Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૧૦. કવિસુત્તવણ્ણના
10. Kavisuttavaṇṇanā
૬૦. ગાયત્તિઆદિકોતિ છબ્બીસતિયા છન્દેસુ ગાયત્તિઆદિકો ઉક્કતિપરિયોસાનો છન્દો ગાથાનં નિદાનં સમુટ્ઠાનં ‘‘સમુટ્ઠહતિ એતેના’’તિ કત્વા. તેહિ પન અનુટ્ઠુભાદિકો હોતીતિ આહ ‘‘છન્દો ગાથાનં નિદાન’’ન્તિ. પુબ્બપટ્ઠાપનગાથાતિ ધમ્મકથાય આદિતો આરોચનભાવજાનનત્થં સતિજનનં વિય પવત્તિતગાથા. અક્ખરઞ્હિ પદં જનેતીતિ યસ્મા અક્ખરસમુદાયો પદં, પદસમુદાયો ગાથા, સમુદાયો ચ સમુદાયીહિ બ્યઞ્જીયતિ તંપવત્તનતો, તસ્મા બ્યઞ્જનભાવે ઠિતં અક્ખરં, તંસમુદાયો પદં, પદં તં વિયઞ્જેતા જનેતા વિય હોતીતિ ‘‘અક્ખરઞ્હિ પદં જનેતી’’તિ વુત્તં. અક્ખરં હિ ઉચ્ચારિતવિદ્ધંસિતાય તંતંખણમત્તાવટ્ઠાયીપિ પરતો પવત્તિયા મનોવિઞ્ઞાણવીથિયા સઙ્કલનવસેન એકજ્ઝં કત્વા પદભાવેન ગય્હમાનં યથાસઙ્કેતમત્થં બ્યઞ્જેતિ. પદં ગાથં જનેતીતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. ગાથા અત્થં પકાસેતીતિ ગાથાસઞ્ઞિતો પદસમુદાયો કિરિયાકારકસમ્બન્ધવસેન સમ્બન્ધિતો કત્તુઅધિપ્પાયાનુરૂપં આલોચિતવિલોચિતં સંહિતં અત્થં વિભાવેતિ. સમુદ્દાદિપણ્ણત્તિનિસ્સિતા વોહારસન્નિસ્સયેનેવ પવત્તતીતિ કત્વા. તેનાહ ‘‘ગાથા આરભન્તો’’તિઆદિ. આસયોતિ અવસ્સયોતિ આહ ‘‘પતિટ્ઠા’’તિ કવિતોતિ વિચિત્તકથીઆદિતો.
60.Gāyattiādikoti chabbīsatiyā chandesu gāyattiādiko ukkatipariyosāno chando gāthānaṃ nidānaṃ samuṭṭhānaṃ ‘‘samuṭṭhahati etenā’’ti katvā. Tehi pana anuṭṭhubhādiko hotīti āha ‘‘chando gāthānaṃ nidāna’’nti. Pubbapaṭṭhāpanagāthāti dhammakathāya ādito ārocanabhāvajānanatthaṃ satijananaṃ viya pavattitagāthā. Akkharañhi padaṃ janetīti yasmā akkharasamudāyo padaṃ, padasamudāyo gāthā, samudāyo ca samudāyīhi byañjīyati taṃpavattanato, tasmā byañjanabhāve ṭhitaṃ akkharaṃ, taṃsamudāyo padaṃ, padaṃ taṃ viyañjetā janetā viya hotīti ‘‘akkharañhi padaṃ janetī’’ti vuttaṃ. Akkharaṃ hi uccāritaviddhaṃsitāya taṃtaṃkhaṇamattāvaṭṭhāyīpi parato pavattiyā manoviññāṇavīthiyā saṅkalanavasena ekajjhaṃ katvā padabhāvena gayhamānaṃ yathāsaṅketamatthaṃ byañjeti. Padaṃ gāthaṃ janetīti etthāpi eseva nayo. Gāthā atthaṃ pakāsetīti gāthāsaññito padasamudāyo kiriyākārakasambandhavasena sambandhito kattuadhippāyānurūpaṃ ālocitavilocitaṃ saṃhitaṃ atthaṃ vibhāveti. Samuddādipaṇṇattinissitā vohārasannissayeneva pavattatīti katvā. Tenāha ‘‘gāthā ārabhanto’’tiādi. Āsayoti avassayoti āha ‘‘patiṭṭhā’’ti kavitoti vicittakathīādito.
કવિસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Kavisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
જરાવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Jarāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૧૦. કવિસુત્તં • 10. Kavisuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. કવિસુત્તવણ્ણના • 10. Kavisuttavaṇṇanā