Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
૨. કિંદદસુત્તવણ્ણના
2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
૪૨. દુતિયે અન્નદોતિ યસ્મા અતિબલવાપિ દ્વે તીણિ ભત્તાનિ અભુત્વા ઉટ્ઠાતું ન સક્કોતિ, ભુત્વા પન દુબ્બલોપિ હુત્વા બલસમ્પન્નો હોતિ, તસ્મા ‘‘અન્નદો બલદો’’તિ આહ. વત્થદોતિ યસ્મા સુરૂપોપિ દુચ્ચોળો વા અચોળો વા વિરૂપો હોતિ ઓહીળિતો દુદ્દસિકો, વત્થચ્છન્નો દેવપુત્તો વિય સોભતિ , તસ્મા ‘‘વત્થદો હોતિ વણ્ણદો’’તિ આહ. યાનદોતિ હત્થિયાનાદીનં દાયકો. તેસુ પન –
42. Dutiye annadoti yasmā atibalavāpi dve tīṇi bhattāni abhutvā uṭṭhātuṃ na sakkoti, bhutvā pana dubbalopi hutvā balasampanno hoti, tasmā ‘‘annado balado’’ti āha. Vatthadoti yasmā surūpopi duccoḷo vā acoḷo vā virūpo hoti ohīḷito duddasiko, vatthacchanno devaputto viya sobhati , tasmā ‘‘vatthado hoti vaṇṇado’’ti āha. Yānadoti hatthiyānādīnaṃ dāyako. Tesu pana –
‘‘ન હત્થિયાનં સમણસ્સ કપ્પતિ,
‘‘Na hatthiyānaṃ samaṇassa kappati,
ન અસ્સયાનં, ન રથેન યાતું;
Na assayānaṃ, na rathena yātuṃ;
ઇદઞ્ચ યાનં સમણસ્સ કપ્પતિ,
Idañca yānaṃ samaṇassa kappati,
ઉપાહના રક્ખતો સીલખન્ધ’’ન્તિ.
Upāhanā rakkhato sīlakhandha’’nti.
તસ્મા છત્તુપાહનકત્તરયટ્ઠિમઞ્ચપીઠાનં દાયકો, યો ચ મગ્ગં સોધેતિ, નિસ્સેણિં કરોતિ, સેતું કરોતિ, નાવં પટિયાદેતિ, સબ્બોપિ યાનદોવ હોતિ. સુખદો હોતીતિ યાનસ્સ સુખાવહનતો સુખદો નામ હોતિ. ચક્ખુદોતિ અન્ધકારે ચક્ખુમન્તાનમ્પિ રૂપદસ્સનાભાવતો દીપદો ચક્ખુદો નામ હોતિ, અનુરુદ્ધત્થેરો વિય દિબ્બચક્ખુ સમ્પદમ્પિ લભતિ.
Tasmā chattupāhanakattarayaṭṭhimañcapīṭhānaṃ dāyako, yo ca maggaṃ sodheti, nisseṇiṃ karoti, setuṃ karoti, nāvaṃ paṭiyādeti, sabbopi yānadova hoti. Sukhado hotīti yānassa sukhāvahanato sukhado nāma hoti. Cakkhudoti andhakāre cakkhumantānampi rūpadassanābhāvato dīpado cakkhudo nāma hoti, anuruddhatthero viya dibbacakkhu sampadampi labhati.
સબ્બદદો હોતીતિ સબ્બેસંયેવ બલાદીનં દાયકો હોતિ. દ્વે તયો ગામે પિણ્ડાય ચરિત્વા કિઞ્ચિ અલદ્ધા આગતસ્સાપિ સીતલાય પોક્ખરણિયા ન્હાયિત્વા પતિસ્સયં પવિસિત્વા મુહુત્તં મઞ્ચે નિપજ્જિત્વા ઉટ્ઠાય નિસિન્નસ્સ હિ કાયે બલં આહરિત્વા પક્ખિત્તં વિય હોતિ. બહિ વિચરન્તસ્સ ચ કાયે વણ્ણાયતનં વાતાતપેહિ ઝાયતિ, પતિસ્સયં પવિસિત્વા દ્વારં પિધાય મુહુત્તં નિપન્નસ્સ ચ વિસભાગસન્તતિ વૂપસમ્મતિ, સભાગસન્તતિ ઓક્કમતિ, વણ્ણાયતનં આહરિત્વા પક્ખિત્તં વિય હોતિ. બહિ વિચરન્તસ્સ પાદે કણ્ટકો વિજ્ઝતિ, ખાણુ પહરતિ, સરીસપાદિપરિસ્સયો ચેવ ચોરભયઞ્ચ ઉપ્પજ્જતિ, પતિસ્સયં પવિસિત્વા દ્વારં પિધાય નિપન્નસ્સ સબ્બેતે પરિસ્સયા ન હોન્તિ, ધમ્મં સજ્ઝાયન્તસ્સ ધમ્મપીતિસુખં, કમ્મટ્ઠાનં મનસિકરોન્તસ્સ ઉપસમસુખં ઉપ્પજ્જતિ. તથા બહિ વિચરન્તસ્સ ચ સેદા મુચ્ચન્તિ, અક્ખીનિ ફન્દન્તિ, સેનાસનં પવિસનક્ખણે કૂપે ઓતિણ્ણો વિય હોતિ, મઞ્ચપીઠાદીનિ ન પઞ્ઞાયન્તિ. મુહુત્તં નિસિન્નસ્સ પન અક્ખિપસાદો આહરિત્વા પક્ખિત્તો વિય હોતિ, દ્વારકવાટવાતપાનમઞ્ચપીઠાદીનિ પઞ્ઞાયન્તિ. તેન વુત્તં – ‘‘સો ચ સબ્બદદો હોતિ, યો દદાતિ ઉપસ્સય’’ન્તિ.
Sabbadado hotīti sabbesaṃyeva balādīnaṃ dāyako hoti. Dve tayo gāme piṇḍāya caritvā kiñci aladdhā āgatassāpi sītalāya pokkharaṇiyā nhāyitvā patissayaṃ pavisitvā muhuttaṃ mañce nipajjitvā uṭṭhāya nisinnassa hi kāye balaṃ āharitvā pakkhittaṃ viya hoti. Bahi vicarantassa ca kāye vaṇṇāyatanaṃ vātātapehi jhāyati, patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya muhuttaṃ nipannassa ca visabhāgasantati vūpasammati, sabhāgasantati okkamati, vaṇṇāyatanaṃ āharitvā pakkhittaṃ viya hoti. Bahi vicarantassa pāde kaṇṭako vijjhati, khāṇu paharati, sarīsapādiparissayo ceva corabhayañca uppajjati, patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya nipannassa sabbete parissayā na honti, dhammaṃ sajjhāyantassa dhammapītisukhaṃ, kammaṭṭhānaṃ manasikarontassa upasamasukhaṃ uppajjati. Tathā bahi vicarantassa ca sedā muccanti, akkhīni phandanti, senāsanaṃ pavisanakkhaṇe kūpe otiṇṇo viya hoti, mañcapīṭhādīni na paññāyanti. Muhuttaṃ nisinnassa pana akkhipasādo āharitvā pakkhitto viya hoti, dvārakavāṭavātapānamañcapīṭhādīni paññāyanti. Tena vuttaṃ – ‘‘so ca sabbadado hoti, yo dadāti upassaya’’nti.
અમતંદદો ચ સો હોતીતિ પણીતભોજનસ્સ પત્તં પૂરેન્તો વિય અમરણદાનં નામ દેતિ. યો ધમ્મમનુસાસતીતિ યો ધમ્મં અનુસાસતિ, અટ્ઠકથં કથેતિ, પાળિં વાચેતિ, પુચ્છિતપઞ્હં વિસ્સજ્જેતિ, કમ્મટ્ઠાનં આચિક્ખતિ, ધમ્મસ્સવનં કરોતિ, સબ્બોપેસ ધમ્મં અનુસાસતિ નામ. સબ્બદાનાનઞ્ચ ઇદં ધમ્મદાનમેવ અગ્ગન્તિ વેદિતબ્બં. વુત્તમ્પિ ચેતં –
Amataṃdado ca so hotīti paṇītabhojanassa pattaṃ pūrento viya amaraṇadānaṃ nāma deti. Yo dhammamanusāsatīti yo dhammaṃ anusāsati, aṭṭhakathaṃ katheti, pāḷiṃ vāceti, pucchitapañhaṃ vissajjeti, kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, dhammassavanaṃ karoti, sabbopesa dhammaṃ anusāsati nāma. Sabbadānānañca idaṃ dhammadānameva agganti veditabbaṃ. Vuttampi cetaṃ –
‘‘સબ્બદાનં ધમ્મદાનં જિનાતિ,
‘‘Sabbadānaṃ dhammadānaṃ jināti,
સબ્બરસં ધમ્મરસો જિનાતિ;
Sabbarasaṃ dhammaraso jināti;
સબ્બરતિં ધમ્મરતિ જિનાતિ,
Sabbaratiṃ dhammarati jināti,
તણ્હક્ખયો સબ્બદુક્ખં જિનાતી’’તિ. (ધ॰ પ॰ ૩૫૪); દુતિયં;
Taṇhakkhayo sabbadukkhaṃ jinātī’’ti. (dha. pa. 354); Dutiyaṃ;
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૨. કિંદદસુત્તં • 2. Kiṃdadasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૨. કિંદદસુત્તવણ્ણના • 2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā