Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga |
૧૦. કયવિક્કયસિક્ખાપદં
10. Kayavikkayasikkhāpadaṃ
૫૯૩. તેન સમયેન બુદ્ધો ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો પટ્ટો હોતિ ચીવરકમ્મં કાતું. સો પટપિલોતિકાનં સઙ્ઘાટિં કરિત્વા સુરત્તં સુપરિકમ્મકતં કત્વા પારુપિ. અથ ખો અઞ્ઞતરો પરિબ્બાજકો મહગ્ઘં પટં પારુપિત્વા યેનાયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં એતદવોચ – ‘‘સુન્દરા ખો ત્યાયં, આવુસો, સઙ્ઘાટિ; દેહિ મે પટેના’’તિ. ‘‘જાનાહિ, આવુસો’’તિ. ‘‘આમાવુસો, જાનામી’’તિ. ‘‘હન્દાવુસો’’તિ, અદાસિ. અથ ખો સો પરિબ્બાજકો તં સઙ્ઘાટિં પારુપિત્વા પરિબ્બાજકારામં અગમાસિ. પરિબ્બાજકા તં પરિબ્બાજકં એતદવોચું – ‘‘સુન્દરા ખો ત્યાયં, આવુસો, સઙ્ઘાટિ; કુતો તયા લદ્ધા’’તિ? ‘‘તેન મે, આવુસો, પટેન પરિવત્તિતા’’તિ. ‘‘કતિહિપિ ત્યાયં, આવુસો, સઙ્ઘાટિ ભવિસ્સતિ, સોયેવ તે પટો વરો’’તિ.
593. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto paṭṭo hoti cīvarakammaṃ kātuṃ. So paṭapilotikānaṃ saṅghāṭiṃ karitvā surattaṃ suparikammakataṃ katvā pārupi. Atha kho aññataro paribbājako mahagghaṃ paṭaṃ pārupitvā yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘sundarā kho tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi; dehi me paṭenā’’ti. ‘‘Jānāhi, āvuso’’ti. ‘‘Āmāvuso, jānāmī’’ti. ‘‘Handāvuso’’ti, adāsi. Atha kho so paribbājako taṃ saṅghāṭiṃ pārupitvā paribbājakārāmaṃ agamāsi. Paribbājakā taṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ – ‘‘sundarā kho tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi; kuto tayā laddhā’’ti? ‘‘Tena me, āvuso, paṭena parivattitā’’ti. ‘‘Katihipi tyāyaṃ, āvuso, saṅghāṭi bhavissati, soyeva te paṭo varo’’ti.
અથ ખો સો પરિબ્બાજકો – ‘‘સચ્ચં ખો પરિબ્બાજકા આહંસુ – ‘કતિહિપિ મ્યાયં સઙ્ઘાટિ ભવિસ્સતિ! સોયેવ મે પટો વરો’’’તિ યેનાયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં એતદવોચ – ‘‘હન્દ તે, આવુસો, સઙ્ઘાટિ 1; દેહિ મે પટ’’ન્તિ. ‘‘નનુ ત્વં, આવુસો, મયા વુત્તો – ‘જાનાહિ, આવુસો’તિ ! નાહ દસ્સામી’’તિ. અથ ખો સો પરિબ્બાજકો ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘ગિહીપિ નં ગિહિસ્સ વિપ્પટિસારિસ્સ દેન્તિ, કિં પન પબ્બજિતો પબ્બજિતસ્સ ન દસ્સતી’’તિ! અસ્સોસું ખો ભિક્ખૂ તસ્સ પરિબ્બાજકસ્સ ઉજ્ઝાયન્તસ્સ ખિય્યન્તસ્સ વિપાચેન્તસ્સ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા…પે॰… તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો પરિબ્બાજકેન સદ્ધિં કયવિક્કયં સમાપજ્જિસ્સતી’’તિ! અથ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં અનેકપરિયાયેન વિગરહિત્વા ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું…પે॰… ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં, ઉપનન્દ, પરિબ્બાજકેન સદ્ધિં કયવિક્કયં સમાપજ્જસી’’તિ? ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… કથઞ્હિ નામ ત્વં, મોઘપુરિસ, પરિબ્બાજકેન સદ્ધિં કયવિક્કયં સમાપજ્જિસ્સસિ! નેતં, મોઘપુરિસ, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, ઇમં સિક્ખાપદં ઉદ્દિસેય્યાથ –
Atha kho so paribbājako – ‘‘saccaṃ kho paribbājakā āhaṃsu – ‘katihipi myāyaṃ saṅghāṭi bhavissati! Soyeva me paṭo varo’’’ti yenāyasmā upanando sakyaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavoca – ‘‘handa te, āvuso, saṅghāṭi 2; dehi me paṭa’’nti. ‘‘Nanu tvaṃ, āvuso, mayā vutto – ‘jānāhi, āvuso’ti ! Nāha dassāmī’’ti. Atha kho so paribbājako ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘gihīpi naṃ gihissa vippaṭisārissa denti, kiṃ pana pabbajito pabbajitassa na dassatī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhū tassa paribbājakassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjissatī’’ti! Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjasī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, paribbājakena saddhiṃ kayavikkayaṃ samāpajjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
૫૯૪. ‘‘યો પન ભિક્ખુ નાનપ્પકારકં કયવિક્કયં સમાપજ્જેય્ય, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિય’’ન્તિ.
594.‘‘Yo pana bhikkhu nānappakārakaṃ kayavikkayaṃ samāpajjeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
૫૯૫. યો પનાતિ યો યાદિસો…પે॰… ભિક્ખૂતિ…પે॰… અયં ઇમસ્મિં અત્થે અધિપ્પેતો ભિક્ખૂતિ.
595.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
નાનપ્પકારકં નામ ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારા, અન્તમસો ચુણ્ણપિણ્ડોપિ દન્તકટ્ઠમ્પિ દસિકસુત્તમ્પિ.
Nānappakārakaṃ nāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārā, antamaso cuṇṇapiṇḍopi dantakaṭṭhampi dasikasuttampi.
કયવિક્કયં સમાપજ્જેય્યાતિ ઇમિના ઇમં દેહિ, ઇમિના ઇમં આહર, ઇમિના ઇમં પરિવત્તેહિ, ઇમિના ઇમં ચેતાપેહીતિ. અજ્ઝાચરતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. યતો કયિતઞ્ચ હોતિ વિક્કયિતઞ્ચ અત્તનો ભણ્ડં પરહત્થગતં પરભણ્ડં અત્તનો હત્થગતં, નિસ્સગ્ગિયં હોતિ. નિસ્સજ્જિતબ્બં સઙ્ઘસ્સ વા ગણસ્સ વા પુગ્ગલસ્સ વા. એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, નિસ્સજ્જિતબ્બં…પે॰… અહં, ભન્તે, નાનપ્પકારકં કયવિક્કયં સમાપજ્જિં. ઇદં મે નિસ્સગ્ગિયં. ઇમાહં સઙ્ઘસ્સ નિસ્સજ્જામીતિ…પે॰… દદેય્યાતિ…પે॰… દદેય્યુન્તિ…પે॰… આયસ્મતો દમ્મીતિ.
Kayavikkayaṃ samāpajjeyyāti iminā imaṃ dehi, iminā imaṃ āhara, iminā imaṃ parivattehi, iminā imaṃ cetāpehīti. Ajjhācarati, āpatti dukkaṭassa. Yato kayitañca hoti vikkayitañca attano bhaṇḍaṃ parahatthagataṃ parabhaṇḍaṃ attano hatthagataṃ, nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… ahaṃ, bhante, nānappakārakaṃ kayavikkayaṃ samāpajjiṃ. Idaṃ me nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
૫૯૬. કયવિક્કયે કયવિક્કયસઞ્ઞી, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં. કયવિક્કયે વેમતિકો , નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં. કયવિક્કયે નકયવિક્કયસઞ્ઞી, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં.
596. Kayavikkaye kayavikkayasaññī, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Kayavikkaye vematiko , nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Kayavikkaye nakayavikkayasaññī, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
નકયવિક્કયે કયવિક્કયસઞ્ઞી, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. નકયવિક્કયે વેમતિકો, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. નકયવિક્કયે નકયવિક્કયસઞ્ઞી, અનાપત્તિ.
Nakayavikkaye kayavikkayasaññī, āpatti dukkaṭassa. Nakayavikkaye vematiko, āpatti dukkaṭassa. Nakayavikkaye nakayavikkayasaññī, anāpatti.
૫૯૭. અનાપત્તિ – અગ્ઘં પુચ્છતિ, કપ્પિયકારકસ્સ આચિક્ખતિ, ‘‘ઇદં અમ્હાકં અત્થિ, અમ્હાકઞ્ચ ઇમિના ચ ઇમિના ચ અત્થો’’તિ ભણતિ, ઉમ્મત્તકસ્સ, આદિકમ્મિકસ્સાતિ.
597. Anāpatti – agghaṃ pucchati, kappiyakārakassa ācikkhati, ‘‘idaṃ amhākaṃ atthi, amhākañca iminā ca iminā ca attho’’ti bhaṇati, ummattakassa, ādikammikassāti.
કયવિક્કયસિક્ખાપદં નિટ્ઠિતં દસમં.
Kayavikkayasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
કોસિયવગ્ગો દુતિયો.
Kosiyavaggo dutiyo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
કોસિયા સુદ્ધદ્વેભાગા, છબ્બસ્સાનિ નિસીદનં;
Kosiyā suddhadvebhāgā, chabbassāni nisīdanaṃ;
દ્વે ચ લોમાનિ ઉગ્ગણ્હે, ઉભો નાનપ્પકારકાતિ.
Dve ca lomāni uggaṇhe, ubho nānappakārakāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૧૦. કયવિક્કયસિક્ખાપદવણ્ણના • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૧૦. કયવિક્કયસિક્ખાપદવણ્ણના • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૧૦. કયવિક્કયસિક્ખાપદવણ્ણના • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૧૦. કયવિક્કયસિક્ખાપદવણ્ણના • 10. Kayavikkayasikkhāpadavaṇṇanā