| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૪. મહકપાટિહારિયસુત્તં
4. Mahakapāṭihāriyasuttaṃ
૩૪૬. એકં સમયં સમ્બહુલા થેરા ભિક્ખૂ મચ્છિકાસણ્ડે વિહરન્તિ અમ્બાટકવને. અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ યેન થેરા ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા થેરે ભિક્ખૂ અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ચિત્તો ગહપતિ થેરે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘અધિવાસેન્તુ મે, ભન્તે થેરા, સ્વાતનાય ગોકુલે ભત્ત’’ન્તિ. અધિવાસેસું ખો થેરા ભિક્ખૂ તુણ્હીભાવેન. અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ થેરાનં ભિક્ખૂનં અધિવાસનં વિદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના થેરે ભિક્ખૂ અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન ચિત્તસ્સ ગહપતિનો ગોકુલં તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિંસુ.
346. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū macchikāsaṇḍe viharanti ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati there bhikkhū etadavoca – ‘‘adhivāsentu me, bhante therā, svātanāya gokule bhatta’’nti. Adhivāsesuṃ kho therā bhikkhū tuṇhībhāvena. Atha kho citto gahapati therānaṃ bhikkhūnaṃ adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā there bhikkhū abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho therā bhikkhū tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena cittassa gahapatino gokulaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃsu.
અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ થેરે ભિક્ખૂ પણીતેન સપ્પિપાયાસેન સહત્થા સન્તપ્પેસિ સમ્પવારેસિ. અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ ભુત્તાવિનો ઓનીતપત્તપાણિનો ઉટ્ઠાયાસના પક્કમિંસુ. ચિત્તોપિ ખો ગહપતિ ‘સેસકં વિસ્સજ્જેથા’તિ વત્વા થેરે ભિક્ખૂ પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો અનુબન્ધિ. તેન ખો પન સમયેન ઉણ્હં હોતિ કુથિતં 1; તે ચ થેરા ભિક્ખૂ પવેલિયમાનેન મઞ્ઞે કાયેન ગચ્છન્તિ, યથા તં ભોજનં ભુત્તાવિનો.
Atha kho citto gahapati there bhikkhū paṇītena sappipāyāsena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho therā bhikkhū bhuttāvino onītapattapāṇino uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Cittopi kho gahapati ‘sesakaṃ vissajjethā’ti vatvā there bhikkhū piṭṭhito piṭṭhito anubandhi. Tena kho pana samayena uṇhaṃ hoti kuthitaṃ 2; te ca therā bhikkhū paveliyamānena maññe kāyena gacchanti, yathā taṃ bhojanaṃ bhuttāvino.
તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા મહકો તસ્મિં ભિક્ખુસઙ્ઘે સબ્બનવકો હોતિ. અથ ખો આયસ્મા મહકો આયસ્મન્તં થેરં એતદવોચ – ‘‘સાધુ ખ્વસ્સ, ભન્તે થેર, સીતકો ચ વાતો વાયેય્ય, અબ્ભસમ્પિલાપો 3 ચ અસ્સ, દેવો ચ એકમેકં ફુસાયેય્યા’’તિ.
Tena kho pana samayena āyasmā mahako tasmiṃ bhikkhusaṅghe sabbanavako hoti. Atha kho āyasmā mahako āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘sādhu khvassa, bhante thera, sītako ca vāto vāyeyya, abbhasampilāpo 4 ca assa, devo ca ekamekaṃ phusāyeyyā’’ti.
‘‘સાધુ ખ્વસ્સ, આવુસો મહક, યં સીતકો ચ વાતો વાયેય્ય, અબ્ભસમ્પિલાપો ચ અસ્સ, દેવો ચ એકમેકં ફુસાયેય્યા’’તિ. અથ ખો આયસ્મા મહકો તથારૂપં ઇદ્ધાભિસઙ્ખારં અભિસઙ્ખરિ 5 યથા સીતકો ચ વાતો વાયિ, અબ્ભસમ્પિલાપો ચ અસ્સ 6, દેવો ચ એકમેકં ફુસિ. અથ ખો ચિત્તસ્સ ગહપતિનો એતદહોસિ – ‘‘યો ખો ઇમસ્મિં ભિક્ખુસઙ્ઘે સબ્બનવકો ભિક્ખુ તસ્સાયં એવરૂપો ઇદ્ધાનુભાવો’’તિ . અથ ખો આયસ્મા મહકો આરામં સમ્પાપુણિત્વા આયસ્મન્તં થેરં એતદવોચ – ‘‘અલમેત્તાવતા, ભન્તે થેરા’’તિ? ‘‘અલમેત્તાવતા, આવુસો મહક! કતમેત્તાવતા, આવુસો મહક! પૂજિતમેત્તાવતા, આવુસો મહકો’’તિ . અથ ખો થેરા ભિક્ખૂ યથાવિહારં અગમંસુ. આયસ્માપિ મહકો સકં વિહારં અગમાસિ.
‘‘Sādhu khvassa, āvuso mahaka, yaṃ sītako ca vāto vāyeyya, abbhasampilāpo ca assa, devo ca ekamekaṃ phusāyeyyā’’ti. Atha kho āyasmā mahako tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhari 7 yathā sītako ca vāto vāyi, abbhasampilāpo ca assa 8, devo ca ekamekaṃ phusi. Atha kho cittassa gahapatino etadahosi – ‘‘yo kho imasmiṃ bhikkhusaṅghe sabbanavako bhikkhu tassāyaṃ evarūpo iddhānubhāvo’’ti . Atha kho āyasmā mahako ārāmaṃ sampāpuṇitvā āyasmantaṃ theraṃ etadavoca – ‘‘alamettāvatā, bhante therā’’ti? ‘‘Alamettāvatā, āvuso mahaka! Katamettāvatā, āvuso mahaka! Pūjitamettāvatā, āvuso mahako’’ti . Atha kho therā bhikkhū yathāvihāraṃ agamaṃsu. Āyasmāpi mahako sakaṃ vihāraṃ agamāsi.
અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ યેનાયસ્મા મહકો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં મહકં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ચિત્તો ગહપતિ આયસ્મન્તં મહકં એતદવોચ – ‘‘સાધુ મે, ભન્તે, અય્યો મહકો ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મં ઇદ્ધિપાટિહારિયં દસ્સેતૂ’’તિ. ‘‘તેન હિ ત્વં, ગહપતિ, આલિન્દે ઉત્તરાસઙ્ગં પઞ્ઞપેત્વા તિણકલાપં ઓકાસેહી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો ચિત્તો ગહપતિ આયસ્મતો મહકસ્સ પટિસ્સુત્વા આલિન્દે ઉત્તરાસઙ્ગં પઞ્ઞપેત્વા તિણકલાપં ઓકાસેસિ. અથ ખો આયસ્મા મહકો વિહારં પવિસિત્વા સૂચિઘટિકં દત્વા તથારૂપં ઇદ્ધાભિસઙ્ખારં અભિસઙ્ખરિ યથા તાલચ્છિગ્ગળેન ચ અગ્ગળન્તરિકાય ચ અચ્ચિ નિક્ખમિત્વા તિણાનિ ઝાપેસિ, ઉત્તરાસઙ્ગં ન ઝાપેસિ. અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ ઉત્તરાસઙ્ગં પપ્ફોટેત્વા સંવિગ્ગો લોમહટ્ઠજાતો એકમન્તં અટ્ઠાસિ. અથ ખો આયસ્મા મહકો વિહારા નિક્ખમિત્વા ચિત્તં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘અલમેત્તાવતા, ગહપતી’’તિ?
Atha kho citto gahapati yenāyasmā mahako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati āyasmantaṃ mahakaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, ayyo mahako uttarimanussadhammaṃ iddhipāṭihāriyaṃ dassetū’’ti. ‘‘Tena hi tvaṃ, gahapati, ālinde uttarāsaṅgaṃ paññapetvā tiṇakalāpaṃ okāsehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho citto gahapati āyasmato mahakassa paṭissutvā ālinde uttarāsaṅgaṃ paññapetvā tiṇakalāpaṃ okāsesi. Atha kho āyasmā mahako vihāraṃ pavisitvā sūcighaṭikaṃ datvā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhari yathā tālacchiggaḷena ca aggaḷantarikāya ca acci nikkhamitvā tiṇāni jhāpesi, uttarāsaṅgaṃ na jhāpesi. Atha kho citto gahapati uttarāsaṅgaṃ papphoṭetvā saṃviggo lomahaṭṭhajāto ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha kho āyasmā mahako vihārā nikkhamitvā cittaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘alamettāvatā, gahapatī’’ti?
‘‘અલમેત્તાવતા , ભન્તે મહક! કતમેત્તાવતા, ભન્તે, મહક! પૂજિતમેત્તાવતા, ભન્તે મહક! અભિરમતુ, ભન્તે, અય્યો મહકો મચ્છિકાસણ્ડે. રમણીયં અમ્બાટકવનં. અહં અય્યસ્સ મહકસ્સ ઉસ્સુક્કં કરિસ્સામિ ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારાન’’ન્તિ. ‘‘કલ્યાણં વુચ્ચતિ, ગહપતી’’તિ. અથ ખો આયસ્મા મહકો સેનાસનં સંસામેત્વા પત્તચીવરમાદાય મચ્છિકાસણ્ડમ્હા પક્કામિ. યં મચ્છિકાસણ્ડમ્હા પક્કામિ, તથા પક્કન્તોવ અહોસિ; ન પુન પચ્ચાગચ્છીતિ. ચતુત્થં.
‘‘Alamettāvatā , bhante mahaka! Katamettāvatā, bhante, mahaka! Pūjitamettāvatā, bhante mahaka! Abhiramatu, bhante, ayyo mahako macchikāsaṇḍe. Ramaṇīyaṃ ambāṭakavanaṃ. Ahaṃ ayyassa mahakassa ussukkaṃ karissāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. ‘‘Kalyāṇaṃ vuccati, gahapatī’’ti. Atha kho āyasmā mahako senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya macchikāsaṇḍamhā pakkāmi. Yaṃ macchikāsaṇḍamhā pakkāmi, tathā pakkantova ahosi; na puna paccāgacchīti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. મહકપાટિહારિયસુત્તવણ્ણના • 4. Mahakapāṭihāriyasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૪. મહકપાટિહારિયસુત્તવણ્ણના • 4. Mahakapāṭihāriyasuttavaṇṇanā
