Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā

    ૧૧. પઞ્ચસતિકક્ખન્ધકો

    11. Pañcasatikakkhandhako

    ખુદ્દાનુખુદ્દકસિક્ખાપદકથાવણ્ણના

    Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā

    ૪૩૭. પઞ્ચસતિકક્ખન્ધકે પાળિયં ‘‘અપાવુસો, અમ્હાકં સત્થારં જાનાસી’’તિ ઇદં થેરો સયં ભગવતો પરિનિબ્બુતભાવં જાનન્તોપિ અત્તના સહગતભિક્ખુપરિસાય ઞાપનત્થમેવ, સુભદ્દસ્સ વુડ્ઢપબ્બજિતસ્સ સાસનસ્સ પટિપક્ખવચનં ભિક્ખૂનં વિઞ્ઞાપનત્થઞ્ચ એવં પુચ્છિ. સુભદ્દો હિ કુસિનારાયં ભગવતિ અભિપ્પસન્નાય ખત્તિયાદિગહટ્ઠપરિસાય મજ્ઝે ભગવતો પરિનિબ્બાનં સુત્વા હટ્ઠપહટ્ઠોપિ ભયેન પહટ્ઠાકારં વાચાય પકાસેતું ન સક્ખિસ્સતિ, ઇધેવ પન વિજનપદેસે સુત્વા યથાજ્ઝાસયં અત્તનો પાપલદ્ધિં પકાસેસ્સતિ, તતો તમેવ પચ્ચયં દસ્સેત્વા ભિક્ખૂ સમુસ્સાહેત્વા ધમ્મવિનયસઙ્ગહં કારેત્વા એતસ્સ પાપભિક્ખુસ્સ, અઞ્ઞેસઞ્ચ ઈદિસાનં મનોરથવિઘાતં, સાસનટ્ઠિતિઞ્ચ કરિસ્સામીતિ જાનન્તોવ તં પુચ્છીતિ વેદિતબ્બં. તેનેવ થેરો ‘‘એકમિદાહં, આવુસો, સમય’’ન્તિઆદિના સુભદ્દવચનમેવ દસ્સેત્વા ધમ્મવિનયં સઙ્ગાયાપેસિ. નાનાભાવોતિ સરીરેન નાનાદેસભાવો, વિપ્પવાસોતિ અત્થો. વિનાભાવોતિ મરણેન વિયુજ્જનં. અઞ્ઞથાભાવોતિ ભવન્તરૂપગમનેન અઞ્ઞાકારપ્પત્તિ.

    437. Pañcasatikakkhandhake pāḷiyaṃ ‘‘apāvuso, amhākaṃ satthāraṃ jānāsī’’ti idaṃ thero sayaṃ bhagavato parinibbutabhāvaṃ jānantopi attanā sahagatabhikkhuparisāya ñāpanatthameva, subhaddassa vuḍḍhapabbajitassa sāsanassa paṭipakkhavacanaṃ bhikkhūnaṃ viññāpanatthañca evaṃ pucchi. Subhaddo hi kusinārāyaṃ bhagavati abhippasannāya khattiyādigahaṭṭhaparisāya majjhe bhagavato parinibbānaṃ sutvā haṭṭhapahaṭṭhopi bhayena pahaṭṭhākāraṃ vācāya pakāsetuṃ na sakkhissati, idheva pana vijanapadese sutvā yathājjhāsayaṃ attano pāpaladdhiṃ pakāsessati, tato tameva paccayaṃ dassetvā bhikkhū samussāhetvā dhammavinayasaṅgahaṃ kāretvā etassa pāpabhikkhussa, aññesañca īdisānaṃ manorathavighātaṃ, sāsanaṭṭhitiñca karissāmīti jānantova taṃ pucchīti veditabbaṃ. Teneva thero ‘‘ekamidāhaṃ, āvuso, samaya’’ntiādinā subhaddavacanameva dassetvā dhammavinayaṃ saṅgāyāpesi. Nānābhāvoti sarīrena nānādesabhāvo, vippavāsoti attho. Vinābhāvoti maraṇena viyujjanaṃ. Aññathābhāvoti bhavantarūpagamanena aññākārappatti.

    ૪૪૧. ‘‘આકઙ્ખમાનો…પે॰… સમૂહનેય્યા’’તિ ઇદં ભગવા મયા ‘‘આકઙ્ખમાનો’’તિ વુત્તત્તા એકસિક્ખાપદમ્પિ સમૂહનિતબ્બં અપસ્સન્તા, સમૂહને ચ દોસં દિસ્વા ધમ્મસઙ્ગહકા ભિક્ખૂ ‘‘અપઞ્ઞત્તં ન પઞ્ઞાપેસ્સામ, પઞ્ઞત્તં ન સમુચ્છિન્દિસ્સામા’’તિઆદિના પુન ‘‘પઞ્ઞત્તિસદિસાય અકુપ્પાય કમ્મવાચાય સાવેત્વા સમાદાય વત્તિસ્સન્તિ, તતો યાવ સાસનન્તરધાના અપ્પટિબાહિયાનિ સિક્ખાપદાનિ ભવિસ્સન્તી’’તિ ઇમિના અધિપ્પાયેન અવોચાતિ દટ્ઠબ્બં. તેનેવ મહાથેરાપિ તથેવ પટિપજ્જિંસુ.

    441.‘‘Ākaṅkhamāno…pe… samūhaneyyā’’ti idaṃ bhagavā mayā ‘‘ākaṅkhamāno’’ti vuttattā ekasikkhāpadampi samūhanitabbaṃ apassantā, samūhane ca dosaṃ disvā dhammasaṅgahakā bhikkhū ‘‘apaññattaṃ na paññāpessāma, paññattaṃ na samucchindissāmā’’tiādinā puna ‘‘paññattisadisāya akuppāya kammavācāya sāvetvā samādāya vattissanti, tato yāva sāsanantaradhānā appaṭibāhiyāni sikkhāpadāni bhavissantī’’ti iminā adhippāyena avocāti daṭṭhabbaṃ. Teneva mahātherāpi tatheva paṭipajjiṃsu.

    ગિહિગતાનીતિ ગિહીસુ ગતાનિ. ખત્તિયમહાસારાદિગિહીહિ ઞાતાનીતિ અત્થો. ચિતકધૂમકાલો અત્તનો પવત્તિપરિયોસાનભૂતો એતસ્સાતિ ધૂમકાલિકં.

    Gihigatānīti gihīsu gatāni. Khattiyamahāsārādigihīhi ñātānīti attho. Citakadhūmakālo attano pavattipariyosānabhūto etassāti dhūmakālikaṃ.

    ૪૪૩. ઓળારિકે નિમિત્તે કરિયમાનેપીતિ ‘‘આકઙ્ખમાનો, આનન્દ, તથાગતો કપ્પં વા તિટ્ઠેય્ય કપ્પાવસેસં વા’’તિ એવં થૂલતરે ‘‘તિટ્ઠતુ, ભગવા, કપ્પ’’ન્તિ યાચનહેતુભૂતે ઓકાસનિમિત્તે કમ્મે કરિયમાને. મારેન પરિયુટ્ઠિતચિત્તોતિ મારેન આવિટ્ઠચિત્તો.

    443.Oḷārikenimitte kariyamānepīti ‘‘ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti evaṃ thūlatare ‘‘tiṭṭhatu, bhagavā, kappa’’nti yācanahetubhūte okāsanimitte kamme kariyamāne. Mārena pariyuṭṭhitacittoti mārena āviṭṭhacitto.

    ૪૪૫. ઉજ્જવનિકાયાતિ પટિસોતગામિનિયા. કુચ્છિતો લવો છેદો વિનાસો કુલવો, નિરત્થકવિનિયોગો. તં ન ગચ્છન્તીતિ ન કુલવં ગમેન્તિ.

    445.Ujjavanikāyāti paṭisotagāminiyā. Kucchito lavo chedo vināso kulavo, niratthakaviniyogo. Taṃ na gacchantīti na kulavaṃ gamenti.

    ખુદ્દાનુખુદ્દકસિક્ખાપદકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    પઞ્ચસતિકક્ખન્ધકવણ્ણનાનયો નિટ્ઠિતો.

    Pañcasatikakkhandhakavaṇṇanānayo niṭṭhito.







    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ખુદ્દાનુખુદ્દકસિક્ખાપદકથા • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧. ખુદ્દાનુખુદ્દકસિક્ખાપદકથા • 1. Khuddānukhuddakasikkhāpadakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact