Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ૭. મહાસળાયતનિકસુત્તવણ્ણના

    7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā

    ૪૨૮. એવં મે સુતન્તિ મહાસળાયતનિકસુત્તં. તત્થ મહાસળાયતનિકન્તિ મહન્તાનં છન્નં આયતનાનં જોતકં ધમ્મપરિયાયં.

    428.Evaṃme sutanti mahāsaḷāyatanikasuttaṃ. Tattha mahāsaḷāyatanikanti mahantānaṃ channaṃ āyatanānaṃ jotakaṃ dhammapariyāyaṃ.

    ૪૨૯. અજાનન્તિ સહવિપસ્સનેન મગ્ગેન અજાનન્તો. ઉપચયં ગચ્છન્તીતિ વુડ્ઢિં ગચ્છન્તિ, વસિભાવં ગચ્છન્તીતિ અત્થો. કાયિકાતિ પઞ્ચદ્વારિકદરથા. ચેતસિકાતિ મનોદ્વારિકદરથા. સન્તાપાદીસુપિ એસેવ નયો.

    429.Ajānanti sahavipassanena maggena ajānanto. Upacayaṃ gacchantīti vuḍḍhiṃ gacchanti, vasibhāvaṃ gacchantīti attho. Kāyikāti pañcadvārikadarathā. Cetasikāti manodvārikadarathā. Santāpādīsupi eseva nayo.

    ૪૩૦. કાયસુખન્તિ પઞ્ચદ્વારિકસુખં. ચેતોસુખન્તિ મનોદ્વારિકસુખં. એત્થ ચ પઞ્ચદ્વારિકજવનેન સમાપજ્જનં વા વુટ્ઠાનં વા નત્થિ, ઉપ્પન્નમત્તકમેવ હોતિ. મનોદ્વારિકેન સબ્બં હોતિ. અયઞ્ચ મગ્ગવુટ્ઠાનસ્સ પચ્ચયભૂતા બલવવિપસ્સના, સાપિ મનોદ્વારિકેનેવ હોતિ.

    430.Kāyasukhanti pañcadvārikasukhaṃ. Cetosukhanti manodvārikasukhaṃ. Ettha ca pañcadvārikajavanena samāpajjanaṃ vā vuṭṭhānaṃ vā natthi, uppannamattakameva hoti. Manodvārikena sabbaṃ hoti. Ayañca maggavuṭṭhānassa paccayabhūtā balavavipassanā, sāpi manodvārikeneva hoti.

    ૪૩૧. તથાભૂતસ્સાતિ કુસલચિત્તસમ્પયુત્તચેતોસુખસમઙ્ગીભૂતસ્સ. પુબ્બેવ ખો પનસ્સાતિ અસ્સ ભિક્ખુનો વાચાકમ્મન્તાજીવા પુબ્બસુદ્ધિકા નામ આદિતો પટ્ઠાય પરિસુદ્ધાવ હોન્તિ. દિટ્ઠિસઙ્કપ્પવાયામસતિસમાધિસઙ્ખાતાનિ પન પઞ્ચઙ્ગાનિ સબ્બત્થકકારાપકઙ્ગાનિ નામ. એવં લોકુત્તરમગ્ગો અટ્ઠઙ્ગિકો વા સત્તઙ્ગિકો વા હોતિ.

    431.Tathābhūtassāti kusalacittasampayuttacetosukhasamaṅgībhūtassa. Pubbeva kho panassāti assa bhikkhuno vācākammantājīvā pubbasuddhikā nāma ādito paṭṭhāya parisuddhāva honti. Diṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhisaṅkhātāni pana pañcaṅgāni sabbatthakakārāpakaṅgāni nāma. Evaṃ lokuttaramaggo aṭṭhaṅgiko vā sattaṅgiko vā hoti.

    વિતણ્ડવાદી પન ‘‘યા યથાભૂતસ્સ દિટ્ઠી’’તિ ઇમમેવ સુત્તપદેસં ગહેત્વા ‘‘લોકુત્તરમગ્ગો પઞ્ચઙ્ગિકો’’તિ વદતિ. સો – ‘‘એવમસ્સાયં અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો ભાવનાપારિપૂરિં ગચ્છતી’’તિ ઇમિના અનન્તરવચનેનેવ પટિસેધિતબ્બો. ઉત્તરિ ચ એવં સઞ્ઞાપેતબ્બો – લોકુત્તરમગ્ગો પઞ્ચઙ્ગિકો નામ નત્થિ, ઇમાનિ પન પઞ્ચ સબ્બત્થકકારાપકઙ્ગાનિ મગ્ગક્ખણે વિરતિવસેન પૂરેન્તિ. ‘‘યા ચતૂહિ વચીદુચ્ચરિતેહિ આરતિ વિરતી’’તિ એવં વુત્તવિરતીસુ હિ મિચ્છાવાચં પજહતિ, સમ્માવાચં ભાવેતિ, એવં સમ્માવાચં ભાવેન્તસ્સ ઇમાનિ પઞ્ચઙ્ગિકાનિ ન વિના, સહેવ વિરતિયા પૂરેન્તિ. સમ્માકમ્મન્તાજીવેસુપિ એસેવ નયો. ઇતિ વચીકમ્માદીનિ આદિતો પટ્ઠાય પરિસુદ્ધાનેવ વટ્ટન્તિ. ઇમાનિ પન પઞ્ચ સબ્બત્થકકારાપકઙ્ગાનિ વિરતિવસેન પરિપૂરેન્તીતિ પઞ્ચઙ્ગિકો મગ્ગો નામ નત્થિ. સુભદ્દસુત્તેપિ (દી॰ નિ॰ ૨.૨૧૪) ચેતં વુત્તં – ‘‘યસ્મિં ખો, સુભદ્દ, ધમ્મવિનયે અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો’’તિ. અઞ્ઞેસુ ચ અનેકેસુ સુત્તસતેસુ અટ્ઠઙ્ગિકોવ મગ્ગો આગતોતિ.

    Vitaṇḍavādī pana ‘‘yā yathābhūtassa diṭṭhī’’ti imameva suttapadesaṃ gahetvā ‘‘lokuttaramaggo pañcaṅgiko’’ti vadati. So – ‘‘evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchatī’’ti iminā anantaravacaneneva paṭisedhitabbo. Uttari ca evaṃ saññāpetabbo – lokuttaramaggo pañcaṅgiko nāma natthi, imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni maggakkhaṇe virativasena pūrenti. ‘‘Yā catūhi vacīduccaritehi ārati viratī’’ti evaṃ vuttaviratīsu hi micchāvācaṃ pajahati, sammāvācaṃ bhāveti, evaṃ sammāvācaṃ bhāventassa imāni pañcaṅgikāni na vinā, saheva viratiyā pūrenti. Sammākammantājīvesupi eseva nayo. Iti vacīkammādīni ādito paṭṭhāya parisuddhāneva vaṭṭanti. Imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni virativasena paripūrentīti pañcaṅgiko maggo nāma natthi. Subhaddasuttepi (dī. ni. 2.214) cetaṃ vuttaṃ – ‘‘yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti. Aññesu ca anekesu suttasatesu aṭṭhaṅgikova maggo āgatoti.

    ૪૩૩. ચત્તારોપિ સતિપટ્ઠાનાતિ મગ્ગસમ્પયુત્તાવ ચત્તારો સતિપટ્ઠાના. સમ્મપ્પધાનાદીસુપિ એસેવ નયો. યુગનન્ધાતિ એકક્ખણિકયુગનન્ધા. એતેહિ અઞ્ઞસ્મિં ખણે સમાપત્તિ, અઞ્ઞસ્મિં વિપસ્સનાતિ. એવં નાનાખણિકાપિ હોન્તિ, અરિયમગ્ગે પન એકક્ખણિકા.

    433.Cattāropi satipaṭṭhānāti maggasampayuttāva cattāro satipaṭṭhānā. Sammappadhānādīsupi eseva nayo. Yuganandhāti ekakkhaṇikayuganandhā. Etehi aññasmiṃ khaṇe samāpatti, aññasmiṃ vipassanāti. Evaṃ nānākhaṇikāpi honti, ariyamagge pana ekakkhaṇikā.

    વિજ્જા ચ વિમુત્તિ ચાતિ અરહત્તમગ્ગવિજ્જા ચ ફલવિમુત્તિ ચ. સેસં સબ્બત્થ ઉત્તાનમેવાતિ.

    Vijjā ca vimutti cāti arahattamaggavijjā ca phalavimutti ca. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.

    પપઞ્ચસૂદનિયા મજ્ઝિમનિકાયટ્ઠકથાય

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    મહાસળાયતનિકસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૭. મહાસળાયતનિકસુત્તં • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૭. મહાસળાયતનિકસુત્તવણ્ણના • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact