Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    ૩. કુરુઙ્ગવગ્ગો

    3. Kuruṅgavaggo

    [૨૧] ૧. કુરુઙ્ગમિગજાતકવણ્ણના

    [21] 1. Kuruṅgamigajātakavaṇṇanā

    ઞાતમેતં કુરુઙ્ગસ્સાતિ ઇદં સત્થા વેળુવને વિહરન્તો દેવદત્તં આરબ્ભ કથેસિ. એકસ્મિઞ્હિ સમયે ધમ્મસભાયં સન્નિપતિતા ભિક્ખૂ ‘‘આવુસો દેવદત્તો તથાગતસ્સ ઘાતનત્થાય ધનુગ્ગહે પયોજેસિ, સિલં પવિજ્ઝિ, ધનપાલં વિસ્સજ્જેસિ, સબ્બથાપિ દસબલસ્સ વધાય પરિસક્કતી’’તિ દેવદત્તસ્સ અવણ્ણં કથેન્તા નિસીદિંસુ. સત્થા આગન્ત્વા પઞ્ઞત્તાસને નિસિન્નો ‘‘કાય નુત્થ, ભિક્ખવે, એતરહિ કથાય સન્નિસિન્ના’’તિ પુચ્છિ. ભન્તે, દેવદત્તો તુમ્હાકં વધાય પરિસક્કતીતિ તસ્સ અગુણકથાય સન્નિસિન્નામ્હાતિ. સત્થા ‘‘ન, ભિક્ખવે, દેવદત્તો ઇદાનેવ મમ વધાય પરિસક્કતિ, પુબ્બેપિ મમ વધાય પરિસક્કિયેવ, ન ચ પન મં વધિતું અસક્ખી’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Ñātametaṃkuruṅgassāti idaṃ satthā veḷuvane viharanto devadattaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiñhi samaye dhammasabhāyaṃ sannipatitā bhikkhū ‘‘āvuso devadatto tathāgatassa ghātanatthāya dhanuggahe payojesi, silaṃ pavijjhi, dhanapālaṃ vissajjesi, sabbathāpi dasabalassa vadhāya parisakkatī’’ti devadattassa avaṇṇaṃ kathentā nisīdiṃsu. Satthā āgantvā paññattāsane nisinno ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchi. Bhante, devadatto tumhākaṃ vadhāya parisakkatīti tassa aguṇakathāya sannisinnāmhāti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, devadatto idāneva mama vadhāya parisakkati, pubbepi mama vadhāya parisakkiyeva, na ca pana maṃ vadhituṃ asakkhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો કુરુઙ્ગમિગો હુત્વા એકસ્મિં અરઞ્ઞાયતને ફલાનિ ખાદન્તો વસતિ. સો એકસ્મિં કાલે ફલસમ્પન્ને સેપણ્ણિરુક્ખે સેપણ્ણિફલાનિ ખાદતિ. અથેકો ગામવાસી અટ્ટકલુદ્દકો ફલરુક્ખમૂલેસુ મિગાનં પદાનિ ઉપધારેત્વા ઉપરિરુક્ખે અટ્ટકં બન્ધિત્વા તત્થ નિસીદિત્વા ફલાનિ ખાદિતું આગતાગતે મિગે સત્તિયા વિજ્ઝિત્વા તેસં મંસં વિક્કિણન્તો જીવિકં કપ્પેતિ. સો એકદિવસં તસ્મિં રુક્ખમૂલે બોધિસત્તસ્સ પદવળઞ્જં દિસ્વા તસ્મિં સેપણ્ણિરુક્ખે અટ્ટકં બન્ધિત્વા પાતોવ ભુઞ્જિત્વા સત્તિં આદાય વનં પવિસિત્વા તં રુક્ખં આરુહિત્વા અટ્ટકે નિસીદિ. બોધિસત્તોપિ પાતોવ વસનટ્ઠાના નિક્ખમિત્વા ‘‘સેપણ્ણિફલાનિ ખાદિસ્સામી’’તિ આગમ્મ તં રુક્ખમૂલં સહસાવ અપવિસિત્વા ‘‘કદાચિ અટ્ટકલુદ્દકા રુક્ખેસુ અટ્ટકં બન્ધન્તિ, અત્થિ નુ ખો એવરૂપો ઉપદ્દવો’’તિ પરિગ્ગણ્હન્તો બાહિરતોવ અટ્ઠાસિ.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kuruṅgamigo hutvā ekasmiṃ araññāyatane phalāni khādanto vasati. So ekasmiṃ kāle phalasampanne sepaṇṇirukkhe sepaṇṇiphalāni khādati. Atheko gāmavāsī aṭṭakaluddako phalarukkhamūlesu migānaṃ padāni upadhāretvā uparirukkhe aṭṭakaṃ bandhitvā tattha nisīditvā phalāni khādituṃ āgatāgate mige sattiyā vijjhitvā tesaṃ maṃsaṃ vikkiṇanto jīvikaṃ kappeti. So ekadivasaṃ tasmiṃ rukkhamūle bodhisattassa padavaḷañjaṃ disvā tasmiṃ sepaṇṇirukkhe aṭṭakaṃ bandhitvā pātova bhuñjitvā sattiṃ ādāya vanaṃ pavisitvā taṃ rukkhaṃ āruhitvā aṭṭake nisīdi. Bodhisattopi pātova vasanaṭṭhānā nikkhamitvā ‘‘sepaṇṇiphalāni khādissāmī’’ti āgamma taṃ rukkhamūlaṃ sahasāva apavisitvā ‘‘kadāci aṭṭakaluddakā rukkhesu aṭṭakaṃ bandhanti, atthi nu kho evarūpo upaddavo’’ti pariggaṇhanto bāhiratova aṭṭhāsi.

    લુદ્દકોપિ બોધિસત્તસ્સ અનાગમનભાવં ઞત્વા અટ્ટકે નિસિન્નોવ સેપણ્ણિફલાનિ ખિપિત્વા ખિપિત્વા તસ્સ પુરતો પાતેસિ. બોધિસત્તો ‘‘ઇમાનિ ફલાનિ આગન્ત્વા મય્હં પુરતો પતન્તિ, અત્થિ નુ ખો ઉપરિ લુદ્દકો’’તિ પુનપ્પુનં ઉલ્લોકેન્તો લુદ્દકં દિસ્વા અપસ્સન્તો વિય હુત્વા ‘‘અમ્ભો, રુક્ખ-પુબ્બે ત્વં ઓલમ્બકં ચારેન્તો વિય ઉજુકમેવ ફલાનિ પાતેસિ, અજ્જ પન તે રુક્ખધમ્મો પરિચ્ચત્તો, એવં તયા રુક્ખધમ્મે પરિચ્ચત્તે અહમ્પિ અઞ્ઞં રુક્ખમૂલં ઉપસઙ્કમિત્વા મય્હં આહારં પરિયેસિસ્સામી’’તિ વત્વા ઇમં ગાથમાહ –

    Luddakopi bodhisattassa anāgamanabhāvaṃ ñatvā aṭṭake nisinnova sepaṇṇiphalāni khipitvā khipitvā tassa purato pātesi. Bodhisatto ‘‘imāni phalāni āgantvā mayhaṃ purato patanti, atthi nu kho upari luddako’’ti punappunaṃ ullokento luddakaṃ disvā apassanto viya hutvā ‘‘ambho, rukkha-pubbe tvaṃ olambakaṃ cārento viya ujukameva phalāni pātesi, ajja pana te rukkhadhammo pariccatto, evaṃ tayā rukkhadhamme pariccatte ahampi aññaṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamitvā mayhaṃ āhāraṃ pariyesissāmī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ૨૧.

    21.

    ‘‘ઞાતમેતં કુરુઙ્ગસ્સ, યં ત્વં સેપણ્ણિ સેય્યસિ;

    ‘‘Ñātametaṃ kuruṅgassa, yaṃ tvaṃ sepaṇṇi seyyasi;

    અઞ્ઞં સેપણ્ણિ ગચ્છામિ, ન મે તે રુચ્ચતે ફલ’’ન્તિ.

    Aññaṃ sepaṇṇi gacchāmi, na me te ruccate phala’’nti.

    તત્થ ઞાતન્તિ પાકટં જાતં. એતન્તિ ઇદં. કુરુઙ્ગસ્સાતિ કુરુઙ્ગમિગસ્સ. યં ત્વં સેપણ્ણિ સેય્યસીતિ યં ત્વં અમ્ભો સેપણ્ણિરુક્ખ પુરતો ફલાનિ પાતયમાનો સેય્યસિ વિસેય્યસિ વિસિણ્ણફલો હોસિ, તં સબ્બં કુરુઙ્ગમિગસ્સ પાકટં જાતં. ન મે તે રુચ્ચતે ફલન્તિ એવં ફલં દદમાનાય ન મે તવ ફલં રુચ્ચતિ, તિટ્ઠ ત્વં, અહં અઞ્ઞત્થ ગચ્છિસ્સામીતિ અગમાસિ.

    Tattha ñātanti pākaṭaṃ jātaṃ. Etanti idaṃ. Kuruṅgassāti kuruṅgamigassa. Yaṃ tvaṃ sepaṇṇi seyyasīti yaṃ tvaṃ ambho sepaṇṇirukkha purato phalāni pātayamāno seyyasi viseyyasi visiṇṇaphalo hosi, taṃ sabbaṃ kuruṅgamigassa pākaṭaṃ jātaṃ. Na me te ruccate phalanti evaṃ phalaṃ dadamānāya na me tava phalaṃ ruccati, tiṭṭha tvaṃ, ahaṃ aññattha gacchissāmīti agamāsi.

    અથસ્સ લુદ્દકો અટ્ટકે નિસિન્નોવ સત્તિં ખિપિત્વા ‘‘ગચ્છ, વિરદ્ધો દાનિમ્હિ ત’’ન્તિ આહ. બોધિસત્તો નિવત્તિત્વા ઠિતો આહ ‘‘અમ્ભો પુરિસ, ઇદાનીસિ કિઞ્ચાપિ મં વિરદ્ધો, અટ્ઠ પન મહાનિરયે સોળસઉસ્સદનિરયે પઞ્ચવિધબન્ધનાદીનિ ચ કમ્મકારણાનિ અવિરદ્ધોયેવાસી’’તિ. એવઞ્ચ પન વત્વા પલાયિત્વા યથારુચિં ગતો, લુદ્દોપિ ઓતરિત્વા યથારુચિં ગતો.

    Athassa luddako aṭṭake nisinnova sattiṃ khipitvā ‘‘gaccha, viraddho dānimhi ta’’nti āha. Bodhisatto nivattitvā ṭhito āha ‘‘ambho purisa, idānīsi kiñcāpi maṃ viraddho, aṭṭha pana mahāniraye soḷasaussadaniraye pañcavidhabandhanādīni ca kammakāraṇāni aviraddhoyevāsī’’ti. Evañca pana vatvā palāyitvā yathāruciṃ gato, luddopi otaritvā yathāruciṃ gato.

    સત્થાપિ ‘‘ન, ભિક્ખવે, દેવદત્તો ઇદાનેવ મમ વધાય પરિસક્કતિ, પુબ્બેપિ પરિસક્કિયેવ, ન ચ પન મં વધિતું અસક્ખી’’તિ ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા અનુસન્ધિં ઘટેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા અટ્ટકલુદ્દકો દેવદત્તો અહોસિ, કુરુઙ્ગમિગો પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, devadatto idāneva mama vadhāya parisakkati, pubbepi parisakkiyeva, na ca pana maṃ vadhituṃ asakkhī’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā aṭṭakaluddako devadatto ahosi, kuruṅgamigo pana ahameva ahosi’’nti.

    કુરુઙ્ગમિગજાતકવણ્ણના પઠમા.

    Kuruṅgamigajātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૨૧. કુરુઙ્ગમિગજાતકં • 21. Kuruṅgamigajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact