Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
લોહિતુપ્પાદકકમ્મં
Lohituppādakakammaṃ
૩૪૧. તેન ખો પન સમયેન ભગવા ગિજ્ઝકૂટસ્સ પબ્બતસ્સ છાયાયં ચઙ્કમતિ. અથ ખો દેવદત્તો ગિજ્ઝકૂટં પબ્બતં આરુહિત્વા મહતિં સિલં પવિજ્ઝિ – ઇમાય સમણં ગોતમં જીવિતા વોરોપેસ્સામીતિ. દ્વે પબ્બતકૂટા સમાગન્ત્વા તં સિલં સમ્પટિચ્છિંસુ. તતો પપતિકા ઉપ્પતિત્વા ભગવતો પાદે રુહિરં ઉપ્પાદેસિ. અથ ખો ભગવા ઉદ્ધં ઉલ્લોકેત્વા દેવદત્તં એતદવોચ – ‘‘બહું તયા, મોઘપુરિસ, અપુઞ્ઞં પસુતં, યં ત્વં દુટ્ઠચિત્તો વધકચિત્તો તથાગતસ્સ રુહિરં ઉપ્પાદેસી’’તિ. અથ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ઇદં, ભિક્ખવે, દેવદત્તેન પઠમં આનન્તરિયં કમ્મં ઉપચિતં, યં દુટ્ઠચિત્તેન વધકચિત્તેન તથાગતસ્સ રુહિરં ઉપ્પાદિત’’ન્તિ.
341. Tena kho pana samayena bhagavā gijjhakūṭassa pabbatassa chāyāyaṃ caṅkamati. Atha kho devadatto gijjhakūṭaṃ pabbataṃ āruhitvā mahatiṃ silaṃ pavijjhi – imāya samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessāmīti. Dve pabbatakūṭā samāgantvā taṃ silaṃ sampaṭicchiṃsu. Tato papatikā uppatitvā bhagavato pāde ruhiraṃ uppādesi. Atha kho bhagavā uddhaṃ ulloketvā devadattaṃ etadavoca – ‘‘bahuṃ tayā, moghapurisa, apuññaṃ pasutaṃ, yaṃ tvaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto tathāgatassa ruhiraṃ uppādesī’’ti. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘idaṃ, bhikkhave, devadattena paṭhamaṃ ānantariyaṃ kammaṃ upacitaṃ, yaṃ duṭṭhacittena vadhakacittena tathāgatassa ruhiraṃ uppādita’’nti.
અસ્સોસું ખો ભિક્ખૂ – ‘‘દેવદત્તેન કિર ભગવતો વધો પયુત્તો’’તિ. તે ચ ભિક્ખૂ ભગવતો વિહારસ્સ પરિતો પરિતો ચઙ્કમન્તિ ઉચ્ચાસદ્દા મહાસદ્દા સજ્ઝાયં કરોન્તા, ભગવતો રક્ખાવરણગુત્તિયા. અસ્સોસિ ખો ભગવા ઉચ્ચાસદ્દં મહાસદ્દં સજ્ઝાયસદ્દં. સુત્વાન આયસ્મન્તં આનન્દં આમન્તેસિ – ‘‘કિં નુ ખો સો, આનન્દ, ઉચ્ચાસદ્દો મહાસદ્દો સજ્ઝાયસદ્દો’’તિ? ‘‘અસ્સોસું ખો, ભન્તે, ભિક્ખૂ – ‘દેવદત્તેન કિર ભગવતો વધો પયુત્તો’તિ. તે ચ 1, ભન્તે, ભિક્ખૂ ભગવતો વિહારસ્સ પરિતો પરિતો ચઙ્કમન્તિ ઉચ્ચાસદ્દા મહાસદ્દા સજ્ઝાયં કરોન્તા, ભગવતો રક્ખાવરણગુત્તિયા. સો એસો, ભગવા, ઉચ્ચાસદ્દો મહાસદ્દો સજ્ઝાયસદ્દો’’તિ. ‘‘તેન હાનન્દ, મમ વચનેન તે ભિક્ખૂ આમન્તેહિ – સત્થા આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’તિ. ‘‘એવં ભન્તે’’તિ ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો પટિસ્સુત્વા યેન તે ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા તે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘સત્થા આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મતો આનન્દસ્સ પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ને ખો તે ભિક્ખૂ ભગવા એતદવોચ –
Assosuṃ kho bhikkhū – ‘‘devadattena kira bhagavato vadho payutto’’ti. Te ca bhikkhū bhagavato vihārassa parito parito caṅkamanti uccāsaddā mahāsaddā sajjhāyaṃ karontā, bhagavato rakkhāvaraṇaguttiyā. Assosi kho bhagavā uccāsaddaṃ mahāsaddaṃ sajjhāyasaddaṃ. Sutvāna āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho so, ānanda, uccāsaddo mahāsaddo sajjhāyasaddo’’ti? ‘‘Assosuṃ kho, bhante, bhikkhū – ‘devadattena kira bhagavato vadho payutto’ti. Te ca 2, bhante, bhikkhū bhagavato vihārassa parito parito caṅkamanti uccāsaddā mahāsaddā sajjhāyaṃ karontā, bhagavato rakkhāvaraṇaguttiyā. So eso, bhagavā, uccāsaddo mahāsaddo sajjhāyasaddo’’ti. ‘‘Tena hānanda, mama vacanena te bhikkhū āmantehi – satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca –
‘‘અટ્ઠાનમેતં , ભિક્ખવે, અનવકાસો, યં પરૂપક્કમેન તથાગતં જીવિતા વોરોપેય્ય. અનુપક્કમેન, ભિક્ખવે, તથાગતા પરિનિબ્બાયન્તિ.
‘‘Aṭṭhānametaṃ , bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyanti.
3 ‘‘પઞ્ચિમે, ભિક્ખવે, સત્થારો સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે પઞ્ચ? ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો સત્થા અપરિસુદ્ધસીલો સમાનો ‘પરિસુદ્ધસીલોમ્હી’તિ પટિજાનાતિ ‘પરિસુદ્ધં મે સીલં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’ન્તિ ચ. તમેનં સાવકા એવં જાનન્તિ – ‘અયં ખો ભવં સત્થા અપરિસુદ્ધસીલો સમાનો ‘પરિસુદ્ધસીલોમ્હી’તિ પટિજાનાતિ ‘પરિસુદ્ધં મે સીલં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’ન્તિ ચ. મયઞ્ચેવ ખો પન ગિહીનં આરોચેય્યામ, નાસ્સસ્સ મનાપં. યં ખો પનસ્સ અમનાપં, કથં નં મયં તેન સમુદાચરેય્યામ? સમ્મન્નતિ ખો પન ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારેન – યં તુમો કરિસ્સતિ, તુમોવ તેન પઞ્ઞાયિસ્સતી’તિ . એવરૂપં ખો, ભિક્ખવે, સત્થારં સાવકા સીલતો રક્ખન્તિ; એવરૂપો ચ પન સત્થા સાવકેહિ સીલતો રક્ખં પચ્ચાસીસતિ.
4 ‘‘Pañcime, bhikkhave, satthāro santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame pañca? ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco satthā aparisuddhasīlo samāno ‘parisuddhasīlomhī’ti paṭijānāti ‘parisuddhaṃ me sīlaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’nti ca. Tamenaṃ sāvakā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā aparisuddhasīlo samāno ‘parisuddhasīlomhī’ti paṭijānāti ‘parisuddhaṃ me sīlaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’nti ca. Mayañceva kho pana gihīnaṃ āroceyyāma, nāssassa manāpaṃ. Yaṃ kho panassa amanāpaṃ, kathaṃ naṃ mayaṃ tena samudācareyyāma? Sammannati kho pana cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena – yaṃ tumo karissati, tumova tena paññāyissatī’ti . Evarūpaṃ kho, bhikkhave, satthāraṃ sāvakā sīlato rakkhanti; evarūpo ca pana satthā sāvakehi sīlato rakkhaṃ paccāsīsati.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ઇધેકચ્ચો સત્થા અપરિસુદ્ધઆજીવો સમાનો…પે॰… અપરિસુદ્ધધમ્મદેસનો સમાનો…પે॰… અપરિસુદ્ધવેય્યાકરણો સમાનો…પે॰… અપરિસુદ્ધઞાણદસ્સનો સમાનો ‘પરિસુદ્ધઞાણદસ્સનોમ્હી’તિ પટિજાનાતિ ‘પરિસુદ્ધં મે ઞાણદસ્સનં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’ન્તિ ચ. તમેનં સાવકા એવં જાનન્તિ – ‘અયં ખો ભવં સત્થા અપરિસુદ્ધઞાણદસ્સનો સમાનો ‘પરિસુદ્ધઞાણદસ્સનોમ્હી’તિ પટિજાનાતિ ‘પરિસુદ્ધં મે ઞાણદસ્સનં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’ન્તિ ચ. મયઞ્ચેવ ખો પન ગિહીનં આરોચેય્યામ, નાસ્સસ્સ મનાપં. યં ખો પનસ્સ અમનાપં, કથં ન મયં તેન સમુદાચરેય્યામ? સમ્મન્નતિ ખો પન ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારેન – યં તુમો કરિસ્સતિ, તુમોવ તેન પઞ્ઞાયિસ્સતી’તિ. એવરૂપં ખો, ભિક્ખવે, સત્થારં સાવકા ઞાણદસ્સનતો રક્ખન્તિ; એવરૂપો ચ પન સત્થા સાવકેહિ ઞાણદસ્સનતો રક્ખં પચ્ચાસીસતિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, પઞ્ચ સત્થારો સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. ‘‘અહં ખો પન, ભિક્ખવે, પરિસુદ્ધસીલો સમાનો ‘પરિસુદ્ધસીલોમ્હી’તિ પટિજાનામિ ‘પરિસુદ્ધં મે સીલં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’ન્તિ ચ. ન ચ મં સાવકા સીલતો રક્ખન્તિ; ન ચાહં સાવકેહિ સીલતો રક્ખં પચ્ચાસીસામિ. અહં ખો પન ભિક્ખવે પરિસુદ્ધાજીવો સમાનો…પે॰… પરિસુદ્ધધમ્મદેસનો સમાનો…પે॰… પરિસુદ્ધવેય્યાકરણો સમાનો…પે॰… પરિસુદ્ધઞાણદસ્સનો સમાનો ‘‘પરિસુદ્ધઞાણદસ્સનોમ્હી’’તિ પટિજાનામિ ‘‘પરિસુદ્ધં મે ઞાણદસ્સનં પરિયોદાતં અસંકિલિટ્ઠ’’ન્તિ ચ, ન ચ મં સાવકા ઞાણદસ્સનતો રક્ખન્તિ, ન ચાહં સાવકેહિ ઞાણદસ્સનતો રક્ખં પચ્ચાસીસામિ. ‘‘અટ્ઠાનમેતં, ભિક્ખવે, અનવકાસો, યં પરૂપક્કમેન તથાગતં જીવિતા વોરોપેય્ય. અનુપક્કમેન, ભિક્ખવે, તથાગતા પરિનિબ્બાયન્તિ. ગચ્છથ તુમ્હે, ભિક્ખવે, યથાવિહારં. અરક્ખિયા, ભિક્ખવે, તથાગતા’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco satthā aparisuddhaājīvo samāno…pe… aparisuddhadhammadesano samāno…pe… aparisuddhaveyyākaraṇo samāno…pe… aparisuddhañāṇadassano samāno ‘parisuddhañāṇadassanomhī’ti paṭijānāti ‘parisuddhaṃ me ñāṇadassanaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’nti ca. Tamenaṃ sāvakā evaṃ jānanti – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā aparisuddhañāṇadassano samāno ‘parisuddhañāṇadassanomhī’ti paṭijānāti ‘parisuddhaṃ me ñāṇadassanaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’nti ca. Mayañceva kho pana gihīnaṃ āroceyyāma, nāssassa manāpaṃ. Yaṃ kho panassa amanāpaṃ, kathaṃ na mayaṃ tena samudācareyyāma? Sammannati kho pana cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena – yaṃ tumo karissati, tumova tena paññāyissatī’ti. Evarūpaṃ kho, bhikkhave, satthāraṃ sāvakā ñāṇadassanato rakkhanti; evarūpo ca pana satthā sāvakehi ñāṇadassanato rakkhaṃ paccāsīsati. Ime kho, bhikkhave, pañca satthāro santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. ‘‘Ahaṃ kho pana, bhikkhave, parisuddhasīlo samāno ‘parisuddhasīlomhī’ti paṭijānāmi ‘parisuddhaṃ me sīlaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’nti ca. Na ca maṃ sāvakā sīlato rakkhanti; na cāhaṃ sāvakehi sīlato rakkhaṃ paccāsīsāmi. Ahaṃ kho pana bhikkhave parisuddhājīvo samāno…pe… parisuddhadhammadesano samāno…pe… parisuddhaveyyākaraṇo samāno…pe… parisuddhañāṇadassano samāno ‘‘parisuddhañāṇadassanomhī’’ti paṭijānāmi ‘‘parisuddhaṃ me ñāṇadassanaṃ pariyodātaṃ asaṃkiliṭṭha’’nti ca, na ca maṃ sāvakā ñāṇadassanato rakkhanti, na cāhaṃ sāvakehi ñāṇadassanato rakkhaṃ paccāsīsāmi. ‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyya. Anupakkamena, bhikkhave, tathāgatā parinibbāyanti. Gacchatha tumhe, bhikkhave, yathāvihāraṃ. Arakkhiyā, bhikkhave, tathāgatā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / છસક્યપબ્બજ્જાકથાવણ્ણના • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā