Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi |
૩. કુણ્ડલકેસીવગ્ગો
3. Kuṇḍalakesīvaggo
૧. કુણ્ડલકેસાથેરીઅપદાનં
1. Kuṇḍalakesātherīapadānaṃ
૧.
1.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
ઇતો સતસહસ્સમ્હિ, કપ્પે ઉપ્પજ્જિ નાયકો.
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
૨.
2.
‘‘તદાહં હંસવતિયં, જાતા સેટ્ઠિકુલે અહું;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;
નાનારતનપજ્જોતે, મહાસુખસમપ્પિતા.
Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.
૩.
3.
‘‘ઉપેત્વા તં મહાવીરં, અસ્સોસિં ધમ્મદેસનં;
‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;
તતો જાતપ્પસાદાહં, ઉપેસિં સરણં જિનં.
Tato jātappasādāhaṃ, upesiṃ saraṇaṃ jinaṃ.
૪.
4.
‘‘તદા મહાકારુણિકો, પદુમુત્તરનામકો;
‘‘Tadā mahākāruṇiko, padumuttaranāmako;
ખિપ્પાભિઞ્ઞાનમગ્ગન્તિ, ઠપેસિ ભિક્ખુનિં સુભં.
Khippābhiññānamagganti, ṭhapesi bhikkhuniṃ subhaṃ.
૫.
5.
‘‘તં સુત્વા મુદિતા હુત્વા, દાનં દત્વા મહેસિનો;
‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, dānaṃ datvā mahesino;
નિપચ્ચ સિરસા પાદે, તં ઠાનમભિપત્થયિં.
Nipacca sirasā pāde, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ.
૬.
6.
‘‘અનુમોદિ મહાવીરો, ‘ભદ્દે યં તેભિપત્થિતં;
‘‘Anumodi mahāvīro, ‘bhadde yaṃ tebhipatthitaṃ;
સમિજ્ઝિસ્સતિ તં સબ્બં, સુખિની હોહિ નિબ્બુતા.
Samijjhissati taṃ sabbaṃ, sukhinī hohi nibbutā.
૭.
7.
‘‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
૮.
8.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદા, ઓરસા ધમ્મનિમ્મિતા;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
ભદ્દાકુણ્ડલકેસાતિ, હેસ્સતિ સત્થુ સાવિકા’.
Bhaddākuṇḍalakesāti, hessati satthu sāvikā’.
૯.
9.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
૧૦.
10.
‘‘તતો ચુતા યામમગં, તતોહં તુસિતં ગતા;
‘‘Tato cutā yāmamagaṃ, tatohaṃ tusitaṃ gatā;
તતો ચ નિમ્માનરતિં, વસવત્તિપુરં તતો.
Tato ca nimmānaratiṃ, vasavattipuraṃ tato.
૧૧.
11.
‘‘યત્થ યત્થૂપપજ્જામિ, તસ્સ કમ્મસ્સ વાહસા;
‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, tassa kammassa vāhasā;
તત્થ તત્થેવ રાજૂનં, મહેસિત્તમકારયિં.
Tattha tattheva rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
૧૨.
12.
‘‘તતો ચુતા મનુસ્સેસુ, રાજૂનં ચક્કવત્તિનં;
‘‘Tato cutā manussesu, rājūnaṃ cakkavattinaṃ;
મણ્ડલીનઞ્ચ રાજૂનં, મહેસિત્તમકારયિં.
Maṇḍalīnañca rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
૧૩.
13.
‘‘સમ્પત્તિં અનુભોત્વાન, દેવેસુ માનુસેસુ ચ;
‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, devesu mānusesu ca;
સબ્બત્થ સુખિતા હુત્વા, નેકકપ્પેસુ સંસરિં.
Sabbattha sukhitā hutvā, nekakappesu saṃsariṃ.
૧૪.
14.
‘‘ઇમમ્હિ ભદ્દકે કપ્પે, બ્રહ્મબન્ધુ મહાયસો;
‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;
કસ્સપો નામ ગોત્તેન, ઉપ્પજ્જિ વદતં વરો.
Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.
૧૫.
15.
‘‘ઉપટ્ઠાકો મહેસિસ્સ, તદા આસિ નરિસ્સરો;
‘‘Upaṭṭhāko mahesissa, tadā āsi narissaro;
કાસિરાજા કિકી નામ, બારાણસિપુરુત્તમે.
Kāsirājā kikī nāma, bārāṇasipuruttame.
૧૬.
16.
‘‘તસ્સ ધીતા ચતુત્થાસિં, ભિક્ખુદાયીતિ વિસ્સુતા;
‘‘Tassa dhītā catutthāsiṃ, bhikkhudāyīti vissutā;
ધમ્મં સુત્વા જિનગ્ગસ્સ, પબ્બજ્જં સમરોચયિં.
Dhammaṃ sutvā jinaggassa, pabbajjaṃ samarocayiṃ.
૧૭.
17.
‘‘અનુજાનિ ન નો તાતો, અગારેવ તદા મયં;
‘‘Anujāni na no tāto, agāreva tadā mayaṃ;
વીસવસ્સસહસ્સાનિ, વિચરિમ્હ અતન્દિતા.
Vīsavassasahassāni, vicarimha atanditā.
૧૮.
18.
‘‘કોમારિબ્રહ્મચરિયં, રાજકઞ્ઞા સુખેધિતા;
‘‘Komāribrahmacariyaṃ, rājakaññā sukhedhitā;
બુદ્ધોપટ્ઠાનનિરતા, મુદિતા સત્ત ધીતરો.
Buddhopaṭṭhānaniratā, muditā satta dhītaro.
૧૯.
19.
‘‘સમણી સમણગુત્તા ચ, ભિક્ખુની ભિક્ખુદાયિકા;
‘‘Samaṇī samaṇaguttā ca, bhikkhunī bhikkhudāyikā;
ધમ્મા ચેવ સુધમ્મા ચ, સત્તમી સઙ્ઘદાયિકા.
Dhammā ceva sudhammā ca, sattamī saṅghadāyikā.
૨૦.
20.
‘‘ખેમા ઉપ્પલવણ્ણા ચ, પટાચારા અહં તદા;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, paṭācārā ahaṃ tadā;
કિસાગોતમી ધમ્મદિન્ના, વિસાખા હોતિ સત્તમી.
Kisāgotamī dhammadinnā, visākhā hoti sattamī.
૨૧.
21.
‘‘તેહિ કમ્મેહિ સુકતેહિ, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
‘‘Tehi kammehi sukatehi, cetanāpaṇidhīhi ca;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
૨૨.
22.
‘‘પચ્છિમે ચ ભવે દાનિ, ગિરિબ્બજપુરુત્તમે;
‘‘Pacchime ca bhave dāni, giribbajapuruttame;
જાતા સેટ્ઠિકુલે ફીતે, યદાહં યોબ્બને ઠિતા.
Jātā seṭṭhikule phīte, yadāhaṃ yobbane ṭhitā.
૨૩.
23.
‘‘ચોરં વધત્થં નીયન્તં, દિસ્વા રત્તા તહિં અહં;
‘‘Coraṃ vadhatthaṃ nīyantaṃ, disvā rattā tahiṃ ahaṃ;
પિતા મે તં સહસ્સેન, મોચયિત્વા વધા તતો.
Pitā me taṃ sahassena, mocayitvā vadhā tato.
૨૪.
24.
‘‘અદાસિ તસ્સ મં તાતો, વિદિત્વાન મનં મમ;
‘‘Adāsi tassa maṃ tāto, viditvāna manaṃ mama;
તસ્સાહમાસિં વિસટ્ઠા, અતીવ દયિતા હિતા.
Tassāhamāsiṃ visaṭṭhā, atīva dayitā hitā.
૨૫.
25.
ચોરપ્પપાતં નેત્વાન, પબ્બતં ચેતયી વધં.
Corappapātaṃ netvāna, pabbataṃ cetayī vadhaṃ.
૨૬.
26.
‘‘તદાહં પણમિત્વાન, સત્તુકં સુકતઞ્જલી;
‘‘Tadāhaṃ paṇamitvāna, sattukaṃ sukatañjalī;
રક્ખન્તી અત્તનો પાણં, ઇદં વચનમબ્રવિં.
Rakkhantī attano pāṇaṃ, idaṃ vacanamabraviṃ.
૨૭.
27.
‘‘‘ઇદં સુવણ્ણકેયૂરં, મુત્તા વેળુરિયા બહૂ;
‘‘‘Idaṃ suvaṇṇakeyūraṃ, muttā veḷuriyā bahū;
૨૮.
28.
‘‘‘ઓરોપયસ્સુ કલ્યાણી, મા બાળ્હં પરિદેવસિ;
‘‘‘Oropayassu kalyāṇī, mā bāḷhaṃ paridevasi;
ન ચાહં અભિજાનામિ, અહન્ત્વા ધનમાભતં’.
Na cāhaṃ abhijānāmi, ahantvā dhanamābhataṃ’.
૨૯.
29.
‘‘‘યતો સરામિ અત્તાનં, યતો પત્તોસ્મિ વિઞ્ઞુતં;
‘‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi viññutaṃ;
ન ચાહં અભિજાનામિ, અઞ્ઞં પિયતરં તયા’.
Na cāhaṃ abhijānāmi, aññaṃ piyataraṃ tayā’.
૩૦.
30.
‘‘‘એહિ તં ઉપગૂહિસ્સં, કત્વાન તં પદક્ખિણં;
‘‘‘Ehi taṃ upagūhissaṃ, katvāna taṃ padakkhiṇaṃ;
૩૧.
31.
‘‘‘ન હિ સબ્બેસુ ઠાનેસુ, પુરિસો હોતિ પણ્ડિતો;
‘‘‘Na hi sabbesu ṭhānesu, puriso hoti paṇḍito;
ઇત્થીપિ પણ્ડિતા હોતિ, તત્થ તત્થ વિચક્ખણા.
Itthīpi paṇḍitā hoti, tattha tattha vicakkhaṇā.
૩૨.
32.
‘‘‘ન હિ સબ્બેસુ ઠાનેસુ, પુરિસો હોતિ પણ્ડિતો;
‘‘‘Na hi sabbesu ṭhānesu, puriso hoti paṇḍito;
ઇત્થીપિ પણ્ડિતા હોતિ, લહું અત્થવિચિન્તિકા.
Itthīpi paṇḍitā hoti, lahuṃ atthavicintikā.
૩૩.
33.
૩૪.
34.
‘‘‘યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ન ખિપ્પમનુબુજ્ઝતિ;
‘‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, na khippamanubujjhati;
સો હઞ્ઞતે મન્દમતિ, ચોરોવ ગિરિગબ્ભરે.
So haññate mandamati, corova girigabbhare.
૩૫.
35.
‘‘‘યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ખિપ્પમેવ નિબોધતિ;
‘‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, khippameva nibodhati;
મુચ્ચતે સત્તુસમ્બાધા, તદાહં સત્તુકા યથા’.
Muccate sattusambādhā, tadāhaṃ sattukā yathā’.
૩૬.
36.
‘‘તદાહં પાતયિત્વાન, ગિરિદુગ્ગમ્હિ સત્તુકં;
‘‘Tadāhaṃ pātayitvāna, giriduggamhi sattukaṃ;
સન્તિકં સેતવત્થાનં, ઉપેત્વા પબ્બજિં અહં.
Santikaṃ setavatthānaṃ, upetvā pabbajiṃ ahaṃ.
૩૭.
37.
‘‘સણ્ડાસેન ચ કેસે મે, લુઞ્ચિત્વા સબ્બસો તદા;
‘‘Saṇḍāsena ca kese me, luñcitvā sabbaso tadā;
પબ્બજિત્વાન સમયં, આચિક્ખિંસુ નિરન્તરં.
Pabbajitvāna samayaṃ, ācikkhiṃsu nirantaraṃ.
૩૮.
38.
‘‘તતો તં ઉગ્ગહેત્વાહં, નિસીદિત્વાન એકિકા;
‘‘Tato taṃ uggahetvāhaṃ, nisīditvāna ekikā;
સમયં તં વિચિન્તેસિં, સુવાનો માનુસં કરં.
Samayaṃ taṃ vicintesiṃ, suvāno mānusaṃ karaṃ.
૩૯.
39.
‘‘છિન્નં ગય્હ સમીપે મે, પાતયિત્વા અપક્કમિ;
‘‘Chinnaṃ gayha samīpe me, pātayitvā apakkami;
દિસ્વા નિમિત્તમલભિં, હત્થં તં પુળવાકુલં.
Disvā nimittamalabhiṃ, hatthaṃ taṃ puḷavākulaṃ.
૪૦.
40.
‘‘તતો ઉટ્ઠાય સંવિગ્ગા, અપુચ્છિં સહધમ્મિકે;
‘‘Tato uṭṭhāya saṃviggā, apucchiṃ sahadhammike;
તે અવોચું વિજાનન્તિ, તં અત્થં સક્યભિક્ખવો.
Te avocuṃ vijānanti, taṃ atthaṃ sakyabhikkhavo.
૪૧.
41.
‘‘સાહં તમત્થં પુચ્છિસ્સં, ઉપેત્વા બુદ્ધસાવકે;
‘‘Sāhaṃ tamatthaṃ pucchissaṃ, upetvā buddhasāvake;
તે મમાદાય ગચ્છિંસુ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકં.
Te mamādāya gacchiṃsu, buddhaseṭṭhassa santikaṃ.
૪૨.
42.
‘‘સો મે ધમ્મમદેસેસિ, ખન્ધાયતનધાતુયો;
‘‘So me dhammamadesesi, khandhāyatanadhātuyo;
અસુભાનિચ્ચદુક્ખાતિ, અનત્તાતિ ચ નાયકો.
Asubhāniccadukkhāti, anattāti ca nāyako.
૪૩.
43.
‘‘તસ્સ ધમ્મં સુણિત્વાહં, ધમ્મચક્ખું વિસોધયિં;
‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāhaṃ, dhammacakkhuṃ visodhayiṃ;
તતો વિઞ્ઞાતસદ્ધમ્મા, પબ્બજ્જં ઉપસમ્પદં.
Tato viññātasaddhammā, pabbajjaṃ upasampadaṃ.
૪૪.
44.
‘‘આયાચિતો તદા આહ, ‘એહિ ભદ્દે’તિ નાયકો;
‘‘Āyācito tadā āha, ‘ehi bhadde’ti nāyako;
તદાહં ઉપસમ્પન્ના, પરિત્તં તોયમદ્દસં.
Tadāhaṃ upasampannā, parittaṃ toyamaddasaṃ.
૪૫.
45.
‘‘પાદપક્ખાલનેનાહં , ઞત્વા સઉદયબ્બયં;
‘‘Pādapakkhālanenāhaṃ , ñatvā saudayabbayaṃ;
૪૬.
46.
‘‘તતો ચિત્તં વિમુચ્ચિ મે, અનુપાદાય સબ્બસો;
‘‘Tato cittaṃ vimucci me, anupādāya sabbaso;
ખિપ્પાભિઞ્ઞાનમગ્ગં મે, તદા પઞ્ઞાપયી જિનો.
Khippābhiññānamaggaṃ me, tadā paññāpayī jino.
૪૭.
47.
‘‘ઇદ્ધીસુ ચ વસી હોમિ, દિબ્બાય સોતધાતુયા;
‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;
પરચિત્તાનિ જાનામિ, સત્થુસાસનકારિકા.
Paracittāni jānāmi, satthusāsanakārikā.
૪૮.
48.
‘‘પુબ્બેનિવાસં જાનામિ, દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં;
‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
ખેપેત્વા આસવે સબ્બે, વિસુદ્ધાસિં સુનિમ્મલા.
Khepetvā āsave sabbe, visuddhāsiṃ sunimmalā.
૪૯.
49.
‘‘પરિચિણ્ણો મયા સત્થા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં;
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
ઓહિતો ગરુકો ભારો, ભવનેત્તિ સમૂહતા.
Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.
૫૦.
50.
‘‘યસ્સત્થાય પબ્બજિતા, અગારસ્માનગારિયં;
‘‘Yassatthāya pabbajitā, agārasmānagāriyaṃ;
સો મે અત્થો અનુપ્પત્તો, સબ્બસંયોજનક્ખયો.
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
૫૧.
51.
‘‘અત્થધમ્મનિરુત્તીસુ, પટિભાને તથેવ ચ;
‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;
ઞાણં મે વિમલં સુદ્ધં, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સાસને.
Ñāṇaṃ me vimalaṃ suddhaṃ, buddhaseṭṭhassa sāsane.
૫૨.
52.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
નાગીવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવા.
Nāgīva bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavā.
૫૩.
53.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૫૪.
54.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ઇત્થં સુદં ભદ્દાકુણ્ડલકેસા ભિક્ખુની ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
Itthaṃ sudaṃ bhaddākuṇḍalakesā bhikkhunī imā gāthāyo abhāsitthāti.
કુણ્ડલકેસાથેરિયાપદાનં પઠમં.
Kuṇḍalakesātheriyāpadānaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes: