Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિનયવિનિચ્છય-ઉત્તરવિનિચ્છય • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya |
ખુદ્દકવત્થુક્ખન્ધકકથા
Khuddakavatthukkhandhakakathā
૨૭૮૩.
2783.
રુક્ખે વા પન કુટ્ટેવા, અટ્ટાને થમ્ભકેસુ વા;
Rukkhe vā pana kuṭṭevā, aṭṭāne thambhakesu vā;
ન્હાયમાનો સકં કાયં, ઉગ્ઘંસેય્યસ્સ દુક્કટં.
Nhāyamāno sakaṃ kāyaṃ, ugghaṃseyyassa dukkaṭaṃ.
૨૭૮૪.
2784.
કાયં ગન્ધબ્બહત્થેન, કુરુવિન્દકસુત્તિયા;
Kāyaṃ gandhabbahatthena, kuruvindakasuttiyā;
મલ્લકેન ન ઘંસેય્ય, નાઞ્ઞમઞ્ઞઞ્ચ કાયતો.
Mallakena na ghaṃseyya, nāññamaññañca kāyato.
૨૭૮૫.
2785.
અકતં મલ્લકં નામ, ગિલાનસ્સેવ વટ્ટતિ;
Akataṃ mallakaṃ nāma, gilānasseva vaṭṭati;
કતં તં મલ્લકં નામ, સબ્બેસમ્પિ ન વટ્ટતિ.
Kataṃ taṃ mallakaṃ nāma, sabbesampi na vaṭṭati.
૨૭૮૬.
2786.
કપાલિટ્ઠકખણ્ડાનિ, સબ્બસ્સ પુથુપાણિકં;
Kapāliṭṭhakakhaṇḍāni, sabbassa puthupāṇikaṃ;
ગિલાનસ્સાગિલાનસ્સ, વત્થવટ્ટિ ચ વટ્ટતિ.
Gilānassāgilānassa, vatthavaṭṭi ca vaṭṭati.
૨૭૮૭.
2787.
વુત્તા ફેણકપાસાણ-કથલા પાદઘંસને;
Vuttā pheṇakapāsāṇa-kathalā pādaghaṃsane;
વટ્ટં વા ચતુરસ્સં વા, કતકં ન ચ વટ્ટતિ.
Vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā, katakaṃ na ca vaṭṭati.
૨૭૮૮.
2788.
યં કિઞ્ચિપિ અલઙ્કારં, ધારેન્તસ્સપિ દુક્કટં;
Yaṃ kiñcipi alaṅkāraṃ, dhārentassapi dukkaṭaṃ;
હોતિ અન્તમસો તાલ-પણ્ણમત્તમ્પિ ભિક્ખુનો.
Hoti antamaso tāla-paṇṇamattampi bhikkhuno.
૨૭૮૯.
2789.
ઓસણ્હેય્ય સકે કેસે, યો હત્થફણકેન વા;
Osaṇheyya sake kese, yo hatthaphaṇakena vā;
ફણકેનપિ કોચ્છેન, દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિસે.
Phaṇakenapi kocchena, dukkaṭaṃ tassa niddise.
૨૭૯૦.
2790.
સિત્થતેલોદતેલેહિ , મણ્ડનત્થં ન વટ્ટતિ;
Sitthatelodatelehi , maṇḍanatthaṃ na vaṭṭati;
અનુલોમનિપાતત્થં, ઉદ્ધંલોમેન ભિક્ખુના.
Anulomanipātatthaṃ, uddhaṃlomena bhikkhunā.
૨૭૯૧.
2791.
હત્થં તેલેન તેમેત્વા, પુઞ્છિતબ્બા સિરોરુહા;
Hatthaṃ telena temetvā, puñchitabbā siroruhā;
વટ્ટતુણ્હાભિતત્તસ્સ, અલ્લહત્થેન પુઞ્છિતું.
Vaṭṭatuṇhābhitattassa, allahatthena puñchituṃ.
૨૭૯૨.
2792.
આદાસે ઉદપત્તે વા, યત્થ કત્થચિ અત્તનો;
Ādāse udapatte vā, yattha katthaci attano;
મુખબિમ્બં વિના હેતું, ઓલોકેન્તસ્સ દુક્કટં.
Mukhabimbaṃ vinā hetuṃ, olokentassa dukkaṭaṃ.
૨૭૯૩.
2793.
‘‘સઞ્છવિં તુ મુખં, નો’’તિ, દટ્ઠુમાબાધપચ્ચયા;
‘‘Sañchaviṃ tu mukhaṃ, no’’ti, daṭṭhumābādhapaccayā;
‘‘જિણ્ણો નો’’તાયુસઙ્ખાર-જાનનત્થઞ્ચ વટ્ટતિ.
‘‘Jiṇṇo no’’tāyusaṅkhāra-jānanatthañca vaṭṭati.
૨૭૯૪.
2794.
નચ્ચં વા પન ગીતં વા, વાદિતં વાપિ ભિક્ખુનો;
Naccaṃ vā pana gītaṃ vā, vāditaṃ vāpi bhikkhuno;
દટ્ઠું વા પન સોતું વા, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
Daṭṭhuṃ vā pana sotuṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
૨૭૯૫.
2795.
દટ્ઠુમન્તમસો મોર-નચ્ચમ્પિ ચ ન વટ્ટતિ;
Daṭṭhumantamaso mora-naccampi ca na vaṭṭati;
સોતુમન્તમસો દન્ત-ગીતમ્પિ ચ ન વટ્ટતિ.
Sotumantamaso danta-gītampi ca na vaṭṭati.
૨૭૯૬.
2796.
નચ્ચન્તસ્સ સયં વાપિ, નચ્ચાપેન્તસ્સ દુક્કટં;
Naccantassa sayaṃ vāpi, naccāpentassa dukkaṭaṃ;
અનાપત્તન્તરારામે, ઠત્વા સુણાતિ પસ્સતિ.
Anāpattantarārāme, ṭhatvā suṇāti passati.
૨૭૯૭.
2797.
‘‘પસ્સિસ્સામી’’તિ નચ્ચં વા, ગીતં વા પન વાદિતં;
‘‘Passissāmī’’ti naccaṃ vā, gītaṃ vā pana vāditaṃ;
વિહારતો વિહારં વા, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
Vihārato vihāraṃ vā, gacchato hoti dukkaṭaṃ.
૨૭૯૮.
2798.
આપત્તન્તોવિહારેપિ, ઉટ્ઠહિત્વાન ગચ્છતો;
Āpattantovihārepi, uṭṭhahitvāna gacchato;
ઠત્વા ગીવં પસારેત્વા, પસ્સતોપિ ચ વીથિયં.
Ṭhatvā gīvaṃ pasāretvā, passatopi ca vīthiyaṃ.
૨૭૯૯.
2799.
કેસા દીઘા ન ધારેય્યા, યો ધારેય્યસ્સ દુક્કટં;
Kesā dīghā na dhāreyyā, yo dhāreyyassa dukkaṭaṃ;
દ્વઙ્ગુલં વા દુમાસં વા, તતો ઉદ્ધં ન વટ્ટતિ.
Dvaṅgulaṃ vā dumāsaṃ vā, tato uddhaṃ na vaṭṭati.
૨૮૦૦.
2800.
નખે નાસિકલોમાનિ, દીઘાનિ ન તુ ધારયે;
Nakhe nāsikalomāni, dīghāni na tu dhāraye;
ન ચ વીસતિમટ્ઠં વા, કાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
Na ca vīsatimaṭṭhaṃ vā, kātuṃ vaṭṭati bhikkhuno.
૨૮૦૧.
2801.
કપ્પાપેય્ય વિસું મસ્સું, દાઠિકં વા ઠપેય્ય યો;
Kappāpeyya visuṃ massuṃ, dāṭhikaṃ vā ṭhapeyya yo;
સંહરાપેય્ય વા લોમં, સમ્બાધે તસ્સ દુક્કટં.
Saṃharāpeyya vā lomaṃ, sambādhe tassa dukkaṭaṃ.
૨૮૦૨.
2802.
છિન્દતો દુક્કટં વુત્તં, કેસે કત્તરિકાય વા;
Chindato dukkaṭaṃ vuttaṃ, kese kattarikāya vā;
અગિલાનસ્સ અઞ્ઞેન, છિન્દાપેન્તસ્સ વા તથા.
Agilānassa aññena, chindāpentassa vā tathā.
૨૮૦૩.
2803.
છિન્દતો અત્તનો અઙ્ગ-જાતં થુલ્લચ્ચયં સિયા;
Chindato attano aṅga-jātaṃ thullaccayaṃ siyā;
સેસઙ્ગછેદને અત્ત-વધે આપત્તિ દુક્કટં.
Sesaṅgachedane atta-vadhe āpatti dukkaṭaṃ.
૨૮૦૪.
2804.
અહિકીટાદિદટ્ઠસ્સ, તાદિસાબાધપચ્ચયા;
Ahikīṭādidaṭṭhassa, tādisābādhapaccayā;
ન દોસો છિન્દતો અઙ્ગં, મોચેન્તસ્સ ચ લોહિતં.
Na doso chindato aṅgaṃ, mocentassa ca lohitaṃ.
૨૮૦૫.
2805.
અપરિસ્સાવનો મગ્ગં, સચે ગચ્છતિ દુક્કટં;
Aparissāvano maggaṃ, sace gacchati dukkaṭaṃ;
યાચમાનસ્સ વા મગ્ગે, તથેવાદદતોપિ તં.
Yācamānassa vā magge, tathevādadatopi taṃ.
૨૮૦૬.
2806.
ન ભુઞ્જે ન પિવે નગ્ગો, ન ખાદે ન ચ સાયયે;
Na bhuñje na pive naggo, na khāde na ca sāyaye;
ન દદે ન ચ ગણ્હેય્ય, ન ગચ્છેય્યપિ અઞ્જસં.
Na dade na ca gaṇheyya, na gaccheyyapi añjasaṃ.
૨૮૦૭.
2807.
વન્દિતબ્બં ન નગ્ગેન, વન્દાપેતબ્બમેવ વા;
Vanditabbaṃ na naggena, vandāpetabbameva vā;
પરિકમ્મં ન કાતબ્બં, ન નગ્ગેન ચ કારયે.
Parikammaṃ na kātabbaṃ, na naggena ca kāraye.
૨૮૦૮.
2808.
પરિકમ્મે પટિચ્છાદી, તિસ્સો જન્તાઘરાદિકા;
Parikamme paṭicchādī, tisso jantāgharādikā;
વુત્તા, વત્થપટિચ્છાદી, સબ્બત્થ પન વટ્ટતિ.
Vuttā, vatthapaṭicchādī, sabbattha pana vaṭṭati.
૨૮૦૯.
2809.
યત્થ કત્થચિ પેળાયં, ભુઞ્જિતું ન ચ વટ્ટતિ;
Yattha katthaci peḷāyaṃ, bhuñjituṃ na ca vaṭṭati;
એકતો ભુઞ્જતો હોતિ, દુક્કટં એકભાજને.
Ekato bhuñjato hoti, dukkaṭaṃ ekabhājane.
૨૮૧૦.
2810.
એકપાવુરણા એક-ત્થરણા વા નિપજ્જરે;
Ekapāvuraṇā eka-ttharaṇā vā nipajjare;
એકમઞ્ચેપિ વા તેસં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
Ekamañcepi vā tesaṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
૨૮૧૧.
2811.
ન નિસીદેય્ય સઙ્ઘાટિ-પલ્લત્થિકમુપાગતો;
Na nisīdeyya saṅghāṭi-pallatthikamupāgato;
કિઞ્ચિ કીળં ન કીળેય્ય, પલિતં ન ચ ગાહયે.
Kiñci kīḷaṃ na kīḷeyya, palitaṃ na ca gāhaye.
૨૮૧૨.
2812.
ભમુકાય નલાટે વા, દાઠિકાયપિ ઉગ્ગતં;
Bhamukāya nalāṭe vā, dāṭhikāyapi uggataṃ;
તાદિસં પલિતં ચઞ્ઞં, ગાહાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
Tādisaṃ palitaṃ caññaṃ, gāhāpetumpi vaṭṭati.
૨૮૧૩.
2813.
અગિલાનો સચે ભિક્ખુ, છત્તં ધારેય્ય દુક્કટં;
Agilāno sace bhikkhu, chattaṃ dhāreyya dukkaṭaṃ;
અત્તનો ચીવરાદીનં, ગુત્તત્થં પન વટ્ટતિ.
Attano cīvarādīnaṃ, guttatthaṃ pana vaṭṭati.
૨૮૧૪.
2814.
હત્થિસોણ્ડં ચતુક્કણ્ણં, વસનં મચ્છવાળકં;
Hatthisoṇḍaṃ catukkaṇṇaṃ, vasanaṃ macchavāḷakaṃ;
વેલ્લિયં તાલવણ્ટઞ્ચ, નિવાસેન્તસ્સ દુક્કટં.
Velliyaṃ tālavaṇṭañca, nivāsentassa dukkaṭaṃ.
૨૮૧૫.
2815.
ગહિપારુપનં વાપિ, પારુપન્તસ્સ દુક્કટં;
Gahipārupanaṃ vāpi, pārupantassa dukkaṭaṃ;
નિવાસને પારુપને, પરિમણ્ડલતા મતા.
Nivāsane pārupane, parimaṇḍalatā matā.
૨૮૧૬.
2816.
લોકાયતં ન વાચેય્ય, ન ચ તં પરિયાપુણે;
Lokāyataṃ na vāceyya, na ca taṃ pariyāpuṇe;
ન તિરચ્છાનવિજ્જા વા, વાચેતબ્બાવ ભિક્ખુના.
Na tiracchānavijjā vā, vācetabbāva bhikkhunā.
૨૮૧૭.
2817.
ન ચ વટ્ટતિ ધારેતું, સબ્બા ચામરિબીજની;
Na ca vaṭṭati dhāretuṃ, sabbā cāmaribījanī;
ન ચાલિમ્પેય્ય દાયં વા, ન ચ લઞ્જે મુખમ્પિ ચ.
Na cālimpeyya dāyaṃ vā, na ca lañje mukhampi ca.
૨૮૧૮.
2818.
ન વહે ઉભતોકાજં, વટ્ટતન્તરકાજકં;
Na vahe ubhatokājaṃ, vaṭṭatantarakājakaṃ;
સીસક્ખન્ધકટોલમ્બ-ભારે દોસો ન વિજ્જતિ.
Sīsakkhandhakaṭolamba-bhāre doso na vijjati.
૨૮૧૯.
2819.
અટ્ઠઙ્ગુલાદિકં ભિક્ખુ, પચ્છિમં ચતુરઙ્ગુલા;
Aṭṭhaṅgulādikaṃ bhikkhu, pacchimaṃ caturaṅgulā;
ખાદતો દન્તકટ્ઠઞ્ચ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
Khādato dantakaṭṭhañca, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
૨૮૨૦.
2820.
રુક્ખં નેવાભિરૂહેય્ય, કિચ્ચે સતિપિ પોરિસં;
Rukkhaṃ nevābhirūheyya, kicce satipi porisaṃ;
આપદાસુ યથાકામં, વટ્ટતેવાભિરૂહિતું.
Āpadāsu yathākāmaṃ, vaṭṭatevābhirūhituṃ.
૨૮૨૧.
2821.
લસુણં ન ચ ખાદેય્ય, સચે નાકલ્લકો સિયા;
Lasuṇaṃ na ca khādeyya, sace nākallako siyā;
નારોપેતબ્બકં બુદ્ધ-વચનં અઞ્ઞથા પન.
Nāropetabbakaṃ buddha-vacanaṃ aññathā pana.
૨૮૨૨.
2822.
ખિપિતેન ચ વત્તબ્બં, ‘‘જીવા’’તિ, ગિહિના પુન;
Khipitena ca vattabbaṃ, ‘‘jīvā’’ti, gihinā puna;
‘‘જીવથા’’તિ ચ વુત્તેન, ‘‘ચિરં જીવા’’તિ વટ્ટતિ.
‘‘Jīvathā’’ti ca vuttena, ‘‘ciraṃ jīvā’’ti vaṭṭati.
૨૮૨૩.
2823.
સામણેરં ગહટ્ઠં વા, આકોટેન્તસ્સ દુક્કટં;
Sāmaṇeraṃ gahaṭṭhaṃ vā, ākoṭentassa dukkaṭaṃ;
સયને પુપ્ફસંકિણ્ણે, ન વટ્ટતિ નિપજ્જિતું.
Sayane pupphasaṃkiṇṇe, na vaṭṭati nipajjituṃ.
૨૮૨૪.
2824.
ખુરભણ્ડં ન ગણ્હેય્ય, સચે ન્હાપિતપુબ્બકો;
Khurabhaṇḍaṃ na gaṇheyya, sace nhāpitapubbako;
ન ચ ધારણિયા ઉણ્હી, સબ્બા બાહિરલોમિકા.
Na ca dhāraṇiyā uṇhī, sabbā bāhiralomikā.
૨૮૨૫.
2825.
અઙ્ગરાગં કરોન્તસ્સ, દુક્કટં સમુદીરિતં;
Aṅgarāgaṃ karontassa, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;
અકાયબન્ધનસ્સાપિ, ગામં પવિસતોપિ ચ.
Akāyabandhanassāpi, gāmaṃ pavisatopi ca.
૨૮૨૬.
2826.
લોહજં દારુજં સબ્બં, કપ્પિયં મત્તિકામયં;
Lohajaṃ dārujaṃ sabbaṃ, kappiyaṃ mattikāmayaṃ;
વિના સત્થઞ્ચ પત્તઞ્ચ, કતકં કુમ્ભકારિકં.
Vinā satthañca pattañca, katakaṃ kumbhakārikaṃ.
ખુદ્દકવત્થુક્ખન્ધકકથા.
Khuddakavatthukkhandhakakathā.