| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
૫-૬. મહારુક્ખસુત્તદ્વયવણ્ણના
5-6. Mahārukkhasuttadvayavaṇṇanā
૫૫-૫૬. ઓજં અભિહરન્તીતિ રસહરણિયો વિય પુરિસસ્સ સરીરે રુક્ખમૂલાનિ રુક્ખસ્સ પથવીઆપોરસે ઉપરિ આરોપેન્તિ. તેસં તથા આરોપનં ‘‘ઓજાયા’’તિઆદિના વિભાવેતિ. હત્થસતુબ્બેધમસ્સાતિ હત્થસતુબ્બેધો, હત્થસતં ઉબ્બિદ્ધસ્સપિ. એત્થાતિ એતિસ્સં વટ્ટકથાયં. કમ્મારોહનન્તિ કમ્મપચ્ચયો.
55-56.Ojaṃ abhiharantīti rasaharaṇiyo viya purisassa sarīre rukkhamūlāni rukkhassa pathavīāporase upari āropenti. Tesaṃ tathā āropanaṃ ‘‘ojāyā’’tiādinā vibhāveti. Hatthasatubbedhamassāti hatthasatubbedho, hatthasataṃ ubbiddhassapi. Etthāti etissaṃ vaṭṭakathāyaṃ. Kammārohananti kammapaccayo.
પુન એત્થાતિ એતિસ્સં વિવટ્ટકથાયં. વટ્ટદુક્ખં નાસેતુકામસ્સ દળ્હં ઉપ્પન્નસંવેગઞાણં સન્ધાય ‘‘કુદ્દાલો વિયા’’તિ આહ. તતો નિબ્બત્તિતઞાણં સમાધિપચ્છિયા ઠિતં નિસ્સાય પવત્તેતબ્બવિપસ્સનારમ્ભઞાણં. રુક્ખચ્છેદનફરસુ વિયાતિ એવંભૂતસ્સ વિપસ્સના એકન્તતો વટ્ટચ્છેદાય હોતિયેવાતિ આહ ‘‘રુક્ખસ્સ…પે॰… મનસિકરોન્તસ્સ પઞ્ઞા’’તિ. તત્થ કમ્મટ્ઠાનન્તિ વિપસ્સનાકમ્મટ્ઠાનં. તં ચતુબ્બિધવવત્થાનવસેન વીસતિ પથવીકોટ્ઠાસા, દ્વાદસ આપોકોટ્ઠાસા, ચત્તારો તેજોકોટ્ઠાસા, છ વાયોકોટ્ઠાસાતિ દ્વેચત્તાલીસાય કોટ્ઠાસેસુ. વિઞ્ઞાણસ્સ ચાતિ ઇતિ-સદ્દો આદિઅત્થો પકારત્થો ચ. તેન ભૂતરૂપાનિ વિઞ્ઞાણસમ્પયુત્તધમ્મે ચ સઙ્ગણ્હાતિ. સત્તસુ સપ્પાયેસુ યસ્સ અલભન્તસ્સ કમ્મટ્ઠાનં વિભૂતં હુત્વા ન ઉપટ્ઠાતિ, તં સન્ધાયાહ ‘‘અઞ્ઞતરં સપ્પાય’’ન્તિ. સેસં સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.
Puna etthāti etissaṃ vivaṭṭakathāyaṃ. Vaṭṭadukkhaṃ nāsetukāmassa daḷhaṃ uppannasaṃvegañāṇaṃ sandhāya ‘‘kuddālo viyā’’ti āha. Tato nibbattitañāṇaṃ samādhipacchiyā ṭhitaṃ nissāya pavattetabbavipassanārambhañāṇaṃ. Rukkhacchedanapharasu viyāti evaṃbhūtassa vipassanā ekantato vaṭṭacchedāya hotiyevāti āha ‘‘rukkhassa…pe… manasikarontassa paññā’’ti. Tattha kammaṭṭhānanti vipassanākammaṭṭhānaṃ. Taṃ catubbidhavavatthānavasena vīsati pathavīkoṭṭhāsā, dvādasa āpokoṭṭhāsā, cattāro tejokoṭṭhāsā, cha vāyokoṭṭhāsāti dvecattālīsāya koṭṭhāsesu. Viññāṇassa cāti iti-saddo ādiattho pakārattho ca. Tena bhūtarūpāni viññāṇasampayuttadhamme ca saṅgaṇhāti. Sattasu sappāyesu yassa alabhantassa kammaṭṭhānaṃ vibhūtaṃ hutvā na upaṭṭhāti, taṃ sandhāyāha ‘‘aññataraṃ sappāya’’nti. Sesaṃ suviññeyyameva.
મહારુક્ખસુત્તદ્વયવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Mahārukkhasuttadvayavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya
૫. મહારુક્ખસુત્તં • 5. Mahārukkhasuttaṃ
૬. દુતિયમહારુક્ખસુત્તં • 6. Dutiyamahārukkhasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)
૫. મહારુક્ખસુત્તવણ્ણના • 5. Mahārukkhasuttavaṇṇanā
૬. દુતિયમહારુક્ખસુત્તવણ્ણના • 6. Dutiyamahārukkhasuttavaṇṇanā
