| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૯. મચ્છરિસુત્તવણ્ણના
9. Maccharisuttavaṇṇanā
૪૯. મચ્છરિનોતિ મચ્છેરવન્તો મચ્છેરસમઙ્ગિનોતિ આહ ‘‘મચ્છેરેન સમન્નાગતા’’તિ. મચ્છેરં મચ્છરિયન્તિ અત્થતો એકં. ન વન્દતીતિ વન્દનમત્તમ્પિ ન કરોતિ, કુતો દાનન્તિ અધિપ્પાયો. ઉપટ્ઠાનં કાતુન્તિ મધુરપટિસન્થારં કરોતીતિ યોજના. ઇદં તાવ મુદુમચ્છરિયં ન હદયં વિય અત્તાનં દસ્સેન્તસ્સ મચ્છરિયન્તિ કત્વા. કિં તુય્હં પાદા રુજ્જન્તિ નનુ તુય્હંયેવ આગતગમનેસુ પાદા રુજ્જન્તિ, કિન્તે ઇમે છિન્દન્તીતિ અધિપ્પાયો. સામીચિમ્પિ ન કરોતિ કુતો દાનન્તિ અધિપ્પાયો. યથાકમ્મં તંતંગતિયો અરન્તિ ઉપગચ્છન્તીતિ અરિયા, સત્તા. ઇમે પન કુચ્છિતા અરિયાતિ કદરિયા, થદ્ધમચ્છરિનો. મચ્છરિયસદિસઞ્હિ કુચ્છિતં સબ્બહીનં નત્થિ સબ્બગુણાભિભૂતત્તા ભોગસમ્પત્તિઆદિસબ્બસમ્પત્તીનં મૂલભૂતસ્સ દાનસ્સ નિસેધતો. ઇતિઆદીહિ વચનેહિ. અત્તનો ઉપઘાતકોતિ મચ્છરિયાનુયોગેન કુસલધમ્માનં ગતિસમ્પત્તિયા ચ વિનાસકો.
49.Maccharinoti maccheravanto maccherasamaṅginoti āha ‘‘maccherena samannāgatā’’ti. Maccheraṃ macchariyanti atthato ekaṃ. Na vandatīti vandanamattampi na karoti, kuto dānanti adhippāyo. Upaṭṭhānaṃ kātunti madhurapaṭisanthāraṃ karotīti yojanā. Idaṃ tāva mudumacchariyaṃ na hadayaṃ viya attānaṃ dassentassa macchariyanti katvā. Kiṃ tuyhaṃ pādā rujjanti nanu tuyhaṃyeva āgatagamanesu pādā rujjanti, kinte ime chindantīti adhippāyo. Sāmīcimpi na karoti kuto dānanti adhippāyo. Yathākammaṃ taṃtaṃgatiyo aranti upagacchantīti ariyā, sattā. Ime pana kucchitā ariyāti kadariyā, thaddhamaccharino. Macchariyasadisañhi kucchitaṃ sabbahīnaṃ natthi sabbaguṇābhibhūtattā bhogasampattiādisabbasampattīnaṃ mūlabhūtassa dānassa nisedhato. Itiādīhi vacanehi. Attano upaghātakoti macchariyānuyogena kusaladhammānaṃ gatisampattiyā ca vināsako.
પુઞ્ઞપાપવસેન સમ્પરેતબ્બતો ઉપગન્તબ્બતો સમ્પરાયો, પરલોકો. કામગુણરતીતિ કામગુણસન્નિસ્સયો અસ્સાદો. ખિડ્ડાતિ કાયિકખિડ્ડા વાચસિકખિડ્ડા ચેતસિકખિડ્ડાતિ એવં તિવિધા. એસ વિપાકોતિ ચોળાદીનં કિચ્છલાભોતિ એસ એવરૂપો વિપાકો. યમલોકન્તિ પરલોકં. ઉપપજ્જરેતિ એત્થ ઇતિ-સદ્દો પકારત્થો. તેન પાળિયં વુત્તં નિરયં તિરચ્છાનયોનિઞ્ચ સઙ્ગણ્હાતિ.
Puññapāpavasena samparetabbato upagantabbato samparāyo, paraloko. Kāmaguṇaratīti kāmaguṇasannissayo assādo. Khiḍḍāti kāyikakhiḍḍā vācasikakhiḍḍā cetasikakhiḍḍāti evaṃ tividhā. Esa vipākoti coḷādīnaṃ kicchalābhoti esa evarūpo vipāko. Yamalokanti paralokaṃ. Upapajjareti ettha iti-saddo pakārattho. Tena pāḷiyaṃ vuttaṃ nirayaṃ tiracchānayoniñca saṅgaṇhāti.
યાચન્તિ નામ અરિયયાચનાય. વુત્તઞ્હેતં ‘‘ઉદ્દિસ્સ અરિયા તિટ્ઠન્તિ, એસા અરિયાન યાચના’’તિ (જા॰ ૧.૭.૫૯). યે સંવિભજન્તિ, તે વદઞ્ઞૂ નામ ઞત્વા કત્તબ્બકરણતો. વિમાનપ્પભાયાતિ નિદસ્સનમત્તં, ઉય્યાનકપ્પરુક્ખપ્પભાહિ દેવતાનં વત્થાભરણસરીરપ્પભાહિપિ સગ્ગે પકાસેન્તિયેવ. પકાસન્તીતિ વા પાકટા હોન્તિ, ન અપાયલોકે વિય અપાકટાતિ અત્થો. પરસમ્ભતેસૂતિ સયં સમ્ભતં અનાપજ્જિત્વા પરેહેવ સમ્ભરિતેસુ સુખૂપકરણેસુ. તેનાહ પાળિયં ‘‘વસવત્તીવ મોદરે’’તિ, પરનિમ્મિતભોગેસુ વસવત્તી દેવપુત્તા વિય સુખસમઙ્ગિતાય મોદન્તીતિ અત્થો. એવં વુત્તસમ્પરાયોતિ એતે સગ્ગાતિ એવં હેટ્ઠા વુત્તસમ્પરાયો. ઉભિન્નન્તિ એતેસં યથાવુત્તાનં ઉભિન્નં દુક્કટસુકટકમ્મકારીનં. તતો ચવિત્વા તતો નિરયસગ્ગાદિતો ચવિત્વા મનુસ્સેસુ નિબ્બત્તતિ. તેસુ યો મચ્છરી મનુસ્સેસુ નિબ્બત્તો, સો દલિદ્દો હુત્વા પુબ્બચરિયવસેન મચ્છરીયેવ હોન્તો દારાદિભરણત્થં મચ્છકચ્છપાદીનિ હન્ત્વા પુનપિ નિરયે નિબ્બત્તો. ઇતરો સુદ્ધાસયો સમિદ્ધો હુત્વા પુબ્બચરિયાવસેન પુનપિ પુઞ્ઞાનિ કત્વા સગ્ગે નિબ્બત્તેય્ય. તેનાહ ‘‘પુન સમ્પરાયેપિ દુગ્ગતિસુગતિયેવ હોતી’’તિ.
Yācanti nāma ariyayācanāya. Vuttañhetaṃ ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59). Ye saṃvibhajanti, te vadaññū nāma ñatvā kattabbakaraṇato. Vimānappabhāyāti nidassanamattaṃ, uyyānakapparukkhappabhāhi devatānaṃ vatthābharaṇasarīrappabhāhipi sagge pakāsentiyeva. Pakāsantīti vā pākaṭā honti, na apāyaloke viya apākaṭāti attho. Parasambhatesūti sayaṃ sambhataṃ anāpajjitvā pareheva sambharitesu sukhūpakaraṇesu. Tenāha pāḷiyaṃ ‘‘vasavattīva modare’’ti, paranimmitabhogesu vasavattī devaputtā viya sukhasamaṅgitāya modantīti attho. Evaṃ vuttasamparāyoti ete saggāti evaṃ heṭṭhā vuttasamparāyo. Ubhinnanti etesaṃ yathāvuttānaṃ ubhinnaṃ dukkaṭasukaṭakammakārīnaṃ. Tato cavitvā tato nirayasaggādito cavitvā manussesu nibbattati. Tesu yo maccharī manussesu nibbatto, so daliddo hutvā pubbacariyavasena maccharīyeva honto dārādibharaṇatthaṃ macchakacchapādīni hantvā punapi niraye nibbatto. Itaro suddhāsayo samiddho hutvā pubbacariyāvasena punapi puññāni katvā sagge nibbatteyya. Tenāha ‘‘puna samparāyepi duggatisugatiyeva hotī’’ti.
મચ્છરિસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Maccharisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૯. મચ્છરિસુત્તં • 9. Maccharisuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. મચ્છરિસુત્તવણ્ણના • 9. Maccharisuttavaṇṇanā
