક્કમનં દટ્ઠબ્બં.
310. Mātā viyāti mātikā, ivatthe ka-paccayo daṭṭhabbo. Tena siddhamatthaṃ dassento āha ‘‘mātikāti mātaro’’tiādi. Assāti etissā mātikāya. Pakkamanantiko kathinubbhāro eva hi sayaṃ attano uppajjatīti evamabhedūpacārena ‘‘mātikā’’ti vutto ubbhārasseva pakkamanante samuppattito, tabbinimuttāya ca mātikāya abhāvā, tappakāsikāpi cettha pāḷi ‘‘mātikā’’ti vattuṃ yujjati. Sāpi hi pakkamanantikubbhārappakāsanena ‘‘pakkamanantikā’’ti vuttā. Eseva nayo sesubbhāresupi. Pakkamananti cettha upacārasīmātikkamanaṃ daṭṭhabbaṃ.
કથિનાનુજાનનકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Kathinānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૧૮૭. કથિનાનુજાનના • 187. Kathinānujānanā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / કથિનાનુજાનનકથા • Kathinānujānanakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / કથિનાનુજાનનકથાવણ્ણના • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / કથિનાનુજાનનકથાવણ્ણના • Kathinānujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૮૭. કથિનાનુજાનનકથા • 187. Kathinānujānanakathā